Spis treści

• Cele i efekty kształcenia2Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału3Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu Technik odlewnik4Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu Technik odlewnik

• Wymagania techniczne5Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest zapoznanie ucznia z problematyką kontroli jakości procesów odlewniczych, w tym z zagadnieniami takimi jak:

• charakteryzowanie właściwości mas formierskich i mas rdzeniowych;

• wykonywanie badań właściwości mas formierskich i mas rdzeniowych;

• rozpoznawanie wad odlewów, form odlewniczych i rdzeni;

• wykonywanie badań odlewów w celu wykrycia ich wad;

• wykonywanie pomiarów odlewów, form odlewniczych i rdzeni;

• badanie właściwości (mechanicznych, technologicznych i struktury) tworzyw odlewniczych;

• użytkowanie przyrządów i urządzeń do badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewniczych;

• zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania kontroli jakości procesów odlewniczych.

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik odlewnik.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

MTL.04. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego wyodrębnionej w zawodzie Technik odlewnik 311705.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MTL.04. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego:

• kontrolowanie jakości wytwarzanych odlewów.

Efekty kształcenia

MTL.04.5. Kontrola jakości procesów odlewniczych

Uczeń:
1) rozróżnia właściwości technologiczne i wytrzymałościowe materiałów formierskich oraz mas formierskich i mas rdzeniowych;
2) rozróżnia metody badania właściwości materiałów podstawowych i pomocniczych stosowanych w masach formierskich i rdzeniowych;
3) klasyfikuje piaski formierskie na podstawie wyników badań;
4) charakteryzuje metody badania wytrzymałości, wilgotności, przepuszczalności, twardości i stopnia zagęszczenia mas formierskich i mas rdzeniowych;
5) dobiera aparaturę i urządzenia do badań materiałów, mas formierskich i mas rdzeniowych;
6) wykonuje badania parametrów materiałów oraz mas formierskich i mas rdzeniowych;
7) klasyfikuje wady odlewów;
8) dobiera metody ujawniania zewnętrznych i wewnętrznych wad odlewów;
9) dobiera aparaturę do przeprowadzania badań nieniszczących odlewów;
10) wykonuje badania odlewów;
11) dobiera metody kontroli wymiarów formy odlewniczej i rdzeni;
12) wykonuje pomiary odlewów;
13) rozróżnia właściwości technologiczne stopów odlewniczych;
14) dobiera metody badania właściwości technologicznych stopów odlewniczych;
15) charakteryzuje badania właściwości technologicznych stopów odlewniczych;
16) przeprowadza próby technologiczne ciekłego metalu;
17) wykonuje badania składu chemicznego stopów odlewniczych;
18) dobiera urządzenia i przygotowuje zgłady metalograficzne do badań mikroskopowych;
19) rozpoznaje strukturę stopów odlewniczych;
20) rozróżnia metody badań właściwości mechanicznych stopów metali;
21) wykonuje badania właściwości mechanicznych stopów metali.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD16yneZo0Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewaniaDzw0JIBPGSekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania omawiają takie zagadnienia jak: badanie parametrów materiałów oraz mas formierskich i mas rdzeniowych, wykrywanie zewnętrznych i wewnętrznych wad odlewów, kontrola wymiarów odlewów oraz badanie tworzyw odlewniczych.

   Galeria zdjęć Wady odlewówD1d9QlsbaGaleria zdjęć Wady odlewów, to multimedium, które zawiera zdjęcia pokazujące: wady kształtu, wady powierzchni, wady przerwy i ciągłości oraz wady wewnętrzne.

   E‑book Kontrola jakości mas formierskich i odlewówD9w4YfuxmE‑book Kontrola jakości mas formierskich i odlewów omawia zagadnienia takie jak:

   • Masy formierskie

   • Rozpoznawanie wad odlewów, form odlewniczych i rdzeni

   • Zasady bezpieczeństwa obowiązujące na odlewni

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceD4dH8FvVwInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDMCnBC3pISłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDTg2RqLKnPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDH4IGgbTXPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD18Om8SUVNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD18lGZt6VInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu Technik odlewnik

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów podczas zajęć

Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania

• Nauczyciel pokazuje uczniom kolejno cztery sekwencje filmowe, przed prezentacją filmu wyświetla na tablicy wirtualnej pytania, które mają na celu zwrócenie uwagi na kluczowe zagadnienia i skupienie uwagi uczniów na prezentowanym materiale.

• Uczniowie w czasie oglądania filmów wypisują najważniejsze zagadnienia i odpowiedzi na zadane pytania.

• Następnie na podstawie informacji zapamiętanych w czasie oglądania filmu oraz notatek, uczniowie i nauczyciel rozmawiają na temat zagadnień zaprezentowanych w sekwencjach filmowych.

• Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Każda z nich dostaje do szczegółowego opracowania jedną sekwencję.

• Każda grupa ogląda ponownie jeden film, robi szczegółowe notatki i przygotowuje się do zaprezentowania materiału pozostałym uczniom.

• Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują opracowany przez siebie materiał.

Galeria zdjęć Wady odlewów

• Nauczyciel prezentuje na tablicy interaktywnej zdjęcia przedstawiające różne rodzaje wad odlewów. W czasie prezentacji omawia je.

• Następnie prosi uczniów o ponowną, samodzielną analizę galerii.

• Nauczyciel prosi uczniów o omówienie różnego rodzaju wad, jakie mogą wystąpić w odlewach.

• Następnie nauczyciel prezentuje losowo zdjęcia i prosi o nazwanie i opisanie wady widocznej na danym zdjęciu.

• Uczniowie dzieleni są na grupy, reprezentant grupy opisuje wybraną wadę, a pozostałe grupy muszą ją nazwać i wskazać na zdjęciu. Zwycięża grupa, która rozpozna najwięcej wad.

E‑book Kontrola jakości i procesów odlewniczych

• Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, każda z grup ma za zadanie opracować jeden rozdział e‑booka:

  • Masy formierskie

  • Rozpoznawanie wad odlewów, form odlewniczych i rdzeni

  • Zasady bezpieczeństwa obowiązujące na odlewni

• Uczniowie wykonują notatki, mapy myśli i notatki graficzne, a następnie prezentują pozostałym grupom treści rozdziałów. Nauczyciel koryguje uczniów i uzupełnia ich wiedzę.

• Następnie uczniowie samodzielnie zapoznają się z zawartym w e‑booku słownikiem pojęć.

• Nauczyciel ma przygotowane wcześniej na kartonikach pojęcia ze słownika, uczniowie losują pojęcia, a następnie muszą je zdefiniować, przy odpowiedzi mogą wspierać się słownikiem.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną - Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania

• Nauczyciel przydziela poszczególnym uczniom wybrane sekwencje filmowe.

• Uczniowie samodzielnie oglądają przydzieloną im sekwencję, układają do niej pytania, wypisują kluczowe słowa oraz sporządzają notatki wizualne.

• Po zakończeniu pracy indywidualnej uczniowie prezentują swoje materiały, wzajemnie uzupełniając swoją wiedzę.

• Nauczyciel w razie potrzeby koryguje wypowiedzi.

Galeria zdjęć Wady odlewów

• Uczniowie samodzielnie analizują galerię zdjęć i zapoznają się z opisami poszczególnych wad odlewów.

• Tworzą notatki na podstawie informacji zawartych w galerii.

• Nauczyciel weryfikuje poprawność notatek, uzupełnia wiedzę.

E‑book Kontrola jakości i procesów odlewniczych

• Nauczyciel przydziela poszczególnym uczniom do opracowania wybrane rozdziały e‑booka:

  • Masy formierskie

  • Rozpoznawanie wad odlewów, form odlewniczych i rdzeni

  • Zasady bezpieczeństwa obowiązujące na odlewni

• Uczniowie samodzielnie wykonują notatki, mapy myśli i notatki graficzne, a następnie na forum prezentują treści przydzielonych rozdziałów. Nauczyciel koryguje uczniów i uzupełnia ich wiedzę.

• Następnie uczniowie samodzielnie zapoznają się z zawartym w e‑booku słownikiem pojęć.

• Nauczyciel ma przygotowane wcześniej na kartonikach pojęcia ze słownika, uczniowie losują pojęcia, a następnie muszą je zdefiniować, przy odpowiedzi mogą wspierać się słownikiem.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do indywidualnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Uczeń samodzielnie analizuje materiały interaktywne.

• Uczeń robi notatki pisemne i wizualne.

• Uczeń tworzy na bazie e materiałów mapy myśli i/lub plakaty.

• Każdy uczeń na podstawie wcześniej przydzielonego mu zagadnienia tworzy listę pytań, która posłuży jako quiz utrwalający wiedzę na kolejnej lekcji.

Podczas lekcji

• Na kolejnej lekcji nauczyciel przeprowadza quiz przygotowany na podstawie pytań opracowanych przez ucznia, weryfikuje tym samym zdobytą wiedzę i uzupełnia ją.

• Uczeń na forum prezentuje wiedzę na podstawie swoich notatek sporządzonych przed lekcją.

• Nauczyciel koryguje i uzupełnia wiedzę.

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy i każdej z nich przydziela jedno z trzech multimediów.

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji zawartych w danym e‑materiale oraz w innych dostępnych źródłach, a następnie przesłanie go nauczycielowi.

• Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłany materiał i zwraca go z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań - nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

• Uczniowie notują pozyskane informacje.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło grupie trudności? Co grupy wykonały bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując prezentację następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielnie dokonany przez ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia.

Podczas zajęć można wykorzystać relacje rówieśnicze funkcjonujące między uczniami, którym ze względu na zbliżony wiek, podobne zainteresowania, tok rozumowania i postrzegania otaczającego ich świata łatwiej jest się porozumieć niż z nauczycielem. Dzięki relacji rówieśniczej uczniowie mogą skutecznie do siebie dotrzeć i wiele się od siebie nauczyć.

Słabsi uczniowie skorzystają ze wsparcia uczniów zdolnych, co pomoże im w nauce, a z kolei uczniowie zdolni w trakcie przekazywania kolegom informacji będą powtarzali i utrwalali zdobytą wiedzę, próbując objaśnić w przystępny sposób dany materiał.

Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu tematu daje nauczycielowi wiele możliwości, ponieważ ten sam zakres materiału można ująć na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Nauczyciel może prowadzić proces grupowy, który pozwala nie tylko na pogłębianie wiedzy uczniów, ale też sprzyja temu, aby uczniowie uczyli się od siebie nawzajem (w grupie i samodzielnie) oraz odgrywali różne role grupowe (czasem nawet takie, w których czują lekki dyskomfort). Wszystko to sprzyja budowaniu umiejętności społecznych. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uczniowie nawzajem sobie pomagają i się od siebie uczą, co wspiera naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej dotyczącej materiału koniecznego do powtórzenia, a jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Różne formy multimedialne pozwalają na to, aby uczniowie pozyskiwali informacje w urozmaicony sposób i za pomocą odmiennych kanałów percepcji. Umożliwia to dopasowanie multimediów do potrzeb poszczególnych uczniów, co w dużej mierze znosi bariery społeczne i komunikacyjne oraz sprzyja wyrównywaniu szans.

Dodatkowo odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu.

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści1Powrót do spisu treści