Szkielet człowieka

RFjdRFtNF6SD5

Schemat przedstawia model 3D męskiego szkieletu z uniesionymi w bok ramionami, od przodu (po lewej stronie) i od tyłu (po prawej stronie). Widoczne są nieduże stopy, długie nogi, szeroka miednica, podłużny kręgosłup, cienkie żebra, długie ręce i okrągła czaszka.

Szkielet osiowy wyznacza główną oś ciała

W szkielecieszkieletszkielecie wyróżniamy szkielet osiowyszkielet osiowyszkielet osiowy i szkielet kończyn. Do szkieletu osiowego zaliczamy czaszkę, kręgosłupkręgosłupkręgosłup i klatkę piersiową.

R1UbW8QpgbvYP

Schemat przedstawia strukturę szkieletu osiowego. Wyróżniono czaszkę (po lewej stronie), kręgosłup (pośrodku) i klatkę piersiową (po prawej stronie). W czaszce wyróżniono mózgoczaszkę (zaznaczoną na schemacie czaszki w jej górnej części), która chroni mózgowie i twarzoczaszkę (zaznaczoną na schemacie czaszki w jej dolnej części), która chroni narządy zmysłów. Kręgosłup składa się z 33‑34 kręgów podzielonych na pięć odcinków: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy. Kręgosłup swoim kształtem przypomina z boku literę S. Szkielet kostny klatki piersiowej składa się z mostka, 12 par żeber oraz 12 kręgów piersiowych.

Poniżej znajduje się galeria mediów przedstawiająca szczegółową budowę szkieletu człowieka:

R1cChNbLuGXpK

Ilustracja przedstawia żółty szkielet człowieka od przodu, na którym kolorem niebieskim zaznaczono kości szkieletu osiowego. W jego skład wchodzą: czaszka, kręgosłup i klatka piersiowa. W kręgosłupie po lewej zaznaczono i podpisano odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, kość krzyżowa i kość ogonowe. W klatce piersiowej podpisano mostek i żebra. Pozostałe elementy szkieletu od góry z prawej: obojczyk, łopatka, kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości ręki. Poniżej: miednica, kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa, kości stopy.

RuzVBZdoYUJxg

Ilustracja przedstawia szkielet człowieka od tyłu, na którym kolorem niebieskim zaznaczono szkielet osiowy. W jego skład wchodzą: czaszka, kręgosłup i klatka piersiowa. W czaszce zaznaczono żuchwę oraz mózgoczaszkę. W kręgosłupie po lewej zaznaczono i podpisano odcinki: kręg dźwigacz, obrotnik, odcinek szyjny, piersiowy, lędźwiowy, kość krzyżowa i kości ogonowe. W klatce piersiowej podpisano mostek i żebra. Pozostałe elementy szkieletu od góry z prawej: obojczyk, łopatka, kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości ręki. Poniżej: miednica, kość udowa, kość piszczelowa, kość strzałkowa, kość piętowa, kości stopy.

R17WdpUbcxuKq

Ilustracja przedstawia żółty szkielet człowieka od tyłu. Wskazano połączenia kości, od góry: szwy na czaszce mające pofałdowany (zygzakowaty) kształt. Pomiędzy łopatką a kością ramienną znajduje się staw barkowy. Między kością ramienną a kościami przedramienia zaznaczono staw łokciowy. Między miednicą a kością udową znajduje się staw biodrowy. Między kością udową a kością piszczelową znajduje się staw kolanowy współtworzony z rzepką. W dolnej części szkieletu zaznaczono staw skokowy znajdujący się między kością piszczelową, kością strzałkową i kością skokową. pz, staw barkowy, staw łokciowy, staw biodrowy, staw kolanowy, staw skokowy.

Kości czaszki (z wyjątkiem żuchwy) są połączone ze sobą nieruchomo szwami. Na szkielet czaszki składają się:

• mózgoczaszka, zbudowana z kości czołowej, klinowej, potylicznej oraz dwóch kości skroniowych i ciemnieniowych;

• trzewioczaszki, zbudowanej z dwóch kości szczęki, jarzmowych, nosowych oraz żuchwy

Funkcją mózgoczaszki jest ochrona mózgu, natomiast trzewioczaszka stanowi rusztowanie twarzy i ochronę narządów wzroku, węchu i smaku.

Galeria mediów przedstawiająca szczegółową budowę czaszki człowieka:

R1V1ZyT9Xu6jh

Rysunek przedstawia model czaszki z zaznaczonymi na niej kośćmi mózgoczaszki. W przedniej części znajduje się kość czołowa. Z tyłu kość ciemieniowa, a pod nią kość potyliczna. Między kością potyliczną, a klinową znajduje się kość skroniowa. Kość klinowa znajduje się w środkowej części podstawy. Od przodu łączy się z kością czołową, z boku z kośćmi skroniowymi, a z tyłu z kością potyliczną.

RMXOfU1iBNPQR

Rysunek przedstawia model czaszki z zaznaczonymi na niej kośćmi trzewioczaszki. Między oczodołami znajduje się kość nosowa. Po bocznych częściach znajdują się kości jarzmowe. Dolną część trzewioczaszki stanowi żuchwa. Nad nią znajduje się szczęka.

Kręgosłup znajduje się po grzbietowej stronie ciała. Zbudowany jest z 33‑34 kości nazywanych kręgamikręgkręgami i podzielony na kilka odcinków. Pełni różnorodne funkcje:

• stanowi podporę dla całego ciała

• jest oparciem dla kończyn

• tworzy ochronę dla rdzenia kręgowegordzeń kręgowyrdzenia kręgowego

• warunkuje utrzymanie pionowej postawy ciała

R1bqOUytYaaHz

Film przedstawia budowę i funkcje kręgosłupa.

Film przedstawia budowę i funkcje kręgosłupa.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1bqOUytYaaHz

Film przedstawia budowę i funkcje kręgosłupa.

Na klatkę piersiową składają się kręgi piersiowe, odchodzące od nich żebra oraz mostek, który jest wydłużoną kością płaską. Żebra łączą się z mostkiem za pośrednictwem chrząstek. Taki rodzaj połączenia kości nazywany jest chrząstkozrostem. Wyróżnia się:

• 7 par żeber, które łączą się z przodu z mostkiem za pomocą chrząstek, tzw. żebra właściwe;

• 3 pary żeber, które łączą się wspólną chrząstką, tzw. żebra rzekome;

• 2 pary żeber, które pozostają niepołączone z mostkiem, tzw. żebra wolne.

Główną funkcją klatki piersiowej jest ochrona narządów wewnętrznych, w szczególności płuc i serca. Umożliwia też wykonywanie ruchów oddechowych (wdechów i wydechów).

Kończyny łączą się z kręgosłupem za pośrednictwem obręczy

Kości kończyn łączą się z kręgosłupem za pomocą grup kości układających się w poprzeczne pasy zwane obręczami. Obręcz barkowaobręcz barkowaObręcz barkowa, która mocuje szkielet kończyny górnej, jest złożona z łopatek i obojczyków. Miejscem połączenia jest stawstawstaw ramienny. Kości kończyny górnej to kość ramienna, dwie kości przedramienia – łokciowa i promieniowa – oraz kości ręki – nadgarstka, śródręcza i palców (paliczki).

R18wWzD8E6VKT

Grafika przedstawia plan budowy kończyny górnej wraz z obręczą barkową. Od góry widać długą kość - obojczyk, który łączy się z łopatką. Łopatka jest kością płaską, kształtem przypominająca trójkąt. Łączy się ona z kością ramienną. Kość ramienna posiada wydłużony kształt i łączy się z kością łokciową. Kość łokciowa ułożona jest równolegle z kością promieniową. Przy nadgarstku kość łokciowa jest cieńsza niż kość promieniowa, a przy łokciu cieńsza. Dalej znajduje się osiem, krótkich kości nadgarstka, a następnie pięć kości śródręcza. Budowa kończyny górnej zakończona jest paliczkami. Kciuk składa się z dwóch paliczków, a pozostałe palce z trzech.

Kończyny dolne łączą się z osią ciała za pośrednictwem obręczy miednicznejobręcz miednicznaobręczy miednicznej złożonej z dwóch kości miednicznych i kości krzyżowej. Staw biodrowy stanowi połączenie pomiędzy kością miedniczną a kończyną dolną. Szkielet kończyny dolnej składa się z kości udowej, dwóch kości podudzia – piszczelowej i strzałkowej – oraz kości stopy – stępu, śródstopia i palców (paliczków). Kości stopy są tak ustawione, że po jej wewnętrznej części tworzy się charakterystyczne wysklepienie. Zapewnia ono elastyczny chód i amortyzuje wstrząsy.

R2jUPYLCmLyjr

Grafika przedstawia plan budowy kończyny dolnej wraz z obręczą miedniczną. Od góry: kość miedniczna będąca najszerszą i największą kością szkieletu. Jest to kość płaska o nieregularnym kształcie. Łączy się ona z kością udową. Kość udowa to najdłuższa kość szkieletu. Zlokalizowana nieco ukośnie względem kości piszczelowej z którą się łączy i tworzy wraz z rzepką staw kolanowy. Rzepka to niewielka kość leżąca powierzchownie w stawie kolanowym stanowiąc jego najbardziej wysuniętą część. Kość piszczelowa leży wzdłuż kości strzałkowej, z którą łączy się na górze i na dole. Jest jednak dużo grubsza (masywniejsza) od kości strzałkowej. Kończyna dolna zakończona jest kościami stopy (kości stępu, kości śródstopia oraz kości palców stopy).

Rmc07DBuzPJaX

Schemat przedstawia wysklepienie stopy. Widać rysunki dwóch stóp od przodu i od tyłu. Oznaczone są dwa łuki. Łuk poprzeczny (oznaczony kolorem różowym), którego linia biegnie w poprzek stopy, oraz łuk podłużny (oznaczony kolorem niebieskim), którego linia biegnie wzdłuż stopy.

To ważne!

• Szkielet stanowi rusztowanie organizmu i nadaje mu kształt.

• Szkielet osiowy tworzą czaszka oraz kręgosłup z klatką piersiową.

• Przebiegający wzdłuż tułowia kręgosłup jest dla niego podporą, umożliwia wyginanie ciała, amortyzuje wstrząsy docierające do czaszki, chroni położony w kanale kręgowym rdzeń kręgowy.

• Mózgoczaszka tworzy osłonę dla mózgu. Trzewioczaszka chroni narządy zmysłów oraz stanowi rusztowanie dla początkowych odcinków układu pokarmowego i oddechowego.

• Klatka piersiowa jest złożona z wielu kości połączonych głównie ruchomo; wraz z mięśniami odpowiada za ruchy oddechowe.

• Kończyny łączą się ze szkieletem osiowym poprzez obręcze.

Na pożegnanie

Ćwiczenie 7

RutUdSjQUa9wE

RZoQddcwoUvcT

Wskaż ruchomą kość czaszki. Możliwe odpowiedzi: 1. A, 2. B, 3. C, 4. D

R1dlMdzdau2zQ

Ćwiczenie 7

Która z wymienionych części czaszki jest ruchoma? Możliwe odpowiedzi: 1. kość ciemieniowa, 2. kość jarzmowa, 3. szczęka, 4. żuchwa

Ćwiczenie 8

RNufzT0QIrhgD

Na grafice przedstawiony jest szkielet człowieka widoczny od przodu. Cyfrą jeden oznaczono czaszkę. Cyfrą dwa oznaczono klatkę piersiową. Cyfrą trzy oznaczono kręgosłup. Cyfrą cztery oznaczono miednicę.

R1DyEMvCFXLwJ

Połącz w pary cyfrę oznaczającą element szkieletu z opisem jego funkcji. 1 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
2 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
3 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
4 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg

Połącz w pary cyfrę oznaczającą element szkieletu z opisem jego funkcji. 1 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
2 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
3 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg
4 - 1. łączy kończynę dolną ze szkieletem osiowym, 2. ochrania serce, 3. stanowi rusztowanie tułowia i podpiera czaszkę, 4. ochrania mózg