Temat: Władza ustawodawcza w Polsce

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej

Podstawa programowa:

XI. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wyjaśnia zasadę przedstawicielstwa (demokracji pośredniej); przedstawia zasady wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady działania i najważniejsze kompetencje izb parlamentu.

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń przedstawia zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, kto może zostać wybrany do Sejmu i Senatu oraz przedstawia sposób organizacji wyborów parlamentarnych.

• prezentuje organizację wewnętrzną obu izb parlamentu.

• analizuje różnice między immunitetem materialnym i formalnym posłów i senatorów oraz dyskutuje wady i zalety przyznania immunitetu parlamentarzystom.

• analizuje funkcje parlamentu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• dyskusja,

• WebQuest,

• analiza tekstu źródłowego,

• rybi szkielet,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem infografiki, schematów interaktywnych, ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• indywidualna,

• w parach,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku: Po co nam partie polityczne?, What do we need political parties for?,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Dowiecie się, kto i jak może zostać członkiem parlamentu oraz jak funkcjonuje ten organ władzy.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że za pomocą rybiego szkieletu ustalą, jakie warunki powinna spełniać osoba, która chce zostać posłem lub senatorem. W razie potrzeby wyjaśnia uczniom tę metodę. Zapisuje na tablicy (w głowie ryby) problem do rozwiązania „Chcę zostać parlamentarzystą” i wyznacza moderatora, który zapisuje na tablicy („ości” główne i mniejsze) pomysły kolegów i koleżanek. Chętni/wybrani uczniowie podają swoje pomysły na kryteria, jakie muszą spełniać kandydaci na posłów i senatorów.

Następnie nauczyciel prosi uczniów, by przeczytali art. 62 i 99 Konstytucji RP z abstraktu, zweryfikowali i uzupełnili swoje pomysły. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie ćwiczenia.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby dobrali się w pary. Jedna osoba zapozna się ze schematem interaktywnym „The rules of elections to the Sejm of the Republic of Poland” dotyczącym wyborów do Sejmu, druga z zasadami wyborów do Senatu (schemat „The rules of elections to the Senate of the Republic of Poland”). Zadaniem uczniów będzie wyjaśnić sobie nawzajem te zasady. Nauczyciel wyznacza czas na realizację zadania. Następnie nauczyciel prosi chętnych uczniów o przedstawienie zasad, przy czym o każdej z izb opowiadają ci uczniowie, którym zasady wyboru do danej izby były wyjaśniane przez kolegę lub koleżankę.

2. Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, jakimi przywilejami cieszą się parlamentarzyści. Następnie prosi uczniów, aby przeczytali art. 105 i 108 Konstytucji RP w abstrakcie i rozwiązali Ćwiczenie 2. Nauczyciel wyznacza czas na realizację zadania. Uczniowie rozwiązują zadanie dotyczące immunitetu materialnego i formalnego, a następnie wspólnie z nauczycielem sprawdzają poprawność swoich odpowiedzi. Nauczyciel pyta, jak uczniowie rozumieją pojęcie immunitetu materialnego i formalnego, a następnie inicjuje krótką dyskusję, czemu służą immunitety i czy takie rozwiązanie ma jakieś wady. Na zakończenie dyskusji nauczyciel przeprowadza w klasie głosowanie za lub przeciw utrzymaniu immunitetów parlamentarnych.

3. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Informuje ich, że będą pracować metodą WebQuest i w razie potrzeby wyjaśnia tę metodę. Każdej z grup przydziela inną funkcję parlamentu. Zadaniem uczniów jest znalezienie w internecie trzech różnych przykładów realizacji każdej z funkcji. Nauczyciel informuje uczniów, że najpierw powinni przeczytać w e‑podręczniku, na czym polega przydzielona im funkcja parlamentu. Wyznacza czas na realizację zadania. Po upływie wyznaczonego czasu reprezentanci grup przedstawiają na forum klasy funkcję i rezultaty swoich poszukiwań. W razie potrzeby nauczyciel koryguje i uzupełnia wypowiedzi uczniów.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej infografikę przedstawiającą organy Sejmu i Senatu. W trakcie rozmowy nauczającej pomaga uczniom ustalić, czym zajmują się poszczególne organy obu izb. Prawidłowe odpowiedzi uczniów nauczyciel zapisuje w odpowiednim miejscu tablicy (obok odpowiedniego organu). Nauczyciel prosi chętnego/wybranego ucznia o podsumowanie ćwiczenia.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania wiadomości uczniowie rozwiązują Ćwiczenie 1. Wspólnie z nauczycielem sprawdzają poprawność odpowiedzi.

2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

• Co było łatwe, a co trudne?

• Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

3. Propozycja zadania domowego:

a. Przedstaw dwa argumenty przemawiające za tym, że immunitet poselski powinien zostać utrzymany i dwa za tym, że powinien zostać zniesiony.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The legislative power – the Sejm and the Senate

Poland has one of the oldest parliamentary traditions in the world. Already in the 15th century, the Polish gentry had the right to elect representatives to the Sejm and thus decide on the most important matters of the state.

Who is eligible to elect deputies and senators in Poland?

Who is eligible to be elected as a deputy or a senator?

The rules of elections to the Sejm of the Republic of Poland

Internal organization of the Sejm and the Senate

Deputies may form parliamentary clubs and deputies’ groups based on a political principle in the Sejm. The club is composed of at least 15 deputies, and a group – of at least 3 deputies.

Organs of the Sejm

The Marshal of the Sejm is elected at the first sitting of the chamber. Usually, this function is offered to a representative of the largest parliamentary club. The Marshal defends the rights and dignity of the Sejm, represents the chamber in relations with other state organs, convenes the sittings of the Sejm and presides over the debates. In addition, the Constitution of the Republic of Poland imposes some responsibilities on the Marshal that are not directly related to the work of the chamber. These include acting as the President of the Republic when he is unable to hold office or when the office of President is vacated (e.g. because of the death of the President).

The Presidium of the Sejm is composed of the Marshal and Deputy Marshal of the Sejm. The competences of the Presidium of the Sejm are quite limited. They are mainly connected with the organization of the work of the Sejm and its organs.

The Council of Elders consists of the Marshal, deputy marshals, presidents or vice presidents of the parliamentary clubs, as well as representatives of the deputies’ groups. The Council is an advisory body of the Sejm of a consultative nature.

The Committees of the Sejm are subsidiary organs of the Sejm which deal with the consideration, giving opinions and preparation of the matters that are the subject of the debates if the Sejm.

The internal organization of the Senate is almost identical to the Sejm.

You can read more about the organization of the Sejm and about the Senate on the website. English versions available.

Functions of the parliament

The legislative function consists in adoption of legal acts (statutes). This is the basic and most important function of the Sejm and the Senate.

The scrutiny function refers primarily to the government and administration subordinate to the government. The deputies may demand information on a given issue from a government member in written or oral form at a sitting of the Sejm of committee. As a consequence of assessment of the government’s functioning measures can be taken by the Sejm such as dismissal of an individual from a state post, e.g. a minister in consequence of a vote on non‑confidence. The Senate does not participate in the scrutiny function.

The creative (formative) function consists in appointing other constitutional organs of the state or persons who are members of such bodies. The powers in this respect are divided between the Sejm and the Senate, although the lower chamber has larger competence.

The European function of the parliament (since 2004) consists in the possibility of the Sejm and the Senate to influence EU legislation and is regulated in EU treaties.

To carry out parliamentary mandate it is very important to guarantee the independence of deputies and senators. To this end, all the members of Polish parliament enjoy the so‑called immunity.

The Sejm and the Senate are constitutional bodies of legislative power. Both chambers are elected by universal suffrage. The elections take place on the same day, but according to different electoral systems. The internal organization of both chambers and the legal status of deputies and senators are virtually identical. Taking into account the legislative and creative functions, competences belong to both chambers. However, the lower chamber has a stronger position. The biggest difference is in the control function. Competences in this area belong exclusively to the Sejm.