E-materiały do kształcenia zawodowego

Diagnostyka nawierzchni

TKO.03. Organizacja robót związanych z budową i utrzymaniem dróg kolejowych - Technik budownictwa kolejowego 311220

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

1

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z zagadnieniami omawianymi w niniejszym e‑zasobie. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

odpryski i rysy na podkładach
odpryski i rysy na podkładach

uszkodzenia powierzchni podkładów kolejowych wywołane działaniem warunków atmosferycznych. W mikropęknięcia dostają się krople wody, które podczas okresów mrozów oraz topienia się lodu, uszkadzają strunobeton na powierzchni podkładu. Z czasem takie uszkodzenia mogą się powiększać. Osłabiony materiał w skutek oddziaływań dynamicznych może ulec pęknięciu. Rysy mogą powstawać również na skutek uszkodzeń podczas procesu produkcji

RLCk2cvRBzuBj
Odpryski i rysy na podkładach
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
pęknięcie podkładu
pęknięcie podkładu

uszkodzenie struktury materiału — przerwanie ciągłości podkładu kolejowego wyłącznie w części obiektu. Następuje np. na skutek oddziaływań dynamicznych taboru — zmęczeniowo lub poprzez działanie warunków atmosferycznych powiększających mikropęknięcia

RRQ4RAuwIfYZa
Pęknięcie podkładu
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
pęknięcie spawu w torze bezstykowym
pęknięcie spawu w torze bezstykowym

przerwanie ciągłości toru bezstykowego w obrębie spawu termitowego. Typowe uszkodzenie powstałe na skutek nieprawidłowo wykonanego spawu termitowego. Uszkodzenie, które było często spotykane we wcześniejszych latach, obecnie spawanie wykonywane jest w wyższej technologii i z większą dokładnością, przez co porównywalne ze zgrzewaniem w zakresie wytrzymałości i zmęczeniowości

RBTfkt3XQFRLq
Pęknięcie spawu w torze bezstykowym
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
pęknięcie szyny
pęknięcie szyny

to szyna, która w dowolnym miejscu przekroju posiada co najmniej jedną widoczną lub niewidoczną nieciągłość materiału. Rozwój tej nieciągłości może doprowadzić do złamania jej w przyszłości

RBF2853BwEpnH
Pęknięcie szyny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o.
toromierz
toromierz

podstawowe narzędzie do oceny stanu torów kolejowych. Wersja ręczna umożliwia pomiary szerokości toru, przechyłki czy żłobków. Wyniki pomiarów przedstawione są na podziałce analogowej na belce toromierza lub na cyfrowym wyświetlaczu.

wyboczenie toru kolejowego
wyboczenie toru kolejowego

to uszkodzenie toru występujące, gdy siły działające w szynach pokonują opór podsypki oraz sztywność ramy toru. W praktyce wyboczenie jest nieregularnym przesunięciem fragmentu toru do boku. Zazwyczaj wyboczenie toru poprzedzone jest pojawieniem się odkształceń toków szynowych. Wartość sumy sił podłużnych działających w obu tokach szynowych. toru bezstykowego przy którym może nastąpić wyboczenie jest określone jako siła krytyczna

Rm0rSzoHZUUYw
Wyboczenie toru kolejowego
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
wybuksowanie powierzchni tocznej szyny
wybuksowanie powierzchni tocznej szyny

to uszkodzenie wynikające całkowicie z eksploatacji szyn kolejowych. Najczęściej zauważalne jest na odcinkach toru, gdzie składy kolejowe dokonują gwałtownych hamowań bądź ciężkie pociągi towarowe wykonują rozruchy/ruszanie z miejsca. Wynikiem takich działań jest poślizg kół na powierzchni tocznej szyny. Poślizg ten często nazywany jest buksowaniem koła stąd też nazwa uszkodzenia. Do takich zjawisk dochodzi gdy prędkość pociągu jest mała, a prędkość obwodowa kół pociągu bardzo duża. Wybuksowania najczęściej zauważane są przed semaforami wjazdowymi, przejazdami kolejowo — drogowymi i przed rozjazdami

RjealeLnUFak1
Wybuksowanie powierzchni tocznej szyny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
wychlap błotny
wychlap błotny

to źle odwodnione miejsce w torze, gdzie podkład kolejowy jest odsłonięty, zalega woda pod nim oraz tor jest lekko zapadnięty. Podczas jazdy pociągu spod podkładu wychlapuje brudna woda, błoto. To uszkodzenie może zagrażać bezpiecznej eksploatacji toru kolejowego.

RMByNVcmbTNPG
Wychlap błotny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
zbicie końców szyn
zbicie końców szyn

uszkodzenie powierzchni tocznej szyn w obrębie złącza szynowego podpartego lub wiszącego wywołane oddziaływaniem kół taboru, który w tym miejscu porusza się nad szczeliną złącza. Poprzez przeskok i uderzenie w drugą końcówkę szyny, następuje zwiększone oddziaływanie dynamiczne, co wywołuje szybszą degradację szyny w obrębie złącza

Rlc9TeGd8slDD
Zbicie końców szyn
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
zgniłe podkłady
zgniłe podkłady

podkłady kolejowe, które uległy zużyciu eksploatacyjnemu zgodnie z procesem utrzymania, bądź podczas przyspieszonej degradacji spowodowanej niewłaściwym utrzymywaniem toru kolejowego np. zanieczyszczeniem podsypki, brakiem odpowiedniego odwodnienia, zachwaszczeniem itd

RnIAAUvS9LrM9
Zgniłe podkłady
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
złuszczanie powierzchni tocznej szyny
złuszczanie powierzchni tocznej szyny

jest to wada występująca poza końcami szyn oraz umiejscowiona na główce szyny. Jest wadą pochodzenia hutniczego, możliwą do zaobserwowania w trakcie eksploatacji torów. Wada złuszczania jest klasyfikowana jako wada nr 221 katalogu Wad PKP PLK i zaliczana do uszkodzeń powierzchni tocznej szyny. Uszkodzenia te moga występowac również jako rysy czy pęknięcia w kształcie rowka

ReNFCiXUaXIIV
Złuszczanie powierzchni tocznej szyny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
zużycie faliste szyny
zużycie faliste szyny

objawami zużycia falistego szyny są pojawiające się na jej powierzchni tocznej jasne o metalicznym połysku wzniesienia i ciemne wgłębienia rzędu dziesiątych milimetra. Jasne pasma odpowiadają występowaniu materiału o większej twardości. Zjawisko to występuje zazwyczaj na szynach po których kursują szybkie pociągi pasażerskie, a ruch towarowy jest ograniczony lub wcale nie występuje. Zużycie polega na mniej lub bardziej regularnych, okresowych nierównościach na powierzchni tocznej szyny, występujących w zbliżonych odstępach. Jest to przykład zużycia eksploatacyjnego szyny

R1RHwHDEHSWt7
Zużycie faliste szyny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.