Temat: Czy obywatelstwo jest ważne?

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej.

Podstawa programowa:

VIII. Wspólnoty narodowe/etniczne i ojczyzna.

Uczeń:

2) wyjaśnia, czym obywatelstwo różni się od narodowości; przedstawia warunki nabycia obywatelstwa polskiego z mocy prawa i wymienia inne formy uznania za obywatela polskiego oraz nadania obywatelstwa polskiego (…).

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń ma podstawową wiedzę na temat wspólnot narodowych i etnicznych.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje zasady przyznawania obywatelstwa w Polsce i innych krajach.

• wyjaśnia, na czym polega repatriacja.

• przedstawia, w jaki sposób cudzoziemiec może wnioskować o polskie obywatelstwo i jakie obowiązują wyjątki w tym zakresie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie,

• inicjatywność i przedsiębiorczość.

Metody nauczania:

• rybi szkielet,

• dyskusja,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem galerii zdjęć, filmu, ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy

• indywidualna,

• praca w parach,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Poznacie zasady nabywania obywatelstwa polskiego i innych krajów.

2. Nauczyciel pyta uczniów, jakie korzyści płyną ich zdaniem z posiadania obywatelstwa, czego nie może robić albo z jakich przywilejów nie korzysta osoba, która nie ma obywatelstwa żadnego kraju. Informuje uczniów, że będą pracować metodą rybiego szkieletu. Nauczyciel rysuje na tablicy schemat ryby, w jej głowie wpisuje: „Co nam daje obywatelstwo?”, i w razie potrzeby wyjaśnia uczniom metodę. Uczniowie proponują, jak uzupełnić główne i mniejsze ości ryby, podając ogólne korzyści płynące z posiadania obywatelstwa i przykłady ilustrujące ich konkretne wykorzystanie (np. opieka dyplomatyczna i konsularna państwa – ewakuacja z terenów ogarniętych konfliktem zbrojnym, wsparcie na wypadek utraty paszportu itp.). Nauczyciel prosi, by poszczególni uczniowie wpisywali swoje propozycje na tablicy. Następnie prosi chętnego ucznia o podsumowanie tego, co udało się wspólnie ustalić. W razie potrzeby nauczyciel uzupełnia pomysły uczniów o prawa obywatela zawarte w polskiej konstytucji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że za chwile usłyszą fragment Konstytucji RP dotyczący nabywania polskiego obywatelstwa. Prosi, by uczniowie zwrócili uwagę na to, czy ten fragment może się odnosić do stworzonego przez nich schematu i  dlaczego. Chętny/wybrany uczeń odczytuje wybrane punkty z konstytucji (abstrakt). Następnie nauczyciel inicjuje krótką rozmowę nauczającą na temat prawa krwi, które obowiązuje w Polsce. Pyta też uczniów:

• czy spotkali się z innymi rozwiązaniami,

• co dzieje się w przypadku dziecka, którego rodzice mają różne obywatelstwa,

• czy można nie mieć obywatelstwa.

Uczniowie przedstawiają propozycje możliwych rozwiązań (prawo ziemi, podwójne obywatelstwo, bezpaństwowiec).

2. Nauczyciel informuje uczniów, by w celu uporządkowania wiedzy dotyczącej różnych form przyznawania obywatelstwa zapoznali się z interaktywnymi fiszkami w abstrakcie „Is citizenship important?”. Wspólnie je omawiają, a w razie wątpliwości nauczyciel udziela wyjaśnień.

3. Nauczyciel prosi uczniów, by współpracowali w parach. Informuje, że jedna osoba z pary zapoznaje się z fragmentem abstraktu dotyczącym repatriacji, druga – nabywania obywatelstwa przez cudzoziemców. Następnie uczniowie wyjaśniają sobie wzajemnie, jaka jest sytuacja repatriantów i cudzoziemców w kontekście nabywania polskiego obywatelstwa. Nauczyciel weryfikuje tę wiedzę, prosząc chętnych uczniów o odpowiedź na forum klasy.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z galerią zdjęć z uroczystości obchodów 80. rocznicy deportacji Polaków do Kazachstanu, a potem wspólnie oglądają film z wypowiedziami repatriantów (Obywatel Polski, obywatel Unii Europejskiej, ekran 1). Nauczyciel prosi uczniów, aby podczas emisji zwrócili uwagę na informacje, które pozwolą odpowiedzieć im na pytania:

• Czy znajcie kogoś, kto osiedlił się w Polsce w ramach procesu repatriacji?

• Czy repatriantami są tylko osoby starsze, czy również młode?

• Jakie trudności może napotkać taka osoba?

• Jakie emocje wyrażają repatrianci?

• Czy my doceniamy nasze obywatelstwo?

Nauczyciel prosi chętnych/wybranych uczniów o odpowiedź na pierwsze cztery pytania, a następnie inicjuje krótką dyskusję na pytanie piąte: „Czy my doceniamy nasze obywatelstwo?”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że w ramach utrwalenia poznanej wiedzy wykonają Ćwiczenie 1. Mają w nim rozstrzygnąć, która z osób spełnia warunki, by otrzymać polskie obywatelstwo.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi.

3. Propozycja zadania domowego:

a. Wskazując konkretne kryteria, wyjaśnij, na czym polega różnica między obywatelstwem a narodowością.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Is citizenship important?

Have you ever thought what it means to be a citizen of a certain state? Are all the people living in our country citizens of Poland? What do we need citizenship for? Check what the Polish Constitution says about it.

A person can be recognized or granted citizenship on a number of bases. Poland grants citizenship by birth (right of blood, ius sanguinis), which means that, according to the Constitution, we “inherit” our citizenship from our parents, regardless of where we were born. In some states you have to be born within the country to be granted citizenship (right of the soil, birthright citizenship, ius soli) – any child born within the territory of the state (or even a ship, or a plane that belongs to this state) is granted citizenship of this state, regardless of the citizenship of its parents. Poland uses the birthright citizenship rule sometimes, too – when the parents of a child are not known or have no citizenship themselves.

And what happens if one of the parents is Polish and the other is a foreigner? Whether the child was born in Poland or abroad, if one of the parents had a Polish citizenship, the child is entitled to a Polish citizenship as well. It is up to the parents to decide. They can choose one or decide that the child will have two citizenships, unless the law of the other state forbids such a situation. Having two citizenships does not release from any duties towards the Polish state, nor does it limit any of the rights.

When the Polish borders were changed after the second world war a lot of Poles remained outside of the Polish new territory. Several hundred thousand of our countrymen were deported during war and Stalinist repressions far into the Soviet territory. They lived far away from their motherland, but kept the language, observed the traditions and Polish customs. To us the Polish citizenship seems obvious, we have had it since we were born, but a lot of our countrymen could only dream about it. Today, the children of the deportees are coming back to Poland – the process is called repatriation. Watch a couple of short interviews in which they share their emotions when receiving the Polish citizenship. How much does being a Polish citizen mean to you?

A foreigner can apply for a Polish citizenship if:

• he is not dangerous to our state,

• he has lived in Poland for many years,

• he has a permanent source of income,

• he has passed a Polish language exam.

Also a foreigner who has been married to a Pole for more than three years can apply for a Polish citizenship. The process of getting a citizenship is usually quite long, but exceptions can be made. The President of the Republic may grant Polish citizenship and he is not limited by any restrictions of the statutes.