Temat: Gen – odcinek DNA

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Wymagania ogólne

I. Znajomość różnorodności biologicznej oraz podstawowych zjawisk i procesów biologicznych. Uczeń:

2) wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku.

Wymagania szczegółowe

V. Genetyka. Uczeń:

1) przedstawia strukturę i rolę DNA.

Ogólny cel kształcenia

Dowiesz się w jaki sposób informacja jest zapisywana w genach.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać związek między DNA a genem.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • wykład.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• pocięte w paski kartki papieru A4.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

• Nauczyciel prosi uczniów, by opisali własnymi słowami czym jest gen.

Faza realizacyjna

• Prowadzący lekcję wyjaśnia, czym jest gen i jaką pełni rolę przy wytwarzaniu konkretnego białka. Tłumaczy, że przy pomocy odpowiedniej sekwencji par zasad zapisywane są (a następnie odczytywane) dokładne informacje na temat aminokwasów, które mają wejść w skład syntezowanej cząsteczki białka..

• Nauczyciel prezentuje ilustrację zamieszczoną w abstrakcie. Prowadzący rozdaje uczniom paski z papieru o różnej długości i prosi, aby uczniowie przepisali na nie w jednej linii fragment tekstu z abstraktu (tyle ile uda się zmieścić na pasku). Uczniowie porównują ilość tekstu, którą udało się zmieścić na paskach różnej długości .

• Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Dyskutując w grupach uczniowie szukają odpowiedzi na pytanie, dlaczego DNA bardziej złożonych organizmów zawiera relatywnie więcej genów niż DNA organizmów prostszych. Następnie prowadzący wskazuje osobę, która wyjaśni tę kwestię. Nauczyciel uzupełnia wypowiedź.

• Uczniowie wykonują kolejne ćwiczenia i polecenia. Nauczyciel sprawdza i uzupełnia odpowiedzi, przedstawiając uczniom niezbędne informacje. Udziela informacji zwrotnej..

Faza podsumowująca

• Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

Przeczytaj arykuł dotyczący genu, na stronie www.ghr.nlm.nih.gov „What is a gene? - Genetics Home Reference - NIH”. Napisz krótką notatkę.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Gene - a DNA segment

The gene is a fragment of a DNA molecule. It can be from several thousand to two million pairs of nucleotides and is responsible for the production of a specific protein. The protein affects the organism's qualities, for example blood type or the shape of pea seeds. Usually, however, the body's features, such as the color of the eyes, require the presence of several proteins, which are determined by several genes.

The number of genes in the DNA depends on the organism. The simplest bacteria have several hundred of them, and vertebrate animals and vascular plants tens of thousands. Some genes are active in all cells. Such genes include those that, for example, contain instructions for the production of enzymes which are involved in the intra‑cellular respiration process. This process occurs in every cell and constantly requires „reading” the instructions contained in the genes guiding this process. Other genes only work in selected sets of cells. Such genes are, for example, genes encoding hemoglobin, active only in immature erythrocytes, and a gene coding for growth hormone, capable of acting only in cells of the pituitary gland.

• A gene is a section of DNA that contains information about the structure of a particular protein.