Jak jest jak…
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D4MpSw5qY
Epitet, Rym oraz Wyrażenie Dźwiękonaśladowcze, czyli Onomatopeja, już ci się przedstawili. Pora poznać następnego członka rodziny środków stylistycznych. Często pomaga poetom, gdy opisują jakieś przedmioty, zjawiska lub postaci i chcą wskazać na ich podobieństwo do czegoś innego. Dowiedz się, kto to taki.
Obejrzyj animację i zwróć uwagę, do jakich zwierząt porównuje się jej bohater.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Porównanie - animacja z lektorem Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0, muzyka: audiojungle.net.
Porozmawiajcie:
O jakich zwierzętach mówi Porównanie?
Dlaczego porównuje się do kameleona?
Do czego porównalibyście osoby: gadatliwą, powolną, świetnie pływającą?
Jakich słów użyjecie, żeby utworzyć porównanie?
Przypomnij sobie wiadomości o rymach. To ułatwi ci wykonanie zadania. Uzupełnij zakończenia wersów we fragmencie pewnego wiersza.
Jacek odważny jest jak ............
i w wodzie czuje się jak .............
Jak jeleń biega pośród drzew,
a z trampoliny jak ptak śmiga.
[...]
Nagrodę chłopcu za to dać
z pewnością byłoby już można,
gdyby nie pysznił się jak ............
i mniej uparty był od .............
W poniższej zwrotce wiersza Igora Sikiryckiego pt. „Zoologiczny talent” ktoś zamienił nazwy zwierząt. Czy potrafisz to naprawić? Przeczytaj ją uważnie. Jeśli uważasz, że któryś z wersów powinien brzmieć inaczej, zapisz obok swoją wersję.
Po płotach łazi niby czapla, ....................................................,
jak słowik zręcznie ryby łowi, ..............................................................,
a gdy zaśpiewa, gotów w lot
dorównać głosem kotu. ...........................................................
A teraz sprawdź, jak wiersz brzmi w oryginale. Słuchając, policz, ile zwierząt w nim występuje.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Wiersz Zoologiczny talent czyta Elżbieta Golińska Wiersz Zoologiczny talent czyta Elżbieta Golińska Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
Igor Sikirycki
Pisarz, poeta, dziennikarz i spiker radiowy. Współpracował z łódzkim Teatrem Lalek „Arlekin” oraz z czasopismami dla dzieci: „Płomykiem” i „Płomyczkiem”. Przetłumaczył na język polski wiele baśni, m.in. „Konika Garbuska”. Aktywnie działał w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci i był kawalerem Orderu Uśmiechu.
Zoologiczny talentJacek odważny jest jak lew
i w wodzie czuje się jak ryba.
Jak jeleń biega pośród drzew,
a z trampoliny jak ptak śmiga.Po płotach łazi niby kot,
jak czapla zręcznie ryby łowi,
a gdy zaśpiewa, gotów w lot
dorównać głosem słowikowi.Nagrodę chłopcu za to dać
z pewnością byłoby już można,
gdyby nie pysznił się jak paw
i mniej uparty był od kozła.Igor Sikirycki, Zoologiczny talent, [w:] , Kram z wierszykami, Łódź 1980, s. 34.
Ustal, czy tekst „Zoologiczny talent” można zaliczyć do poezji. W tym celu zbadaj tekst i odpowiedz na pytania.
| Pytanie | TAK | NIE |
| Czy tekst zbudowany jest z wersów i strof? | □ | □ |
| Czy znajdują się w nim rymy? | □ | □ |
| Czy można go czytać rytmicznie, tzn. wystukując rytm? | □ | □ |
| Czy wiersz jest napisany językiem poetyckim? | □ | □ |
Uzasadnij swoje odpowiedzi z poprzedniego ćwiczenia, wypisując z wiersza przykłady rymów oraz języka poetyckiego. Swoją notatkę zapisz tutaj lub w zeszycie. Wiesz już, czy wiersz Igora Sikiryckiego jest utworem poetyckim?
Zastanówcie się i porozmawiajcie:
W jaki sposób poeta przedstawił cechy charakteru Jacka?
Czym ten opis różni się od języka, którego używacie na co dzień?
Jak myślicie, dlaczego Jacek został przedstawiony właśnie w taki sposób?
Poniższa definicja nie jest kompletna. Uzupełnij ją.
Kiedy poeta opisuje jakiś przedmiot, zjawisko lub postać przez wskazanie na jego podobieństwo do czegoś innego, np. „odważny jak lew”, „łąka niby dywan”, „kolorowy niczym motyl”, to wykorzystuje środek ........................ (poetycki) nazywany .........................
Zaznacz w wierszu żółtym kolorem wszystkie przykłady porównań. W każdym z nich zaznacz na czerwono słowo, które pomogło ci rozpoznać ten środek.
Do wersów z wiersza zapisanych językiem poetyckim przyporządkuj ich znaczenia zapisane w języku potocznym.
Jacek jest bardzo odważny, lubi pływanie i zabawy w wodzie, zwinnie porusza się między drzewami, skacze wysoko na trampolinie, gdyby nie był zarozumiały, zręcznie wspina się po płocie
| Jacek odważny jest jak lew | |
| w wodzie czuje się jak ryba | |
| jak jeleń biega pośród drzew | |
| z trampoliny jak ptak śmiga | |
| po płocie łazi niby kot | |
| gdyby nie pysznił się jak paw |
Wybierz te cechy, które poeta przypisał Jackowi.
- tchórzostwo
- skromność
- mądrość
- gadatliwość
- odwaga
- spryt
- upór
- zwinność
- pycha
Jak sądzisz, czy zwierzęta swoim zachowaniem upodabniają się do ludzi? A może jest na odwrót? Porozmawiaj o tym w klasie.
Do danej cechy dopisz jej przeciwieństwo.
odwaga ........................
skromność ............
mądrość ................
gadatliwość ..............................
Do podanych pojęć przyporządkuj nazwy zwierząt, które najlepiej do nich pasują.
struś, sowa, kozica, papuga, żółw, tur, ryba, pies, mrówka, kangur, lis
| mądrość | |
| pracowitość | |
| wierność | |
| gadatliwość | |
| tchórzostwo | |
| przebiegłość | |
| powolność | |
| skoczność | |
| zdrowie | |
| zwinność | |
| siła |
Przygotujcie w grupach, w tajemnicy przed innymi, opisy przydzielonych wam przez nauczyciela zwierząt. Możecie wykorzystać tylko epitety i porównania. Nie wolno wam użyć nazwy zwierzęcia ani imitować dźwięków przez niego wydawanych. Pozostałe grupy zgadują, o jakie zwierzę chodzi.
Opisz siebie za pomocą porównań. Użyj języka poetyckiego. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.
Ułóżcie wspólnie krótki wiersz. Pierwsza osoba w grupie wymyśla zdanie na swój temat. Musi ono zawierać porównanie, np. „Jestem słodka niczym miód”. Pozostałe osoby wymyślają zdania, które będą się z nim rymować. Gdy wszystkie osoby w danej grupie zdołają wymyślić zdanie do rymu ze zdaniem pierwszym, następna osoba w kolejności wymyśla nowe zdanie – i zabawa zaczyna się od nowa. Wygrywa ta grupa, która wymyśli najwięcej rymowanych zdań w ciągu pięciu minut.
Wyjaśnijcie, co oznaczają poniższe powiedzenia. Każda grupa „pracuje” z innym zwierzęciem: kotem, kurą, psem, owcą, koniem i myszą. Możecie korzystać ze słowników.
