Temat: Gdzie można natrafić na wulkany na kuli ziemskiej? Zjawiska powulkaniczne.

Adresat

Uczeń klasy I szkoły ponadpodstawowej

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

1) wyjaśnia związek budowy wnętrza Ziemi z ruchem płyt litosfery i jego wpływ na genezę procesów endogenicznych.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń pozna związek między płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymienisz obszary występowania zjawisk wulkanicznych na Ziemi;

• wyjaśnisz związek pomiędzy płytowa budową litosfery a powstawaniem wulkanów;

• podasz przykłady erupcji wulkanicznych oraz opisać ich konsekwencje;

• podasz przykłady zjawisk powulkanicznych.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • pokaz.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• zasoby multimedialne zawarte w lekcji „Gdzie można natrafić na wulkany na kuli ziemskiej? Zjawiska powulkaniczne” w e‑podręczniku.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

• Nauczyciel określa cel lekcji, informuje uczniów o jej planowanym przebiegu.

• Następnie zapisuje na tablicy tradycyjnej lub tablicy interaktywnej temat zajęć. Uczniowie notują go w zeszytach.

Faza wstępna

• Prowadzący poleca uczniom, aby - pracując w parach - zapoznali się z całością materiału z lekcji w abstrakcie, a następnie przedyskutowali między sobą następujące zagadnienia:
  • najważniejsze miejsca występowania czynnych wulkanów na kuli ziemskiej;
  • budowa płytowa litosfery a występowanie wulkanów;
  • zjawiska towarzyszące aktywności wulkanicznej .

• Nauczyciel wskazuje osoby, które omówią powyższe zagadnienia. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedzi uczniów o najistotniejsze informacje.

Faza realizacyjna

• Prowadzący stawia hipotezę dotyczącą możliwości występowania zjawisk wulkanicznych na innych planetach poza Ziemią. Pracując metodą burzy mózgów, uczniowie proponują metody weryfikacji postawionej hipotezy (np. wysłanie sondy na inną planetę w poszukiwaniu śladów wygasłych lub czynnych wulkanów, analiza dotychczas zebranych zdjęć lub filmów przedstawiających powierzchnie innych planet, analiza próbek skał księżycowych, itp.). .

• Nauczyciel wskazuje te z zaproponowanych metod weryfikacji postawionej hipotezy, które już zostały wykorzystane, dostarczając dowodów na istnienie zarówno w przeszłości jak i obecnie aktywności wulkanicznej w Układzie Słonecznym.

• Pracując w parach, uczniowie wyszukują w  różnych źródłach informacje na temat niedawnych wybuchów wulkanów. Uczniowie zgłaszają kolejne wulkany, podając nazwę wulkanu, jego położenie, rok erupcji oraz jej konsekwencje (np. dane na temat liczby ofiar, dewastacji środowiska naturalnego, wpływu erupcji na transport lotniczy, itp.). Klasa wspólnie porównuje skutki wybuchów różnych wulkanów i określa typowe konsekwencje z jakimi należy się liczyć w przypadku erupcji wulkanicznej.

• Pracując indywidualnie uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne, którego celem jest usystematyzowanie wiadomości z lekcji.

Faza podsumowująca

• Ostatnim etapem lekcji jest podsumowanie, w trakcie którego uczniowie mają okazję zadawać pytania i przedyskutować z prowadzącym swoje wątpliwości, jak również uzupełnić notatki.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Where on Earth can you find volcanoes? Post‑volcanic phenomena.

Most active volcanoes (on the land) on the Earth are located within a huge ring that encircles almost the entire Pacific Ocean. It is associated with the zones of subduction and spreading. This area includes volcanoes of the western coasts of South America and North America, the eastern coasts of Asia, and especially the archipelagos of the Aleutian Islands, Kuril Islands, the Japanese archipelago, the Philippines, and Indonesia, all the way to New Guinea, the archipelagos of Oceania, and New Zealand. It is called the Pacific Ring of Fire. About 90% of all active volcanoes on Earth occur there. There are far fewer volcanoes in the volcanically active areas of Europe (mainly in Iceland and on the Mediterranean Sea), Africa (the East African Rift and the Canary Islands), Hawaii, and the Caucasus Mountains. Individual volcanoes can also be found in other parts of the globe. Extinct volcanoes, i.e., ones that no longer show any activity, can be found in many parts of the world, including Poland.

In volcanically active areas as well as where volcanoes have recently expired, many accompanying phenomena can be observed. Especially impressive are geysers, which are a kind of hot spring from which, every time and again, boiling‑hot water with steam escapes rapidly, reaching heights of even several dozen meters. Other commonly occurring phenomena are hot groundwaters (thermal waters) and hot springs where water, without the participation of high pressure, flows calmly to the surface. In many places, gases escape from the still hot interior of the Earth. They have different names depending on their location, temperature, and chemical composition. For example, exhalations of gases that have high or very high temperatures are called fumaroles.