Temat: Rząd polski na uchodźstwie

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Nowa podstawa programowa

XXXV. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. Uczeń:

1. przedstawia okoliczności powstania i omawia działalność rządu Rzeczypospolitej Polskiej na wychodźstwie;

2. umieszcza w czasie i przestrzeni działania polskich formacji na różnych frontach i obszarach toczącej się wojny;

3. przedstawia politykę mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie II wojny światowej.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o działaniach rządu polskiego na uchodźstwie.

Kompetencje kluczowe

  • porozumiewanie się w językach obcych;

  • kompetencje informatyczne;

  • umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

  • wskazywać dlaczego doszło do internowania rządu RP w Rumunii;

  • opisywać jak rząd polski znalazł się we Francji i Anglii;

  • wymieniać najważniejsze decyzje i wydarzenia związane z polską władzą na uchodźstwie;

  • charakteryzować układ Sikorski‑Majski;

  • wyjaśniać dlaczego po wojnie Rząd RP na uchodźstwie stracił poparcie aliantów.

Metody/techniki kształcenia

  • podające

    • pogadanka.

  • aktywizujące

    • dyskusja.

  • programowane

    • z użyciem komputera;

    • z użyciem e‑podręcznika.

  • praktyczne

    • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

  • e‑podręcznik;

  • zeszyt i kredki lub pisaki;

  • tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

  1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

  1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

  2. Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.

  3. Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.

  4. Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2 . Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

  5. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

  6. Uczniowie analizują ilustracje i wykonują Polecenie 3. Aby odpowiedzieć na pytania, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

  1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

  2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

    • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

    • Co było łatwe, a co trudne?

    • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

    Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

Praca domowa

  1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

internment
internment
RSR2ayKXYajK0
Nagranie słówka: internment

Internowanie – przymusowe aresztowanie i osadzenie osób w miejscu odosobnienia bez możliwości jego opuszczania.

government‑in‑exile
government‑in‑exile
R5doqa5jPNnAX
Nagranie słówka: government‑in‑exile

Rząd na uchodźstwie – polski rząd w latach 1939‑1990 będący jedyną legalną, w świetle polskiego prawa, kontynuacją władz Rzeczypospolitej Polskiej po wybuchu II wojny światowej. Jego siedzibą był najpierw Paryż, następnie Angers, a od 1940 r. Londyn. Zakończył swoją działalność po wyborze Lecha Wałęsy na prezydenta Polski.

National Council of Poland
National Council of Poland
R5sBMoUcxdk1Y
Nagranie słówka: National Council of Poland

Rada Narodowa RP – istniejący w latach 1939‑1991 organ konstytucyjny i opiniodawczy rządu i prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Pierwszym przewodniczącym rady został Ignacy Paderewski.

Sikorski–Mayski Agreement
Sikorski–Mayski Agreement
RX9zk91MEoRnu
Nagranie słówka: Sikorski---Mayski Agreement

Układ Sikorski‑Majski – porozumienie z 30 lipca 1941 r. przywracające stosunki dyplomatyczne między Polską i ZSRS. Miał na celu rozpoczęcie współpracy i wspólną walkę w ramach koalicji antyhitlerowskiej.

amnesty
amnesty
R11yn4gRaD0AQ
Nagranie słówka: amnesty

Amnestia – zbiorowe darowanie lub złagodzenie kary za popełnione przestępstwa.

Katyn massacre
Katyn massacre
RgW8DXhlGz3yu
Nagranie słówka: Katyn massacre

Zbrodnia katyńska – zbrodnia popełniona przez policję polityczną Związku Sowieckiego na Polakach wiosną 1940 roku. Wzięci do niewoli Polacy (ponad 21 tys. ludzi) uznani za „wrogów władzy sowieckiej” zostali zamordowani strzałem w tył głowy. Przez 50 lat (1940‑1990) władze ZSRS zaprzeczały swojej odpowiedzialności za ten czyn.

Polish Underground State
Polish Underground State
R16Z1X668CDJa
Nagranie słówka: Polish Underground State

Polskie Państwo Podziemne – istniejące w czasie II wojny światowej tajne struktury państwa polskiego na terenach okupowanych przez III Rzeszę i ZSRS. Istniało od 27 września 1939 do 1 lipca 1945 roku.

Polish Committee of National Liberation
Polish Committee of National Liberation
R566TGv77TXtQ
Nagranie słówka: Polish Committee of National Liberation

PKWN – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego; marionetkowy i tymczasowy organ władzy wykonawczej Rzeczypospolitej Polskiej utworzony w lipcu 1944 r. utworzony i zdominowany przez komunistów. Działał pod ścisłą kontrolą Stalina.

State National Council
State National Council
RTPZMgg8v35mx
Nagranie słówka: State National Council

KRN – Krajowa Rada Narodowa – utworzony 1 stycznia 1944 r. przez polskich komunistów samozwańczy parlament, określający się jako „faktyczna reprezentacja polityczna narodu polskiego”. Miała być alternatywą dla Rządu RP na uchodźstwie. Na jego czele stanął Bolesław Bierut. Istniał do stycznia 1947 r.

Provisional Government of National Unity
Provisional Government of National Unity
Rl1CHfH8GxBeu
Nagranie słówka: Provisional Government of National Unity

TRJN – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej – koalicyjny rząd Rzeczypospolitej Polski powołany do życia 28 czerwca 1945 r. jako realizacja postanowień konferencji jałtańskiej. Na jego czele stanął Edward Osóbka‑Morawski. Istniał do 1947 r. Został uznany przez państwa koalicji antyhitlerowskiej, które tym samym odmówiły dalszego poparcia dla Rządu RP na uchodźstwie.

Teksty i nagrania

R1HUNaDRE1skG
Nagranie abstraktu

Polish government‑in‑exile

On the night of 17 September 1939, the government and the commander‑in‑chief left Poland and headed for Romania. They wanted to reach France. However, as a result of pressure from various groups and authorities, the Third Reich in particular, they were interned in Romania. President Ignacy Mościcki exercised his right and appointed a successor, Władysław Raczkiewicz. The new government, with Władysław Sikorski as the prime minister, based in Paris and then Angers, set as its primary goal to side with France and England in actively opposing Germany. They started forming Polish armed units, which were supposed to join the Allied forces and restore full sovereignty of Poland within its pre‑war borders. After France had been defeated, the mission continued in Great Britain.

The situation changed in the summer of 1941, when the Third Reich attacked the Soviet Union. Consequently, the Soviet Union joined the anti‑Hitler coalition and was on the same side as Poland. Under pressure from the British government, an agreement was reached and a relation was formed between Poland and the Soviet Union (Sikorski‑Mayski Agreement of 30 July 1941). As per the Agreement, the two countries were supposed to fight the Germans together. The document also provided for amnesty for prisoners and establishment of Polish armed forced in the USSR. The latter was assigned to Władysław Anders to fulfill. A problem arose in 1943, when the Germans discovered the site of the Katyn massacre, perpetrated by the Soviet Union. Diplomatic relations were once again severed. This also resulted in a clash among the Polish emigration in exile, exacerbated by the death of Prime Minister Sikorski in a plane crash.

The conflicts and the change of the leader (the new prime minister was Stanisław Mikołajczyk) undermined the position of the Polish government. Additionally, the British showed decreasing interest in Polish affairs, which were soon entrusted to Stalin. The latter did not heed the unfavourably disposed Polish government‑in‑exile based in London, and made the Communists appoint the State National Council (1 January 1944), a self‑proclaimed parliament, and the Polish Committee of National Liberation, a puppet executive body, both of strictly under his control. Attempts made by the Polish government‑in‑exile to reach an agreement failed, and Mikołajczyk stepped down as prime minister. Ultimately, as a result of the decision made at the Yalta Conference of 1945, the coalition Provisional Government of National Unity was established on 2 June 1945, with Edward Osóbka‑Morawski as the prime minister. This government was considered by the Allied forces to be the legal representative of the Polish authorities, which marginalised the significance of the government‑in‑exile. The superpowers soon ceased to support the latter. Although their influence on the fate of their country subsided, the Polish government in London, as the only legal Polish authority, continued to operate until 1990, when it finally conferred its powers to President Lech Wałęsa.