Poznaj marzyciela
Czy lubisz marzyć? Zastanów się i uzupełnij zdania:
Chciałabym…/Chciałbym…
Mogłabym…/Mógłbym…
Przyjrzyj się poniższym zapisom odmiany czasownika marzyć. Pogrubiona czcionka oznacza sylabę akcentowaną, którą wymawiamy z większym naciskiem. Postaraj się przeczytać na głos wyrazy z właściwym akcentem. Co obserwujesz?
marzyłbym marzylibyśmy
marzyłbyś marzylibyście
marzyłby marzyliby
marzyłabym marzyłybyśmy
marzyłabyś marzyłybyście
marzyłaby marzyłyby
Powtórz na głos odmianę czasownika marzyć w trybie przypuszczającym, zwracając uwagę na akcent.
Zaznacz w wyróżnionych czasownikach na zielono sylaby akcentowane, a na czerwono nieakcentowane.
Czasem, gdy wstać mi się nie chce,
bo świt jest szary i zimny,
to {zielony}chciał{/zielony}{czerwony}bym{/czerwony}, wiecie, zbudzić się,
choćby na krótko – kimś innym.
{zielony}Miał{/zielony}{czerwony}bym{/czerwony}kudłaty, rudy łeb,
nie blond jak jakiś kurczak,
{zielony}pły{/zielony}{czerwony}nął{/czerwony}{czerwony}bym{/czerwony} łajbą piracką – het,
banderą wicher by furczał!
A na banderze: czaszka i
na krzyż piszczele – dwa gnaty,
i ta bandera {zielony}tłu {/zielony}{czerwony}kła{/czerwony}{czerwony}by{/czerwony}
nad moim łbem kudłatym.
Nikt by nie wołał: „Sprzątnij!”, „Wróć!”,
„Włóż sweter!”, „Weź ciepły szalik!”
Po oceanach {zielony}mógł{/zielony}{czerwony}bym{/czerwony} pruć
wciąż dalej, dalej, dalej.[...]
Wyszukaj w wierszu czasowniki w trybie przypuszczającym. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Jak głośno przeczytać wiersz?
Spróbuj przeczytać wiersz, pamiętając o właściwej intonacji. Zwróć uwagę na znaki interpunkcyjne: przecinek, myślnik, wykrzyknik, dwukropek, nawias, kropkę. Pamiętaj też o poprawnym akcencie wyrazowym.
DalCzasem, gdy wstać mi się nie chce,
bo świt jest szary i zimny,
to chciałbym, wiecie, zbudzić się,
choćby na krótko – kimś innym.Miałbym kudłaty, rudy łeb,
nie blond jak jakiś kurczak,
płynąłbym łajbą piracką – het,
banderąbanderą wicher by furczał!A na banderze: czaszka i
na krzyż piszczele – dwa gnaty,
i ta bandera tłukłaby
nad moim łbem kudłatym.Nikt by nie wołał: „Sprzątnij!”, „Wróć!”,
„Włóż sweter!”, „Weź ciepły szalik!”
Po oceanach mógłbym pruć
wciąż dalej, dalej, dalej.Ciąłbym cyklonycyklony rufąrufą w pół,
bez szala i rozpięty,
i wicher by mi skórę tłukł
od szyi aż po pępek.Ster bym obracał, rwąc przez szkwałszkwał,
aż łapy bym zakrwawił.
Lecz z łap skrwawionych bym się śmiał
i strachem bym się bawił.I pchałbym się pod szum, pod wiatr,
wciąż naprzód, wciąż donikąd,
w nieznany świat, w daleki świat
z burzami i z muzyką.Lecz budzik (szelma – wie, co mus!)
wdarłby się w dziki cyklon.
Wtedy bym szybko zmienił kurs –
w siebie z powrotem wniknął.Więc oczy bym otworzył i
zobaczył to, co zawsze:
podłogę, okno, szafę, drzwi,
codzienne, zwykłe, nasze.Wtedy już mógłbym szybko wstać,
wypić codzienne mleko,
lecz musiałbym się cicho śmiać,
jak ktoś, co był daleko.A potem wdziałbym sweter (niech!),
wziąłbym ten głupi szalik,
bo wszystko nic i pusty śmiech,
gdy się przybywa z dali.Hanna Januszewska-Moszyńska, Dal, „Świerszczyk” 1993, nr 3, s. 16–17.
Posłuchaj teraz nagrania recytacji wiersza. Czy twoja interpretacja głosowa tekstu bardzo się różni od wersji aktora? Dlaczego? Uzasadnij swoje zdanie.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
O marzycielu czyta Krzysztof Kulesza O marzycielu czyta Krzysztof Kulesza Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego.
Zgromadź informacje na temat osoby mówiącej w wierszu, odpowiadając na poniższe pytania. Zanotuj swoje spostrzeżenia tutaj lub w zeszycie.
Kim jest postać mówiąca?
O czym marzy?
Co lubi?
Czego nie lubi?
Jaka jest? Nazwij jej cechy charakteru.
Dlaczego godzi się na sweter i nawet na „głupi szalik”?
Co czuje osoba mówiąca w wierszu? Nazwij te emocje.
Porównaj dal i codzienność ukazane w wierszu. Przerysuj tabelkę do zeszytu i ją uzupełnij.
Dal | Codzienność |
łajba piracka, bandera, cyklon | |
kudłaty, rudy łeb | |
bezpieczeństwo | |
ciepły szalik, mleko | |
przygoda | |
wolność |
Gdzie znajduje się tytułowa dal? Uzasadnij swoje zdanie, przywołując odpowiednie fragmenty wiersza.
Wytłumacz, co znaczą powiedzenia:
odejść w siną dal,
kogoś ogarnął pusty śmiech.