Przewodnik dla nauczyciela

Spis treści

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia1Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Powiązania między elementami e‑materiału3Powiązania między elementami e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej4Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Wymagania techniczne5Wymagania techniczne

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celu kształcenia w zawodzie technik weterynarii (kod cyfrowy zawodu 324002): wykonywanie zabiegów inseminacyjnych u bydła i świń. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – najważniejszych informacji dotyczących planowania rozrodu i wykonywania inseminacji zwierząt gospodarskich (trzody chlewnej oraz bydła).

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia dla kwalifikacji ROL.11 Prowadzenie chowu i inseminacji zwierząt:

E‑materiał wspiera osiąganie efektów kształcenia i kryteriów ich weryfikacji z jednostek efektów kształcenia:

ROL.11.4 Prowadzenie rozrodu i inseminacji zwierząt gospodarskich i domowych

Osoba ucząca się:

ROL.11.4.2) planuje rozród zwierząt:

• ROL.11.4.2) 1) stosuje terminologię z zakresu rozrodu zwierząt;

• ROL.11.4.2) 2) przedstawia prawidłowe parametry rozrodu zwierząt gospodarskich i domowych;

• ROL.11.4.2) 3) dobiera zwierzęta gospodarskie (bydło, konie, świnie) do kojarzeń i krzyżowań zgodnie z ustalonymi kryteriami doboru;

• ROL.11.4.2) 4) przedstawia zasady przygotowania zwierząt gospodarskich i domowych do okresu rozrodczego (stanówki) i jego przebiegu;

• ROL.11.4.2) 5) przygotowuje plany pokryć i porodów u samic zwierząt gospodarskich i domowych zgodnie z obowiązującymi zasadami;

• ROL.11.4.2) 6) planuje termin zasuszenia i porodu na podstawie terminu krycia lub sztucznego unasienniania oraz przeprowadzonej obserwacji;

• ROL.11.4.2) 7) planuje terminy krycia lub sztucznego unasienniania samic zwierząt gospodarskich i domowych na podstawie przyjętych norm, przebiegu porodu i stanu zdrowia.

ROL.11.4.3) stosuje zasady pracy hodowlanej:

• ROL.11.4.3) 1) wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu hodowli zwierząt;

• ROL.11.4.3) 3) opisuje cele i etapy pracy hodowlanej;

• ROL.11.4.3) 4) opisuje rolę oraz podstawowe składowe programów hodowlanych;

• ROL.11.4.3) 6) opisuje metody osiągania celu hodowlanego, oceny wartości użytkowej zwierząt gospodarskich oraz oceny wartości hodowlanej zwierząt;

• ROL.11.4.3) 7) przedstawia zasady wyboru reproduktorów na ojców potomstwa i samic na matki;

• ROL.11.4.3) 8) wykorzystuje informacje zawarte w dokumentacji hodowlanej zwierząt gospodarskich do planowania i prowadzenia rozrodu zwierząt;

• ROL.11.4.3) 9) stosuje przepisy prawa dotyczące hodowli i rozrodu zwierząt gospodarskich w zakresie wykonywanych czynności.

ROL.11.4.7) wykonuje zabiegi inseminacji u zwierząt, w tym: a) doradza w zakresie doboru nasienia buhaja i knura zgodnie z oczekiwaniami klienta; b) ustala gotowość samicy bydła i świń do unasienniania; c) stosuje dostępne techniki wykonywania sztucznego unasienniania samic bydła i świń; d) prowadzi dokumentację zabiegów sztucznego unasienniania samic bydła i świń:

• ROL.11.4.7) 1) przedstawia zasady wyboru, utrzymania, żywienia i użytkowania samców zwierząt gospodarskich do inseminacji;

• ROL.11.4.7) 2) opisuje zasady, metody i techniki pobierania nasienia od samców zwierząt gospodarskich i domowych;

• ROL.11.4.7) 3) opisuje poszczególne etapy postępowania z nasieniem pobranym od samców zwierząt gospodarskich i domowych;

• ROL.11.4.7) 4) przedstawia przepisy prawa dotyczące obrotu i wykorzystania nasienia zwierząt gospodarskich;

• ROL.11.4.7) 5) przedstawia kryteria doboru nasienia buhaja i knura do planowanego zabiegu sztucznego unasienniania;

• ROL.11.4.7) 6) posługuje się katalogami buhajów i knurów w zakresie wykorzystania danych do doboru dawcy nasienia zgodnie z przyjętymi założeniami;

• ROL.11.4.7) 7) stosuje zasady zakupu, przechowywania i transportu nasienia buhaja i knura zgodnie z przepisami prawa;

• ROL.11.4.7) 8) przechowuje i transportuje nasienie buhaja i knura zgodnie z określonymi warunkami weterynaryjnymi;

• ROL.11.4.7) 10) podejmuje decyzje dotyczące unasienniania samic bydła i świń, na podstawie przeprowadzonego wywiadu inseminacyjnego, objawów rui i przeprowadzonego badania rektalnego lub badań dodatkowych;

• ROL.11.4.7) 11) rozpoznaje sprzęt, narzędzia i materiały aktualnie stosowane w sztucznym unasiennianiu samic bydła i świń;

• ROL.11.4.7) 12) dobiera sprzęt i materiały niezbędne do wykonania zabiegu sztucznego unasienniania samic bydła i świń aktualnie stosowanymi technikami;

• ROL.11.4.7) 13) wykonuje zabieg unasienniania samic bydła i świń aktualnie stosowanymi technikami zgodnie z instrukcją postępowania;

• ROL.11.4.7) 14) prowadzi dokumentację związaną z wykonywaniem zabiegów sztucznego unasienniania samic bydła i świń.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Sekwencje filmowe Produkcja dawki inseminacyjnejDPBsrqKVZSekwencje filmowe Produkcja dawki inseminacyjnej

Praca z sekwencjami filmowymi wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• charakteryzowanie etapów i czynności związanych z produkcją dawki inseminacyjnej – od przygotowania zwierzęcia (buhaja, knura) do poboru nasienia, przez pobieranie nasienia, jego badanie i ocena w laboratorium, aż po konfekcjonowanie nasienia w dawki inseminacyjne, przechowywanie i dystrybucję;

• omówienie wyposażenia obory i chlewni pod kątem inseminacji krowy i lochy;

• weryfikowanie sprzętu, materiałów i narzędzi do inseminacji lochy i krowy.

Film instruktażowy Inseminacja trzody chlewnejD18fSb8rFFilm instruktażowy Inseminacja trzody chlewnej

Praca z filmem instruktażowym wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• ocenianie stanu fizjologicznego lochy i wykrywanie rui zarówno za pomocą obserwacji zachowania, jak i specjalistycznych urządzeń;

• omówienie obsługi i prezentacja zastosowania materiałów i narzędzi wykorzystywanych do przeprowadzenia zabiegu inseminacji lochy;

• charakteryzowanie etapów przygotowania do przeprowadzenia zabiegu inseminacji oraz samego zabiegu;

• omówienie dokumentacji związanej z udokumentowaniem zabiegu inseminacji lochy (zaświadczenie unasienniania lochy/loszki).

Film instruktażowy Inseminacja bydłaDNZOvv1TyFilm instruktażowy Inseminacja bydła

Praca z filmem instruktażowy wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• ocenianie stanu fizjologicznego krowy i wykrywanie rui zarówno za pomocą obserwacji zachowania, jak i specjalistycznych urządzeń;

• omówienie obsługi i prezentacja zastosowania materiałów i narzędzi wykorzystywanych do przeprowadzenia zabiegu inseminacji krowy;

• charakteryzowanie etapów przygotowania do przeprowadzenia zabiegu inseminacji oraz samego zabiegu;

• omówienie dokumentacji związanej z udokumentowaniem zabiegu inseminacji krowy (zaświadczenie unasienniania krowy/jałówki).

Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie Multimedialny doradca hodowlanyDtD65H3EEProgram ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie Multimedialny doradca hodowlany

Praca z programem ćwiczeniowym do projektowania przez dobieranie wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• omówienie podstawowych parametrów hodowlanych w hodowli trzody chlewnej i bydła;

• właściwe zestawienie/kojarzenie osobników w celu poprawienia wybranych cech hodowlanych w stadzie i osiągnięcia założonego celu hodowcy;

• rozróżnianie w hodowli trzody chlewnej krzyżowania czystorasowego oraz międzyrasowego (towarowego),

• zaprojektowanie krzyżówek towarowych świń.

Dokumentacja interaktywna Zaświadczenie unasiennianiaDp2iSTgHkDokumentacja interaktywna Zaświadczenie unasienniania

Praca z dokumentacja interaktywna wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• omówienie dokumentacji związanej z przeprowadzaniem zabiegu unasienniania lochy/loszki oraz krowy/jałówki;

• właściwe wypełnienie zaświadczenia unasienniania lochy/loszki oraz zaświadczenia unasienniania krowy/jałówki.

Obudowa dydaktyczna

Interaktywne materiały sprawdzająceDAZvLsouNInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu inseminacji trzody chlewnej i bydła.

Słownik pojęć dla e‑materiałuDklLpSUzgSłownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.

Przewodnik dla nauczycielaDHPlpZGfzPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

Przewodnik dla uczącego sięD1HjgcU8APrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.

Netografia i bibliografiaDCVDhnVAMNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został opracowany e‑zasób oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia wiedzy dotyczącej inseminacji trzody chlewnej i bydła.

Instrukcja użytkowaniaDNNjY93NYInstrukcja użytkowania – objaśnia działanie materiałów oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Powiązania między elementami e‑materiału

Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy dydaktycznej.

Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z konkretnymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

• sekwencje filmowe Produkcja dawki inseminacyjnej z ćwiczeniami 1 i 7;

• film instruktażowy Inseminacja trzody chlewnej z ćwiczeniami 2 i 3;

• film instruktażowy Inseminacja bydła z ćwiczeniami 4 i 6;

• program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie Multimedialny doradca hodowlany z ćwiczeniem 8;

• dokumentacja interaktywna Zaświadczenie unasienniania z ćwiczeniami 5 i 9.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Zawarte w e‑materiale zasoby multimedialne są nowoczesnymi środkami dydaktycznymi, które znacząco wspomagają kształcenie zawodowe. Dzięki nim uczniowie zdobywają wiedzę dotyczącą projektowania obiektów małej architektury krajobrazu. Rozwijają też praktyczne umiejętności, takie jak np. planowanie i projektowanie obiektów małej architektury krajobrazu oraz umiejętność kosztorysowania. Poniżej przedstawiono propozycje wykorzystania każdego multimedium podczas zajęć, a także podczas samodzielnej pracy uczniów poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

1. Sekwencje filmowe Produkcja dawki inseminacyjnej

Praca indywidualna i w grupach

Uczniowie przed zajęciami zapoznają się indywidualnie z sekwencjami filmowymi i wykonują notatki.

Na zajęciach zespół klasowy dzieli się na cztery grupy. Każda z nich ma na podstawie przydzielonej sekwencji filmowej i notatek uczniów przygotować instrukcję krok po kroku, jakie czynności należy wykonać:

• gr. I i III – od pobrania nasienia od buhaja w stacji hodowli/centrum pozyskiwania nasienia poprzez jego badanie, konfekcję, przechowywanie nasienia mrożonego aż po dystrybucję;

• gr. II i IV – od pobrania nasienia od knura w stacji hodowli/centrum pozyskiwania nasienia poprzez jego badanie, konfekcję, przechowywanie, dystrybucję.

Następnie zespoły łączą się: gr. I z II, a gr. III z IV, i opracowują pełną instrukcję postępowania podczas przygotowania dawki inseminacyjnej i zabiegu inseminacji w zależności od gatunku zwierzęcia. Po zakończeniu prac instrukcje są prezentowane na forum klasy i omawiane.

2. Filmy instruktażowe Inseminacja trzody chlewnej i Inseminacja bydła

Praca w parach, w grupach i całego zespołu klasowego

Śniegowa kula. Przed emisją filmów nauczyciel przedstawia zadanie dla par. Polega ono na przygotowaniu szczegółowego schematów postępowania podczas zabiegów inseminacji trzody chlewnej i bydła. Nauczyciel prosi uczniów, aby w czasie oglądania materiału filmowego sporządzali notatki.

Uczniowie w parach przygotowują schematy. Następnie łączą się z inna parą, przedstawiają swoje pomysły, weryfikują je i przygotowują wspólną wersję terminarza. W kolejnych krokach uczniowie łączą się coraz liczniejsze grupy (ósemki, szesnastki) i dalej pracują nad pomysłami, aż powstanie wspólne klasowe schematy.

Chętne/wybrane osoby zapisują je na tablicy, a uczniowie wraz z nauczycielem dokonują ostatecznej weryfikacji schematów postępowania.

3. Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie Multimedialny doradca hodowlany

Praca w grupach

Uczniowie zapoznają się z zasadami działania programu ćwiczeniowego. W razie potrzeby nauczyciel wyjaśnia wątpliwości.

Zespół klasowy dzieli się na sześć grup. Każdy zespół ma przydzieloną w programie ćwiczeniowym jedną samicę (z bydła lub trzody chlewnej) i zapoznaje się z jej cechami użytkowymi. Następnie wykonuje zadanie: w zależności od celu hodowcy uczniowie dobierają nasienie samców do danej samicy.

Po zakończeniu pracy grupy prezentują jej rezultaty na forum klasy i uzasadniają swój wybór. Mogą też odpowiadać na pytania pozostałych uczniów.

4. Dokumentacja interaktywna

Praca w parach

Uczniowie zapoznają się ze wskazówkami zawartymi w dokumentacji interaktywnej, jak powinny być wypełnione zaświadczenia o unasiennieniu krowy/jałówki i lochy/loszki. Następnie samodzielnie wypełniają formularze. Po wykonaniu pracy wymieniają się swoimi formularzami z inną parą i wzajemnie weryfikują ich poprawność.

Na koniec chętne/wybrane pary omawiają na forum rezultaty swojej pracy, zwracają uwagę na najważniejsze informacje w formularzach i wskazują ewentualne błędy. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych wiadomości.

5. Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę, która następnie zostanie sprawdzona na zajęciach. Notatki mogą mieć różną formę.

1. Sekwencje filmowe

Praca indywidualna lub w parach

Uczniowie przygotowują graficzne schematy postępowania podczas przygotowania dawki inseminacyjnej (oddzielnie dla bydła i dla trzody chlewnej).

Podczas pracy musza wziąć pod uwagę wszystkie czynności, jakie należy wykonać podczas tych procedur, m.in. pobranie nasienia od buhaja/knura, badanie nasienia, konfekcję, przechowywanie nasienia mrożonego, jego dystrybucję.

Gotowe schematy w formacie pdf lub jpg uczniowie umieszczają na ZPE lub w innym środowisku wskazanym przez nauczyciela.

Na zajęciach schematy są weryfikowane i omawiane przez cały zespół klasowy.

2. Filmy instruktażowe

Praca indywidualna i w grupach

Przed zajęciami wszyscy uczniowie zapoznają się z materiałami filmowymi. Sporządzają notatki i przygotowują po trzy pytania do klasowego quizu na temat postępowania podczas zabiegów inseminacji trzody chlewnej i bydła.

Na początku zajęć pytania są zbierane do urny i sprawdzane przez komisję, czy ich treść się nie powtarza.

W tym czasie następuje podział na grupy i ustalane są zasady gry, np.:

• sposób losowania pytań,

• zasada „kto pierwszy, ten lepszy”,

• punktacja itp.

Rozpoczyna się quiz, podczas którego komisja zlicza punkty. Wygrywa zespół z największą liczbą punktów.

3. Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie

Praca w parach

Pary mają przydzieloną losowo jedną samicę (z bydła lub trzody chlewnej) oraz cel hodowcy. Ich zadaniem jest dobranie w programie ćwiczeniowym odpowiedniego nasienia samca zgodnie z celem hodowlanym. Uczniowie muszą wziąć pod uwagę cechy użytkowe zarówno samicy, jaki i samca.

Na zajęciach pary prezentują efekty swojej pracy i je omawiają.

4. Dokumentacja interaktywna

Praca indywidualna

Uczniowie po zapoznaniu się ze wskazówkami zawartymi w dokumentacji interaktywnej wypełniają samodzielnie formularze. Następnie weryfikują je z prawidłowo wypełnionymi drukami zamieszczonymi w kluczach odpowiedzi na ZPE.

Na zajęciach można przeprowadzić krótką dyskusję na temat tego, z czym uczniowie mieli największy poblem przy sporządzaniu dokumentacji.

5. Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.

Indywidualizacja pracy z uczniami, w tym z uczniami ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ale również uczniów zdolnych. Wszystkie multimedia mają alternatywną wersję WCAG, co ułatwia dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania–uczenia się.

Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Filmy instruktażowe i sekwencje filmowe

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do filmu;

• uczniowie słabowidzący mogą skorzystać z audiodeskrypcji;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą zapoznawać się z filmem stopniowo (np. według wyznaczonego przez nauczyciela planu: I część filmu + zadania, II część filmu + zadania itd. lub jedna sekwencja + zadanie), w celu zminimalizowania ryzyka dekoncentracji i demotywacji;

• przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie z zaburzeniami zachowania mogą zebrać przygotowane do gry pytania, a następnie je losować, co pozwoli im rozładować napięcie, a także skupić się na zadaniu;

Program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie

• przy pracy z programem ćwiczeniowym należy zadbać o to, aby uczniowie z dysleksją, zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadań;

• osoby, które mają problem z wystąpieniami publicznymi, nie powinny być zmuszane do przedstawiania rezultatów pracy, mogą się sprawdzić, wykonując inne zadania w grupie.

Dokumentacja interaktywna

• uczniowie słabowidzący mogą skorzystać z nagrań lektorskich.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści