Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych.3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych.

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

Celem e‑materiału jest zapoznanie ucznia z zagadnieniem schematów technologicznych i procesowych w przeróbce kopalin stałych oraz zweryfikowanie jego wiedzy.

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik górnictwa otworowego.

Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji GIW. 11. Organizacja procesu przeróbki kopalin stałych:

• organizowania procesów klasyfikacji, rozdrabniania i wzbogacania kopalin stałych,

• organizowania procesów transportu, magazynowania i załadunku produktów,

• organizowania gospodarki wodno‑mułowej.

Efekty kształcenia

GIW.11.2. Podstawy przeróbki kopalin stałych

Uczeń:
17) charakteryzuje procesy przeróbki kopalin stałych, 18) wykonuje schematy technologiczne.

GIW.11.3. Podstawy organizacji i zarządzania, gospodarki maszynami oraz utrzymania i użytkowania obiektów budowlanych w przeróbce kopalin stałych

Uczeń:
7) określa funkcje kontroli jakości w przeróbce kopalin stałych.

GIW.11.4. Organizacja procesów klasyfikacji, rozdrabniania i wzbogacania kopalin stałych

Uczeń:
1) planuje procesy klasyfikacji i rozdrabniania kopalin stałych, 2) planuje procesy wzbogacania kopalin stałych.

GIW.11.5. Organizacja procesów transportu, magazynowania i załadunku produktów

Uczeń:
1) charakteryzuje procesy transportu, magazynowania i załadunku produktów przeróbki kopalin stałych.

GIW.11.6. Organizacja procesów gospodarki wodno‑mułowej

Uczeń:
2) planuje procesy oczyszczania wód obiegowych, zagęszczania, odwadniania miałów i mułów oraz suszenia produktów przeróbki.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDQuaXOzs9Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.
   E‑materiał Sekwencje filmowe Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowychD1CF1kDYjSekwencje filmowe Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych przedstawia zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych.
   E‑materiał Gra edukacyjna Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych z bilansowaniemD1TFYrCWeGra edukacyjna Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych z bilansowaniem przedstawia sposoby tworzenia schematów.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceD1CktlLR9Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuD18N54xT8Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDYSVAkuqfPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDg9R4eWh6Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDCNhq3dWQNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑zasób.

   • Instrukcja użytkowaniaD98sImV2pInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych ze schematami technologicznymi i procesowymi w przeróbce kopalin stałych.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Ważne jest, aby wskazywać uczniom przykłady zastosowania zdobytej wiedzy w zakładach przeróbczych z różnych branż.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Sekwencje filmowe – Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych

• Nauczyciel wyświetla uczniom na lekcji sekwencje filmowe.

• Zadaniem uczniów jest oglądanie i zapamiętywanie jak największej ilości informacji.

• Po zakończeniu sekwencji uczniowie są dzieleni na grupy. Każda z nich otrzymuje inny podtemat związany z zasadami tworzenia schematów technologicznych i procesowych.

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie i przedstawienie listy zagadnień, które należałoby omówić podczas prezentacji przydzielonego podtematu. Lista zagadnień powinna być wyczerpująca i oparta o obejrzany materiał filmowy.

• Nauczyciel informuje każdą z grup o tym, co będzie oceniał podczas prezentacji zagadnień oraz odpowiada na ewentualne pytania uczniów.

• Nauczyciel zachęca grupy uczniów do jak najlepszego opisania zagadnień sugerując, że podczas zajęć oceni ich wysiłki. Może to być ocena opisowa lub wpis oceny do dziennika.

• Uczniowie prezentują swoje prace podczas zajęć.

• Po zakończonej prezentacji nauczyciel prowadzi z uczniami otwartą dyskusję, poprzez zadawanie im pytań, która ma na celu uporządkowanie i utrwalenie wiedzy na temat zasad tworzenia schematów, rozpoznania i pozyskiwania surowców ze skał rudonośnych oraz procesów klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych.

• Udziela także komentarza do nieprawidłowych wypowiedzi ucznia.

• Nauczyciel może ocenić zaprezentowane prace poprzez ustne wyróżnienie grup, oceną opisową dla każdej z osób lub ocenę za aktywność na lekcji.

Gra edukacyjna – Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych

• Wykorzystanie gry edukacyjnej jest doskonałym sposobem na przeprowadzenie lekcji powtórzeniowej.

• Uczniowie podczas lekcji logują się za pomocą telefonów komórkowych na platformie Microsoft Teams i zostają podzieleni przez nauczyciela na kilka zespołów.

• Każda z grup otrzymuje dostęp do gry pt. Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych.

• Nauczyciel informuje grupy, że zadaniem każdej z nich będzie zagranie w grę poprzez udzielenie odpowiedzi na pytania. Prowadzący zajęcia uprzedza, że za każdą poprawną odpowiedź naliczane będą punkty dodatnie, a za złą odpowiedź - punkty ujemne. Wygra ta grupa uczniów, która uzyska największą ilość punktów. Czas zagrania w grę to maksymalnie 15 minut.

• Po upływie 15 minut grupy chwalą się rezultatami swojej pracy.

• Następnie uczniowie rozmawiają z nauczycielem o trudnościach podczas odpowiadania na pytania.

• Na zakończenie zajęć prowadzący chwali uczniów za zaangażowanie w zajęcia i nagradza najlepszą grupę w dowolny sposób (ocena opisowa lub wpis oceny do dziennika).

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Sekwencje filmowe – Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych

• Nauczyciel przed wyświetleniem sekwencji filmowych przedstawia uczniom zagadnienia, które zostaną w nim poruszone i informuje, że po jego obejrzeniu każdy uczeń otrzyma jedno z nich.

• Zadaniem każdego z uczniów jest przygotowanie krótkiej prezentacji, przygotowanej na smartfonie, związanych z przydzielonym mu zagadnieniem poruszonym w filmie i uzupełnieniem ich o informacje znalezione w Internecie.

• Przykładowe tematy mogły by być związane z zasadami tworzenia schematów, rozpoznaniem i pozyskiwaniem surowców ze skał rudonośnych oraz procesami klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych.

• Nauczyciel informuje uczniów o wytycznych dotyczących prezentacji oraz odpowiada na ewentualne pytania.

• Nauczyciel zachęca uczniów do zaprezentowania swoich prac podczas zajęć proponując ocenę za wykonane zadanie. Po każdej prezentacji komentuje wskazując ciekawe jej aspekty oraz nieścisłości.

• Uczniowie prezentują swoje prace podczas zajęć.

• Po zakończonej prezentacji wybranych prac nauczyciel prowadzi z uczniami otwartą dyskusję, poprzez zadawanie im pytań, która ma na celu uporządkowanie i utrwalenie wiedzy na temat zasad tworzenia schematów, rozpoznania i pozyskiwania surowców ze skał rudonośnych oraz procesów klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych. Udziela także komentarza do nieprawidłowych wypowiedzi ucznia.

• Nauczyciel na zakończenie cyklu edukacyjnego ocenia zaprezentowane prace.

Gra edukacyjna – Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych

• Wykorzystanie gry edukacyjnej jest doskonałym sposobem na przeprowadzenie lekcji powtórzeniowej.

• Na początku zajęć nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych ze schematami technologicznymi i procesowymi w przeróbce kopalin stałych.

• Po omówieniu zagadnień nauczyciel prosi uczniów o rozwiązanie gry edukacyjnej poświęconej schematom.

• Uczniowie podczas lekcji logują się za pomocą telefonów komórkowych na platformie Microsoft Teams i uzyskują dostęp do gry pt. Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych.

• Prowadzący zajęcia uprzedza, że za każdą poprawną odpowiedź ucznia naliczane będą punkty dodatnie, a za złą odpowiedź- punkty ujemne. Im więcej punktów uzyska uczeń, tym lepiej. Czas zagrania w grę to maksymalnie 15 minut.

• Po upływie 15 minut uczniowie chwalą się rezultatami swojej pracy.

• Następnie uczniowie rozmawiają z nauczycielem o trudnościach podczas odpowiadania na pytania.

• Na zakończenie zajęć prowadzący chwali uczniów za zaangażowanie w zajęcia.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć (najlepiej pod koniec lekcji, gdyż materiały te służą utrwaleniu wiedzy ucznia) i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

Praca uczniów poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć nakazuje uczniom zapoznanie się z e‑materiałami: sekwencjami filmowymi – Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych oraz grą edukacyjną – Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych.

• Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej będzie im posługiwać się słownictwem specjalistycznym.

• Równocześnie przekazuje im zestaw pytań, które przygotował dla uczniów. Odpowiedzi na pytania te zawarte są w udostępnionych uczniom materiałach, które przeprowadzają ucznia przez wiedzę niezbędną określenia zasad tworzenia schematów, rozpoznania i pozyskiwania surowców ze skał rudonośnych oraz procesów klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych.

• Pytania te obejmują zagadnienia, które w postaci zadań są zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających. Nauczyciel musi tylko przeformułować zadanie na pytanie, na które uczeń musi znaleźć odpowiedź.

• Po odpowiedzi na te pytania uczeń przesyła opracowany materiał do nauczyciela np.: e‑mailem i przychodzi na lekcję przygotowany i gotowy do dalszych działań (zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce).

Podczas lekcji

• Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez ucznia.

• Teraz uczeń zabiera się za realizację zadania praktycznego.

• Nauczyciel daje mu zadanie: Podaj zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych.

• Uczeń planuje kolejne etapy swojego działania.

• Po zakończeniu planowania przedstawia swoje pomysły nauczycielowi.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło ci trudności? Co wykonałeś bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując się do zadania następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy i każdej z nich przydziela określony temat: zasady tworzenia schematów, rozpoznanie i pozyskiwanie surowców ze skał rudonośnych oraz procesy klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych.

• Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji zawartych w e- materiałach oraz w innych źródłach informacji, a także przesłanie go nauczycielowi.

• Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłany materiał i zwraca go z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• W przypadku pytań - nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

• Na podstawie wykonanych prac, grupy są odpowiednio oceniane.

• Uczniowie notują pozyskane informacje.

• Ostatnim etapem jest analiza w postaci pytań, np.: Co sprawiło grupie trudności? Co grupy wykonały bez problemu? Na co zwróciłbyś uwagę, przygotowując prezentację następnym razem? Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?

Wykorzystanie e‑materiału do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia. Uczniowie mogą biernie oglądać sekwencje filmowe – Zasady tworzenia schematów technologicznych i procesowych oraz grę edukacyjną – Schematy technologiczne i procesowe w przeróbce kopalin stałych. Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole do popisu dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę nigdy tak samo, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Wszystkie multimedia przedstawiają informacje na temat zasad tworzenia schematów, rozpoznania i pozyskiwania surowców ze skał rudonośnych oraz procesów klasyfikacji i wzbogacania kopalin stałych.

Różne formy multimedialne mogą zaspokajać różne sposoby odbioru informacji, kanały percepcji i sposoby przyswajania wiedzy.

Niesie to za sobą możliwość zastosowania najlepszego multimedium dedykowanego do każdego ucznia i znosi bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans, jeśli dany uczeń pracował będzie w grupie rówieśniczej.

Dodatkowo odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści