E-materiały do kształcenia zawodowego

Ubiór i sprzęt jeździecki

ROL.07. Szkolenie i użytkowanie koni – technik hodowca koni 314203

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku.

1
bryczesy
bryczesy

spodnie do jazdy konnej, wykonane najczęściej z wytrzymałej, wodoodpornej tkaniny; zapewniają swobodę ruchów i chronią przed obtarciami, nie posiadają szwów po wewnętrznej stronie nogawek i pozwalają na prawidłowy dosiad; mogą być bufiaste albo obcisłe, używane do sztybletów bądź oficerek

ReGW7uF5qRQ0w
Jeździec w bryczesach
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

czaprak
czaprak

futrzany, sukienny lub ze specjalnej gąbki podkład nakładany pod siodłosiodłosiodło bezpośrednio na grzbiet konia lub na potnik (płócienny lub bawełniany płat materiału)

R12xeSoG89crG
Czaprak
Źródło: Alex brollo, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

kantar
kantar

rodzaj skórzanej lub parcianej uzdyuzdauzdy bez wędzidławędzidłowędzidła, z kółkiem u dołu do zakładania uwiązu; ułatwia uwiązanie konia i przeprowadzanie

R17C25z7atn9j
Kantar
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

kiełzno (wędzidło)
kiełzno (wędzidło)

metalowa część ogłowiaogłowieogłowia, do której są przymocowane wodzewodzewodze; umieszczane w pysku konia, pomaga w kierowaniu nim

RjNgNZneV4UF3
Wędzidło podwójnie łamane
Źródło: Eventer, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

munsztuk
munsztuk

rodzaj kiełznakiełzno (wędzidło)kiełzna o silnym działaniu na końską szczękę; metalowe drążki (czanki) połączone poprzecznym ścięgierzem (zakładanym koniowi do pyska) i łańcuszkiem opasującym żuchwę konia; stosowany w konkurencji ujeżdżenia, wzmacnia działanie wędzidławędzidłowędzidła

RP8AE6EyGu9V9
Munsztuk
Źródło: Montanabw, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

ogłowie
ogłowie

część rzędu końskiegorząd końskirzędu końskiego zakładana na głowę, składająca się ze skórzanych pasków (m.in. policzka, podgardla, naczółka, nachrapnika) oraz metalowego kiełznakiełzno (wędzidło)kiełznawodzamiwodzewodzami. Umożliwia kierowanie koniem w jeździe pod siodłemsiodłosiodłem lub w zaprzęgu. W przeciwieństwie do kantarakantarkantara nie ma pierścienia do uwiązywania.

R15jSLEapX7xm
Ogłowie
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Sprzęt jeździecki i zaprzęgowyD14ynpIVGSprzęt jeździecki i zaprzęgowy

pelam
pelam

rodzaj jednoczęściowego kiełznakiełzno (wędzidło)kiełzna, który wygląda jak połączenie wędzidła z munsztukiem, ale odróżnieniu od niego wywiera jednocześnie nacisk na potylicę oraz żuchwę konia; dwa metalowe ogniwa połączone ruchomo (tzw. ścięgierz) oraz metalowe drążki (czanki) połączone ruchomo (zawiasowo) z końcami ścięgierza, zaopatrzone w kółka (ogniwka) do przypięcia wodzywodzewodzy i pasków policzkowych uzdyuzdauzdy oraz łańcuszek łączący czanki pod żuchwą konia

R1EqYVhWYvhOc
Pelam
Źródło: Alex brollo, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

popręg
popręg

pas umożliwiający przymocowanie siodłasiodłosiodła na grzbiecie konia

R1OXgvOCw8ZVU
Popręg
Źródło: Oxfordian Kissuth, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

rząd koński
rząd koński

sprzęt służący do dosiadania konia wierzchowego i kierowania nim. Składa się z: uzdyuzdauzdywędzidłemwędzidłowędzidłem (niekiedy też munsztukiemmunsztukmunsztukiem), wodzywodzewodzy wędzidłowych lub munsztukowych, kantarakantarkantara z powrozem — służących do wiązania konia w warunkach terenowych, siodłasiodłosiodłapopręgiempopręg (podbrzusznik)popręgiemstrzemionamistrzemięstrzemionami oraz czaprakaczaprakczapraka lub derki. Rozróżnia się rząd koński: sportowy, wojskowy, wyścigowy; rząd koński juczny służy do przewożenia ładunków na grzbiecie konia.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

siodło
siodło

część rzędu końskiegorząd końskirzędu końskiego służąca do jazdy wierzchem — siodło wierzchowe, lub umocowania transportowych juków — siodło juczne. Zasadnicze części siodła wierzchowego: terlica drewniana lub z tworzywa sztucznego, szkielet (wzmocniony okuciami) pokryty siedziskiem ze skóry lub tkaniny, tybinki, tj. skórzane klapy przykrywające sprzączki popręgowepopręg (podbrzusznik)popręgowe, popręgi do mocowania siodła (skórzane oraz taśmowe lub sznurkowe), skórzane puśliska z zawieszonymi na nich metalowymi strzemionamistrzemięstrzemionami, czaprakczaprakczaprak z podkładem futrzanym, ewentualnie potnik płócienny pod czaprakiem.

R1CZTf98iIvZQ
Siodło
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Sprzęt jeździecki i zaprzęgowyD14ynpIVGSprzęt jeździecki i zaprzęgowy

strzemię
strzemię

metalowy element siodłasiodłosiodła do jazdy konnej, stanowiący oparcie stopy jeźdźca, zawieszony na rzemiennym pasie (puślisku) na terlicy siodła, symetrycznie po jego obu stronach. Składa się z kabłąka i stopki. Dawniej były rozpowszechnione strzemiona ozdobne, także zaopatrzone w urządzenia zmniejszające ryzyko pozostania w nich stopy jeźdźca przy upadku z konia.

R9YHIMAKobKbT
Strzemię
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

ujeżdżanie/zajeżdżanie koni
ujeżdżanie/zajeżdżanie koni

przyuczanie koni za pomocą ćwiczeń do jazdy pod siodłemsiodłosiodłem lub w zaprzęgu, a następnie doskonalenie ich w tym zakresie. Obejmuje m.in. przyzwyczajanie konia do nakładania i zdejmowania ogłowiaogłowieogłowia oraz siodła lub uprzężyuprzążuprzęży, chodzenie na lonży, z założonym siodłem z ogłowiem lub uprzężą, przyuczanie koni wierzchowych do wsiadania lub zsiadania jeźdźca, umiejętności zmiany chodów itp.

R11kiZgp98Rj0
Koń na ujeżdżalni
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

uprząż
uprząż

ubiór zwierzęcia pociągowego (gł. konia, także bydła, osłów, mułów, reniferów, psów) stanowiący element zaprzęgu. Składa się z części: ciągnących, wstrzymujących, kierujących i łączących, rozróżnia się dwa rodzaje uprzęży: chomątową i szorową.

RTvBYbet2LEZd
Uprząż
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Sprzęt jeździecki i zaprzęgowyD14ynpIVGSprzęt jeździecki i zaprzęgowy

uzda
uzda

część rzędu końskiegorząd końskirzędu końskiego, inaczej ogłowieogłowieogłowie

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

wędzidło
wędzidło

najprostszy rodzaj kiełznakiełzno (wędzidło)kiełzna, stanowi część ogłowiaogłowieogłowia. W zależności od funkcji, którą wędzidło ma spełniać, jego konstrukcja może być różna. Zazwyczaj składa się z 2 ogniw (metalowych wałków), połączonych między sobą przegubowo, a wolnymi końcami z pierścieniami, które są przypinane do ogłowia; znane są wędzidła zwykłe o 2 pierścieniach i tzw. ściągane, 4‑pierścieniowe, ogniwa wędzidła są umieszczone w pysku konia na krawędzi bezzębnej szczęki dolnej (diastemie). Wędzidło ułatwia kierowanie koniem.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

wodze
wodze

element ogłowiaogłowieogłowia. Długie paski (np. skórzane, parciane) doczepiane do wędzidławędzidłowędzidła. Służą do kierowania koniem, wodze trzymane prawidłowo są lekko napięte i tworzą z przedramieniem jeźdźcy linię prostą.

RkUAZjslN9e3q
Wodze
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Dobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowegoDsKHmznUCDobór elementów ubioru oraz sprzętu jeździeckiego i zaprzęgowego

czaprak
kantar
kiełzno (wędzidło)
munsztuk
ogłowie
popręg (podbrzusznik)
rząd koński
siodło
strzemię
uprząż
uzda
wędzidło
wodze