E-materiały do kształcenia zawodowego

Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin oraz ich użytkowe i akustyczne właściwości

AUD.03. Budowa i renowacja fortepianów i pianin - Technik budowy i strojenia fortepianów i pianin 311945

Struktura filcu

ANIMACJA W 3D

Rfzv6TKoahu7Z1
Film nawiązujący do treści materiału
11
Filce w pianinie
RnP5EsGEvWB2Y
Nagranie

Filce występujące w pianinie to między innymi:

  • filc bity, bardzo miękki, o grubości 8 mm – wykorzystywany w tłumikach wiolinowych w dyskancie;

  • filc bity, półtwardy, o grubości 8 oraz 10 mm – wykorzystywany w tłumikach wiolinowych w średnicy na przejściu;

  • filc bity, półtwardy, o grubości 8 oraz 10 mm – wykorzystywany w tłumikach basowych;

  • filc tkany, półtwardy, o grubości od 4 do 7 mm – najczęściej stosowany 6 mm – wykorzystywany w podkładkach na sztyfty płaskie w klawiaturze;

  • filc tkany, miękki, o grubości 8 mm – wykorzystywany w listwie spoczynkowej ruchomej młotków.

Filce tłumikowe z sektorów dyskantowego, średnicowego i basowego
RAMJW9s6omhux
Nagranie

Filce tłumikowe sektorów dyskantowego, średnicowego oraz basowego są częścią całych tłumików należących do dźwigni, które pracują w trakcie ruchów młotków.

Praca całego urządzenia tłumikowego rozpoczyna się od naciśnięcia klawisza w pianinie. Po naciśnięciu, jego tylna część podnosi się wraz z pilotem, podnoszącym jednocześnie dźwignię główną, na której zamontowana jest łyżeczka. W trakcie tego ruchu, łyżeczka popycha dźwignię tłumikową w jej dolnej części, a górna część wraz z główką tłumika zwalnia chór strun.

Główka tłumika w stanie spoczynku leży na chórze strun, a po odejściu od nich zwalnia struny, dzięki czemu umożliwia ich swobodne drganie.

Dzięki odpowiedniej wielkości oraz strukturze, filce tłumikowe są niezawodne w tłumieniu strun w instrumencie.

Niesymetryczne ułożenie główek tłumików na strunach kilku dźwięków skutkuje tym, że nie wszystkie struny danego dźwięku są wytłumiane. Wówczas należy wykonać korektę regulacji.

Charakterystyka filcu bitego wykorzystywanego w sektorach dyskantowym, średnicowym oraz basowym
Roi1RUeiADBs1
Nagranie

Filc bity, zwany również igłowym jest poddawany spilśnianiu, dzięki czemu jest mocny i ma warstwową strukturę – zbitą wewnątrz, lecz miękką na powierzchni.

Filc bity należy do grupy amortyzujaco‑tłumikowej i właściwościami mechanicznymi jest zbliżony do filców podkładkowych. Filc ten ma duże zdolności amortyzujące, które zapobiegają rezonansom akustycznym, a także właściwości separujące oraz filtrujące.

Przeznaczenie filcu wykorzystywanego w sektorach dyskantowym, średnicowym oraz basowym
R1WtYuZsWGfHK
Nagranie

Filce tłumikowe przeznaczone są do tłumienia strun. Ich struktura oraz odpowiednia twardość skutkują bardzo dobry kontaktem ze strunami. Filce te mają odmienną budowę, co zależy od części instrumentu, w której zostały użyte, np. czy będą to struny z nawojem jednochórowe, czy basowe chóry dwustrunowe lub wiolinowe gładkie.

Do basów pojedynczych stosuje się tłumiki z filcem w kształcie litery „V”, do podwójnych chórów basowych tłumiki z filcem w kształcie klina, zaś do wiolinów w chórach trzystrunowych – tłumiki z filcem płaskim oraz klinowe, z nacięciem na środku, aby mogły wejść pomiędzy struny.

Zastosowanie filcu wykorzystywanego w sektorach dyskantowym, średnicowym oraz basowym
RbvLBLZ7rT0rK
Nagranie

Filce tłumikowe sektorów dyskantowego, średnicowego oraz basowego są przyklejane na drewniane główki tłumików i – w zależności od partii – mają kształt litery „V”, klina, są płaskie oraz klinowe z nacięciem na środku.

Filc używany do podkładek na sztyfty płaskie klawiatury
R131NQjByCxhA
Nagranie

Filc używany do podkładek na sztyfty płaskie w klawiaturze występuje na ramiaku przednim, pod klawiszami ich przedniej części.

Charakterystyka filcu tkanego wykorzystywanego do podkładek na sztyfty płaskie klawiatury
RLyo1jwKY2AMk
Nagranie

Filc tkany ma ścisłą, a jednocześnie delikatną strukturę, zdolną do samoczynnego filcowania, co wpływa na zmianę formy tkaniny. Jest materiałem odnawialnym, doskonale absorbującym wilgoć, co ma ogromne znaczenie w przypadku instrumentów wykonanych z drewna, gdyż duża wilgotność może doprowadzać do ich rozregulowaniu się.

Filc tkany jest materiałem wytrzymałym, odpornym na przetarcia, dość elastycznym oraz lekkim. Do pianin i fortepianów używany jest filc półtwardy.

Przeznaczenie filcu wykorzystywanego do podkładek na sztyfty płaskie klawiatury
RfOtYj7iBLsEV
Nagranie

Filce stosowane do produkcji podkładek pod klawisze na sztyfty płaskie są wykonane z filcu tkanego, półtwardego, o grubości od 4 do 7 mm. W przypadku nowych instrumentów najczęściej jest stosowany filc o grubości 6 mm. W starych instrumentach grubość zmienia się w zależności od jakości instrumentu i jego ogólnego stanu.

Podkładki filcowe są stosowane, aby klawisz po wciśnięciu mógł cicho opierać się o taką podkładkę, a odpowiednia jej grubość wpływała na ograniczenie zagłębienia się tego klawisza.

Zastosowanie filcu wykorzystywanego do podkładek na sztyfty płaskie klawiatury
R17psi0QQbB4F
Nagranie

Filc ten jest używany w formie krążków, o średnicy 20 mm, które są nakładane na kołki klawiaturowe, tzw. sztyfty płaskie na ramiaku przednim pod przednie części klawiszy.

Filc listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego
R61KTa8xlJRIv
Nagranie

Filc listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego jest przyklejony do listwy ruchomej i pracuje razem z nią dopychając młotki do strun.

W trakcie naciśnięcia lewego pedału, czyli pedału piano, dźwignia współpracująca z popychaczem urządzenia pedałowego podnosi kątownik listwy spoczynkowej ruchomej, a ta uruchamia wszystkie młotki.

Charakterystyka filcu tkanego wykorzystywanego do listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego
R1cHqA2RTkoCn
Nagranie

Filc składa się z dwóch osnów i dwóch wątków z przędzy o luźnym splocie. Jego grubość to około 8 mm.

Tkanina jest lekko folowana oraz mocno drapana na powierzchni. Ma gęsty włos, który tworzy warstwę filcu. Po przecięciu wzdłuż wątku, jak i osnowy, filc nie może się strzępić.

Zadaniem tego rodzaju filcu jest amortyzowanie opadających młotków. Ciężar filcu wynosi około 900 g/mIndeks górny ².

Przeznaczenie filcu wykorzystywanego do listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego
R1t8tak7Mxkck
Nagranie

Filc listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego jest stosowany – jak miękka poduszka – do oparcia się młotków w stanie spoczynku, a więc w czasie, gdy nie ma żadnego ruchu. Służy on również do tego, aby w trakcie używania pedału piano, dzięki któremu cała listwa dosuwa wszystkie młotki do strun, cicho i bezszelestnie zostały one dopchnięte w stronę wszystkich chórów.

Zastosowanie filcu wykorzystywanego do listwy spoczynkowej młotków mechanizmu pianinowego
R1QPnpbm7iWNt
Nagranie

Filc jest stosowany jako poduszka i przyklejany na listwę spoczynkową ruchomą w mechanizmie pianinowym.

Powiązane ćwiczenia

1
Materiały powiązane