Mosiężna śruba z otworami, przez które przechodzą strunystruna basowastruny, tworząc jeden chórchóry strunchór. Śruba umieszczona jest w ramie żeliwnejrama żeliwnaramie żeliwnej; w fortepianie jest wkręcona, zaś w pianinie wbita.

R1IS4GPurRrHB

Grafika przedstawia mechanizm fortepianowy. Agrafa została zaznaczona czerwoną obwódką, a dodatkowo pozostałe elementy są w odcieniach szarości dla lepszego uwidocznienia.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa maciejka.org.pl, Strojenie pianin i fortepianów, https://maciejka.org.pl/stroiciel/ [dostęp 25.04.2023 r.].

To glin, dlatego w języku polskim funkcjonują właśnie te dwie nazwy. Nazwę glin najczęściej przypisuje się do pierwiastka oraz jego związków, zaś nazwę aluminium – do postaci metalicznej. Do produkcji aluminium są wykorzystywane ilaste rudy boksytu, pozyskiwane z miejsc wietrzenia skał glinokrzemianowych, w klimacie gorącym, i zawierają również związki żelaza. W produkcji pianin i fortepianów aluminium jest wykorzystywane np. przy produkcji listwy spoczynkowej stałej w mechanizmie pianinowym.

RcLIkbBC77jHi

Zdjęcie przedstawia aluminium. Widoczny jest prostokąt w kolorze stalowo szarym.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Aluminium”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Aluminium [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje przede wszystkim w strefie umiarkowanej na półkuli północnej w Ameryce Północnej, Europie oraz Azji. Drewno twarde, ciężkie i wytrzymałe. W produkcji pianin i fortepianów jest przeznaczony do produkcji strojnicstrojnicastrojnic, progów wiolinowych, mostków basowych, oblistwień spoczynkowych a także jako wkładki i nakładki w ramiakach klawiaturowych pod kołki klawiaturowe oraz w klawiszach pod piloty i chwytniki.

REZVaEyU4crUk

Zdjęcie przedstawia deskę bukową. Widoczny jest bok deski w kolorze jasnobeżowym z nacięciami tworzącymi pofalowaną powierzchnię.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Buk”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Buk [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje na półkuli północnej. Brzozy są uprawiane jako drzewa ozdobne i dostarczają cenionego surowca. Drewno brzozy jest średnio twarde, ciężkie, lecz niezbyt trwałe, ale ma wysokie własności mechaniczne. Bardzo dobre do obróbki mechanicznej, np. na tokarkach do drewna. Jest wykorzystywane w meblarstwie, przemyśle papierniczym, a także drzewnym. W produkcji i renowacji pianin i fortepianów brzoza jest przeznaczona do produkcji trzonków młotkowych.

R19aTuxsxVjSB

Zdjęcie przedstawia ścięte drewno brzozowe. Widoczne są bale jasnobeżowego drewna z szaro‑białą korą, widziane z przodu w przekroju, i poukładane jeden na drugim.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Brzoza”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Brzoza [dostęp 25.04.2023 r.].

W pianinie lub fortepianie to zespół wspólnie brzmiących jednej, dwóch lub trzech strunstruna basowastrun o tej samej wysokości dźwięku.

• Animacja 3D – Struktura filcuDqHTKcqsOAnimacja 3D – Struktura filcu

• Źródło: Strona internetowa Pianoclassica Strojenie pianin i fortepianów, Historia i budowa fortepianu i pianina, http://www.strojenie-pianin.pl/index.php?strona=historia [dostęp 25.04.2023 r.].

Zwany „drutem muzycznym”, to specjalny rodzaj drutu, który jest przeznaczony do produkcji strunstruna basowastrun fortepianowych i pianinowych. Jest on wykonany ze stali hartowanej wysokowęglowej, ma bardzo dużą wytrzymałość na rozciąganie, co ma wielkie znaczenie w przypadku strunstruna basowastrun fortepianowych i pianinowych.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa SODEMANN‑SPREZYNY.PL, Drut w zwojach - Drut fortepianowy, https://pl.wikipedia.org/wiki/Buk [dostęp 25.04.2023 r.].

Wypełniacze otworów ramy żeliwnejrama żeliwnaramy żeliwnej, w formie tulei o średnicy ok. 10 mm, umieszczone w miejscach usadowienia kołków stroikowychkołek stroikowykołków stroikowych.

Rm94lYMd9I0g4

Zdjęcie przedstawia dyble grabowe. Widoczne są cylindryczne jasnobeżowe dyble z okrągłym zagłębieniem pośrodku.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa ONET MUZYKA, To jedyna taka szkoła w Polsce i Europie. Uczy, jak budować fortepiany i pianina, https://www.onet.pl/?utm_source=kultura.onet.pl_viasg_kultura&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&pid=42b6ae94-07b9-4b3f-9270-61f963e60076&sid=bf78661f-61f7-40de-becc-94f65255b9ae&utm_v=2#rlu-202304251357449797107399 [dostęp 25.04.2023 r.].

Pojedyncze zakończenie strunystruna basowastruny stalowej, wykonane za pomocą cęgów płaskich oraz cęgów do cięcia drutu stalowegodrut fortepianowydrutu stalowego.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa Portal Informacji Kulturalnej Województwa Świętokrzyskiego, Wymiana strun, http://pik.kielce.pl/e-learning/podstawy-gry-na-gitarze-klasycznej/wymiana-strun.html [dostęp 25.04.2023 r.].

Wyrób włókienniczy, który otrzymuje się poprzez spilśnianie tkanin wełnianej. Filce mogą być bite – uzyskiwane przez folowanie włókien, lub tkane – uzyskiwane przez folowanie powierzchni tkaniny. Surowcem służącym do wytwarzania filcu jest wełna i sierść zwierząt hodowlanych, a także włókna sztuczne. Do produkcji filców stosuje się również zmieszane włókna naturalne ze sztucznymi. W produkcji i renowacji fortepianów i pianin filc jest powszechnie używany: filc bity, bardzo miękki, o grubości 8 mm – do tłumikówtłumiktłumików wiolinowych w dyskancie; filc bity, półtwardy, o grubości 8 mm oraz 10 mm – do tłumikówtłumiktłumików wiolinowych w średnicy na przejściu; filc bity, półtwardy, o grubości 8 mm oraz 10 mm – do tłumikówtłumiktłumików basowych; filc tkany, półtwardy, o grubości od 4 do 7 mm (choć najczęściej jest stosowany ten o grubości 6 mm) – do podkładekpodkładki filcowepodkładek na sztyfty płaskie w klawiaturze; oraz filc tkany, miękki, o grubości 8 mm – do listwy spoczynkowej ruchomej młotków. Do produkcji filców młotkowych powinno używać się wełny dziewiczej, czyli pozyskanej z owiec żyjących, które strzyże się raz lub dwa razy w roku. Produkcja filców młotkowych odbywa się według następującej kolejności: mieszanie włókien, gręplowanie (inaczej zgrzeblenie), filcowanie, wypełnianie oraz wykańczanie. Każda z tych metod filcowych zapewnia inny efekt sprężystości oraz elastyczności filcu.

RgopL5jDMRnm1

Zdjęcie przedstawia filc bity. Widoczny jest płat zielonego filcu widziany w ujęciu z góry.

• Animacja 3D – Struktura filcuDqHTKcqsOAnimacja 3D – Struktura filcu

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Filc”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Filc [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje w Europie, od zachodu aż po wschód. W Polsce gatunek ten spotyka się w rejonach nizinnych oraz w niższych położeniach górskich. Drewno grabu jest beztwardzielowe, bardzo twarde, ciężkie, sprężyste i trudne w obróbce. Nadaje się do produkcji np. pałeczek perkusyjnych czy korpusów strugów stolarskich. W przemyśle muzycznym, czyli w produkcji oraz renowacji fortepianów i pianin, jest wykorzystywany do wykonania dyblidyble grabowedybli, które są umieszczane w otworach ramy żeliwnejrama żeliwnaramy żeliwnej pod kołki stroikowekołek stroikowykołki stroikowe.

R18JjgHyPTXZl

Zdjęcie przedstawia bal grabu pospolitego w ujęciu z przodu w przekroju. Widoczne koło z wyciętym u góry fragmentem, z ciemnoszarą obwódką, w środku jasnobeżowe, zaś w centralnej części z szarobrązowymi i źółtawymi słojami.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Grab”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Grab [dostęp 25.04.2023 r.].

Ma bardzo szerokie zastosowanie i służy m.in. do wyrobu suchych smarów, cegieł ogniotrwałych, wkładów do ołówków, do naczyń ognioodpornych, elektrod i wielu innych wyrobów. W produkcji oraz renowacji fortepianów i pianin jest wykorzystywany do nakładania z jego pomocą końcówek elementów współpracujących ze sobą, np. jest grafitowana główka popychacza po to, aby we współpracy z poduszką dźwigni orzecha, popychacz wykazywał dobry poślizg oraz cichą pracę. To samo dotyczy współpracy klawisza z mechanizmem pianinowym, gdzie grafitowana główka pilota drewnianego podnosi dźwignię główną poprzez naklejony filcfilcfilc na jej stopkę.

R1WgaDj4nlycW

Zdjęcie przedstawia grafit stosowany do główek popychaczy, pilotów drewnianych, progów wiolinowych, mostków basowych. Widoczny jest okrągły metalowy pojemnik z białą etykietą z czarnymi napisami.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Grafit”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Grafit [dostęp 25.04.2023 r.].

Drewno różnych gatunków drzew rosnących w strefie międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej. Drewno ciemne lub czarne, twarde i ciężkie oraz trudno łupliwe. Drewno to jest stosowane do wyrobu instrumentów muzycznych, mebli artystycznych czy w rzeźbiarstwie. Najbardziej wartościowy jest heban czarny, pozyskiwany drzew z rodzaju Diospyros. Imitację hebanu można uzyskać z dębu czarnego, który ma bardzo ciemny kolor i jest nazywany „polskim hebanem”. W przemyśle muzycznym był stosowany do produkcji klawiszy czarnych pianin i fortepianów.

RDkOwremujkAw

Zdjęcie przedstawia heban. Widoczne jest jasnobrązowo‑pomarańczowe drewno z ciemnobrązowymi poziomymi słojami.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Heban”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Heban [dostęp 25.04.2023 r.].

To łączenie kilku rodzajów stali w tej samej skali w celu zharmonizowania i zoptymalizowania tempa naprężeń w całym fortepianie. Oznacza to możliwość wzmocnienia bogactwa dźwięku i zrównoważenia tonów. Dzięki temu, strunystruna basowastruny takie szybciej stają się stabilne i łatwiejsze do dostrojenia.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa Stowarzyszenia Polskich Stroicieli Fortepianów, Fizyka drgań strun i wpływ budowy fortepianu na powszechną akceptację stroju równomiernie temperowanego, https://stroiciele.pl/2019/06/fizyka-drgan-strun-i-wplyw-budowy-fortepianu-na-powszechna-akceptacje-stroju-rownomiernie-temperowanego/ [dostęp 25.04.2023 r.].

Miękka tkanina pozyskiwana z wełny kóz kaszmirskich. Charakteryzuje się bardzo cienkimi włóknami, o grubości od 16 do 18 mikrometrów, dzięki czemu jest bardzo puszysta. Pozyskanie wełny wymaga ręcznego wyczesywania kóz, a następnie oddzielenia włosia zewnętrznego od puchowego. Jest to proces bardzo czasochłonny, dlatego kaszmir jest dość drogą tkaniną. Naturalna barwa kaszmiru to kolor szary, brązowy lub biały, jednak w przemyśle muzycznym, w produkcji i renowacji pianin i fortepianów, jest używany kaszmir czerwony, z białą nitką przeplecioną w środku. Kaszmir jest używany do wyklejania otworów w klawiaturze, a także do wyściełania otworów w figurkach mechanizmu tworząc łożyska kaszmirowe, w których pracują stalowe ośki.

R15NrTj3PMe6Q

Zdjęcie przedstawia kaszmir stosowany do wyklejania otworów w klawiaturze oraz łożysk w mechanizmie. Widoczny jest płat kaszmiru w kolorze czerwonym, w przeźroczystym foliowym opakowaniu z białą etykietą z czarnymi napisami.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Kaszmir”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaszmir_(tkanina) [dostęp 25.04.2023 r.].

To taki klej, który utwardza się bez reakcji chemicznej. Klej aktywuje się oraz utwardza poprzez odparowanie rozpuszczalnika. Całkowity czas jego schnięcia to około 2 godzin, natomiast czas wiązania to około 6 godzin. Zaletą takich klejów jest między innymi bardzo dobra odporność na temperaturę, która mieści się w przedziale od -40Indeks górny °^°C do +110Indeks górny °^°C. Do grupy klejów kontaktowych należą: PATTEX, jak i również SUPER GLUE czy KROPELKA. Są one stosowane w łączeniu galanterii włókienniczej z drewnem, np. oklejanie poduszek pod strunystruna basowastruny, które znajdują się pomiędzy kołkami stroikowymikołek stroikowykołkami stroikowymi a agrafamiagrafa fortepianowaagrafami.

RFHu7uHjPNBkO

Zdjęcie przedstawia klej kontaktowy stosowany np. do łączenia galanterii włókienniczej z drewnem lub lakierowanym żeliwem. Widoczna jest czarno‑żółta tubka z czarną nakrętką. Na tubce widoczne są napisy Pattex Universal, Classic.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa MERKURY AKCESORIA MEBLOWE, Klej kontaktowy - co to jest i jak działa?, https://sklep.merkuryam.pl/blog/klej-kontaktowy-co-to-jest-i-jak-dziala [dostęp 25.04.2023 r.].

Inaczej karuk. Klej otrzymywany z wysuszonych skór i pęcherzy rybnych. W produkcji oraz renowacji fortepianów i pianin klej ten stosuje się na ciepło, podgrzewany w kąpieli wodnej, oraz na zimno. Klej ma żółty kolor, jest transparenty, dość przejrzysty i bardzo mocny. Szczególnie polecany do prac stolarskich, do klejenia forniru, pracy przy intarsji, ale również idealny do papieru, skóry oraz pozłotnictwa. Świetny zarówno w naprawie den rezonansowych, jak i w klejeniu nakładek na klawisze.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Karuk”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Karuk [dostęp 25.04.2023 r.].

To tzw. perełki, czyli kleje glutynowe. Są to kleje powstałe na bazie glutyny, czyli kleje białkowe pochodzenia zwierzęcego. Po rozpuszczeniu ich w kąpieli wodnej na gorąco, stosuje się do klejenia oklein, napraw den rezonansowych czy klejenia młotków w mechanizmach fortepianowych oraz pianinowych.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Starych mebli czar, blog o meblach dawnych i ich renowacji, Klej stolarski glutynowy tzw. Perełka, https://starychmebliczar.pl/?p=5875 [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje w środkowej Europie i północnym Kaukazie, dziko także w Turcji, Gruzji, na Bałkanach, w Hiszpanii itp. W Polsce rośnie przede wszystkim w lasach górskich i wyżynnych. Drewno tego gatunku jest twarde oraz wytrzymałe, dlatego stosuje się je w budowie instrumentów muzycznych, m.in. instrumentów skrzypcowych, wyrobu rękojeści narzędzi, przyborów kuchennych oraz w przemyśle meblarskim. W produkcji i renowacji pianin i fortepianów drewno to przeznaczone jest do produkcji strojnicstrojnicastrojnic, progów oraz mostków.

R121P5Y2TnpJ8

Zdjęcie przedstawia klon zwyczajny. Widoczne jest drzewo liściaste, z liśćmi w kolorze czerwonym, widoczne na tle innych, zielonych drzew.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Klon jawor”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Klon_jawor [dostęp 25.04.2023 r.].

Element wchodzący w skład dźwięcznicy. Wykonany ze stali, usadowiony w strojnicystrojnicastrojnicy. Nawinięte na nim strunastruna basowastruna podciągana lub poluźniana jest za pomocą klucza stroicielskiego, który powoduje obracanie się kołka wokół własnej osi.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa www.pianino.xmc.pl, Pianino, https://www.pianino.xmc.pl [dostęp 25.04.2023 r.].

Kołek, na którym zaczepiona jest strunastruna basowastruna w miejscu ramy żeliwnejrama żeliwnaramy żeliwnej.

RexLabBr2mY6E

Zdjęcie przedstawia ramę żeliwną z zaznaczonym czerwoną strzałką kołkiem zaczepowym w lewym dolnym rogu.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa pianino.xmc.pl, Dźwięcznica, http://pianino.xmc.pl/tag/schemat/ [dostęp 25.04.2023 r.].

To lakiery, które mają bardzo odporną powłokę. Znaczną twardość powierzchniową uzyskują dzięki reakcji z przyspieszaczem oraz katalizatorem. Są szczególnie polecane do nakładania na nawierzchnie o zamkniętych porach. Dzięki nim powłoki lakiernicze zyskują naprawdę wysoką odporność chemiczno‑fizyczną. Łatwo się je szlifuje i poleruje, a efekt końcowy – za sprawą uzyskanego połysku – jest znakomity. Lakiery poliestrowe nakłada się metodą natryskową, wałkiem, polewarką dwugłowicową lub metodą elektrostatyczną. Łatwość użycia, wysoka odporność fizyczno‑chemiczna, doskonały połysk, znakomita szlifowalność oraz szybkie schnięcie, to tylko niektóre z pozytywnych cech tego rodzaju lakieru. Powierzchnia może zostać polakierowana lakierem bezbarwnym lub kolorowym. W przypadku fortepianu czy pianina najczęściej stosuje się czarny lub biały. Elementy są obłogowane i wyszlifowane. Muszą mieć odpowiednią wilgotność oraz temperaturę. Miejsca ubytków należy zaprawić. Natomiast jeżeli chodzi o lakierowanie bezbarwne, stosuje się je na okleinę z ładnym rysunkiem drewna, odpowiednio podbarwionym, wolnym od wad. Zaletą takich lakierów jest ich krótki czas schnięcia, a także doskonała odporność chemiczna oraz wysoka twardość powłoki. Stosuje się je zazwyczaj do instrumentów poddawanych renowacji.

R7k9RqWFBFCYj

Zdjęcie przedstawia fragment cylindrycznego, białego pojemnika na lakier poliestrowy. Pośrodku pojemnika widoczna jest etykieta z napisami i kodem kreskowym.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa ILVA lakiery do drewna, Lakiery poliestrowe, https://www.ilvalakiery.pl/pl/pages/55-lakiery-poliestrowe [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje w umiarkowanej strefie półkuli północnej. W produkcji i renowacji pianin i fortepianów drewno lipy jest przeznaczone do produkcji nakładek środkowych na klawiszach.

Rrzz6MXhAgEyU

Zdjęcie przedstawia ściętą lipę. Widoczny jest bal jasnobeżowego drewna w przekroju, z szarą korą dookoła i ciemnobrązowym i brązowymi słojami w środku.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Lipa”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Lipa [dostęp 25.04.2023 r.].

Drewno otrzymywane z różnych gatunków i rodzajów drzew, np. mahoń amerykański pozyskuje się z mahoniowca, natomiast mahoń afrykański, tzw. zamahoń, z drzew z rodzaju Khaya, a tzw. mahoń niewłaściwy z grusz afrykańskich. Drewno jest stosowane do produkcji oklein stosowanych na obudowach pianin czy fortepianów czy korpusów gitar. Instrumenty wykonane z mahoniu charakteryzują się „cięższym” oraz dłuższym wybrzmiewaniem dźwięku.

RFYuwmIsBAQ3d

Zdjęcie przedstawia okleinę mahoniową stosowaną do oklejania obudów pianin i fortepianów. Widoczna jest prostokątna okleina w kolorze ciemnobrązowym z bardzo ciemnymi brązowymi słojami na powierzchni.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin={DIg9xpBk8

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Mahoń”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Maho%C5%84 [dostęp 25.04.2023 r.].

Metal o gęstości 8,96 g/cmIndeks górny ³^³ oraz temperaturze topnienia 1084,62Indeks górny °^°C. Po wytopieniu, a także oczyszczeniu, miedź jest miękkim metalem i bardzo dobrze przewodzi ciepło oraz prąd elektryczny. Odznacza się wysoką plastycznością, dlatego można przerabiać ją plastycznie na zimno i na gorąco. W branży muzycznej miedź jest wykorzystywana do produkcji strun basowychstruna basowastrun basowych. Jako drutdrut fortepianowydrut służy do nawoju na rdzeń stalowy.

RLSfD1ydDppE4

Zdjęcie przedstawia struny basowe wykonane z drutu miedzianego nawiniętego na rdzeń z drutu stalowego. Widoczne są struny zawieszone w pękach.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Miedź”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mied%C5%BA [dostęp 25.04.2023 r.].

Stop miedzimiedźmiedzi z cynkiem. Jego temperatura topnienia wynosi poniżej 1000Indeks górny °^°C, co zależne jest od gatunku. Mosiądz ma kolor pomarańczowo‑żółty i jest odporny na korozję. Dodatkowo jest ciągliwy, łatwy do obróbki plastycznej, a przede wszystkim ma dobre właściwości odlewnicze. Jest odporny na wodę morską, dlatego z mosiądzu produkuje się śruby okrętowe, amunicję czy okucia budowlane. Ponadto jest wykorzystywany w produkcji elementów maszyn w przemyśle maszynowym, samochodowym, elektrotechnicznym, okrętowym. Natomiast w produkcji pianin i fortepianów jest stosowany do wykonania pedałów, agrafagrafa fortepianowaagraf, pilotów oraz zawiasów.

R315zza4ADjsd

Zdjęcie przedstawia przedmiot z mosiądzu. Widoczne są kwadraty, na które nałożone są koła w kolorze złoto‑brązowo‑żółto‑czerwonawym.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Mosiądz”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mosi%C4%85dz [dostęp 25.04.2023 r.].

Proces przeprowadzany w celu zabezpieczenia stali przed nadmierną wilgocią oraz, aby zapobiec korozji, dzięki czemu wydłuża się ich żywotność. Stosuje się obróbkę elektrolityczną stali, która trwale chroni powierzchnię strunstruna basowastrun. Proces niklowania jest powierzchniowy i gwarantuje głębokie przyleganie niklu, w celu uniknięcia ryzyka jego łuszczenia się. Dzięki procesowi niklowania, wzrasta jakość dźwięku, co zaobserwować można używając strunystruna basowastruny niklowanej i cynowanej. Ponieważ powłoka niklowa jest znacznie twardsza od cyny, nie tłumi jakości drgania strunystruna basowastruny.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa Muzyczny.pl, Wybór strun gitarowych czyli czym się kierować przy wyborze strun?, https://muzyczny.pl/portal/wybor-strun-gitarowych-czyli-czym-sie-kierowac-przy-wyborze-strun/ [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje naturalnie w strefie umiarkowanej i borealnej półkuli północnej, lecz również w kolumbijskich Andach. W Europie rośnie 5 gatunków, z czego w Polsce trzy gatunki olchy: czarna, szara i zielona. Drewno łatwe w obróbce oraz trwałe, w tym odporne na gnicie w wodzie. W produkcji i renowacji pianin i fortepianów drewno olchy, podobnie jak drewno lipylipalipy, jest stosowane do produkcji nakładek środkowych na klawiszach.

R135Upehecjqv

Zdjęcie przedstawia bal ściętej olchy, w przekroju. Widoczne jest koło z brązowymi krawędziami kory, w środku z czerwonym drewnem, w części centralnej z brązowymi słojami.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Olsza”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Olsza [dostęp 25.04.2023 r.].

Metal należący do metali ciężkich, ale miękkich i kowalnych oraz ma niską temperaturę topnienia. Zaraz po przecięciu ma barwę białawo‑niebieską, jednak na powietrzu nabiera matowej szarości, choć ma dość niską podatność na utlenianie. Jest dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego. Jest wykorzystywany w formie plomb ołowianych do doważania klawiszy pianinowych oraz fortepianowych.

RFxmTt3FGoSCf

Zdjęcie przedstawia różne przedmioty wykonane z ołowiu. Od lewej widoczne są trzy beczułkowate elementy, na obu końcach zakończone cylindrycznymi sztyftami. Na prawo, u dołu, trzy sztabkowate sześciokąty z okrągłymi otworami na krótkim boku. Na prawo u góry trzy ostrosłupy z okrągłymi pętelkami.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Ołów”, https://pl.wikipedia.org/wiki/O%C5%82%C3%B3w [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo liściaste, które występuje przede wszystkim we wschodniej Azji i we wschodniej Ameryce Północnej. Tylko jeden gatunek – orzech włoski można spotkać w Azji zachodniej, rejonie Kaukazu oraz południowej Europie. W Polsce popularnie jest uprawiany również orzech włoski. W produkcji pianin i fortepianów służy do wyrobu oklein zdobiących obudowy.

R1dX31ebsKTcI

Zdjęcie przedstawia deskę z orzecha. Widoczna jest brunatno‑czerwona deska z ciemno brunatnymi słojami drewna.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Orzech”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Orzech_(ro%C5%9Blina) [dostęp 25.04.2023 r.].

Podkładki pod klawisze na sztyfty płaskie, wykonane z filcufilcfilcu tkanego, półtwardego, o grubości od 4 do 7 mm. Są stosowane, aby klawisz po wciśnięciu mógł cicho opierać się o taką podkładkę, a odpowiednia jej grubość wpływała na ograniczenie zagłębienia się tego klawisza.

• Animacja 3D – Struktura filcuDqHTKcqsOAnimacja 3D – Struktura filcu

• Źródło: Strona internetowa Skład fortepianów i pianin Tomasz Jachowicz, Serwis fortepianu: Co to jest profilowanie młotków i czy jest konieczne?, https://www.pianoexpert.pl/Serwis-fortepianu:-Co-to-jest-profilowanie-mlotkow-i-czy-jest-konieczne--249.html [dostęp 25.04.2023 r.].

Ciecz o działaniu smarującym, wykorzystywana do stalowych osiek pracujących w kaszmirowychkaszmirkaszmirowych łożyskach. Jest to lubrykant polimerowy, który rozpuszcza śniedź. Wystarczy zaaplikować jedną kroplę, aby przywrócić ciasnej ośce swobodną i cichą pracę w łożysku. Można to czynić za pomocą strzykawki lub w specjalnym zakraplaczu imitującym wygląd długopisu. Protek świetnie sprawdzi się w ciasnych łożyskach, zapobiegając opornym ruchom podzespołów mechanizmów fortepianów i pianin.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa FAN SALON MUZYCZNY, Płynny środek smarujący PROTEK CLP (JAHN 461000), https://www.fan.com.pl/pl/p/Plynny-srodek-smarujacy-Protek-CLP-Jahn-461000/33229 [dostęp 25.04.2023 r.].

Element konstrukcji nośnej fortepianu i pianina, który wspólnie ze szkieletem oraz dnem rezonansowym tworzy tzw. dźwięcznicę. Część jest wykonana z żeliwa szarego o symbolu Żl 180.

R1IwZJNDuAwnd

Zdjęcie przedstawia fragment strojnicy i ramy żeliwnej pianina z boku. Strojnica jest wykonana ze sklejki w kolorze jasno i ciemnobrązowym. Rama żeliwna po prawej jest w kolorze starego złota.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa SAP Renovation, Warsztat ram żeliwnych, https://www.fan.com.pl/pl/p/Plynny-srodek-smarujacy-Protek-CLP-Jahn-461000/33229 [dostęp 25.04.2023 r.].

Skóra otrzymywana z jelenia, którą charakteryzuje bardzo duża wytrzymałość, elastyczność, a zarazem odpowiednia miękkość. Skórka jest używana w produkcji i renowacji fortepianów jako wyklejka na chwytniki, na dźwigni repetycyjnej czy na bródce młotka fortepianowego. Natomiast w produkcji i renowacji pianin jest używana jako wyklejka na przeciwchwytniki i na dźwigni orzecha.

Rgp7upgG3qVUu

Zdjęcie przedstawia skórkę jelonkową. Widoczny jest prostokątny płat skórki w kolorze żółtym.

• Sekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDNvJcybsxSekwencje filmowe – Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Zakład Kaletniczy A‑ART, Gatunki skóry – czym się charakteryzują?, https://kaletnik.info/gatunki-skory-czym-sie-charakteryzuja/ [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo iglaste, występujące przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej lub w cieplejszych strefach w górach, oraz w Ameryce Środkowej i Azji. Stanowi ważne źródło drewna, żywicy i olejków eterycznych. Drewno sosnowe jest łatwe w obróbce, sprężyste, o dobrej wytrzymałości mechanicznej.W produkcji pianin i fortepianów zastosowanie ma w budowie szkieletów oraz ram klawiaturowych.

R1dTR54KIZUKe

Zdjęcie przedstawia deskę sosnową. Widoczny jest ciemnobrązowy bok deski z korą. Na szerszej, jasnobrązowej płaszczyźnie deski widoczne są słoje drewna oraz poziome linie obrazujące ślady obróbki drewna.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Sosna”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Sosna [dostęp 25.04.2023 r.].

Najczęściej wykonana ze sklejki lub warstw drewna klejonego, tzw. masywu, z twardego drewna drzew liściastych, np. bukubukbuku lub klonuklon jawor, jawor, klon jaworowyklonu. Jest bazą usadowienia kołków stroikowychkołek stroikowykołków stroikowych.

R16IlVCSxYeEj

Zdjęcie przedstawia mechanizm fortepianu ze strojnicą obwiedzioną czerwoną linią.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa pianoforte, Wymiana strojnicy, https://www.piano-forte.pl/wymiana-strojnicy.html [dostęp 25.04.2023 r.].

To struna wykonana z drutu stalowegodrut fortepianowydrutu stalowego z miedzianymmiedźmiedzianym oplotem zwanym nawojem. Wykonywana na specjalnej maszynie zwanej nawijarką do strun basowych. Zakładana do pianina lub fortepianu w polu basowym (mostek basowy), ale również wiolinowym (próg wiolinowy) – w zależności od modelu instrumentu.

• Film edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strunDJKdSyuEWFilm edukacyjny – Zagadnienia dotyczące strun

• Źródło: Strona internetowa http://fortebass.com, Produkcja strun basowych do fortepianów i pianin, http://fortebass.com [dostęp 25.04.2023 r.].

Tkanina wełniana, zgrzebna, powierzchniowo spilśniana, strzyżona i drapana. Jest wytwarzane z czystej stuprocentowej przędzy wełnianej zgrzebnej, zabarwianej już w surowcu, lub gorszej jakości sześćdziesięcioprocentowej wełny. Tkanina jest wykonywana w splocie płóciennym, natomiast osnowa i wątek są wykonywane z takiej samej przędzy. Sposób wykończenia powierzchni sukna to proces złożony z zabiegów wykonywanych kolejno po sobie. Do zabiegów tych zaliczamy: folowanie, czyli spilśnianie, dzięki któremu uzyskuje się większą gęstość i wytrzymałość; drapanie – w celu uzyskania okrywy runowej; oraz strzyżenie – aby uzyskać skrócenie i wyrównanie okrywy runowej. W fortepianach i pianinach sukna są używane jako wyklejki pod strunystruna basowastruny na ramach żeliwnychrama żeliwnaramach żeliwnych, do oklejania poduszek również pod strunystruna basowastruny oraz jako przeplotki pomiędzy strunamistruna basowastrunami w ich martwych częściach, w celu wytłumienia.

R10kguXYVJ4AF

Zdjęcie przedstawia sukno stosowane w pianinach i fortepianach do wyklejania poduszek pod struny. Widoczne jest rozwinięte sukno w kolorze zielonym.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Sukno”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Sukno [dostęp 25.04.2023 r.].

Drzewo iglaste, które występuje na obszarach półkuli północnej w chłodnym i umiarkowanym klimacie. Drewno świerkowe pozyskiwane z wysokich partii gór, na wysokości od 800 do 1400 m n.p.m., jest wykorzystywane do produkcji płyt rezonansowych. Szerokie słoje sprzyjają bardzo dobrym właściwościom rezonansowym tego gatunku. Oprócz płyt rezonansowych jest stosowany do produkcji żeber oraz płyt klawiaturowych, czyli klawiszy.

RnH5TuitPoLTR

Zdjęcie przedstawia deskę sosnową. Widoczny jest bok jasnobeżowej deski z ciemniejszym słojem pośrodku. Na powierzchni deski widoczne są poziome linie obrazujące ślady obróbki drewna. U góry, na brzegu deski, widoczna jest ciemnobrązowa kora.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Świerk”, https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awierk [dostęp 25.04.2023 r.].

To najbardziej miękki z minerałów. Stosuje się go m.in. jako środek osuszający, ale również jest wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, gumowym, papierniczym, do tworzenia rzeźb czy galanterii ozdobnej, a także w sporcie, np. w gimnastyce sportowej czy podnoszeniu ciężarów. W branży fortepianów i pianin, podobnie jak teflonteflonteflon, spełnia się idealnie jako środek dobrego poślizgu po nałożeniu go na elementy współpracujące ze sobą, np. łyżeczki dźwigni głównych i filcefilcfilce dźwigni orzecha czy sztanga poruszająca wszystkie dźwignie tłumikowe w mechanizmie pianinowym.

RK4sMxkHpVlrO

Zdjęcie przedstawia talk stosowany do zasypania łyżeczek dźwigni tłumikowych oraz dźwigni głównych, sztangi tłumikowej oraz wałeczków fortepianowych (bródek młotka) w celu zwiększenia poślizgu elementów, które ze sobą współpracują. Widoczny jest cylindryczny, biały pojemnik od góry, w środku którego widoczna jest biały proszek. Talk, tzw. mikro‑talk, do zasypania łyżeczek dźwigni tłumikowych oraz dźwigni głównych, sztangi tłumikowej oraz wałeczków fortepianowych (bródek młotka) w celu zwiększenia poślizgu elementów, które ze sobą współpracują.

• Galeria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianinDcXBrbmIBGaleria zdjęć – Materiały i procesy technologiczne stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Talk”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Talk [dostęp 25.04.2023 r.].

Ma on dobre właściwości smarujące oraz nie przywiera do niego żadne zanieczyszczenie. Jego zastosowanie jest dość szerokie. Jest wykorzystywany w produkcji materiałów, przedmiotów oraz powłok tych przedmiotów czy elementów urządzeń, które pracują w wysokich temperaturach; powłok i materiałów hydrofobowych; a także jako składnik smarów, gdyż tworzy powłoki poślizgowe. Dlatego właśnie teflon w formie proszku spełnia się idealnie jako środek dobrego poślizgu po nałożeniu go na elementy współpracujące ze sobą, np. w mechanizmach pianin czy fortepianów.

• Schemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianinDaP8s0VZUSchemat interaktywny – Użytkowe i akustyczne właściwości materiałów stosowanych w budownictwie fortepianów i pianin

• Źródło: Strona internetowa Wikipedia, hasło „Poli(tetrafluoroetylen)”, https://pl.wikipedia.org/wiki/Poli(tetrafluoroetylen) [dostęp 25.04.2023 r.].

Element fortepianu lub pianina, wykonany z drewnianej główki i filcufilcfilcu, odpowiedzialny za tłumienie strunstruna basowastrun.

RVjkNPAk8sXdQ

Zdjęcie przedstawia mechanizm pianina z zaznaczonym czerwoną obwódką tłumikiem.

• Animacja 3D – Struktura filcuDqHTKcqsOAnimacja 3D – Struktura filcu

• Źródło: Strona internetowa Skład fortepianów i pianin Tomasz Jachowicz, Mechanizm pianina i fortepianu. Co to jest mechanizm wiedeński albo górnotłumikowy?, https://www.pianoexpert.pl/Mechanizm-pianina-i-fortepianu.-Co-to-jest-mechanizm-wiedenski-albo-gornotlumikowy--40.html [dostęp 25.04.2023 r.].