E-materiały do kształcenia zawodowego

Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin oraz ich użytkowe i akustyczne właściwości

AUD.03. Budowa i renowacja fortepianów i pianin - Technik budowy i strojenia fortepianów i pianin 311945

Poznaję materiały stosowane w budownictwie fortepianów i pianin

SEKWENCJE FILMOWE

Spis treści

Spis treści

  1. Metody i zasady suszenia drewna oraz wymogi wilgotności drewna w branży budowniczych fortepianów i pianinMetody i zasady suszenia drewna oraz wymogi wilgotności drewna w branży budowniczych fortepianów i pianin

  2. Obróbka drewnaObróbka drewna

  3. Metody łączenia drewnaMetody łączenia drewna

  4. Zasady i metody okleinowaniaZasady i metody okleinowania

  5. Dorabianie i klejenie brakujących lub uszkodzonych elementów drewnianych instrumentu przez stolarzaDorabianie i klejenie brakujących lub uszkodzonych elementów drewnianych instrumentu przez stolarza

  6. Zastosowanie różnych gatunków drewna ze względu na ich właściwości fizyczne, estetyczne, akustyczne w fortepianie i pianinieZastosowanie różnych gatunków drewna ze względu na ich właściwości fizyczne, estetyczne, akustyczne w fortepianie i pianinie

  7. Miejsca i sposób zastosowania drewna w fortepianie i pianinieMiejsca i sposób zastosowania drewna w fortepianie i pianinie

  8. Woskowanie powierzchni instrumentuWoskowanie powierzchni instrumentu

  9. Rodzaje klejów i ich właściwości oraz zastowanieRodzaje klejów i ich właściwości oraz zastowanie

  10. Lakierowanie poliestrem oraz lakierami mat na „mat otwarte pory”Lakierowanie poliestrem oraz lakierami mat na „mat otwarte pory”

  11. Lakierowanie dna rezonansowegoLakierowanie dna rezonansowego

  12. Lakierowanie ramy żeliwnejLakierowanie ramy żeliwnej

  13. Zastosowanie metali kolorowychZastosowanie metali kolorowych

  14. Obróbka sukna, kaszmiru, skórek i filcuObróbka sukna, kaszmiru, skórek i filcu

  15. Właściwości i zastosowanie proszkówWłaściwości i zastosowanie proszków

  16. Właściwości i zastosowanie chemii eksploatacyjnejWłaściwości i zastosowanie chemii eksploatacyjnej

1

1. Metody i zasady suszenia drewna oraz wymogi wilgotności drewna w branży budowniczych fortepianów i pianin

R1L3G5r9OJCSM
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

2. Obróbka drewna

RRgE0fStSi44E
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

3. Metody łączenia drewna

R1GqofNlRAfqB
Plansza przedstawia metody łączenia drewna. Metody łączenia drewna możemy omówić na przykładzie połączeń konstrukcyjnych szkieletu. Wybór połączeń w ramie szkieletu jest duży. Do najczęściej stosowanych zalicza się: połączenie na styk wzmocniony, połączenie widlicowe, połączenie na zakład, połączenie na czop i gniazdo otwarte oraz połączenie na czop i gniazdo kryte. Do połączeń konstrukcyjnych szkieletu w produkcji fortepianów i pianin można zastosować klej glutynowy na ciepło – przygotowany w kąpieli wodnej, lub klej syntetyczny (formaldehydowy) – na zimno. Aby utrzymać dokładne wymiary ramy szkieletu oraz kątów prostych, klejenie odbywa się w ściskach mechanicznych lub pneumatycznych, z zastosowaniem samokontrolnych szablonów. Po sklejeniu rama podlega sezonowaniu, a następnie jest poddawana obróbce mechanicznej do wymiarów zgodnych z dokumentacją konstrukcyjną. Obróbka ta jest wykonywana przy użyciu strugarki wyrówniarki i odpowiedniego oprzyrządowania.
Metody łączenia drewna
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

4. Zasady i metody okleinowania

RD44qnrCkoyxC
Plansza przedstawia zasady i metody okleinowania. Okleinowanie, czyli fornirowanie, to pokrycie materiału drewnianego lub drewnopochodnego warstwą drewna o wyższej jakości. Jest to jedna z najskuteczniejszych metod zabezpieczenia wyrobów drewnianych przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, ale przede wszystkim zapewnia znakomity efekt estetyczny.  Do produkcji oklein wykorzystuje się drewno okrągłe, o dużych średnicach. Płaty uzyskuje się poprzez skrawanie płaskie, z użyciem specjalistycznych maszyn skrawających. Grubość oklein oscyluje między 0,1 a 8,0 mm, a samo okleinowanie odbywa się w specjalnych prasach półkowych oraz przy zastosowaniu nowoczesnych okleiniarek. Fornir docina się na odpowiednie pasy, dzień wcześniej nawilża się go – ale tylko w przypadku zastosowania kleju naturalnego glutynowego, czyli skórnego lub kostnego. Dzięki namoczeniu, fornir stanie się bardziej plastyczny, a więc nie będzie się kruszył czy pękał oraz będzie łatwiej przylegał do klejonej powierzchni. Natomiast, jeżeli fornir będzie nakładany na klej biały polioctanowinylowy lub któryś z klejów kontaktowych, to okleina musi pozostać całkiem sucha. Powierzchnia elementu okleinowanego powinna być wyrównana – szpachlowana. Wszelkiego rodzaju wyrwy, sęki i ubytki muszą być zaprawione szpachlą z kleju glutynowego. Ważne jest, aby zwymiarować i – za pomocą ołówka – rozrysować poszczególne liście forniru tak, żeby nie pomylić ich rozłożenia oraz wyznaczyć równo wszystkie linie połączeń. W pomieszczeniu, w którym odbywa się okleinowanie, powinna panować temperatura pokojowa, czyli między 18 a 22°C, oraz wilgotność od 40 do 60%. Następnie można wykonać zaimpregnowanie powierzchni bardzo rzadkim klejem za pomocą pędzla. Pomaga to w lepszym wiązaniu okleiny do elementu obudowy. Kolejnym krokiem jest szlifowanie i odpylanie, a na koniec okleinowanie. Pasy forniru można kleić ręcznie lub maszynowo. Klejenie ręczne płatów lub tzw. liści forniru na zakładkę, za pomocą tzw. rajberki, należy wykonywać wyjątkowo starannie i dokładnie. Dzięki temu uzyskamy niewidoczne łączenia. Przy pomocy nasączonej klejem taśmy papierowej powinno nastąpić połączenie płatów okleiny tak, aby na etapie schnięcia nie porozsuwały się, a to zapobiegnie powstaniu przerw. Po wyschnięciu, czyli po około 24 godzinach, za pomocą noża szewskiego, pilnika czy papieru ściernego, z powierzchni płaskich należy pozbyć się naddatku okleiny i przystąpić do okleinowania krawędzi. Po skończonej pracy następuje szlifowanie, a następnie bejcowanie i finalne wykańczanie politurą lub lakierem.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5

5. Dorabianie i klejenie brakujących lub uszkodzonych elementów drewnianych instrumentu przez stolarza

RONUj3YXDd7w3
Plansza przedstawia dorabianie i kleje brakujących lub uszkodzonych elementów drewnianych instrumentu przez stolarza. Dorabianie i klejenie w procesie łączenia elementów fortepianów i pianin jest głównym zadaniem wszystkich stolarzy pracujących w branży. W stolarstwie budowy i renowacji fortepianów i pianin łączenie elementów odbywa się na wszystkich płaszczyznach zespołów i podzespołów instrumentów – a zatem na etapach produkcji i napraw rozpoczynających, a także kończących dany element. Kilka przykładów powinno zilustrować to zagadnienie. Najczęściej elementy są łączone na styk, a więc przylegają do siebie płaszczyznami w połączeniu klejowym. Za przykład można posłużyć oblistwienie spoczynkowe, które mieści się pomiędzy szkieletem a dnem rezonansowym. Listwy, które wchodzą w skład całego oblistwienia spoczynkowego, swoją dolną, płaską płaszczyzną przylegają do wyrównanych płaszczyzn ramiaków szkieletowych pianinowych. Po uprzednim naniesieniu na szkielet kleju na zimno, np. Wikolu, lub kleju na ciepło, np. żelatyny technicznej, listwy są klejone do szkieletu, a potem dociskane maszynowo – za pomocą prasy, lub ręcznie – za pomocą ścisków stolarskich. Kolejnym przykładem połączenia może być produkcja drzwi górnych w pianinie, gdzie przygotowanie krawędzi dolnej tego podzespołu wiąże się z nawierceniem oraz usadowieniem wewnątrz otworów – drewnianych kołków – czyli tzw. połączenie kołkowe. Oczywiście kołki montuje się na wcisk, ale dopiero po tym, gdy zostanie na nie nałożony klej na zimno, np. Wikol. Oprócz klejenia płaszczyzn elementów, występują również rozwiązania łączenia przy pomocy wkrętów. I tak np. w niektórych pianinach skrzydła, obok typowego połączenia klejowego na styk, mają jeszcze wkręty, które nierzadko są przykryte ozdobną okleiną i polakierowane. Niestety takie rozwiązania technologiczne utrudniają prace podczas renowacji, a dokładnie demontażu, właściwej naprawy oraz montażu obudowy pianina.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

6

6. Zastosowanie różnych gatunków drewna ze względu na ich właściwości fizyczne, estetyczne, akustyczne w fortepianie i pianinie

R175dUKqjcXI7
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

7

7. Miejsca i sposób zastosowania drewna w fortepianie i pianinie

R1KppZM1blPPF
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

8

8. Woskowanie powierzchni instrumentu

RhmbaY1GQWj79
Plansza przedstawia woskowanie instrumentu. W procesie renowacji fortepianów i pianin niezwykle ważną rolę odgrywa woskowanie powierzchni obudów tych instrumentów. Woskowanie dotyczy wykończenia surowego drewna, ale również drewna politurowanego, olejowanego lub bejcowanego. Wosk odpowiednio zabezpiecza drewno, zamyka pory i nadaje mu jedwabiste wykończenie, zachowując przy tym jego naturalny rysunek usłojenia. Dodatkowo tworzy warstwę ochronną przed wilgocią. Podczas woskowania elementów obudów pianin czy fortepianów należy przestrzegać zasady nakładania niewielkiej ilości wosku, który umieszczamy na suchej szmatce i powoli, okrężnymi ruchami wcieramy w drewno. Tą samą szmatką należy wygładzić warstwę wosku wzdłuż usłojenia elementu woskowanego. Wysychanie wosku powinno trwać około 12 godzin.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

9

9. Rodzaje klejów i ich właściwości oraz zastosowanie

RBHXTOJlqobKf
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

10

10. Lakierowanie poliestrem oraz lakierami mat na „mat otwarte pory”

RihJxxBtyqDPa
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

11

11. Lakierowanie dna rezonansowego

R1bPTgKdlEhBb
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

12

12. Lakierowanie ramy żeliwnej

R12O5AUbe0kHJ
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

13

13. Zastosowanie metali kolorowych

Rb06L3SO13HkY
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

14

14.Obróbka sukna, kaszmiru, skórek i filcu

RbvRBaC7l7AAQ
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

15

15. Właściwości i zastosowanie proszków

Rtqrjuglrm0wr
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

16

16. Właściwości i zastosowanie chemii eksploatacyjnej

R1YKFyKZpqlfD
Film nawiązujący do treści materiału

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia

1
Materiały powiązane