Temat: Przyroda tundry

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej (geografia).

Podstawa programowa

Klasa V – geografia

IV. Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno‑roślinna na świecie. Uczeń:

3) przedstawia główne cechy i porównuje poznawane krajobrazy świata oraz rozpoznaje je w opisach, na filmach i ilustracjach;
5) rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla poznawanych krajobrazów.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie rozpoznają i nazywają organizmy typowe dla tundry.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• omawiać przystosowania roślin tundry do trudnych warunków klimatycznych;

• rozpoznawać wybrane rośliny tundry;

• rozpoznawać wybrane zwierzęta tundry;

• wyjaśniać, jakie są przyczyny wędrówek zwierząt zamieszkujących tundrę.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• duże arkusze papieru z zarysem kontynentów, klej, nożyczki, kredki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Prowadzący lekcję prosi uczniów, żeby przynieśli na zajęcia fotografie wycięte z kolorowych czasopism lub wydrukowane z Internetu, przedstawiające rośliny i zwierzęta występujące w tundrze..

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

• Wybrani uczniowie prezentują przygotowany przez siebie przed lekcją materiał ilustracyjny. Nauczyciel zachęca klasę do zadawania pytań prezentującym, np.

  • Dlaczego wybrałeś takie przykłady?

  • Z czym wiąże się to zdjęcie?

  • O czym mówi ta ilustracja?

  • Dlaczego ważny jest ten schemat?

  • O czym ma nam powiedzieć ta grafika?

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie przeczytali abstrakt, zwracając szczególną uwagę na grafiki.

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Uczniowie dobierają się w grupy. Każdy zespół na arkuszach papieru z zarysem kontynentów zaznacza tereny tundry i wykonuje kolaż zdjęć przedstawiający życie roślin i zwierząt na jej obszarze..

• Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na ilustracji interaktywnej. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali wskazane ćwiczenie interaktywne.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

  • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

  • Co było łatwe, a co trudne?

  • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

  Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

Praca domowa

• Opracuj lap book z zagadnieniami poznanymi na lekcji i przynieś swoją pracę na następne zajęcia.

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Wildlife of the tundra

Tundra vegetation faces many obstacles that makes its life more challenging. The primary problem is low temperature. It’s cold for the greater part of the year. The remaining 2–4 months are not too warm as well. A problem for vegetation is also the permafrost that prevents it from sprouting roots deep into the soil. Strong winds that break plants that protrude above the thin layer of snow also hinder plant growth.

Mosses and lichens manage fairly well in these conditions. A common species of lichen that can be found in the tundra is reindeer lichen. Grass and other flowering plants grow in the spring, including the beautiful cotton grass. Dwarf shrubs, represented by blueberries, raspberries and blackberries, grow slightly higher. In a short period of time, these plants can sprout leaves, bloom and produce fruit that mature before winter returns.

The largest plants in the tundra are dwarf trees. Their leaves and young shoots are usually covered with a delicate moss, which to a certain degree protects them against frost. Dwarf birch resembles a trailing bush with branches slightly longer than 1 metres, short and frail twigs, and small leaves. Dwarf willows also grow in the tundra, namely: arctic willow and downy willow.

For several warm weeks, the life in the tundra suddenly awakes. Vegetation grows rapidly and developw, providing large quantities of food for herbivores. The winter is very long and cold, that’s why there are relatively few animal species living in the tundra.

All mammals and birds have very thick furs or down feathers. The ones that move on land have large feet, so that they can walk on snow. For winter, many species change the colour of their feathers or fur to white or they are white throughout the entire year. Insects appear only during the summer period; they include mainly mosquitoes and flies. They are fed upon by birds and burdensome for other animals and humans.

Vertebrates include a large number of insectivorous birds that migrate there only for the summer. There is also a large population of herbivorous animal, with the most numerous being small critters called lemmings. Sousliks, mountain hares and ptarmigans – herbivorous birds that in the summer make use of the abundance of food also feed on insects – also live there. Larger herbivores include raindeers and muskoxen from North America that were successfully introduced to the tundra in Europe and Asia.
The tundra has an abundance of predators that feed mainly on lemmings, but also readily hunt birds and hares. Small predators include stoats, weasels and owls. Larger predatory birds include gyrfalcons, whereas large predatory mammals include Arctic foxes, wolves and polar bears that live on the border with the polar desert.

• Plants in the tundra are low, which protects them from being broken by the wind and low temperature.

• Plants that grow in the tundra include herbaceous plants, small shrubs and dwarf trees.

• Trees that grow in the tundra include dwarf birches and various dwarf willows.

• In the summer, the tundra has a large population of insects. Many birds migrate to the tundra during that period for the breeding season.