Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

• planowanie i organizowanie pasażerskich, a także towarowych przewozów kolejowych,

• zarządzanie taborem kolejowym,

• przygotowanie do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób,

• zestawianie, rozrządzanie i obsługa pociągów.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.5.}$ Przygotowanie do uzyskania licencji maszynisty

Uczeń:

19) określa postępowanie maszynisty podczas

$\textbf{TKO.08.7.}$ Kompetencje personalne i społeczne

Uczeń:

2) planuje wykonanie zadania
3) ponosi odpowiedzialność za podejmowane działania

$\textbf{TKO.08.8.}$ Organizacja pracy małych zespołów

Uczeń:

1) organizuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDCqt812tDWprowadzenie

   Przedstawione są tu podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią Użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, jest to: AnimacjaD83s7WTYyAnimacja, która przedstawia kolejne czynności wykonywane w ramach procedury postępowania po zdarzeniu kolejowym na przykładzie wykolejenia wagonu w składzie pociągu. Zawiera ona informacje o powiadomieniu o zdarzeniu, zawiadomieniu o zdarzeniu, powołaniu przewodniczącego komisji kolejowej, zadaniach przewodniczącego komisji kolejowej zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem ws. poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym. Ubogacona jest również o opis czynności wykonywanych na gruncie w miejscu zdarzenia, w tym przeprowadzeniu badań na miejscu zdarzenia, określeniu kategorii zdarzenia oraz sporządzeniu protokołu ustaleń końcowych.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDQFg1SndbInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDlFQqYBPFSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDL4iri3LePrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDQbybVJCbPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDIjmIlYn5Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD18VlBevjInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Pozwala on uczniowi zapoznanie się z pracą komisji kolejowej po zaistnieniu zdarzenia kolejowego. W materiale przedstawione są czynności związane z pracą bezpośrednio na miejscu zdarzenia oraz pracą komisji kolejowej do chwili zakończenia postępowania — podpisania protokołu ustaleń końcowych.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Animacja

• Nauczyciel prezentuje zakres tematyczny animacji wskazują na zagadnienia występujące w każdej z jej części. Informuje, że praca skupiać się będzie na definicjach związanych z wydarzeniami kolejowymi.

• Nauczyciel łączy uczniów w grupy. Zadaniem grup będzie opracowanie pomysłów (historii), które wybiorą z pulu wypadków (historia dotycząca: kolizji, wykolejenia, zdarzenia na przejazdach, zdarzenia z udziałem osób spowodowane przez pojazd kolejowy będący w ruchu lub pożar pojazdu kolejowego), incydentów oraz sytuacji potencjalnie niebezpiecznych.

• Grupy analizują animację i pracują nad historiami.

• Po zakończonym działaniu w grupach nauczyciel prosi o zaprezentowanie sytuacji. Reszta klasy odgaduje jaki to rodzaj wydarzenia kolejowego.

• Grupy na przemian opowiadają historie.

• Nauczyciel analizuje je i koryguje niewłaściwe interpretacje. Na zakończenie zajęć podsumowuje podając jeszcze raz definicje pojęć.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Animacja

• Nauczyciel prezentuje zakres tematyczny animacji wskazują na zagadnienia występujące w każdej z jej części. Informuje, że zadaniem uczniów będzie samodzielne opracowanie algorytmu postępowania w przypadku wydarzenia kolejowego.

• Nauczyciel odtwarza film do momentu opisu sytuacji: „Jeśli na skutek potrącenia przez pojazd kolejowy ktoś odniesienie rany bądź straci życie, pojazd ten należy niezwłocznie zatrzymać. W kolejnym kroku ...” i tu prosi o rozpoczęcie zapisywania procedury.

• Uczniowie mogą korzystać z instrukcji Ir‑8 lub wskazać kolejny krok, zapisując go na kartce.

• Nauczyciel prosi uczniów o wypowiedzi i po raz kolejny uruchamia fragment animacji wyjaśniający: „Maszynista zatrzymuje skład pociągowy. Zakładamy że wdrożył nagłe hamowanie, w trakcie dochodzenia komisja ustali dokładny bieg zdarzeń.”. Teraz dopytuje: „Jaki jest kolejny krok?”.

• Uczniowie notują, nauczyciel odpytuje wybranych uczniów i odtwarza kolejny fragment: „Maszynista lub drużyna konduktorska, za pomocą wszelkich możliwych środków łączności niezwłocznie zgłaszają wypadek do Dyżurnego Ruchu najbliższej stacji”.

• Kolejno przeprowadza uczniów przez sytuację budując procedurę.

Innym elementem może być pozwolenie całkowicie samodzielnie pracować uczniom z procedurę i na zakończenie zajęć dopytać i skorygować właściwe działanie w takiej sytuacji.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zbadać samodzielnie uczniowi poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień. Każdy materiał multimedialny posiada dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia.

Najszerszy zakres ma test w ćwiczeniu $1$, który obejmuje $10$ pytań z przeznaczonym na nie czasem $30$ minut. Na podstawie interaktywnych materiałów sprawdzających można przygotować własny test weryfikujący wiedzę.

Przykładowe działania w grupie w ramach lekcji:

• Nauczyciel ogląda z młodzieżą animację, przerywa w odpowiednich momentach i dyskutuje z młodzieżą o procedurze w przypadku wydarzenia kolejowego.

• Prosi o przykłady różnych sytuacji nazywając je odpowiednio: wypadek, incydent, sytuacje potencjalnie niebezpieczne.

• Podczas oglądania animacji tuż przed nowym krokiem procedury nauczyciel zatrzymuje film i pyta o szczegóły lub prosi o wykonanie ćwiczenia.

• Ćwiczenia: $1$, $2$, $3$ i $4$ pozwalają podsumować wiedzę zawartą w animacji.

• Finalnie nauczyciel w zależności od celu użycia ćwiczenia na zajęciach lekcyjnych dopytuje o:

  • błędne informacje (ćwiczenie $2$)

  • uzupełnienie danych w tekście (ćwiczenie $3$)

  • wskazanie fałszywych informacji (ćwiczenie $4$)

Praca samodzielna ucznia z ćwiczeniami:

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości. Jednak rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu. Prawidłowe rozwiązania mogą być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. W takim przypadku nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W razie udzielenia niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerzając je o zagadnienia, które później stanowią pole do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, dla uczniów. Takie przygotowanie może na przykład stanowić działanie związane z prostą pracą z materiałem dodatkowym np.: instrukcją Ir‑8 wydaną przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. pod nazwą „Instrukcja o postępowaniu w sprawach poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym, reguluje kwestie zawiadamiania o zdarzeniu i zasad działania komisji kolejowych”

Przed lekcją

• Nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli animację poświęconą wydarzeniom kolejowym.

• Informuje, że dostępne są materiały dodatkowe, które należy przejrzeć i zaznaczyć w nich pojęcia, a także zagadnienia bezpośrednio związane wydarzeniami kolejowymi.

• Uczniowie w domu drukują fragmenty materiałów i zaznaczają co ważniejsze elementy w tekście instrukcji.

Podczas lekcji

• Nauczyciel wprowadza pojęcie wydarzenia kolejowego, wypadku, incydentu i innych pojęć z nimi związanych.

• Opowiadając o nich lub odtwarzając animację, zatrzymuje ją w odpowiednich momentach i prosi uczniów o wskazanie fragmentu np.: instrukcji Ir‑8, który dotyczy omawianego zagadnienia.

• Nauczyciel po wysłuchaniu propozycji wskazuje odpowiedni fragment (tylko ten dotyczący zagadnienia — nie szerszy).

• Tak omawiane są pojęcia i procedury zawarte w animacji.

• Uczniowie wykonują notatki, kodując w nich (rodzaj materiału, stronę i wiersz) cytaty z materiałów dodatkowych.

Praca z uczniami z SPE

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest zaprezentowanie materiału z animacji w taki sposób, aby działać wielokanałowo: zaprezentować animację, wytłumaczyć ją graficznie, opisać ją rysunkiem lub obrazem.

W przypadku animacji mamy wprowadzone dwa kanały w postaci tekstu mówionego oraz prezentowanego w postaci grafu (dotyczy pojęć) oraz obrazów prezentujących (podczas procedur). Pozwala to uczniom ze SPE skorzystać z zasoby na odpowiedni dla siebie sposób.

Dodatkowo materiał jest dostosowany i odpowiada WCAG. Pozwala to zastosować dodatkowe środki dostosowujące przyswajalność tego e‑materiału.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji.

Podczas pracy z e‑materiałem należy wziąć pod uwagę kwestie sposobu pracy ucznia. Wielu preferuje pracę indywidualną, inni wolą pracować w grupie. Stąd wybór techniki uczenia może zależeć w znacznym stopniu od zidentyfikowania preferencji lub realizacji tematu z e‑materiałami poprzez połączenie obu sposobów (np. w treści zadania dla grupy właściwie określić pewien obszar dedykowany dla uczniów przydzielonych do grupy, którzy jednak wolą pracować nad czymś samodzielnie, a potem dzielić się efektem).

Ważnym przy indywidualizacji powinien stać się podział materiału z animacji na wyraźne fragmenty. Są to definicje, przykładowa procedura oraz dokumentacja. Podział ten pozwala uczniowi na przyswajanie małych dawek wiedzy.

W indywidualizacji warto zastanowić się nad rodzajem interaktywnego materiału sprawdzającego. W tym e‑materiale mamy ćwiczenia, które możemy dostosować do sposobu pracy i preferencji uczenia się ucznia. W zależności od preferencji o ten sam materiał możemy zapytać (sprawdzić wiedzę) poprzez prośbę o wyszukanie błędnych informacji w tekście (uczniowie, którzy preferują dokładność i uporządkowaną wiedzę; ćwiczenie $2$), prośbę o uzupełnienie danych w tekście (uczniowie, którzy są spostrzegawczy i pracują kinestetycznie; ćwiczenie $3$), prośbę o wskazanie fałszywych informacji (uczniowie wychwytujący nieścisłości i niuanse wiedzowe). Dobrym posumowaniem jest również ćwiczenie $4$ — określenie zakresu czynności dla właściwych osób, które wspólnie z testem w ćwiczeniu $1$ może stanowić pakiet „praktyczne z teoretycznym”.

Przykładowe propozycje pracy w grupie i indywidualnie przez ucznia zostały przedstawione powyżej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Minimalne wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści