Jak ludzie zmieniają krajobraz?
Obecnie najwyższe drzewa świata mają wysokość ok. 110–115 m. W przeszłości mogły dorastać nawet do 130–140 m. Natomiast najwyższy budynek ma 828 m. Nawet znacznie niższe budynki przyćmiewają wszystkie drzewa w okolicy.
jak woda i klimat wpływają na krajobraz;
jak rośliny i zwierzęta wpływają na krajobraz.
opisywać, jak człowiek przystosowuje się do otaczającego krajobrazu;
odróżniać formy krajobrazu naturalnego od przekształconego przez człowieka;
wskazywać pozytywne i negatywne skutki oddziaływania człowieka na krajobraz.
1. Krajobraz częściowo przekształcony
Dawniej morza i wielkie rzeki stanowiły dla ludzi bariery nie do przebycia. W góry chodzili rzadko, a bagna i pustynie starali się omijać. Lasy odwiedzali jedynie w celu zdobycia pożywienia.
Stopniowo zaczęli przekształcać krajobraz do swoich potrzeb. W celu znalezienia ziemi dla rolnictwa i budowy osad zajęli większość łąk i leśnych polan oraz doliny rzeczne. Potem wycinali i wypalali lasy, by uzyskać drewno do budowy domów oraz zwiększyć teren przeznaczony pod uprawę roślin i hodowlę zwierząt. Poniżej klika przykładów, w jaki sposób człowiek potrafi dostosować się do krajobrazu i warunków otoczenia.
Ludzie potrafią przystosować się do różnorodnych warunków. W australijskim miasteczku Coober Pedy, w którym wydobywa się cenne kamienie, robotnicy i ich rodziny mieszkają pod ziemią w opuszczonych chodnikach licznych kopalni. Mieszkanie na powierzchni byłoby uciążliwe z powodu upałów i burz pyłowych.
2. Krajobrazy przekształcone przez człowieka
Rozwój cywilizacji spowodował, że ludzie zmieniali otaczający ich krajobraz. Zaczęli uprawiać wybrane rośliny na ogromnych polach czy hodować olbrzymie stada zwierząt. Mimo to w krajobrazie wsi nadal istnieje wiele elementów naturalnych. Taki krajobraz nazywa się częściowo przekształconym przez człowieka.
Znacznie większym zmianom uległ krajobraz miast. Silny wpływ ma na niego intensywny rozwój przemysłu, czyli industrializacjaindustrializacja. Na przykład w kopalniach wydobywa się surowce, które zostają przerobione na różnorodne produkty. Podczas wydobycia powstaje mnóstwo odpadów, które z czasem przyjmują postać wzgórz nazywanych hałdamihałdami. Tam, gdzie nie ma przemysłu, krajobraz miejski i tak bywa silnie zmieniony przez człowieka z powodu skupisk budynków, ulic, torowisk, centrów handlowych.
Wskaż największą budowlę w okolicy twojego miejsca zamieszkania. Opisz jej rozmiary i przeznaczenie oraz to, w jaki sposób wpływa na krajobraz.
3. Naprawianie szkód
Niektóre krajobrazy są tak zniszczone, że przyroda nie jest w stanie w krótkim czasie sama naprawić szkód spowodowanych przez ludzi. W takiej sytuacji niezbędne są działania człowieka. Przywracanie zniszczonemu krajobrazowi jego pierwotnej wartości i wyglądu to odnawianie lub rekultywacjarekultywacja. W najprostszym przypadku polega to na sadzeniu nowych drzew w miejsce wyciętych albo oczyszczaniu wód. Odnawianie terenów po kopalniach i kamieniołomach to na przykład zalanie wodą miejsca, w którym wydobywano surowce, i przekształcenie go w sztuczne jezioro. Można też zadbać o rzeki i jeziora, ograniczając dopływ zanieczyszczeń i wpuszczając do ich wód organizmy, które żyły tam wcześniej, ale wyginęły na skutek zmian warunków życia.
Oceń, czy w twoim otoczeniu przeważają pozytywne czy negatywne skutki wpływu człowieka na krajobraz. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Podsumowanie
Działalność człowieka wpływa zarówno na krajobraz wiejski, jak i miejski.
Na obszarach zniszczonych przez człowieka możliwa jest rekultywacja, czyli odnowienie elementów krajobrazu.
Dowiedz się, jakie miejsca w twojej okolicy są szczególnie zniszczone przez człowieka. Jakie prace należałoby wykonać, by przywrócić je do pierwotnego stanu?
Zobacz także
Rzeźbiarze krajobrazuRzeźbiarze krajobrazu
Słowniczek
sztuczne wzniesienie powstałe na skutek usypania odpadów przemysłowych, resztek wykopanych skał itp.
procesy prowadzące do rozwoju przemysłu
przywracanie wartości użytkowej i przyrodniczej terenom dewastowanym przez człowieka
Zadania
Wybierz elementy, by zdania miały poprawną treść.
dzikim, lasy, pierwszym, zawiera elementy typowe dla krajobrazu naturalnego, nie nadaje się do zamieszkania przez zwierzęta, zmienionym, miasta, pola uprawne, naturalnym, starym, przeobrażonym, zdewastowanym, ludzie nie mogą na nim stale przebywać, nie można na nim niczego budować, kulturowym, pastwiska
Ludzie przekształcili większość łąk i leśnych polan w ..................................................................................................... W ten sposób przekształcili krajobraz zwany .................................................................................................... w inny nazywany ..................................................................................................... Charakteryzuje się on tym, że .....................................................................................................
Do jakich warunków należy dostosować domy budowane w danym miejscu?
- do warunków pogodowych
- do warunków rolniczych
- do warunków wodnych
- do warunków glebowych
Wybierz elementy krajobrazu typowe dla obszarów zurbanizowanych.
- ulica
- pole uprawne
- las
- dom
- centrum handlowe
- bagno
- tory tramwajowe
- wydma
Oceń poprawność stwierdzeń dotyczących krajobrazu miasta.
| Prawda | Fałsz | |
| W mieście nie mogą żyć jakiekolwiek dzikie zwierzęta. | □ | □ |
| Park jest miejscem, gdzie mogą żyć rośliny i dzikie zwierzęta. | □ | □ |
| Miasta zawsze mają krajobraz industrialny. | □ | □ |
| Trawniki są tak zróżnicowane przyrodniczo, jak łąki. | □ | □ |
| Na terenie miasta mogą istnieć zbiorniki wodne. | □ | □ |
Jak nazywamy proces uprzemysłowienia?
- industrializacja
- urbanizacja
- regionalizacja
- racjonalizacja
- ekologizacja
Jak nazywamy proces przywracania procesów naturalnych na obszarach zdegradowanych?
- rekultywacja
- represja
- restauracja
- renowacja