Polecenie 1

Wskaż, w oparciu o film, najważniejsze właściwości fizykochemiczne stopów miedzi.

R88HUyWnSNf2D
Odpowiedź: (Uzupełnij).
Rmyoj6zGPpPgN1
Film opowiadający o właściwościach fizykochemicznych stopów miedzi.
1

Tabela 1. Stopy miedzi – ogólny podział i wybrane zastosowania

Nazwa stopu

Skład i ogólny podział danego stopu

Wybrane zastosowania

brązy

Odlewnicze:

  • cyna do 11%;

  • ołów do 33%;

  • glin do 11%;

  • krzem do 4,5%;

  • cynk do 7%;

  • mangan do 2%;

  • żelazo do 5,5%;

  • nikiel do 5,5%;

  • fosfor do 1,5%.

Do obróbki plastycznej:

  • cynowe;

  • aluminiowe;

  • berylowe;

  • krzemowe;

  • manganowe;

  • krzemowo‑cynkowo‑managnowe;

  • aluminiowo‑żelazowo‑manganowe;

  • cynowo‑cynkowo‑ołowiowe;

  • cynowo‑ołowiowe;

  • aluminiowo‑żelazowe.

RubwWAVIBu4Tw
Rzeźba z brązu przedstawiająca grecką boginię Temidę
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com, domena publiczna.
  • części maszyn, osprzęt parowy i wodny, łożyska ślizgowe, aparatura chemiczna w przemysłach, np. chemicznym, okrętowym, lotnicznym, papierniczym, górniczym;

  • rzeźbiarstwo;

  • architektura.

mosiądze

Cynk od 3 do 54% (w zależności od stopu):

  • około 30% cynku – stop o największej plastyczności;

  • powyżej 39% cynku – gwałtowny spadek plastyczności stopu;

  • 45% cynku – stop o największej wytrzymałości;

  • powyżej 45% cynku – stop charakteryzuje kruchliwość.

Mosiądze specjalne – dodatki innych pierwiastków w stopie miedzi z cynkiem:

  • manganu;

  • ołowiu;

  • żelaza;

  • glinu;

  • krzemu;

  • niklu;

  • cyny.

RR0egWk63Q34D
Schody z mosiężnymi poręczami
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com, domena publiczna.
  • standard, według którego ocenia się podatność na obróbkę innych materiałów;

  • wymienniki ciepła;

  • poręcze schodów czy uchwyty łóżek szpitalnych (działanie przeciwdrobnoustrojowe).

spiże (zaliczane czasem do brązów)

Stop miedzi z cyną (8‑10%), cynkiem (2‑7%) i ołowiem (2‑6%).

R1CIDOndKpeiY
Spiżowe drzwi zielonogórskiej konkatedry
Źródło: Leszek SH, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
  • broń sieczna;

  • dzwony;

  • armaty;

  • rzeźbiarstwo;

  • elementy ozdobne.

miedzionikle

Dwa główne stopy:

  • 10% niklu (mniej trwały);

  • 30% niklu (bardziej trwały).

Oba stopy zawierają niewielkie dodatki żelaza i manganu, które zostały dobrane po to, aby zapewnić metalom najlepszą odporność na korozję w warunkach morskich i zanieczyszczenia biologiczne.

R1ERr8tN6zZqe
50 halerzy czechosłowackich wykonanych z miedzioniklu, wzór z 1921 roku.
Źródło: Aʀvєδuι, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
  • rurociągi;

  • morskie systemy pożarowe;

  • poszycie pionów na platformach morskich i kadłubach łodzi;

  • klatki w akwakulturze dla ryb.

miedź berylowa

Beryl od 0,2 do 2,75%, w tym:

  • stopy o wysokiej wytrzymałości (od 1,6% do 2,0% berylu);

  • stopy o wysokiej przewodności (od 0,2% do 0,6% berylu).

  • nieiskrzące narzędzia stosowane w przemyśle wydobywczym, gazowym i petrochemicznym;

  • do wyrobu sprężyn, membran reagujących na ciśnienie, elastycznych miechów, złącz, styków i przekaźników;

  • narzędzia wiertnicze w przemyśle naftowym i gazowym;

  • zminiaturyzowane komponenty elektroniki komputerowej.

stopy wstępne miedzi

Pomocnicze, dwu- lub trzyskładnikowe stopy, wytwarzane w celu ułatwienia wprowadzenia dodatków stopowych lub technologicznych.

  • stop zawierający 50% glinu – dodatek stopowy przy produkcji brązów i mosiądzów aluminiowych;

  • stop zawierający 12% fosforu – dodatek stopowy lub odtleniacz.

Indeks górny Opracowano na podstawie: https://copperalliance.pl/o‑miedzi/miedz‑stopy‑miedzi/stopy‑miedzi/ oraz https://lkalloy.com/pl/whats‑the‑beryllium‑copper/, dostęp: 15.07.2021. Indeks górny koniec

Ćwiczenie 1

Dlaczego miedź nazywana jest materiałem strategicznym? Wymień państwa, w których zasoby miedzi są największe na świecie.

R1VkhdROPs8bf
Odpowiedź: (Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
Ru9778on3kjLC
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.
RrWU6HCr3qURc
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.