Jak dobrze mieć sąsiada!
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DIWUwyk4Z
Przyjrzyjcie się ilustracji. Jaką sytuację przedstawia? Co mogło się tu wydarzyć? Porozmawiajcie o tym.
Wysłuchajcie wiersza Aleksandra Fredry pt. „Paweł i Gaweł”. Czy opowiada historię podobną do wymyślonych przez was wydarzeń?
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Wiersz Paweł i Gaweł czyta Bartosz Woźny Wiersz Paweł i Gaweł czyta Bartosz Woźny Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o..
Aleksander Fredro
Poeta i wybitny polski komediopisarz. Najbardziej znane komedie tego autora to „Zemsta” i „Śluby panieńskie”. Na pewno przypominacie sobie jego wiersze, m.in. „Małpa w kąpieli”, „Osiołkowi w żłoby dano”, „Paweł i Gaweł”.
Przeczytajcie wiersz i wyjaśnijcie niezrozumiałe wyrazy, korzystając z przypisów. Odpowiedzcie na pytania:
Kim są bohaterowie wiersza Aleksandra Fredry pt. „Paweł i Gaweł”?
Na czym polega konflikt między nimi?
Jaka jest główna myśl tego utworu?
Jaki morał niesie wiersz?
Paweł i GawełPaweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł spokojny, nie wadziłnie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawoleswawole.
Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki,
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znojudo znoju.
Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
”Zmiłuj się waćpanwaćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą”.
A na to Gaweł:
”WolnoćWolnoć, Tomku,
W swoim domku”.
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powałypowały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę:
Stuk! Puk! – Zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi… Cóż tam? Cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.
”Co waćpan robisz?” „Ryby sobie łowię”.
”Ależ mospaniemospanie, mnie kapie po głowie!”
A Paweł na to:
”Wolnoć, Tomku,
W swoim domku”.
Z tej to powiastkipowiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie.Aleksander Fredro, Paweł i Gaweł, [w:] tegoż, Paweł i Gaweł oraz inne bajki, Kraków 1991, s. 17.
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia w domu Pawła i Gawła.
- Gaweł spogląda przez dziurkę od klucza i widzi pokój pełen wody oraz Pawła „łowiącego ryby”.
- Gaweł hałasuje, biega i „poluje” w swoim pokoju.
- Paweł odpowiada Gawłowi, że w swoim mieszkaniu może robić to, co mu się tylko podoba.
- Gaweł ma pretensje do Pawła o zalanie mieszkania.
- Gawła budzą krople wody kapiące z sufitu.
- Paweł wraca do swojego mieszkania.
- Gaweł odmawia Pawłowi, twierdząc, że ma prawo robić we własnym mieszkaniu to, co mu się podoba.
- Paweł prosi Gawła o spokojniejsze i cichsze zachowanie.
- Gaweł puka do drzwi Pawła, ale sąsiad nie otwiera.
Sporządźcie notatkę na temat bohaterów wiersza Aleksandra Fredry: jedna osoba z pary opisuje Pawła, a druga Gawła. Po wykonaniu zadania wymieńcie się informacjami o obu sąsiadach. Przy tworzeniu notatki możecie skorzystać z pytań:
Kim jest Paweł/Gaweł?
Gdzie mieszka?
Jaki ma charakter?
Jak się zachowuje?
Porozmawiajcie o problemie opisanym w wierszu pt. „Paweł i Gaweł”. Sformułujcie go i zapiszcie na tablicy i w zeszytach, a następnie odpowiedzcie na pytania:
Jakie stosunki sąsiedzkie powinny panować w budynku wielorodzinnym?
Jak wygląda sytuacja w waszych miejscach zamieszkania?
Jak jest w budynku Pawła?
Jak być powinno?
Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?
Sformułujcie wnioski z dyskusji.
Wymyśl prawdopodobne zakończenie historii przedstawionej w wierszu pt. „Paweł i Gaweł”. Zapisz je tutaj lub w zeszycie, a następnie przedstaw na forum klasy.
Przygotujcie w grupach scenki pantomimiczne, w których przedstawicie wybrany problem:
Dlaczego Paweł nie mógł w swoim domu spokojnie wypoczywać?
Jaką nauczkę dał Paweł Gawłowi?
Co nowego może się wydarzyć w życiu Pawła i Gawła?
Zaznacz na zielono morał w tekście bajki i wyjaśnij pisemnie – tutaj lub w zeszycie – jak go rozumiesz.
zielony
Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł spokojny, nie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.
Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki,
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.
Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
„Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą”.
A na to Gaweł:
„Wolnoć, Tomku,
W swoim domku”.
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę:
Stuk! Puk! – Zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi... Cóż tam? Cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.
„Co waćpan robisz?” „Ryby sobie łowię”.
„Ależ mospanie, mnie kapie po głowie!”
A Paweł na to:
„Wolnoć, Tomku,
W swoim domku”.
Z tej to powiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie.
Przeczytaj przysłowia. Treść którego z nich odpowiada morałowi bajki Aleksandra Fredry?
- Zapomniał wół, jak cielęciem był.
- Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.
- Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
Porozmawiajcie o tym, jak rozumiecie temat lekcji. W jaki sposób odnosi się on do wiersza Fredry?
Zapisz w zeszycie – w dwóch kolumnach – jakie zachowania sąsiadów lubisz, a jakie ci przeszkadzają.
Jakimi sąsiadami jesteście? Zastanówcie się, czy w waszym zachowaniu jest coś, co może przeszkadzać ludziom mieszkającym po sąsiedzku? Porozmawiajcie o tym w klasie.
Przeczytaj wiersz i zastanów się, w jakich „wcieleniach” pokazał się w nim Rym? Przypomnij sobie wiadomości na temat tego środka stylistycznego. Zapisz przykłady wszystkich typów rymów.