Spis treści

• Podstawowe instrumenty pilotażowe2Podstawowe instrumenty pilotażowe

• Instrumenty monitorujące pracę jednostki napędowej tłokowej3Instrumenty monitorujące pracę jednostki napędowej tłokowej

• Wskazania przyrządów samolotu wielosilnikowego tłokowego6Wskazania przyrządów samolotu wielosilnikowego tłokowego

Podstawowe instrumenty pilotażowe

Basic Six, znane również jako Basic 6, To zestaw podstawowych przyrządów używanych w lotnictwie do wykonywania lotów według przyrządów pilotażowo‑nawigacyjnych. Nazwa ta pochodzi z okresu drugiej wojny światowej, podczas której Brytyjczycy zastosowali ten układ w swoich samolotach, skupiając się głównie na sztucznym horyzoncie, wokół którego umieszczono pozostałe przyrządy. Miało to na celu wspomóc podział uwagi pilota.  Zestaw ten składa się z sześciu głównych instrumentów, które dostarczają pilotowi niezbędnych informacji do utrzymania bezpiecznego kursu i orientacji w przestrzeni takich jak:

• airspeed indicator (prędkościomierz),

• turn indicator (zakrętomierz),

• heading indicator (busola magnetyczna),

• artificial horizon (sztuczny horyzont),

• altimeter (wysokościomierz),

• vertical speed indicator (wariometr oraz żyrobusola).

R1JXh8ySDJxRN

Basic 6

Ilustracja przedstawia tak zwany Basic six, czyli sześć podstawowych przyrządów pokładowych jakimi są: prędkościomierz (airspeed indicator), zakrętomierz (turn indicator), busola magnetyczna (heading indicator), sztuczny horyzont (artificial horizon), wysokościomierz (altimeter), wariometr oraz żyrobusola (vertical speed indicator).

Powrót na górę strony1Powrót na górę strony

Instrumenty monitorujące pracę jednostki napędowej tłokowej

Zapoznaj się z siedmioma przykładowymi przyrządami monitorującymi przedstawionymi w galerii. 

Amperomierz

Głównym zadaniem amperomierza jest wskazywanie ilości przepływającego przez układ elektryczny prądu, wyrażonego w amperach.

Amperomierz składa się z dwóch podstawowych elementów: wskaźnika i shuntu. Wskaźnik jest wskazówką lub wyświetlaczem cyfrowym, który pokazuje wartość natężenia prądu, podobnie jak w tradycyjnych amperomierzach używanych w innych dziedzinach. Shunt jest rezystorem o niskiej rezystancji, który jest podłączony równolegle do układu elektrycznego i służy do odchylenia większości prądu odchodzącego od układu głównego, dzięki czemu tylko niewielka część prądu przechodzi przez wskaźnik.

W przypadku samolotu, amperomierz jest zazwyczaj zainstalowany w panelu przyrządów pokładowych i jest połączony z głównym układem elektrycznym samolotu. Może mieć różne zakresy pomiarowe, które są dostosowane do typowych wartości natężenia prądu w samolocie.

RMgAX4SWscsMf

Ilustracja przedstawia amperomierz. Jest to okrągły przyrząd wyposażony we wskazówkę oraz skalę przedstawiający wartość natężenia prądu w skali od minus sześćdziesiąt amperów do plus sześćdziesiąt amperów. Tu wskazana jest wartość około minus trzydzieści amperów.

Wskaźnik napięcia - woltomierz

Głównym zadaniem woltomierza jest wskazywanie wartości napięcia, wyrażonego w woltach.

Woltomierz składa się z dwóch głównych elementów: wskaźnika i opornika. Wskaźnik może przyjmować różne formy, takie jak wskazówka na skalce lub wyświetlacz cyfrowy, który pokazuje odczyty napięcia. Opornik jest podłączony równolegle do układu elektrycznego i jest zaprojektowany tak, aby minimalizować przepływ prądu przez woltomierz, co minimalizuje zakłócenia w badanym układzie.

R15Eg8DlgMkMb

Ilustracja przedstawia wskaźnik napięcia prądu czyli woltomierz. Jest to okrągły przyrząd wyposażony we wskazówkę oraz skalę podzieloną na cztery strefy. Strefa zielona normalnego napięcia od dwunastu do czternastu i pół , żółta zbyt dużego napięcia - od czternastu i pół do piętnastu i dwie strefy czerwone oznaczające niebezpiecznie duże lub małe napięcie od dwunastu do dziesięciu oraz powyżej piętnastu woltów. Urządzenie wskazuje wartość około jedenaście woltów.

Obrotomierz

Obrotomierz, znany również jako tachometr, to przyrząd pokładowy samolotu służący do pomiaru obrotów silnika. Jego głównym zadaniem jest wskazywanie aktualnej prędkości obrotowej silnika, wyrażonej w obrotach na minutę (rpm).

Obrotomierz składa się z wskaźnika w formie wskazówki lub wyświetlacza cyfrowego oraz sensora, który odbiera sygnał z silnika i przekazuje informację o prędkości obrotowej do wskaźnika. Sensor może być mechaniczny, magnetyczny lub elektroniczny, w zależności od typu silnika i konstrukcji samolotu.

Ro5b4hqk5BxN2

Ilustracja przedstawia wskaźnik obrotów czyli obrotomierz. Jest to okrągły przyrząd wyposażony we wskazówkę oraz skalę przedstawiający ilość obrotów wykonywanych przez silnik w danej jednostce czasu. Podzielony jest na białą i zieloną strefę oraz czerwoną linię. Biała strefa jest dla obrotów, na których silnik może pracować, zielona przedstawia obszar odpowiednich obrotów dla normalnego użytkowania. czerwona linia natomiast stanowi granicę, której nie wolno przekraczać. Obrotomierz zawiera również licznik czasu pracy silnika. Na rysunku odczyt wynosi około pięć godzin.

Wskaźnik temperatury oleju

Wskaźnik temperatury oleju składa się z wskaźnika, który może przyjmować postać wskazówki na skalce lub wyświetlacza cyfrowego, oraz czujnika temperatury, który jest zamontowany w silniku i odczytuje temperaturę oleju.

Czujnik temperatury jest zazwyczaj zamontowany wewnątrz silnika, w miejscu, gdzie może dokładnie mierzyć temperaturę oleju. Informacje o temperaturze są przesyłane z czujnika do wskaźnika, który przekazuje odczyty pilotowi.

Olej silnikowy posiada właściwości pozwalające mu osiągać największą wydajność w odpowiedniej temperaturze w zależności o typu statku powietrznego. Dla przykładu  samolotu Cessna 152 temperatura ta wynosi od $100^\circ\text{F}$ do $245^\circ\text{F}$

RcNpFAxCmCKkv

Ilustracja przedstawia wskaźnik temperatury oleju. Jest to okrągły przyrząd wyposażony we wskazówkę oraz skalę temperatury podzieloną na cztery strefy. Niebieska przedstawiająca niską temperaturę - od pięćdziesięciu do dziewięćdziesięciu , zielona do temperatur dla normalnego użytkowania - od dziewięćdziesięciu do stu dziesięciu , żółta - od stu dziesięciu do stu czterdziestu oraz czerwona, dla wysokich i niebezpiecznych - powyżej stu czterdziestu stopni. Na rysunku wskaźnik temperatury oleju odczytuje wartość minimalną.

Wskaźnik temperatury głowicy cylindra

Wskaźnik ciśnienia sprężania, znany również jako manometr ciśnienia sprężania, służy do monitorowania ciśnienia sprężania w cylindrach silnika tłokowego. Jest wyposażony w wskaźnik, który może być w formie wskazówki na skali lub cyfrowego wyświetlacza, oraz czujniki umieszczone na każdym cylindrze silnika.

Dla przykładu samolotu Cessna 152, maksymalna dopuszczalna wartość temperatury cylindrów  wynosi $450^\circ\text{F}$. W silnikach tłokowych, oprócz powietrza, do chłodzenia wykorzystuje się również paliwo. Dlatego ważne jest zachowanie ostrożności podczas regulacji mieszanki paliwowej, aby nie pozbawić cylindrów odpowiedniego chłodzenia. W trakcie eksploatacji samolotu przy dużym obciążeniu należy również monitorować temperaturę cylindrów.

R1TUarKQXsZdX

Ilustracja przedstawia wskaźnik temperatury głowicy cylindra. Jest to okrągły przyrząd wyposażony we wskazówkę oraz skalę. Skala zawiera cztery strefy czyli niebieską dla niskich temperatur - od czterdziestu pięciu do osiemdziesięciu , zieloną dla normalnych - od osiemdziesięciu do stu trzydziestu pięciu oraz żółtą od stu trzydziestu pięciu do stu pięćdziesięciu i czerwoną dla wysokich i niebezpiecznie wysokich, czyli dla temperatur powyżej stu pięćdziesięciu stopni. Na rysunku wskazana jest wartość minimalna.

Powrót na górę strony1Powrót na górę strony

Wskazania przyrządów samolotu wielosilnikowego tłokowego

R1aRQk40yWVv1

Ilustracja przedstawia wskazania przyrządów samolotu wielosilnikowego tłokowego. Jest to duży panel z ekranem cyfrowym wewnątrz oraz ramką, w której znajdziemy dużo przycisków i pokręteł służących do obsługi przyrządu. Wewnątrz ramki po lewej stronie ekranu znajdują się zaznaczone wskaźniki. Od góry po kolei: obrotomierz, ciśnienie oleju, temperatura oleju, paliwomierz, amperomierz i woltomierz.

Ilustracja przedstawia wskazania przyrządów samolotu wielosilnikowego tłokowego. Jest to duży panel z ekranem cyfrowym wewnątrz oraz ramką, w której znajdziemy dużo przycisków i pokręteł służących do obsługi przyrządu. Wewnątrz ramki po lewej stronie ekranu znajdują się zaznaczone wskaźniki. Od góry po kolei: obrotomierz, ciśnienie oleju, temperatura oleju, paliwomierz, amperomierz i woltomierz.

Powrót na górę strony1Powrót na górę strony

Powrót do spisu treściDHSY7KA4MPowrót do spisu treści