E-materiały do kształcenia zawodowego

W aptece szpitalnej

MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa - Technik farmaceutyczny 321301

bg‑azure

Praca w aptece szpitalnej

SYMULATOR

1

Spis treści

2

Praca w aptece szpitalnej

1
11
Instrukcja do symulatora

Symulator “Praca w aptece szpitalnej” rozpoczyna się ekranem startowym. Za pomocą przycisku Start, użytkownik przechodzi do ekranu z wyborem receptury: płyn do płukania jamy ustnej (roztwór), krople oczne, maść i proszki dzielone. Symulator umożliwia wirtualne sprawdzenie umiejętności z zakresu praktycznych aspektów pracy technika farmaceutycznego w aptece szpitalnej.

Po wyborze receptury, użytkownik przechodzi do ekranu z pierwszym krokiem postępowania - przyjmowanie recepty na lek z oddziału. Następnie w kolejnych krokach będzie mieć za zadanie: przygotowywanie wybranego leku recepturowego dla oddziału, wydanie przygotowanego leku recepturowego na oddział, prowadzenie dokumentacji związanej z wykonaniem leków recepturowych, np.: wypełnienie książki przerobu laboratoryjnego, wypełnienie protokołu sporządzenia leku recepturowego, przygotowywanie etykiety.

Na każdym kolejnym ekranie znajduje się informacja, co na danym etapie powinien wykonać użytkownik:

  • zapoznać się z opisami i odpowiedzieć na pytania poprzez kliknięcie w odpowiednie przyciski lub wpisanie danych w interaktywne pola,

  • wybrać odpowiednie elementy poprzez kliknięcie na nie,

  • przeciągnąć elementy we wskazane miejsca,

  • wykonać polecenie, klikając odpowiednią ilustrację na ekranie.

Po wykonaniu polecenia, pojawia się informacja zwrotna o poprawnie lub błędnie podjętej decyzji. W każdym kroku przygotowania leku, do dyspozycji użytkownika jest instrukcja, dostępna po najechaniu na ikonę i.

Kroki postępowania dla wszystkich roztworów są analogiczne. Nie można pominąć żadnego kroku. Jeśli użytkownik popełni błąd, to nie może przejść do kolejnego etapu.

  1. Przyjęcie recepty lekarskiej z oddziału – nie można jej edytować, widoczna jest na ekranie przez cały czas wykonywania receptury. Na niej znajdują się dane dotyczące ilości potrzebnych substancji.

  2. Analiza poprawności receptury – ocena, czy recepta jest poprawnie wypisana, czy są niezgodności.

  3. Obliczenia ilości substancji, które będą użyte do przygotowania leku.

  4. Wybór środowiska – jałowe lub niejałowe.

  5. Wybór surowców.

  6. Wybór sprzętu.

  7. Wykonanie receptury krok po kroku.

  8. Wypisanie sygnatury.

  9. Wypełnienie dokumentacji.

  10. Wydanie leku na oddział.

Ri9keEphp4NGy
Przyciski funkcyjne
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1HaqBjbpA4zm
Praca w aptece szpitalnej
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.

Krople oczne

Zapoznaj się z kilkoma poniższymi opisami, a następnie rozwiąż zadania do każdego z nich.

Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.

Recepta: nazwa oddziału: Oddział Okulistyczny, imię i nazwisko pacjenta: Maria Kowalska, numer PESEL 98765432100, imię i nazwisko lekarza prowadzącego: Adam Kowalski

Rp.

5% Sol. Natrii chlorati 10,0

M.f. guttae ophtalmicae No III

D.S. Raz dziennie do obu oczu

Działanie: przywracanie równowagi osmotycznej w tkankach rogówki, działanie hamujące obrzęk rogówki.

Instrukcja wykonania kropli ocznych
  1. Analiza recepty lekarskiej pod względem jej poprawności

  2. Obliczenia potrzebne do wykonania recepty x = (5 × 30)/10 = 15,0 g

  3. Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców
    Leki stosowane do oczu powinny być jałowe, dlatego wykonujemy je w aseptycznych warunkach. Pamiętaj – pobieraj surowiec z najkrótszą datą ważności. Przed użyciem preparatu sprawdź jego datę ważności i serię.

  4. Wybór odpowiedniego sprzętu

  5. Wykonanie krok po kroku

    • Wypoziomować wagę.

    • Na wadze elektronicznej postawić zlewkę, wytarować, odważyć bezpośrednio piętnaście gramów dziesięcioprocentowego Natrium chloratum.

    • Do wytarowanej na wadze zlewki z piętnastoma gramami dziesięcioprocentowego Natrium chloratum odważyć bezpośrednio piętnaście gramów Aqua pro injectione.

    • Zdjąć z wagi i wymieszać.

    • Do strzykawki pobrać dziesięć mililitrów roztworu. Na wadze elektronicznej postawić butelkę, wytarować. Na strzykawkę założyć sączek i sączyć roztwór bezpośrednio do butelki, która znajduje się na wadze. Po odważeniu dziesięciu gramów zdjąć butelkę z wagi. Zamknąć butelkę.

    • Poprawnie wypisać pomarańczową etykietę z piktogramem oka i przymocować ją do opakowania.

Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:

  • Nazwa apteki szpitalnej sporządzającej receptę

  • Nazwa oddziału: Oddział Okulistyczny

  • Imię i nazwisko osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Receptura:

    • 5% Sol. Natrii chlorati 10,0

    • M.f. guttae ophtalmicae No III

    • D.S. Raz dziennie do obu oczu

  • Uwagi specjalne: (przechowywać w temperaturze od dwóch do ośmiu stopni Celsjusza)

  • Data wykonania leku: 12.06.2022

  • Sposób użycia: zewnętrzny

  • Podpis osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Termin przydatności leku do użycia: Trzydzieści dni od daty otwarcia butelki z kroplami

Wniosek: Otrzymano przezroczysty, jałowy, bezbarwny, klarowny, hipertoniczny roztwór.

Po wykonaniu preparatu spakuj go do prawidłowo opisanego kontenera lub lodówki transportowej (nazwa jednostki szpitala). Tak przygotowany lek jest gotowy do wydania na oddział szpitalny.

RJO1kKmLt37Bx2
Ćwiczenie 1
Ile Aqua pro injectione potrzeba do przygotowania kropli ocznych zgodnie z powyższą receptą?
RhPwYT8bRWNBa2
Ćwiczenie 2
Których surowców należy użyć do przygotowania powyższej recepty?
R1AkHKdTLAaeO2
Ćwiczenie 3
Których sprzętów należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
RzGbL0MCT9mCb1
Ćwiczenie 4
Określ, czy zdania odnoszące się do przygotowania kropli ocznych są prawdziwe czy fałszywe.

Maść

Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.

Recepta: nazwa oddziału: Oddział Dermatologii, imię i nazwisko pacjenta: Maria Kowalska, numer PESEL 98765432100, imię i nazwisko lekarza prowadzącego: Adam Nowak

Rp.

3% Sol. Acidi borici 40,0

Vit. A oleosae 150 000 j.m.

Eucerini ad 100,0

M.f. ung.

D.S. Trzy razy dziennie

Instrukcja wykonania maści
  1. Analiza recepty lekarskiej

  2. Obliczenia potrzebne do wykonania recepty

  3. Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców.
    Pamiętaj – pobieraj surowiec z najkrótszą datą ważności. Przed użyciem preparatu sprawdź jego datę ważności i serię.

  4. Wybór odpowiedniego sprzętu

  5. Wykonanie krok po kroku

    • Wypoziomować wagę.

    • Na wadze elektronicznej ustawić zlewkę, wytarować, odważyć bezpośrednio czterdzieści gramów trzyprocentowego kwasu bornego. Zdjąć z wagi.

    • Na wadze elektronicznej położyć moździerz z pistlem, wytarować, odważyć bezpośrednio pięćdziesiąt dziewięć i osiemdziesiąt pięć setnych grama euceryny. Zdjąć z wagi.

    • Sukcesywnie małymi ilościami dodawać kwas borny ze zlewki do moździerza z euceryną, cały czas mieszając.

    • Dodać właściwą ilość witaminy A, cały czas mieszając i zbierając ze ścianek moździerza maść przy użyciu kliszy.

    • Przenieść maść za pomocą kliszy do pudełka. Zamknąć pudełko.

    • Poprawnie wypisać sygnaturę i przymocować ją do opakowania.

Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:

  • Nazwa apteki szpitalnej sporządzającej receptę

  • Nazwa oddział: Oddział Dermatologii

  • Imię i nazwisko osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Receptura:

    • 3% Sol. Acidi borici 40,0

    • Vit. A oleosae 150 000 j.m.

    • Eucerini ad 100,0

    • M.f. ung.

    • D.S. Trzy razy dziennie

  • Uwagi specjalne: (przechowywać w temperaturze do piętnastu stopni Celsjusza)

  • Data wykonania leku: 22.04.2022

  • Sposób użycia: zewnętrzny

  • Podpis osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Termin przydatności leku do użycia: (trzydzieści dni od daty wykonania, czyli do 21.05.2022)

Wniosek: Otrzymano białą, opalizującą, jednorodną maść zapakowaną w białe pudełko z pomarańczową etykietą.
Po wykonaniu preparatu spakuj go do prawidłowo opisanego kontenera (nazwa jednostki szpitala). Tak przygotowany lek jest gotowy do wydania na oddział szpitalny.

RikUbGYNfisC92
Ćwiczenie 5
Ile trzyprocentowego roztworu kwasu bornego potrzeba do przygotowania maści zgodnie z powyższą receptą?
RCsaiWMQrBMqz2
Ćwiczenie 6
Których surowców należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
RPFe0B272OERG2
Ćwiczenie 7
Których sprzętów należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
RHYXspD3JA1Po1
Ćwiczenie 8
Określ, czy zdania odnoszące się do przygotowania maści są prawdziwe czy fałszywe.

Roztwór

Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.

Recepta: nazwa oddziału: Oddział Chemioterapii, imię i nazwisko pacjenta: Maria Kowalska, numer PESEL 98765432100, imię i nazwisko lekarza prowadzącego: Adam Nowak

Rp.

Thymoli 0,12

Chamomillae anthodii extractum fluidum 14,0

86% Glyceroli

Aqua aa ad 1000,0

M.f. solutio

D.S. Trzy razy dziennie zewnętrznie do płukania jamy ustnej

Dawki [g]/Działanie, Thymolum, zewnętrznie: roztwory spirytusowe 0,5–3,0%, maści i roztwory olejowe 1,0–2,0%, płukanki do ust 0,05–0,1%. Działanie: bakteriobójcze, przeciwświądowe, w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych, w tym do płukania jamy ustnej i gardła.

Instrukcja wykonania roztworu – płynu do płukania jamy ustnej
  1. Analiza recepty lekarskiej

  2. Obliczenia potrzebne do wykonania receptury
    1000,0 g – 0,12 g – 14,0 g = 985,88 g
    985,88 g : 2 = 492,94 g

  3. Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców

  4. Wybór odpowiedniego sprzętu

  5. Wykonanie krok po kroku

    • Wypoziomować wagę.

    • Położyć papierek wagowy na wagę proszkową, wytarować i odważyć dwanaście setnych grama tymolu, zdjąć z wagi.

    • Na wadze elektronicznej ustawić zlewkę, wytarować, odważyć bezpośrednio czternaście gramów Chamomillae anthodii extractum fluidum.

    • Do odważonego Chamomillae anthodii extractum fluidum przenieść odważony tymol, wymieszać bagietką do rozpuszczenia.

    • Na wadze elektronicznej postawić kolbę stożkową, wytarować i odważyć bezpośrednio czterysta dziewięćdziesiąt dwa i dziewięćdziesiąt cztery setne grama gliceryny.

  • Ponownie wytarować kolbę stożkową na wadze i odważyć bezpośrednio czterysta dziewięćdziesiąt dwa i dziewięćdziesiąt cztery setne grama wody.

  • Zdjąć kolbę z wagi, przelać odważony i rozpuszczony tymol w Chamomillae anthodii extractum fluidum, wymieszać do połączenia płynów i uzyskania jednorodnego roztworu.

  • Gotowy roztwór przenieść za pomocą lejka do butelki z ciemnego szkła, szczelnie ją zamknąć.

  • Poprawnie wypisać sygnaturę i przymocować ją do opakowania.

Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:

  • Nazwa apteki szpitalnej sporządzającej receptę

  • Nazwa oddziału: Oddział Chemioterapii

  • Imię i nazwisko osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Receptura:

    • Thymoli 0,12

    • Chamomillae anthodii extractum fluidum 14,0

    • 86% Glyceroli

    • Aqua aa ad 1000,0

    • M.f. solutio

    • D.S. Trzy razy dziennie zewnętrznie do płukania jamy ustnej

  • Uwagi specjalne: (brak)

  • Data wykonania leku: 22.04.2022

  • Sposób użycia: zewnętrzny

  • Podpis osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Termin przydatności leku do użycia:
    wg Farmakopei Polskiej, wydanie dwunaste, termin przydatności leku do użycia to w przypadku przechowywania leku w temperaturze dwudziestu pięciu stopni Celsjusza okres nie dłuższy niż siedem dni, czyli 29.04.2022 r. W przypadku przechowywania leku w temperaturze od dwóch do ośmiu stopni Celsjusza termin jego przydatności do użycia ulega wydłużeniu do czternastu dni, to jest 6.05.2022 r.

Wniosek: Otrzymano słomkowy, jednorodny roztwór umieszczony w brązowej butelce z nakrętką.

Po wykonaniu preparatu spakuj go do prawidłowo opisanego kontenera (nazwa jednostki szpitala). Tak przygotowany lek jest gotowy do wydania na oddział szpitalny.

R1JNF1gtexnYA2
Ćwiczenie 9
Ile tymolu potrzeba do przygotowania tego roztworu?
RFstEiUTq64nw2
Ćwiczenie 10
Ile gliceryny potrzeba do przygotowania tego roztworu zgodnie z otrzymaną receptą?
ROaSZdtffNy8k2
Ćwiczenie 11
Których sprzętów należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
Ra7xiFvw30XMh3
Ćwiczenie 12
Określ, czy zdania odnoszące się do przygotowania roztworu zgodnie z otrzymaną receptą są prawdziwe czy fałszywe.

Proszki

Otrzymujesz receptę. Twoim zadaniem jest przygotowanie zleconego leku recepturowego.

Recepta: nazwa oddziału: Oddział Gastroenterologiczny, imię i nazwisko pacjenta: Maria Kowalska, numer PESEL 98765432100, imię i nazwisko lekarza prowadzącego: Adam Kowalski

Rp.

Calcii carbonatis ppt. 0,06

Sacchari lactis q.s.

M.f. pulvis

D.t.d. No XIV

D.S. Dwa razy dziennie

Dawki [g]/Działanie: Calcii carbonas, doustnie: dj – 0,4–0,8, dd – 1,2. Działanie: zapobieganie niedoborom wapnia, zapobiegawczo w osteoporozie.

Instrukcja wykonania proszków dzielonych
  1. Analiza recepty lekarskiej

  2. Obliczenia potrzebne do wykonania recepty

Ilość Calcii carbonas ppt.: 0,06 × 14 = 0,84 g
Ilość Saccharum lactis: (0,1 - 0,06) × 14 = 0,04 × 14 = 0,56 g

  1. Wybór odpowiedniego środowiska oraz surowców

  2. Wybór odpowiedniego sprzętu

  3. Wykonanie krok po kroku

    • Wypoziomować wagę.

    • Położyć papierek wagowy na wagę proszkową, wytarować i odważyć osiemdziesiąt cztery setne grama Calcii carbonas ppt., zdjąć z wagi. Położyć papierek wagowy na wagę proszkową, wytarować i odważyć pięćdziesiąt sześć setnych grama Saccharum lactis, zdjąć z wagi.

    • Przenieść odważone substancje do moździerza. Mieszać przez dwadzieścia minut do uzyskania jednorodnego proszku.

    • Przygotować odpowiednią liczbę opłatków skrobiowych (czternaście sztuk denek i czternaście sztuk wieczek). Na wytarowanej wadze proszkowej odważać kolejno każdy opłatek skrobiowy z jedną dziesiątą grama wymieszanych substancji. Pozamykać każdy z odważonych proszków.

    • Opisać torebkę danymi pacjenta i przenieść gotowe proszki w opłatkach skrobiowych do torebki recepturowej. Zamknąć torebkę.

Wzór prawidłowo wypisanej sygnatury:

  • Nazwa apteki szpitalnej sporządzającej receptę

  • Nazwa oddziału: Oddział Gastroenterologiczny

  • Imię i nazwisko osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Receptura:

    • Calcii carbonatis ppt. 0,06

    • Sacchari lactis q.s.

    • M.f. pulvis

    • D.t.d. No XIV

    • D.S. Dwa razy dziennie

  • Uwagi specjalne: (przechowywać w suchym miejscu)

  • Data wykonania leku: 22.04.2022

  • Sposób użycia: wewnętrzny

  • Podpis osoby wykonującej: Jan Kowalski

  • Termin przydatności leku do użycia: (siedem dni od daty wykonania, czyli do 29.04.2022)

Wniosek: Otrzymano czternaście proszków spakowanych w białą, odpowiednio opisaną torebkę recepturową.

Po wykonaniu preparatu spakuj go do prawidłowo opisanego kontenera (nazwa jednostki szpitala). Tak przygotowany lek jest gotowy do wydania na oddział szpitalny.

RxMzoPYoOU1eW2
Ćwiczenie 13
Ile Saccharum lactis potrzeba do przygotowania tego proszku?
RYKSayaLSmQuT2
Ćwiczenie 14
Ile substancji Calcii carbonas ppt. potrzeba do przygotowania proszku zgodnie z otrzymaną receptą?
RM4cXUx6U4VBW2
Ćwiczenie 15
Których surowców należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
R6c56qrWHUJbV2
Ćwiczenie 16
Których sprzętów należy użyć do przygotowania powyższej recepty? Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

Protokoły sporządzenia leku recepturowego

Proszki

R1Ah5CwZKSgZN

Protokoły sporządzenia leku recepturowego
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Plik PDF o rozmiarze 206.08 KB w języku polskim

Maść

RZSsuPBV0vhiL

Protokoły sporządzenia leku recepturowego
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Plik PDF o rozmiarze 175.03 KB w języku polskim

Krople

R1DRjuj0lnb8m

Protokoły sporządzenia leku recepturowego
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Plik PDF o rozmiarze 177.45 KB w języku polskim

Roztwór

R1D7PpewVVo8h

Protokoły sporządzenia leku recepturowego
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY-SA 3.0.
Plik PDF o rozmiarze 202.61 KB w języku polskim

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia