Temat: Przyroda tajgi

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej (geografia).

Podstawa programowa

Klasa V Geografia
IV. Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno‑roślinna na świecie. Uczeń:
3) przedstawia główne cechy i porównuje poznawane krajobrazy świata oraz rozpoznaje je w opisach, na filmach i ilustracjach;
4) rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla poznawanych krajobrazów;

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie rozpoznają i nazywają organizmy typowe dla tajgi.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać przystosowania roślin do klimatu tajgi;

• rozpoznawać kilka gatunków drzew iglastych;

• rozpoznawać wybrane zwierzęta żyjące w tajdze.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• duże arkusze papieru z zarysem kontynentów, klej, nożyczki, kredki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, aby poszukali w kolorowych czasopismach oraz Internecie zdjęć roślin i zwierząt występujących w tajdze.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

• Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie przeczytali abstrakt, zwracając szczególną uwagę na grafiki.

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia.

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Uczniowie dobierają się w grupy. Każdy zespół na arkuszach papieru z zarysem kontynentów zaznacza tereny tajgi i wykonuje kolaż zdjęć przedstawiający życie roślin i zwierząt na jej obszarze.

• Praca całego zespołu klasowego. Uczniowie ustawiają się w okręgu. Nauczyciel zachęca ich do zabawy: rzuca piłkę lub maskotkę do jednego z uczniów, wypowiadając po angielsku słówko‑pojęcie poznane na lekcji. Uczeń podaje polski odpowiednik, wymienia kolejne słówko po angielsku i rzuca piłką lub maskotką do kolegi lub koleżanki.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

• Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

• Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem - specjalistą w dziedzinie, której dotyczyła dzisiejsza lekcja. Jakie pytania chciałbyś mu zadać? Zapisz je.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The nature of taiga

Taiga is associated with endless coniferous forests. Indeed, typical taiga plants include spruce, larch and pine trees. The leaves of coniferous trees resemble needles. The small surface prevents an excessive loss of water. The needles are covered by a layer of impermeable wax. It protects them from the damaging effect of severe frost and from the loss of water during the long winter. The wood of coniferous trees contains resin ducts. They secrete a sticky resin which does not freeze in the cold, protecting trunks and branches against low temperatures. The trees are usually tall and slender and have compact crowns with short branches. Such a „Christmas tree” shape protects branches of trees from breaking after a heavy snowfall, because snow slides off them. In addition, tall trees with narrow crowns capture more sunlight when the sun is low over the horizon.

In the taiga, there are few shrubs, mostly coniferous junipers. In some areas, there are also frost‑resistant forest raspberries or currants. In contrast, the forest ground cover layer is very rich, due to plentiful light among rare trees and permanent access to water. In summer, there is more than enough of water in the ground. The most commonly‑occurring species include mosses and heather. Lingonberries and cranberries occur frequently, too. An important component of the forest groundcover are mushrooms which grow well in moist soils.

Taiga is mainly overgrown by evergreen plants. Even deciduous shrubs are evergreen. Many plants produce fruit that remains on stems throughout the winter. As a result, herbivores have access to food throughout the year. Apart from fruit, they eat leaves, seeds and snow‑covered mosses and lichens. In summer, all plants turn green, bloom and produce fruit very rapidly. Plant food is plentiful then.

In spring, insects hatch in enormous numbers, finding favourable conditions on vast wetlands. Invertebrates provide a source of food for many fishes and other animals. The southern part of the taiga is home to a small number of amphibians and snakes, including vipers and grass snakes. They are active just for a few months and then they hibernate for a long time during winter. There are numerous birds, because the forests provide them with good conditions, enabling them to find food, shelter and safe places for building nests. The most noteworthy among the numerous bird species are capercaillies, black grouses, owls, tits and bohemian waxwings. They are hunted by predators such as, for example, hawks and sparrowhawks. In the taiga, there are also many mammals, including large species such as elks, deer and reindeer, and smaller species, such as white hares, squirrels and many rodents. Other taiga predators include: tigers and bears, and smaller predators such as wolves, lynxes, foxes, wolverines and badgers, as well as small weasels and stoats.

• In the taiga, there are fewer species of plants and animals than in the previously discussed zones.

• The taiga is mainly dominated by tall coniferous trees, with less numerous shrubs, but very many groundcover plants.

• In summer, a lot of insects and other invertebrates appear in the taiga.

• The taiga is inhabited by numerous species of birds and mammals, but there are few amphibians and reptiles.