R1X15yXr7cpO8

Construction of the interior of the Earth, plate construction of the lithosphere and tectonic movements - revision

Links to the lessons: 1, 2, 3, 4, 5

Links to the abstract: 12, 3, 4, 5

You will learn
  • to ask questions and answer your friends' questions about „Construction of the Earth, the lithosphere and the construction of the plate tectonic movements”.

  • to consolidate the material from the lessons: „Where do we get information about the composition of the Earth?”, „Earth’s layers”, „Minerals and rocks of the earth's crust”, „How the Earth's crust is built”, „Does the movement of lithospheric plates affect our planet’s surface?”

  • to consolidate the vocabulary related to the theme „Construction of the Earth, the lithosphere and the construction of the plate tectonic movements”.

Before the lesson

RRZQBtS2Zec2f
Scharakteryzuj elementy składowe budowy wnętrza Ziemi.

Repetition

Exercise 1

Listen to the recording and write down questions you could ask your friend or a colleague to check if he understood the text read. Also note the expected answers.

Rqibqz7d7s6lZ
Nagranie dźwiękowe abstraktu
R1OEVFONxfo9r
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
R1TVJXIDc1Vgo
Ćwiczenie wymień skały i minerały tworzące skorupę ziemską.
Task 1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem abstraktu.
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem abstraktu.
R1HQ32C8A6Q9j
Mapa przedstawia płyty litosfery na świecie, World, Lithosphere plates. Od zachodu wskazano płyty: Płyta Pacyficzna, Płyta Antarktyczna, Płyta Juan de Fuca, Płyta Gorda, Płyta Północno-Amerykańska, Płyta Karaibska, Płyta Nazca, Płyta Południowo-Amerykańska, Płyta Euroazjatycka, Płyta Afrykańska, Płyta Irańska, Płyta Arabska, Płyta Somalijska, Płyta Indo-Australijska, Płyta Filipińska, Płyta Bismarcka, Płyta Salomona. Dodatkowo na mapie oznaczono strefy. Strefa rozrostu dna oceanicznego - strefa spreading, spreading zone. Strefa kolizji płyt litosfery - strefa subdukcji, subduction zone. Granica płyt litosfery, lithospheric plates - border. Prawdopodobna granica płyt litosfery, probable boundary of lithosphere plates. Układ transformujący, transforming fault. Młody raw tektoniczny, young tectonic ditch. Kierunek i prędkość ruchu płyty litosfery w milimetrach na rok, direction and speed of lithosphere plates movement, kierunek prędkości ruchu płyt litosfery względem plamy gorąca w milimetrach na rok, the direction and speed of lithospheric plate movement relative to hotspots.
RAZgtv7r8w2va
Poszerz swoją wiedzę na temat terminów: spreading zones oraz subduction zones, szukając dodatkowych informacji w dostępnych ci źródłach (np. w internecie, encyklopedii lub specjalistycznych publikacjach).
RMmuhj7iaNgl5
Exercise 2
Recall the construction of the interior of the Earth. Do you remember the order of its layers? Set the Earth's interior layers in the correct order. Start with the outer one. Elementy do uszeregowania: 1. rigid mantle, 2. inner core, 3. outer core, 4. crust, 5. stiffer mantle
Granit
Bazalt
Zlepieniec
Węgiel kamienny
Sól kamienna
Gnejs
Marmur
RtFARKIWXmJul
Exercise 3
Ćwiczenie wyjaśnij pojęcia: litosfera, płaszcz Ziemi, jądro Ziemi, geologia.

Keywords

geology, geophysics, earthquake, Earth's crust, Earth's core, tectonic plates, rocks, minerals, solid rocks, compact rocks, loose rocks, subduction, Earth's layers, continental drift, rift valley, fold mountains, fault block mountains, volcanic mountains, spreading, subduction zones

Glossary

seismic waves
seismic waves
RZwb09BEhylGy
Nagranie dźwiękowe słówka

fale sejsmiczne - drgania rozchodzące się we wnętrzu Ziemi spowodowane trzęsieniami ziemi, wybuchami lub wywołane za pomocą specjalnych maszyn

geophysics
geophysics
RrCYL0s5Y9BUc
Nagranie dźwiękowe słówka

geofizyka - jedna z nauk o Ziemi zajmująca się badaniami Ziemi za pomocą metod stosowanych w fizyce

geology
geology
R15j1o4o9fZHr
Nagranie dźwiękowe słówka

geologia - jedna z nauk o Ziemi zajmująca się budową i historią Ziemi oraz procesami zachodzącymi w jej wnętrzu

Litosphere
Litosphere
RMQHv8Z4vE6Zj
Nagranie słówka: Litosphere

litosfera - zewnętrzna, skalna powłoka Ziemi, tworząca sztywną, ale niejednolitą (podzieloną na płyty litosferyczne) warstwę; litosfera > obejmuje skorupę ziemską oraz górną część płaszcza; jej miąższość (grubość) wynosi od kilku do ponad 100 km; nazwa litosfera pochodzi od greckiego słowa lithos, czyli 'kamień'

mantle
mantle
R1KwcW6lYwrUw
Nagranie dźwiękowe słówka

płaszcz - warstwa o grubości ok. 2,9 tys. km międzyskorupą ziemską a jądrem Ziemi

core of the Earth
core of the Earth
RoszY8amesU5h
Nagranie słówka: core of the Earth

rdzeń Ziemi - najbardziej wewnętrzna część naszej planety. Obecnie uważa się, że jądro ma średnicę ok. 3,5 tys. km i jest stopem żelaza i niklu

geothermal degree
geothermal degree
RcKfphI85WYqA
Nagranie słówka: geothermal degree

stopień geotermiczny - głębokość (mierzona w metrach), na której temperatura wzrasta o 1°C w stosunku do punktu początkowego. Różni się w zależności od miejsca i głębokości. Średnia wartość stopnia geotermicznego w skali globalnej wynosi 33 m, zaś dla Polski 47,2 m (do głębokości 5000 m).

scale
scale
R1N6ThvCym1w5
Nagranie dźwiękowe słówka

skala - naturalne skupisko jednego lub wielu minerałów

mineral resources
mineral resources
RKuTXZbwB70xy
Nagranie dźwiękowe słówka

zasoby mineralne - skały lub minerały naturalnie występujące w środowisku, wydobywane przez człowieka dla celów gospodarczych

continental drift
continental drift
R5h1Mp4D1sgWZ
Nagranie dźwiękowe słówka

dryf kontynentalny - ruch kontynentów względem siebie i względem powierzchni globu pod wpływem ruchu płyt litosfery, który wywołany jest prądami konwekcyjnymi w płaszczu Ziemi

theory of tectonics of the lithospheric plates
theory of tectonics of the lithospheric plates
R1WJtzwt94SGE
Nagranie dźwiękowe słówka

teoria tektoniki płyt litosferycznych - teoria, która tłumaczy przyczyny i skutki ruchu płyt litosfery, w tym także zjawisko dryfu kontynentów

Wegener’s theory
Wegener’s theory
R1XASfqbVK278
Nagranie dźwiękowe słówka

Teoria Wegenera - inna nazwa teorii dryfu kontynentówcontinental driftdryfu kontynentów

spreading
spreading
RksRS5dNboUtm
Nagranie dźwiękowe słówka

tektonika płyt - proces rozsuwania się płyt litosfery i tworzenia nowych powierzchni skorupy ziemskiej, najczęściej w dnie oceanicznym

fault
fault
RHGuMoB5KCA3d
Nagranie dźwiękowe słówka

defekt - deformacja mas skalnych powstająca w wyniku pionowego lub poziomego przesunięcia masywu skalnego wzdłuż rozdzielającej je płaszczyzny

subduction
subduction
Rwpj0NqeujnwV
Nagranie dźwiękowe słówka

subdukcja - proces wciągania fragmentów płyt litosfery w głąb płaszcza ziemskiego; zwykle jest to wciąganie płyty oceanicznej pod kontynentalną

rift valley
rift valley
RlqhSqws0tUxW
Nagranie dźwiękowe słówka

ryft - podłużne obniżenie terenu długości setek lub nawet tysięcy kilometrów, leżące wzdłuż szczeliny powstającej wskutek spreadingspreadingspreading

fold mountains
fold mountains
R1PkrIkIc6Fl0
Nagranie dźwiękowe słówka

fałdowanie gór - góry zbudowane ze skał, które przeszły proces fałdowania w wyniku ruchu płyt litosfery i zostały wypiętrzone podczas procesów górotwórczych

fault block mountains
fault block mountains
R1BKMXIUWp6Rv
Nagranie dźwiękowe słówka

góry blokowe - góry powstałe w efekcie naprężeń w skorupie ziemskiej spowodowanych ruchami płyt litosfery; ruchy te doprowadziły do pękania i przemieszczania się mas skalnych

orogeny (mountain‑forming movements)
orogeny (mountain‑forming movements)
R1Nnngvj3vjR9
Nagranie dźwiękowe słówka

orogeneza (ruchy górskie) - proces tektoniczny wynikający z kolizji płyt litosfery, prowadzący do tworzenia się wielkich struktur tektonicznych, m.in. gór takich, jak Alpy, Karpaty czy Himalaje

convention currents
convention currents
RorQgmUMV3yzh
Nagranie dźwiękowe słówka

prądy konwekcyjne - powolne ruchy mas skalnych w płaszczu Ziemi, spowodowane ciepłem pochodzącym z jądra naszej planety

rift fault
rift fault
R1WTZJqnBI0Ln
Nagranie dźwiękowe słówka

defekt szczeliny - obniżenie terenu ograniczone co najmniej dwoma uskokami, ciągnące się na długości dziesiątek, a nawet setek kilometrów, powstałe w wyniku ruchów górotwórczych

epeirogenic movements
epeirogenic movements
RIdr7VljyPz9f
Nagranie dźwiękowe słówka

ruchy epeirogeniczne - powolne ruchy wznoszące lub obniżające duże fragmenty skorupy ziemskiej; ruchy te nie powodują wyraźnych deformacji ani fałdowania skał

tectonic block
tectonic block
R1XlN3MwIvSXe
Nagranie dźwiękowe słówka

bloki tektoniczne - podłużne wypiętrzenie mas skalnych ograniczone co najmniej dwoma uskokami, powstałe w wyniku ruchów górotwórczych