E-materiały do kształcenia zawodowego

Izolacje termiczne i akustyczne

BUD.06. Wykonywanie izolacji budowlanych - monter izolacji budowlanych 712401

bg‑green

Pasywny budynek mieszkalny

WIZUALIZACJA 2D/3D

Czym jest dom pasywny?

Dom pasywny to obiekt energooszczędny, w którym dzięki odpowiednim rozwiązaniom technologicznym minimalizuje się zapotrzebowanie na energię. Wynosi ono mniej niż 15 kWh/(m²/rok), czyli jest około ośmiokrotnie niższe niż zużycie w nieenergooszczędnych domach, które zużywają rocznie nawet 120 kWh/(m²/rok), i jest równoważne z ciepłem dostarczanym przez 1,5 litra oleju opałowego. 

Domy pasywne powinny mieć współczynnik przenikania ciepła U nieprzekraczający poziomu 0,15 W/m²K; dla porównania – domy tradycyjne mają współczynnik 0,2 W/m²K.

Dom pasywny sam pozyskuje i zatrzymuje ciepło pochodzące ze źródeł odnawialnych, czyli m.in.: naturalnego ciepła gruntu, światła słonecznego (okna sytuowane od strony południowej) czy ciepła wytwarzanego przez urządzenia domowe.
Do ogrzewania tego typu domu nie wykorzystuje się żadnego paliwa nieodnawialnego – gazu, węgla czy oleju.

Dom ten powinien być doskonale izolowany termicznie, szczelny, tak aby zminimalizować utratę ciepła wytworzonego w jego wnętrzu.

Dom pasywny można wybudować z wykorzystaniem:

  • drewna,  

  • ceramiki tradycyjnej i poryzowanej, 

  • silikatów, 

  • betonu komórkowego, 

  • keramzytobetonu, 

  • prefabrykatów (elementów keramzytobetonowych).  

1
RComalfGnQU6O1
Pasywny budynek mieszkalny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Wizualizacja przedstawia pasywny budynek mieszkalny. Obok niektórych jego elementów znajdują się przyciski. Po kliknięciu na przycisk wyświetli się opis danego elementu. Opisy posiadają również odtwarzacze audio, które pozwalają na ich odsłuchanie.

Punkt pierwszy: Bryła budynku – zoptymalizowany projekt domu pasywnego. Opis:  Budownictwo pasywne nie dopuszcza adaptowania projektów gotowych. Bryła powinna być zwarta, prosta, pozbawiona detali architektonicznych. Aby osiągnąć odpowiedni stosunek pola powierzchni do jej objętości (wartość A/V), budynek powinien być zaprojektowany na planie kwadratu lub prostokąta.

Punkt drugi: Fundamenty. Opis: W budynku pasywnym na wyrównanym i utwardzonym podłożu umieszcza się warstwę drenażową, następnie montuje się izolację przeciwwilgociową oraz zbrojenie. Na przygotowanym podłożu można już wykonać, zamiast tradycyjnych fundamentów, płytę fundamentową na „styropianie” o grubości nie mniejszej niż 25 cm. W miejscach ścian nośnych należy wykonać dodatkowe zbrojenie.

Punkt trzeci: Ściany. Opis: Bardzo często w domach pasywnych stosuje się rozwiązania z budową ścian dwu- albo trójwarstwowych; ogranicza to przenikanie przez nie ciepła.

Punkt czwarty: Okna. Opis: Okna w domu pasywnym budowanym przed rokiem 2021 powinny charakteryzować się współczynnikiem przenikania ciepła U niższym niż 0,8 W/( m²K); w przypadku domów budowanych po roku 2021: 0,9 W/( m²K). Można to otrzymać poprzez wykorzystanie dwukomorowych szyb wypełnionych gazem szlachetnym. Okna powinny być ponadto montowane w warstwie izolacji cieplnej wykorzystującej taśmy rozprężne o właściwościach paraizolacyjnych i paroprzepuszczalnych. Dzięki temu można uniknąć występowania mostków termicznych, czyli ucieczki ciepła, i zaoszczędzić ok. 35% strat ciepła w stosunku do tradycyjnego okna.

Punkt piąty: Drzwi. Opis: Drzwi w domu pasywnym powinny charakteryzować się współczynnikiem przenikania ciepła U nie większym niż 0,8 W/(m²K). Aby spełniały one swoją funkcję, powinny być odpowiednio zamontowane (tuż po zakończeniu prac na mokro, czyli po położeniu posadzek i tynków oraz ich osuszeniu); pozwala to wyeliminować mostki termiczne.

Punkt szósty: Dach. Opis: Współczynnik przenikania ciepła w dachu budynku pasywnego powinien wynosić nie więcej niż 0,15 W/(m²K). Można to uzyskać dzięki właściwej, wielowarstwowej termoizolacji. Dach powinien być również zabezpieczony przed przedostawaniem się wilgoci z zewnątrz oraz z wewnątrz domu. Aby to uzyskać, stosuje się warstwy wstępnego krycia oraz warstwy paraizolacji, wykonane na bazie folii dachowej i paroizolacyjnej. Dopiero pomiędzy nimi znajduje się warstwa termoizolacyjna, która również może być kilkuwarstwowa. Termoizolację wykonuje się z: wełny mineralnej, wełny szklanej, pianki poliuretanowej. Dach domu pasywnego powinien być prosty i płaski, jedno- i dwuspadowy, bez załamów, przybudówek; elementy te mogą powodować straty ciepła. Należy zadbać o zachowanie jak najmniejszego współczynnika A/V, czyli współczynnika kształtu domu, określającego zależność pomiędzy powierzchnią wszystkich przegród zewnętrznych i kubaturą ogrzewanej części budynku (rezygnacja z wysokich pomieszczeń).

Punkt siódmy: Zwiększona warstwa izolacji. Opis: Aby uniknąć mostków termicznych, przez które przenika energia cieplna, należy zadbać o dokładność wykonywania prac izolacyjnych oraz zwiększenie warstwy izolacji o co najmniej 20‑25 cm. Do izolacji stosuje się ogólnodostępne materiały: styropian, wełnę mineralną czy też pianki poliuretanowe.

Punkt ósmy: Nasłonecznienie. Opis: Aby budynek mógł pozyskiwać energię słoneczną, należy pamiętać, aby okna (np. połaciowe) sytuować od strony południowej, od strony północnej natomiast przeszklenia (okna) powinny być zredukowane do niezbędnego minimum, np. do formy świetlików o wysokiej szczelności.

Punkt dziewiąty: Rekuperator. Opis: Dom pasywny pozbawiony jest wentylacji grawitacyjnej oraz tradycyjnego ogrzewania centralnego. Rolę tę przejmuje rekuperator: urządzenie odzyskujące ciepło, które w nieenergooszczędnym domu usuwane jest z budynku przez wentylację (tradycyjną bądź mechaniczną). Dzięki rekuperatorowi powietrze, wtłaczane do budynku, pobierane jest przez znajdującą się w ziemi czerpnię, a następnie zostaje podgrzane w wymienniku ciepła przez powietrze usuwane z budynku. Powietrza te nie mieszają się ze sobą. Pozwala to odzyskać energię na poziomie75‑95%. Rekuperator może działać jak klimatyzacja, tzn. powietrze wtłaczane do pomieszczeń jest latem schładzane.

Punkt dziesiąty: Ogrzewanie podłogowe. Opis: Dom pasywny powinien mieć zainstalowane ogrzewanie podłogowe składające się z mat grzejnych ułożonych pod posadzką oraz regulatorów temperatury. Zaletą tego rozwiązania jest efektywność cieplna oraz bezobsługowa praca. Dzięki ogrzewaniu podłogowemu można zrezygnować z tradycyjnego ogrzewania grzejnikowego.

Punkt jedenasty: Naturalne źródła energii odnawialnej. Opis: W budownictwie pasywnym wykorzystuje się naturalne źródła energii odnawialnej, dzięki którym dom pasywny ogranicza do minimum zapotrzebowanie na zewnętrzne źródła energii. Popularnością cieszą się zatem: panele słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne i elektrownie wiatrowe małej mocy.

Punkt dwunasty: Mostki termiczne. Opis: Mostki termiczne w domu pasywnym to obszary, w których izolacja termiczna została przerwana lub osłabiona, co prowadzi do niekontrolowanego przepływu ciepła pomiędzy wnętrzem a otoczeniem. W przypadku domów pasywnych, które są zaprojektowane tak, aby minimalizować zużycie energii na ogrzewanie lub chłodzenie, mostki termiczne są szczególnie niepożądane, ponieważ powodują straty ciepła i mogą prowadzić do niedoskonałej wydajności energetycznej budynku. Aby uniknąć mostków termicznych, konieczne jest odpowiednie projektowanie i zastosowanie izolacji termicznej w całym budynku, włącznie z łączeniami, aby zapewnić ciągłość warstwy izolacyjnej i minimalizować straty ciepła.

Punkt trzynasty, ostatni: Położenie – usytuowanie działki budowlanej, usytuowanie budynku. Opis: Istotnym czynnikiem podczas planowania budowy domu pasywnego jest odpowiednie położenie budynku na działce budowlanej. Oto kilka kluczowych czynników:

Orientacja: Dom pasywny powinien być odpowiednio ustawiony względem stron świata. Najlepiej, gdy jego główne ściany z oknami są skierowane na południe lub południowy zachód, aby maksymalnie wykorzystać energię słoneczną do ogrzewania w zimie.

Unikanie cieni: Należy unikać przeszkód, takich jak drzewa czy inne budynki, które mogą rzucać cienie na dom i ograniczać dostęp światła słonecznego.

Wietrzność: Działka nie powinna być zbyt narażona na silne wiatry, które mogą prowadzić do dużych strat cieplnych. Odpowiednie zabezpieczenia przed wiatrem mogą być konieczne.

Topografia: Teren działki powinien być odpowiednio przygotowany, aby umożliwić łatwą konstrukcję i minimalizować straty cieplne związane z topografią terenu.

Powiązane ćwiczenia