E-materiały do kształcenia zawodowego

Rozpoznawanie zagrożenia metanowego w podziemnych zakładach górniczych

Eksploatacja podziemna złóż - Technik górnictwa podziemnego 311703, Górnik eksploatacji podziemnej 811101

bg‑gold

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
atmosfera beztlenowa
atmosfera beztlenowa

to warunki środowiskowe wewnętrznej przestrzeni kopalni, gdzie ilość tlenu w powietrzu jest znacznie niższa niż w atmosferze zewnętrznej, zazwyczaj poniżej 19,5%. Tego typu atmosfera może występować w wyniku procesów naturalnych (np. występowania gazów towarzyszących skałom) lub może być efektem działalności górniczej, np. wydobycia węgla lub innych minerałów.

Atmosfera beztlenowa jest niebezpieczna dla zdrowia i życia ludzi, ponieważ brak wystarczającej ilości tlenu może prowadzić do niedotlenienia organizmu, zaburzeń oddychania, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do uduszenia lub śmierci. Praca w takiej atmosferze wymaga specjalnych środków ostrożności i zabezpieczeń, takich jak dostarczanie odpowiedniej ilości tlenu lub stosowanie sprzętu ochronnego, który pozwala oddychać w warunkach beztlenowych

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

atmosfera kopalniana
atmosfera kopalniana

odnosi się do warunków atmosferycznych panujących wewnątrz kopalni, które mogą różnić się od tych występujących na powierzchni ziemi. Czynniki takie jak wilgotność, temperatura, zawartość gazów, a zwłaszcza zawartość tlenu, mogą się znacznie różnić w kopalni w porównaniu do atmosfery zewnętrznej.

Powietrze kopalniane to powietrze znajdujące się wewnątrz kopalni, które może zawierać różne gazy, w tym niebezpieczne lub toksyczne substancje, takie jak metan czy pyły węglowe.

Atmosfera kopalniana to ogólny stan atmosferyczny w kopalni, podczas gdy powietrze kopalniane to konkretna kompozycja gazów znajdujących się wewnątrz kopalni, która może być inna niż w atmosferze zewnętrznej.

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

czysta substancja węglowa (csw)
czysta substancja węglowa (csw)

jest to liczba opisująca ilość czystego atomicznego węgla w skale bez wody i popiołu

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

desorpcja
desorpcja

proces uwalniania sorbowanego gazu z ciała stałego

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

izolinie metanonośności
izolinie metanonośności

linie oddzielające obszary o zróżnicowanej metanonośności w pokładzie

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

kategorie zagrożenia metanowego
kategorie zagrożenia metanowego

ustalane w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny.

Udostępniony pokład lub jego część jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednej z czterech kategorii zagrożenia metanowego.

Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana dalej metanonośnością, wynosi od do w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

kierownik ruchu zakładu góniczego (KRZG)
kierownik ruchu zakładu góniczego (KRZG)

jest to osoba kierująca pracą zakładu górniczego. Do jego zadań należą m.in. zapewnienie bezpieczeństwa pracy, organizowanie i kierowanie pracą i zapobieganie szkodom oraz naprawianie ich skutków

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

koncentracja stechiometryczna
koncentracja stechiometryczna

koncentracja gazów w atmosferze kopalnianej, w wyniku której stężenie metanu wynosi powodując najsilniejszy wybuch

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metan
metan

gaz bezbarwny, bezzapachowy i bezsmakowy, znacznie lżejszy od powietrza. Gdy w wyrobisku brak jest odpowiedniej cyrkulacji powietrza, metan gromadzi się w jego górnych częściach. Gaz palny i wybuchowy

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

metanomierz
metanomierz

przyrząd przeznaczony do ciągłego pomiaru stężenia metanu w atmosferze

RBL28xU1aCCSq
Metanomierz przenośny
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rz18OdOv1wHBP
Metanomierz interferencyjny R‑7
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanonośność
metanonośność

laboratoryjnie zbadana ilość metanu w caliźnie węglowej w m3, przypadająca na 1 tonę czystej substancji węglowej, czyli węgla pozbawionego wody i popiołu. Wyrażana w jednostce

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanowość, stopień metanowości
metanowość, stopień metanowości

ilość metanu wydzielającego się do wyrobisk

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanowość bezwzględna
metanowość bezwzględna

objętościowa ilość metanu wydzielająca się do wyrobisk (metanowość wentylacyjna) oraz ujmowanego do sieci odmetanowania w jednostce czasu. Wyrażana w jednostce

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanowość kryterialna
metanowość kryterialna

metanowość bezwzględna, przy której w danych warunkach przewietrzania i odmetanowania przy nierównomiernym wydzielaniu się metanu nie będą występować przekroczenia dopuszczalnej zawartości metanu w wylotowym prądzie powietrza odprowadzanego. Wyrażana w jednostce

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanowość wentylacyjna
metanowość wentylacyjna

objętościowa ilość metanu wydzielająca się do wyrobisk górniczych i odprowadzana wraz z powietrzem wentylacyjnych. Wyrażana w jednostce

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

metanowość względna
metanowość względna

objętościowa ilość metanu wydzielająca się do wyrobisk oraz ujmowanego do sieci odmetanowania w przeliczeniu na Megagram wydobycia. Wyrażana w jednostce .

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

mieszanina stechiometryczna (koncentracja stechiometryczna)
mieszanina stechiometryczna (koncentracja stechiometryczna)

stężenie składników takiej mieszaniny jest takie, że w wyniku zajścia reakcji przereagują wszystkie substraty, w przypadku reakcji gwałtownego spalania (wybuchu), wybuch ten jest najintensywnijeszy. Dla metanu koncentracja stechiometryczna wynosi około

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

nagły wypływ metanu
nagły wypływ metanu

zachodzące w krótkim okresie intensywne – niezwiązane ze skutkami zawału, tąpnięcia lub odgazowania urobionych skał albo węgla lub niezwiązane z zaburzeniami w przewietrzaniu wyrobiska – wydzielanie się metanu z górotworu, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

  1. nagromadzenie się metanu o wartości stężenia, która może spowodować jego wybuch, lub

  2. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

podział wyrobisk w polach metanowych w zależności od stopnia zagrożenia wybuchem metanu
podział wyrobisk w polach metanowych w zależności od stopnia zagrożenia wybuchem metanu

wyrobiska w polach metanowych dzieli się na trzy stopnie:

  • stopień a – niezagrożone wybuchem metanu, w przypadku gdy nagromadzenie metanu w powietrzu większe niż jest wykluczone,

  • stopień b – zagrożonych wybuchem metanu, jeżeli w normalnych warunkach przewietrzania nagromadzenie metanu w powietrzu większe niż jest wykluczone,

  • stopień c – zagrożonych wybuchem metanu, jeżeli nawet w normalnych warunkach przewietrzania nagromadzenie metanu w powietrzu może przekroczyć

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

pola metanowe
pola metanowe

wyrobiska górnicze, w których stwierdzono występowanie metanu łącznie z drogami odprowadzającymi powietrze z tych wyrobisk

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

podstawowe kryterium oceny zagrożenia metanowego
podstawowe kryterium oceny zagrożenia metanowego

możliwość powstania w atmosferze kopalnianej stężenia metanu, które może spowodować:

  1. powstanie mieszaniny beztlenowej lub

  2. zapalenie metanu, lub

  3. wybuch metanu

stwarzając niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Infografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanuDmCjyi51WInfografika Zasady zaliczania wyrobisk w polach metanowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny do stopni niebezpieczeństwa wybuchu metanu

powietrze kopalniane
powietrze kopalniane

wszystkie dostępne wyrobiska i pomieszczenia przewietrza się w taki sposób, aby zawartość tlenu w powietrzu nie była mniejsza niż objętościowo, a stężenie gazów w powietrzu nie było większe niż dla:

  • dwutlenku węgla - ,

  • tlenku węgla - ,

  • tlenku azotu - ,

  • dwutlenku siarki - ,

  • siarkowodoru - .

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

pożar egzogeniczny
pożar egzogeniczny

pożar podziemny powstały z przyczyn zewnętrznych np. otwartego ognia, wskutek wadliwej pracy urządzeń elektrycznych bądź mechanicznych, wywołany wybuchem gazu lub pyłu węglowego, wskutek robót strzelniczych, celowego podpalenia

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

pożar endogeniczny
pożar endogeniczny

pożar powstały z przyczyn wewnętrznych, na skutek przemian chemicznych zachodzących w ciałach palnych bądź ich domieszkach w określonych warunkach

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 2%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 2%:
  1. wyłączyć sieć elektryczną,

  2. unieruchomić maszyny i urządzenia (nie wyłącza się urządzeń elektrycznych lub zasilanych sprężonym powietrzem, które mogą być eksploatowane przy dowolnym stężeniu metanu w powietrzu),

  3. zawiadomić najbliższą osobę dozoru ruchu,

  4. dokonać dodatkowe pomiary w celu ustalenia przyczyny powstania przekroczenia stężenia metanu w powietrzu, rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc wypływu metanu,

  5. przystąpić do aktywnego zwalczania nagromadzenia metanu na niżej wymienionych zasadach:

    1. w miejsce wystąpienia zagrożenia, w pierwszej kolejności skierować osobę dozoru wraz z minimalną niezbędną liczbą pracowników, którzy przystąpią do zlikwidowania powstałego nagromadzenia metanu w wyrobisku,

    2. proponowane działania mające na celu aktywne zwalczanie nagromadzeń metanu:

      • kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

      • kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

      • udrożnienie dróg wentylacyjnych,

      • zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej), - zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

      • kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania.

  6. W sytuacji, gdy podjęte działania nie doprowadzą do likwidacji zagrożenia należy o zaistniałej sytuacji poinformować nadsztygara wentylacji na danej zmianie (w dni wolne od pracy nadsztygara wentylacji lub nadsztygara górniczego prowadzącego zmianę) który skieruje na miejsce:

    1. pracowników działu wentylacji posiadających odpowiednie kwalifikacje,

    2. i/lub zastęp ratowników,

    3. i/lub osoby dozoru ruchu działu wentylacji na danej zmianie.

Wyżej wymienieni pracownicy podejmą odpowiednie działania w celu usunięcia nagromadzeń stężeń metanu

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 3%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 3%:
  1. wyłączyć sieć elektryczną,

  2. unieruchomić maszyny i urządzenia (nie wyłącza się urządzeń elektrycznych lub zasilanych sprężonym powietrzem, które mogą być eksploatowane przy dowolnym stężeniu metanu w powietrzu) oraz wstrzymać wszystkie prace w rejonie w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu,

  3. zawiadomić najbliższą osobę dozoru ruchu,

  4. wycofać osoby z zagrożonych wyrobisk (nie stosuje się do osób wykonujących czynności związane z usuwaniem nagromadzeń metanu),

  5. zabezpieczyć wejścia do zagrożonych wyrobisk,

  6. proponowane działania mające na celu aktywne zwalczanie nagromadzeń metanu:

    1. kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

    2. kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

    3. udrożnienie dróg wentylacyjnych,

    4. zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej),

    5. zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

    6. kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania,

    7. doszczelnienie miejsc wypływu metanu za pomocą płótna antyelektrostatycznego, a następnie wypełnienie za pomocą środków chemicznych lub cementowo mineralnych lub podsadzki hydraulicznej,

    8. analiza sieci wentylacyjnej w danym rejonie w celu doprowadzenia, do miejsca w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu, zwiększonych ilości powietrza.

    Powrót osób do wyrobisk i wznowienie przerwanych robót są dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy stężenie metanu w powietrzu wyniesie mniej niż

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu nad obudową wyrobiska górniczego stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie mniej niż 5%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu nad obudową wyrobiska górniczego stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie mniej niż 5%:
  1. niezwłocznie wstrzymać roboty w wyrobisku oraz poinformować osobę dozoru nadzorującą prace w rejonie w którym stwierdzono przekroczenie stężeń metanu wynoszącą nie mniej niż 5% oraz Dyspozytora Gazometrii,

  2. przeprowadzić dodatkowe pomiary w celu ustalenia rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc jego wypływu,

  3. podjąć działania mające na celu likwidację zagrożenia,

  4. w sytuacji, gdy podjęte działania nie doprowadzą do likwidacji zagrożenia należy o zaistniałej sytuacji poinformować nadsztygara wentylacji na danej zmianie (w dni wolne od pracy nadsztygara wentylacji lub nadsztygara górniczego prowadzącego zmianę) który skieruje na miejsce:

    1. pracowników działu wentylacji posiadających odpowiednie kwalifikacje,

    2. i/lub zastęp ratowników,

    3. i/lub osoby dozoru ruchu działu wentylacji na danej zmianie.

    Wyżej wymienieni pracownicy podejmą odpowiednie działania w celu usunięcia nagromadzeń stężeń metanu.

  5. Proponowane działania mające na celu likwidację zagrożenia:

    1. kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

    2. kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

    3. udrożnienie dróg wentylacyjnych,

    4. zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej),

    5. zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

    6. kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania,

    7. doszczelnienie miejsc wypływu metanu za pomocą płótna antyelektrostatycznego, a następnie wypełnienie za pomocą środków chemicznych lub cementowo mineralnych, lub podsadzki hydraulicznej,

    8. analiza sieci wentylacyjnej w danym rejonie w celu doprowadzenia, do miejsca w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu, zwiększonych ilości powietrza.

    Dyspozytor Gazometrii o wszystkich przekroczeniach stężeń metanu oraz podjętych w związku z tym działaniach informuje na bieżąco Dyspozytora Ruchu Zakładu Górniczego

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

sorpcja
sorpcja

pochłanianie gazów, par lub substancji rozpuszczalnych przez ciała stałe

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

stan sorbowany
stan sorbowany

metan zakumulowany w węglu w wyniku sorpcji, czyli związany z węglem

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

stan wolny
stan wolny

metan występuje w porach, szczelinach, pustkach w pokładach węglowych i otaczających je skałach płonnych

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

stężenie metanu
stężenie metanu

procentowy udział metanu w powietrzu kopalnianym

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

świeży prąd powietrza
świeży prąd powietrza

prąd powietrza doprowadzający świeże powietrze z powierzchni do rejonu eksploatacyjnego lub komory funkcyjnej

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

wyrzut metanu i skał
wyrzut metanu i skał

dynamiczne przemieszczenie rozkruszonych skał lub kopaliny z calizny węglowej do wyrobiska przez energię metanu wydzielonego z górotworu w wyniku działania czynników geologiczno‑górniczych, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

  1. zjawiska akustyczne;

  2. podmuch powietrza;

  3. uszkodzenie jego obudowy lub znajdujących się w nim maszyn i urządzeń;

  4. powstanie kawerny powyrzutowej, będącej pustką w jego stropie, spągu lub ociosie;

  5. zaburzenie w jego przewietrzaniu;

  6. nagromadzenie się metanu o wartości stężenia, która może spowodować jego wybuch;

  7. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

zagrożenia katastrofogenne
zagrożenia katastrofogenne

mogą wywołać nagłe niebezpieczne zdarzenia, często o dużej intensywności i zasięgu, powodując zniszczenia mienia kopalni i wypadki wśród pracowników. Wyróżniamy tutaj zagrożenia:

  1. metanowe,

  2. wybuchem pyłu węglowego,

  3. pożarami (endogenicznymi),

  4. tąpaniami,

  5. zawałami,

  6. wyrzutami gazów i skał,

  7. wodne

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

zagrożenia naturalne w górnictwie węgla kamiennego
zagrożenia naturalne w górnictwie węgla kamiennego

ze względu na skutki jakie powodują dla ruchu zakładu górniczego dzielą się na katastrofogenne np. wybuch pyłu węglowego i niekatastrofogenne np. działanie pyłów szkodliwych dla zdrowia

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

zagrożenie metanowe
zagrożenie metanowe

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia metanowego jest możliwość powstania w atmosferze kopalnianej stężenia metanu, które może spowodować: powstanie mieszaniny beztlenowej, zapalenie metanu lub wybuch metanu, stwarzając w ten sposób niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Film edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymD13drWyuuFilm edukacyjny Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym

zagrożenie wyrzutami gazów i skał
zagrożenie wyrzutami gazów i skał

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia wyrzutami gazów i skał jest możliwość zaistnienia zjawisk gazogeodynamicznych: wyrzutu gazów i skał oraz nagłego wypływu gazów z górotworu do wyrobiska lub jego części. Skutkami zjawisk gazogeodynamicznych mogą być np. zaburzenia w przewietrzaniu wyrobisk, nagromadzenie się gazów o wartości stężenia, która może spowodować ich wybuch lub powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Gra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczymDvfmxqcEXGra edukacyjna Kategorie i stopnie zagrożenia metanowego w podziemnym zakładzie górniczym