E-materiały do kształcenia zawodowego

Materiały drzewne i drewnopochodne

BUD.02. Wykonywanie robót ciesielskich - cieśla  711501

bg‑green

Materiały drewnopochodne

GALERIA ZDJĘĆ

s

Spis treści

  1. SklejkiSklejki

  2. PłytyPłyty

  3. Klejonki drzewneKlejonki drzewne

  4. Prefabrykaty z drewna klejonegoPrefabrykaty z drewna klejonego

  5. Drewno modyfikowaneDrewno modyfikowane

  6. Powiązane ćwiczeniaPowiązane ćwiczenia

1

Sklejki

R1CmzRV8wbraK
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Sklejka (zwana dyktą lub skleiną) jest tworzywem drewnopochodnym, które powstaje przez sklejenie ze sobą fornirów (czyli krzyżujących się, cienkich warstw drewna) najczęściej o grubości od 0,4 do 3,0 mm. Forniry powstają w wyniku skrawania drewna okrągłego. Zazwyczaj wyróżniają się barwą, ciekawymi wzorami usłojenia oraz połyskiem. W poszczególnych warstwach sklejki, które przylegają do siebie, włókna przebiegają pod kątem prostym.

Sklejka jest wytrzymała, mocna i odporna na wszelkie odkształcenia, dlatego można ją wykorzystać przy konstrukcji rusztowań i ścianek działowych oraz jako okładzinę ścienną. Ma również zastosowanie w budowie statków i jachtów. Ze względu na dekoracyjny charakter wykorzystuje się ją w meblarstwie oraz w aranżacjach wnętrz.

Biorąc pod uwagę odporność na wodę, sklejki dzielimy na: suchotrwałe, półwodoodporne i wodoodporne. Ze względu na rodzaj użytego do ich produkcji drewna wyróżniamy sklejki liściaste i iglaste.

Sklejka często jest dostępna w formie płyt wielkoformatowych w kilku klasach jakości (1‑4, a nawet 6‑7).

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2
Sklejka suchotrwała
RkcIKCnnf6zFD
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Sklejka suchotrwała to materiał nieodporny na działanie warunków atmosferycznych, dlatego należy ją stosować wyłącznie w warunkach suchych. Wilgoć może spowodować rozwarstwienie materiału. Do wyrobu sklejki stosuje się kleje na bazie żywicy mocznikowo‑formaldehydowej. Ten rodzaj dykty wykorzystuje się w produkcji galanterii drzewnej (ozdób, zabawek), opakowań oraz w przemyśle meblowym.

R1YAa1NWFmLrQ
Sklejka suchotrwała
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3
Sklejka półwodoodporna
RUtt5Bfuy9l54
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Sklejka półwodoodporna to materiał, który można stosować w warunkach wilgotnych. Do jej produkcji wykorzystuje się kleje na bazie żywicy fenolowo‑formaldehydowej. Ma podobne zastosowanie do sklejki suchotrwałej.

RPPKehrY694jW
Sklejka półwodoodporna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4
Sklejka wodoodporna
R1Rbc0y3Q9uR0
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Sklejka wodoodporna to materiał, który można stosować w warunkach zewnętrznych, ponieważ jest odporna na te warunki. Do jej produkcji stosuje się kleje na bazie żywicy mocznikowo‑melaminowo‑formaldehydowej. W związku z jej właściwościami stosuje się ją na zewnątrz np. do budowy form oraz  konstrukcji.

R1UaK89FJoUPb
Sklejka wodoodporna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5
Sklejka elastyczna
R1ZANE0hRpdDT
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Sklejka elastyczna ma zastosowanie w przemyśle meblarskim, w aranżacji wnętrz, a także w produkcji jachtów i łodzi oraz ekologicznych zabawek. Jest materiałem, o właściwościach elastycznych. Łatwo osiągalne są kształty okrągłe i owalne.

R5n7T56Yrl9wj
Sklejka elastyczna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
R1HeaiPPOSW0u
Sklejka elastyczna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

6
Sklejka szalunkowa
RrT1LVVFfmDvl
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Sklejka szalunkowa to taki rodzaj płyty, który jest klejony wysokiej jakości klejami fenolowymi, składa się z nieparzystej liczby arkuszy forniru. Jest odporna na zginanie, co pozwala na swobodę w rozstawie dźwigarów i podpór w szalunku. Stosuje się ją do konstrukcji form na beton. Może być stosowana wielokrotnie.

RlmqYmxNXA9IA
Sklejka szalunkowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

7

Płyty

8
Płyta wiórowa
R4UcccGwqltg8
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyta wiórowa powstaje z wiórów drewnianych, które poprzez prasowanie są formowane w płytę przy użyciu odpowiednich dodatków oraz żywic syntetycznych. Środkową warstwę płyty wypełnia się gruboziarnistymi większymi wiórami, przez co staje się bardziej wytrzymała. Do produkcji płyt można stosować również inne materiały, np. rośliny jednoroczne. W warstwie wierzchniej wykorzystuje się trociny bądź drobne wióry, dlatego staje się równa i gęsta. Dzięki temu może być lakierowana lub powlekana, a w takiej postaci ma zastosowanie w przemyśle meblowym.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

9
Płyta wiórowa prasowana
R58T3hDfhs8Sg
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty wytworzone przy działaniu ciśnienia w kierunku prostopadłym do ich płaszczyzn, w których wióry ułożone są przeważnie równolegle do tych płaszczyzn.

RntQCzpc7bpEr
Płyta wiórowa prasowana
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

10
Płyta wytłaczana
RAfU0Al0rMrFe
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty wytłaczane (poprzecznie prasowane) tworzone poprzez wytłaczanie w kierunku równoległym do ich płaszczyzn. Wióry ułożone są wówczas najczęściej prostopadle do płaszczyzny płyty. Płyty wytłaczane charakteryzują się stosunkowo niewielką wytrzymałością oraz dużą wrażliwością na zmiany wilgotności powietrza.

R1OyRyGUc0C4I
Płyta wytłaczana
Źródło: Adobe Stock, domena publiczna.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

11
Płyta pilśniowa
REAyrUmLGLsHp
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyta pilśniowa to taki rodzaj płyty, który powstaje z drewnianych włókien z dodatkiem żywic syntetycznych i olejów schnących, poddawanych procesowi spilśniania i obrabianych w wysokiej temperaturze pod ciśnieniem.

Wyróżniamy kilka rodzajów płyt pilśniowych, różnią się między sobą wyglądem, sposobem powstawania i właściwościami oraz zastosowaniem.

R1ZqEzWHH0Kty
Płyta pilśniowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

12
Płyta MDF
R1FAh69llwkOQ
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty MDF (ang. medium‑density fibreboard) to płyty pilśniowe półtwarde. Produkowane są w warunkach wysokiej temperatury oraz wysokiego ciśnienia (podczas klejenia). Mają jednolity skład i gęstość. Nie posiadają sęków, pęknięć i nierówności – mają jednolitą strukturę. Zazwyczaj są wykorzystywane w stolarstwie oraz do produkcji mebli. Gęstość płyt MDF wynosi od 400 do 900 kg/mIndeks górny 3.

R5fBeLocfJL4e
Płyta MDF
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

13
Płyta HDF
Rae4W61PWtzJt
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty HDF (ang. high‑density fibreboard) to płyty pilśniowe twarde. Podobnie jak płyty MDF są wytwarzane w wysokiej temperaturze i pod wpływem wysokiego ciśnienia. Dodatkowo są wzmacniane olejami i żywicami syntetycznymi. Płyty HDF są bardzo wytrzymałe i twarde dzięki wysokiej gęstości. Przez to są wykorzystywane do produkcji paneli podłogowych. Gęstość płyt HDF wynosi ponad 900 kg/mIndeks górny 3.

RuO8tSQR8cExk
Płyta HDF
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

14
Płyta bitumiczna
RdPDF2v621ggU
Nagranie jest tożsame z treścią nagrania zamieszczonego poniżej.

Płyty bitumiczne wytwarzane są z włókien celulozowych lub organicznych nasączonych bitumem (masą asfaltową) pod wysokim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. To materiał ekologiczny i bezpieczny dla zdrowia. Bitumiczne płyty faliste stosuje się do pokryć dachowych. Są niezwykle odporne na działanie wszelkich czynników zewnętrznych. Płyty te posiadają wysoką wytrzymałość statyczną – dopuszczalne obciążenie wynosi 650 kg/mIndeks górny 2 oraz wysoką elastyczność; są lekkie.

R1TECBdOsewZ6
Płyta bitumiczna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

15
Płyta stolarska pełna
R1SwURoVzFSO9
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Płyty stolarskie pełne to półfabrykaty stosowane w produkcji elementów płytowych mebli.

Płyta składa się z grubej warstwy środkowej powstałej ze sklejonych listew, oklejonej z dwóch stron pojedynczymi lub podwójnymi warstwami obłogu (forniru) lub arkuszami płyt pilśniowych. Płyty stolarskie ze środkami pełnymi mają gęstość dochodzącą do 700 kg/mIndeks górny 3.

Mają bardzo szerokie zastosowanie przede wszystkim w meblarstwie, a także w lotnictwie, w przemyśle okrętowym i chłodnictwie.

RhtxKasYpHHKJ
Płyta stolarska pełna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

16
Płyta komórkowa
R1G3A85wH491L
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyta komórkowa zbudowana jest z dwóch płyt wierzchnich wykonanych z bardzo twardego i sztywnego materiału – z płyty wiórowej bądź płyty HDF, w zależności od jej późniejszego przeznaczenia. Pomiędzy cienkimi płytami wierzchnimi znajduje się papierowe wypełnienie o strukturze plastra miodu. Środkowa warstwa płyty komórkowej stanowi doskonałą izolację termiczną i akustyczną. Płyty komórkowe znajdują zastosowanie we wszystkich rodzajach mebli ze względu na swą lekkość i wytrzymałość.

R1SlUm9HcDyko
Płyta komórkowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
R1JlN8dXRHyQI
Płyta komórkowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

17
Płyta paździerzowa
RRjRpk5XfIaG1
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Płyta paździerzowa to materiał wyprodukowany z oczyszczonych paździerzy roślin włóknistych. Paździerze natomiast powstają ze zdrewniałych części łodyg lnu oraz konopi. Paździerze są ze sobą spajane za pomocą specjalnego kleju syntetycznego przy udziale wysokiej temperatury i pod dużym ciśnieniem. Płyty paździerzowe są odporne na rozciąganie w kierunku prostopadłym do płaszczyzny oraz na zginanie statyczne. Charakteryzuje je niestety duża nasiąkliwość i wrażliwość na wilgoć. Powstają z nich elementy konstrukcji meblowych i wypełnienia mebli tapicerowanych.

R9jxbslUCW2zL
Płyta paździerzowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

18
Płyta laminowana
RiGCRNlXIeRV1
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zmieszczonego poniżej.

Płyta laminowana powstaje z trójwarstwowej płyty wiórowej lub płyty MDF pokrytej jednostronnie lub dwustronnie papierami nasyconymi żywicami termoutwardzalnymi, dzięki czemu nie wymagają dalszej obróbki.

W procesie laminowania płyta zyskuje dekoracyjny wygląd i strukturę. Płyty laminowane mają szerokie zastosowanie w meblarstwie i w dekoracji wnętrz. To materiał trwały i łatwy w obróbce.

RfZ3qkbsM6Fqw
Płyta laminowana
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

19
Płyty budowlane i konstrukcyjne
R1cLICwjvugpN
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty budowlane i konstrukcyjne są wykorzystywane w wykonywaniu wielu prac remontowo‑budowlanych. Mogą służyć m.in. do: wyrównywania podłoża i ścian, jako okładzina ścienna, do budowy domów szkieletowych, zabudowy poddaszy. Najczęściej stosuje się płyty wiórowe, np. OSB, HDF, MDF, MFP, płyty pilśniowe oraz sklejkę.

R1BIQuGVOlmZq
Płyty budowlane i konstrukcyjne
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

20
Płyta OSB
RCS6cuzTJzF81
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Płyty OSB (ang. oriented strand board – płyta o wiórach orientowanych) to płyty drewnopochodne, które powstają z świerkowych lub sosnowych wiórów o podobnej wielkości. Wióry są prasowane w wysokiej temperaturze i pod dużym ciśnieniem. Spoiwem jest wodoodporna, syntetyczna żywica. W ten sposób uzyskuje się płyty jedno- oraz wielowarstwowe o doskonałych właściwościach mechanicznych i dużej wytrzymałości na zginanie wzdłuż osi głównej i w poprzek.

RxvRqvBCrieCP
Płyta OSB
Źródło: Adobe Stock, domena publiczna.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

21

Klejonki drzewne

RnShwGtkxyGN9
Nagranie jest tożsame z treścią z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Klejonki drzewne to materiał powstający w wyniku połączenia kilku rodzajów drewna. Najpierw przygotowuje się tarcicę, czyli formuje się drewniane bloki o jednakowych wymiarach, następnie poddaje się je suszeniu, a później obróbce mechanicznej. Następnie są strugane i sortowane oraz usuwane wszelkie niedoskonałości. Odpowiednio przygotowane zostają połączone, sklejone i sprasowane. Dzięki takiej technice produkcji klejonka wyróżnia się ogromną wytrzymałością i jest lekka, a przy tym posiada właściwości termoizolacyjne. Dzięki suszeniu i impregnacji klejonka zyskuje odporność na działanie czynników zewnętrznych oraz wilgoć, a jednocześnie na wypaczenia i pęknięcia. Materiał ten jest stosowany przy konstrukcjach więźby dachowej, do produkcji stolarki okiennej i drzwiowej, schodów, podłóg oraz mebli.

R16MitFogyBQV
Klejonki drzewne
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
ReGxMzogDOfFE
Klejonki drzewne
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

22

Prefabrykaty z drewna klejonego

R1UEEl5m0tiRw
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Prefabrykaty z drewna klejonego wielko i średnio wymiarowe to wielkowymiarowe panele konstrukcyjne, które służą do tworzenia takich elementów jak ściany, dachy i stropy dźwigary dachowe, belki stropowe, słupy oraz krokwie. Dzięki połączeniu tych elementów powstają domy oraz inne obiekty.

R1JysxogT90ep
Prefabrykat z drewna klejonego
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

23

Drewno modyfikowane

RzqSAwfq6IZ8K
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Drewno modyfikowane to drewno ulepszone; otrzymuje się je z drewna litego przez ścieśnianie lub prasowanie.

24
Rjr5dpJU23lIz
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Lignofol – powstaje z powlekanych specjalnymi żywicami fornirów bukowych lub brzozowych, które są prasowane na gorąco pod wysokim ciśnieniem.

RS74kF58wWzvz
Lignofol
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
25
RSPYxk3ch6AVx
Nagranie jest tożsame z treścią tekstu zamieszczonego poniżej.

Lignoston – materiał otrzymywany przez sprasowanie litego drewna pod wysokim ciśnieniem i przy podwyższonej temperaturze oraz nasycenie żywicą syntetyczną.

RNGN2iUKDqNry
Lignoston
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.
RDRj65idNVlf1
Lignoston
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Są to specjalne tworzywa drzewne o wyjątkowych właściwościach mechanicznych i użytkowych, niezwykle twarde i trwałe.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

26

Powiązane ćwiczenia