E-materiały do kształcenia zawodowego

Klasyfikacja budowli inżynierskich na kolei

Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza — Monter nawierzchni kolejowej

bg‑green

Podział i budowa obiektów inżynierskich wykorzystywanych na kolei

ATLAS INTERAKTYWNY

1

Spis treści

2

Most

R12VUdy5Hwby9
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Most to obiekt inżynieryjny umożliwiający przeprowadzenie linii kolejowej nad przeszkodami wodnymi jak: rzeki, strumienie, kanały, jeziora, zatoki morskie, zalewy rzeczne itp. Jest obiektem, który pod co najmniej jednym przęsłem ma szerokość w świetle większą od trzech metrów.

R1eeSlftTJfGM
Ilustracja interaktywna przedstawia most. Widoczne są dwie podpory, między którymi zawieszony jest most. Pod mostem płynie duży strumień. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.
  1. Balustrada. Na krawędzi mostu znajduje się metalowy płot z poziomymi rurkami.
  2. Obetonowane dźwigary stalowe. Poprzeczne belki podpierające most.
  3. Przyczółki. Dwie betonowe podpory między którymi zawieszony jest most.
Most
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja interaktywna przedstawia most. Widoczne są dwie podpory, między którymi rozpościera się przęsło, po którym poruszają się pojazdy. Pod mostem płynie duży strumień. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem. Punkty są następujące.

  1. Balustrada - jest ona umiejscowiona po dwóch stronach przęsła. Chorni ona przed upadkiem z wysokości.

  2. Obetonowane dźwigary stalowe - są to elementy konstrukcyjne mostu, na których opierają pozostałe podzespoły podestu jezdnego.

  3. Przyczółki - są to podpory skrajne mostu, na nich opiera się przęsło.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

Wiadukt kolejowy

R1PeHPHenrudN
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Wiadukt jest to obiekt inżynieryjny umożliwiający przeprowadzenie linii kolejowej nad przeszkodami innymi niż przeszkody wodne, czyli np. nad suchymi dolinami lub wąwozami oraz tam gdzie występuje skrzyżowanie linii kolejowej z drogą samochodową lub linią tramwajową lub linii kolejowych w dwóch poziomach. Jest obiektem, który pod co najmniej jednym przęsłem ma szerokość w świetle większą od trzech metrów.

RDh5XLwP27FJo
Ilustracja interaktywna przedstawia wiadukt kolejowy. Zawieszony jest nad dwoma torami tramwajowymi. Po jednym z torów przejeżdża tramwaj. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.
  1. Barierki. Ustawione na krawędzi wiaduktu, zabezpieczają pieszych przed spadnięciem.
  2. Przęsło. Pozioma belka na której opiera się wiadukt.
  3. Podpory (przyczółki). Konstrukcje na których oparty jest wiadukt.
Wiadukt kolejowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja interaktywna przedstawia wiadukt kolejowy. Zawieszony jest nad dwoma torami tramwajowymi. Po jednym z torów przejeżdża tramwaj. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.Punkty na ilustracji są następujące:

  1. Barierki - są to metalowe konsrukcje umiejscowione na krawędziach pomostu, w celu zapewnienia bezpieczeństwa przechodniom.

  2. Przęsło, jest to element rozciągajcy się pomiędzy podporami, na nim znajduje się przejście dla pieszych bądź podest jezdny.

  3. Podpory (tak zwane przyczółki) - są to elementy konstrukcyjne, których zadaniem jest podpieranie belki poziomej wiaduktu, czyli przęsła. Przyczółkami nazywamy podpory skrajne.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

Estakada

ROi6wO3SaRrv2
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Estakada jest to wieloprzęsłowy obiekt inżynieryjny umożliwiający przeprowadzenie linii kolejowej nad terenem zabudowanym lub nad obniżeniem terenu, gdzie zastępuje wysoki gruntowy nasyp. Estakada ze względu na swoją konstrukcję jest pochodną wiaduktu.

R45ACmp4QFbH2
Ilustracja interaktywna przedstawia estakadę. Tor uniesiony jest nad ziemią i podtrzymywany na filarach. Na ilustracji znajduje się sześć punktów interaktywnych. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.
  1. Dźwigary. Poziome belki podtrzymujące tor.
  2. Łożyska. Miejsca zamocowania dźwigarów na filarach.
  3. Barierki. Zabezpieczają boki toru.
  4. Fundament. Miejsce oparcia filarów na ziemi.
  5. Podpory (filary). Podwójne pionowe kolumny podtrzymujące estakadę.
  6. Płyta pomostowa. Oparta na dźwigarach, podtrzymująca tor.
Estakada
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja interaktywna przedstawia estakadę. Tor uniesiony jest nad ziemią i podtrzymywany na filarach. Na ilustracji znajduje się sześć punktów interaktywnych. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.

  1. Dźwigary są to gółwne elementy konstrukcyjne przęsła.

  2. Łożyska są to elementy znajdujące się pomiędzy przęsłem a filarem, umożliwiają one ruchy podzespołów niezbędne do prawidłowiego działania konstrukcji.

  3. Barierki - stalowe konstrukcjie służące do zabezpieczenia osoób znajdujących się na estakadzie przed upadkiem.

  4. Fundament - jest to element, który przenosi ciężar konstrukcji na podłoże, znajduje się na dole filara.

  5. Podpory, czyli filary. Sa to słupy podpierające przęsła. Filary to podpory nie będące podporami skrajnymi.

  6. Płyta pomostowa, jest to część estakady, po której poruszają się pojazdy.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5

Kładka dla pieszych

RuYlK3z1Of6cC
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Kładka dla pieszych jest to obiekt inżynieryjny umożliwiający przeprowadzenie nad linią kolejową lub nad inną przeszkodą ciągu ruchu pieszego.

RKYOcsZspdSHK
Ilustracja interaktywna przedstawia kładkę dla pieszych. Na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis elementu z nagraniem tożsamym z podpisem.
  1. Balustrada. Zabezpiecza pieszych przed upadkiem na tory poniżej.
  2. Oświetlenie. Stojące wysokie lampy oświetlające pomost w nocy.
  3. Podpory. Filary podtrzymujące pomost nad torem.
  4. Pomost. Kładka dla pieszych prowadząca ponad torem.
Kładka dla pieszych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

7

Przejście pod torami

R1FKC5eD0EamD
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Przejście pod torami jest to obiekt inżynieryjny, którego szerokość w świetle jest większa niż trzy metry. Jest obiektem usytuowanym w obrębie stacji kolejowej lub związanym funkcjonalnie ze stacją albo przystankiem kolejowym. Przejście pod torami umożliwia przeprowadzenie ciągu ruchu pieszych lub ciągu transportu bagaży oraz przesyłek pod linią kolejową.

RrLfnhFDLCjbX
Ilustracja przedstawia przejście pod torami, widoczne z góry. Widoczny jest nasyp kolejowy z pojedynczym torem z niewielkim peronem. Na górze widoczne są schody w dół do przejścia pod torami. Po drugiej stronie nasypu widoczne jest wyjście z przejścia.. Na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne. Po kliknięciu punktu pojawia się podpis danego elementu.
Przejście pod torami
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
8

Tunel liniowy

RGKavQLAtalVi
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Tunel liniowy jest budowlą inżynieryjną, która umożliwia przeprowadzenie linii kolejowej pod powierzchnią terenu.

RDOKWRzDGZE5Y
Ilustracja przedstawia tunel liniowy. Na zdjęciu widoczne są tory biegnące pod ziemią i łączące się ze sobą. Sufit podtrzymywany jest przez filary. Na ścianach oraz filarach znajdują się lampy. Przy torze widać również jednego pracownika kolei. Na ilustracji znajduje się pięć punktów interaktywnych, po kliknięciu w dany punkt wyświetla się podpis danego elementu infrastruktury.
Tunel liniowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

9

Przepust

R1FgUhEQbgqij
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Przepust jest to obiekt inżynieryjny umożliwiający przeprowadzenie linii kolejowej nad przeszkodami, którego szerokość w świetle jest mniejsza lub równa trzy metry. Przepusty budowane są albo w otwartym wykopie, albo za pomocą metody mikrotunelingu, czyli bezwykopowej technologii wykonywania małych tuneli. Przepusty mogą być wykonywane na miejscu przeznaczenia lub zestawiane z prefabrykatów. Ze względu na materiał wykonania wyróżnia się przepusty:

  • drewniane (obecnie niestosowane, w przeszłości były budowane zazwyczaj przy obiektach tymczasowych i prowizorycznych),

  • ceglane,

  • kamienne,

  • betonowe (z betonu niezbrojonego lub zbrojonego albo sprężonego),

  • stalowe,

  • z tworzyw sztucznych.

RHtySRdClT3sc
Ilustracja przedstawia przepust. Jest on niskim i wąskim tunelem wbudowanym w nasyp kolejowy, przez który przepływa strumień. Po lewej stronie zdjęcia widać schody prowadzące na szczyt nasypu. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu w dany punkt wyświetla się podpis danego elementu.
Przepust
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

10

Ściana oporowa

RNh7vH55lpK14
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Ściana oporowa jest to obiekt inżynieryjny mający na celu zabezpieczenie skarp nasypu lub przekopu linii kolejowej. Przede wszystkim służy do powstrzymywania przed poziomym parciem gruntu pochodzącym od wysokiego nasypu przez nią podtrzymywanego. Ścianą oporową można nazwać obiekt, którego widoczna powierzchnia jest równa lub większa od .

R1ZKsWPCa2V2m
Ilustracja przedstawia ścianę oporową. Na zdjęciu widoczny jest fragment toru. Nasyp ziemny obok toru zabezpieczony jest ścianą oporową, na szczycie której widoczna jest barierka. Na ilustracji znajdują się trzy punkty interaktywne, po kliknięciu na jeden z nich wyświetla się opis danego elementu.
Ściana oporowa
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

11

Elementy konstrukcyjne

12

Podpory

R1ISA95069CP2
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Podpory dzieli się na dwie grupy: pierwszą są przyczółki (4B), czyli podpory skrajne, które maja kontakt z nasypem oraz drugą grupę — filary (4A — podpory pośrednie). Nie każdy obiekt mostowy posiada dwa rodzaje podpór, np. w przypadku mostów jednoprzęsłowych występują tylko przyczółki, natomiast w przypadku mostów wspornikowych czy łukowych nie występują klasyczne przyczółki. Obecnie podpory budowane są głównie z betonu zbrojonego, rzadko ze stali czy z betonu niezbrojonego. Dawniej często wykorzystywanym materiałem do budowy podpór były kamienie i cegły, a ich korpusy pokrywano tzw. licówką, okładziną np. z kamienia lub wysokiej jakości cegłą, co miało podwyższać trwałość oraz walory estetyczne obiektów mostowych. W mostach tymczasowych podpory często budowane są z drewna lub stali. Podobnie jak w przypadku przęseł, podpory mogą być prefabrykowane.

Podpory służą do przekazywania obciążeń od ciężaru własnego konstrukcji przęsłowej, obciążeń ruchomych taborem oraz wszelkich innych obciążeń działających na konstrukcję tj. parcie wiatru czy lodu na podłoże. Dodatkowo przyczółki utrzymują nasyp torowiska i chronią go przed rozmyciem. Podpory muszą również zagwarantować odpowiednią przestrzeń pod obiektem mostowym, wynikającą z funkcji jaką dany obiekt pełni — przepuszczenie cieku wodnego, umożliwienie swobodnego przejazdu pojazdów samochodowych i kolejowych itp.

13

Łożyska

R1ZJPuzVyTK4R
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Łożysko jest elementem obiektu mostowego, który umieszcza się pomiędzy podporą a przęsłem obiektu mostowego (niekiedy między fundamentem a przęsłem). Łożyska mają za zadanie porządkowanie kierunku oddziaływań między przęsłami i podporami oraz umożliwiają swobodne odkształcenia przęseł względem podpór (przesuwy i obroty).

14

Przęsła

R17XlQ0V64lPe
Nagranie dźwiękowe tożsame z tekstem.

Przęsło to element konstrukcyjny mostu lub wiaduktu, który stanowi poziome przejście pomiędzy dwoma podporami (np. filarami) lub pomiędzy jedną podporą a drugim końcem mostu. Ze względu na możliwość ruchu, przęsła mostów i wiaduktów dzielą się na:

  • ruchome — przęsła posiadające wbudowane na stałe specjalne urządzenia umożliwiające poruszanie przęsła (obrotowe, zwodzone, przesuwane, podnoszone itp.),

  • nieruchome — przęsła nieposiadające wbudowanych na stałe specjalnych urządzeń umożliwiających poruszanie przęseł.

Ze względu na materiał dźwigarów głównych, przęsła mostów i wiaduktów dzielą się na:

  • stalowe — przęsła o dźwigarach głównych wykonanych ze stali (lub żeliwa) oraz przęsła o dźwigarach stalowych zespolonych z płytą pomostu z betonu zbrojonego,

  • masywne — przęsła o dźwigarach głównych wykonanych z cegły, kamienia, betonu niezbrojonego, zbrojonego lub sprężonego; do grupy przęseł masywnych zalicza się także przęsła o dźwigarach głównych z obetonowanych kształtowników stalowych,

  • inne — przęsła o dźwigarach głównych innych niż stalowe lub masywne.

Ze względu na ukształtowanie w planie, przęsła mostów i wiaduktów dzielą się na:

  • prostokątne — przęsła o zarysie w planie w kształcie prostokąta,

  • ukośne — przęsła o zarysie w planie w kształcie równoległoboku,

  • zakrzywione — przęsła o zarysie w planie w kształcie wycinka pierścienia kołowego,

  • nieregularne — przęsła o innym zarysie w planie niż wymienione powyżej.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia