Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu: monter sieci i instalacji sanitarnych i technik inżynierii sanitarnej.3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu: monter sieci i instalacji sanitarnych i technik inżynierii sanitarnej.

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie monter sieci i instalacji sanitarnych, technik inżynierii sanitarnej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: przekazania metod wykonania oraz warunków jakie należy spełnić przy budowie systemów niskoenergetycznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynków, chłodzenia budynków oraz wentylacji budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

BUD.09.1., BUD.20.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy

Uczeń:

1. charakteryzuje pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią,

2. rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska,

3. określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

4. określa zagrożenia związane z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy,

5. organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

6. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych,

7. stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska na stanowisku pracy.

BUD.09.2., BUD.20.2. Podstawy budownictwa

Uczeń:

1. charakteryzuje rodzaje i elementy obiektów budowlanych,

2. charakteryzuje konstrukcje obiektów budowlanych i technologie ich wykonania,

5. rozróżnia rodzaje i elementy instalacji budowlanych,

15. rozpoznaje normy i procedury oceny zgodności podczas realizacji zadań zawodowych.

BUD.09.6. Wykonywanie robót związanych z budową, montażem oraz eksploatacją sieci ciepłowniczych, węzłów cieplnych oraz instalacji grzewczych

Uczeń:

1. charakteryzuje rodzaje źródeł ciepła,

4. charakteryzuje urządzenia energetyczne stosowane w sieciach ciepłowniczych i instalacjach grzewczych.

BUD.09.7. Wykonywanie robót związanych z montażem oraz eksploatacją instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Uczeń:

1. określa rodzaje i źródła zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach,

2. charakteryzuje rodzaje wentylacji i klimatyzacji,

3. charakteryzuje rodzaje i elementy instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych oraz technologie ich wykonania,

4. posługuje się dokumentacją projektową instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,

5. planuje wykonanie robót związanych z montażem instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

BUD.20.5. Organizowanie robót związanych z budową, montażem i eksploatacją sieci ciepłowniczych, węzłów cieplnych oraz instalacji grzewczych

Uczeń:

2. określa warunki techniczne budowy sieci, węzłów ciepłowniczych oraz instalacji grzewczych,

5. wykonuje obliczenia związane z projektowaniem sieci ciepłowniczych oraz instalacji grzewczych,

6. organizuje prace związane z budową i eksploatacją sieci ciepłowniczych i instalacji grzewczych,

7. przestrzega zasad przekazywania sieci ciepłowniczych, węzłów cieplnych oraz instalacji grzewczych odbiorcom do użytkowania,

8. monitoruje stan techniczny sieci ciepłowniczych, węzłów cieplnych oraz instalacji grzewczych.

BUD.20.6. Organizowanie robót związanych z montażem i eksploatacją instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

1. określa parametry powietrza wymagane w pomieszczeniach,

2. określa sposoby wentylacji pomieszczeń,

3. posługuje się dokumentacją projektową i eksploatacyjną instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych pomieszczeń,

4. wykonuje obliczenia związane z projektowaniem instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych pomieszczeń.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

Wszystkie elementy e‑materiału są ze sobą powiązane ich tematyką. W każdym z nich znajdują się niezbędne informacje, które umożliwią przyswojenie wiedzy z zakresu doboru i montażu źródła ciepła.

Niniejszy e‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Materiał zawiera film instruktażowy, film edukacyjny oraz e‑book:

Zasób BHP podczas budowy i eksploatacji instalacji w oparciu o odnawialne źródła energiiDHNGOE3oKBHP podczas budowy i eksploatacji instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii to film instruktażowy przedstawiający zasady organizacji stanowiska pracy na stanowisku Monter Sieci i Instalacji Sanitarnych oraz na stanowisku Technik Inżynierii sanitarnej zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas prac związanych z wykonywaniem prac montażowych. Film edukacyjny Instalacje działające w oparciu o odnawialne źródła energiiD9MGgZbsAInstalacje działające w oparciu o odnawialne źródła energii umożliwia zapoznanie metodami wykonania oraz warunkami jakie należy spełnić przy budowie systemów niskoenergetycznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynków, chłodzenia budynków oraz wentylacji budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii dla budynków jednorodzinnych. E‑book Budowa i eksploatacja instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii dla budynków jednorodzinnychDVzldb6eaBudowa i eksploatacja instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii dla budynków jednorodzinnych zawiera treści dotyczące opisu i zakresu stosowania technologii wykorzystujących Odnawialne Źródła Energii na potrzeby ogrzewania budynków i produkcję ciepłej wody użytkowej w budynkach jednorodzinnych.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD182jvTWQInteraktywne materiały sprawdzające – dzięki interesującym formom uczeń sprawdzi poziom opanowania wiedzy z zakresu e‑materiału.

• Słownik pojęć do e‑materiałuDH4R2zp1uSłownik pojęć do e‑materiału zawiera specjalistyczne słownictwo, które występuje w całym e‑materiale wraz z wyjaśnieniami/definicjami.

• Przewodnik dla nauczycielaDalU2PkWVPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDh8ixxLWTPrzewodnik dla uczącego się to wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD13ehojD1Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDfq3KUg85Instrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów: monter sieci i instalacji sanitarnych oraz technik inżynierii sanitarnej.

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Pozwala uczniom zapoznać się z podstawami budowy i eksploatacji instalacji opartych na odnawialnych źródłach energii. Poniżej przedstawione są propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i całego zespołu klasowego.

Film edukacyjny i instruktażowy

Pokaz z objaśnieniem polega na demonstracji czynności, ich kolejności i prawidłowości wykonania. W przypadku czynności złożonych, jak budowa i eksploatacja instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii, pokaz powinien obejmować nie tylko prezentację budowy i eksploatacji na podstawie filmu, ale i bardzo szeroki komentarz nauczyciela. Towarzyszący pokazowi komentarz słowny ma charakter objaśniający, dlatego metoda pokazu z objaśnieniem może być stosowana w początkowej fazie zajęć praktycznych. Nauczyciel powinien zaprezentować metody wykonania oraz warunki, jakie należy spełnić przy budowie systemów niskoenergetycznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynków, chłodzenia budynków oraz wentylacji budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii dla budynków jednorodzinnych.

Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli film jeszcze raz. W trakcie oglądania mają wypisac informacje: po 3 słowa kluczowe do zagadnień: energetyka słoneczna, energetyka wiatrowa, pompy ciepła. Nauczyciel rozdaje im także notatki szkieletowe z fragmentami definicji: budynek zeroenergetyczny w standardzie NF40, budynek pasywny w standardzie NF15, współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej (Wi) i innymi (mogą być różne dla różnych uczniów – w zależności od ich uzdolnień). Nauczyciel prosi uczniów także o to, aby przygotowali fiszki, z jednej strony pojawi się zasada wykonywania budynków i instalacji spełniających określone parametry w obowiązujących Warunkach Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki z drugiej – opis i wyjaśnienie tych wymogów.

Następnie uczniowie wspólnie oglądają film instruktażowy „Bhp podczas budowy i eksploatacji instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii”, np. klasowej tablicy interaktywnej czy rzutniku. Jeżeli nie ma takiej możliwości – każdy ogląda sam na własnym sprzęcie, np. smartfonie. Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie 5 najważniejszych zasad bhp, które poznali dzięki filmowi. Uczniowie mają za zadanie wynotować je na kartkach. Nauczyciel zbiera wszystkie uczniowskie kartki i przywiesza je na tablicy. Uczniowie zakreślają w kółko powtarzające się odpowiedzi, sprawdzają, które najczęściej się dublowały. Tworzą na tej podstawie hierarchię zasad. Następnie nauczyciel włącza film jeszcze raz, aby utrwalić wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień dla tego tematu. Nauczyciel może też przygotować minitest – 5 pytań odnośnie do wybranych zasad bhp. Test ten może by wykorzystany w formie ćwiczeń sprawdzających – jako formy sprawdzenia wiedzy na ocenę (np. test końcowy). Poza tym uczniowie wypełniają ćwiczenia interaktywne (praca całego zespołu klasowego). Część z nich, w ramach utrwalenia informacji, może być zadana jako praca domowa.

E‑book

Lekcja odwrócona. Metoda ta polega na zmianie koncepcji lekcji: uczniowie najpierw w swoich domach zapoznają się z treścią e‑booka „Budowa i eksploatacja instalacji w oparciu o odnawialne źródła energii dla budynków jednorodzinnych”. W szkole pogłębiają i utrwalają swoją wiedzę, ćwiczą umiejętności, rozwiązują problemy z wykorzystaniem wiedzy nauczyciela i pod jego kontrolą. Uczniowie swoją wiedzą podzielą się z innymi podczas pracy metodą „odkrywanie przez dociekanie”. Nauczyciel na lekcji zaproponuje kilka problemów do rozwiązania – opisanie i wyjaśnienie definicji OZE Odnawialne Źródła Energii, wyjaśnienie technologii wykorzystania odnawialne źródło ciepła dla budynków jednorodzinnych. Uczniowie będą wspólnie poszukiwać rozwiązania problemu (w małych grupach) i starać się dociec, jakie może być, co ważne – może pojawić się ich kilka. Bardzo często będzie istniało kilka dróg do stworzenia konkretnej definicji.

Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Uczniowie sprawdzają poziom opanowania treści przekazywanych w czasie lekcji, korzystając z interaktywnych materiałów sprawdzających. Na podstawie zadań  i ćwiczeń tworzą listę zagadnień i umiejętności dotyczących metod wykonania oraz warunków jakie należy spełnić przy budowie systemów niskoenergetycznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynków, chłodzenia budynków oraz wentylacji budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii,  których jeszcze nie opanowali w stopniu wystarczającym. Nauczyciel prosi uczniów, aby uczniowie podali 3 najważniejsze zagadnienia. Staną się one dla nauczyciela punktem wyjścia do zaplanowania kolejnej lekcji, w trakcie której uczniowie, podzieleni na grupy, opracowują zagadnienia wskazane przez całą klasę jako najtrudniejsze do zrozumienia i opanowania.

Praca uczniów poza zajęciami

Poza lekcjami i podczas przygotowania się do lekcji uczniowie mogą korzystać ze słownika pojęć i e‑booka, dzięki którym będą mogli powtórzyć materiał przedstawiony na lekcjach bądź przygotować się do przyszłych lekcji. Filmy stanowią interesujące materiały umożliwiające przygotowanie się uczniów do sprawdzianów.

Materiał multimedialny zawarty w e‑materiale może być wykorzystywany do pracy uczniów poza zajęciami. Uczeń zdolny może samodzielnie opracować definicje pojęć energetyka słoneczna, energetyka wiatrowa, pompy ciepła. Warto zaproponować uczniom zdolnym pracę metodą place‑based learning – to powiązanie procesu uczenia się z otoczeniem. Warto uczniom zaproponować wycieczkę do budynku jednorodzinnego, w którym są odnawialne źródła energii, być może któryś z uczniów zaproponuje lokalizację, podpowie, czy ktoś z jego rodziny lub znajomych ma taki dom. Uczniowie powinni na podstawie tego wyjścia stworzyć notatkę, w której zapiszą najważniejsze informacje, które poznali w takim miejscu. Uczniowie pracujący wolniej mogą wykorzystać metodę learning by doing (action learning) – powinni przyswajać wiedzę teoretyczną podczas autentycznych działań. Nauczyciel może zaproponować takim uczniom wykonywanie interaktywnych materiałów sprawdzających podczas wizyty w takich domach jednorodzinnych – uczniowie chętnie pracują na własnych telefonach. Uczniowie mogą podczas całego cyklu lekcji tworzyć także swoje portfolio, polegać będzie na zbieraniu przez ucznia materiałów dotyczących jego własnych pomysłów związanych z tworzeniem odnawialnych źródeł energii. Przez cały czas omawiania tematu uczniowie zdolni oraz bardzo zainteresowani tematem powinni niejako „przy okazji” tworzyć notatki na temat projektu ich własnej pary obuwia. Efektem będzie stworzenie w portfolio ostatecznego projektu. Uczniowie pracujący wolniej mogą taką teczkę rozszerzać także poza lekcjami – podczas przygotowania do zajęć w domu. Pod koniec roku szkolnego ta teczka stanie się punktem wyjścia do autorefleksji uczniowskiej. Można dołożyć do niej także opracowane wcześniej mapy myśli czy przepisane tabele.

Indywidualizacja pracy z uczniem

Indywidualizacja pracy z uczniem powinna rozwijać mocne strony ucznia i zachęcać do rozwijania słabszych stron.

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu, co ułatwia przyswojenie wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‑uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym materiałem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Ze względu na konieczność przyswojenia technicznych oraz teoretycznych zagadnień w tym materiale, m.in. wiadomości dotyczących metod wykonania oraz warunków, jakie należy spełnić przy budowie systemów niskoenergetycznych na potrzeby przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynków, chłodzenia budynków oraz wentylacji budynków z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, warto zwrócić uczniom uwagę na konieczność zapoznania się z filmami oraz e‑bookiem przed zajęciami. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej przyjdzie im posługiwanie się słownictwem specjalistycznym oraz analiza konkretnych przykładów  robót związanych z budową, montażem i eksploatacją sieci oraz instalacji sanitarnych. Ułatwi to rozwiązywanie części interaktywnej zasobu – materiałów sprawdzających.

Nauczyciel może zaproponować na podstawie e‑booka przygotowanie haseł do krzyżówki, które dotyczą tematu lekcji. Uczniowie pracujący wolniej mają przygotować proste, łatwiejsze definicje haseł, zaś pracujący w szybszym tempie otrzymują od nauczyciela hasła trudniejsze, wymagające większych umiejętności. Nauczyciel może, po wykonaniu przez uczniów tego zadania, zaproponować połączenie haseł z definicjami, które wcześniej opracowywali. Należy pamiętać, żeby hasła i definicje nie trafiły do tych samych uczniów, którzy je opracowywali. Pytania powinny dotyczyć wariantów instalacji do przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania budynku , chłodzenia budynku, wentylacji mechanicznej. Hasło główne: „kocioł”, hasła do dopisania pytań: ekogroszek, ogrzewanie grzejnikowe, kocioł gazowy kondensacyjny, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, kolektory słoneczne, ogrzewanie płaszczyznowe.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści