PLANSZA INTERAKTYWNA

Spis treści

1. Rodzaje więźb/wiązarów dachowych11. Rodzaje więźb/wiązarów dachowych

• Więźba krokwiowa2Więźba krokwiowa

• Więźba wieszarowa3Więźba wieszarowa

• Więźba krokwiowo‑jętkowa4Więźba krokwiowo‑jętkowa

• Więźba z wiązarów kratowych5Więźba z wiązarów kratowych

• Więźba płatwiowa6Więźba płatwiowa

• Więźba płatwiowo‑kleszczowa7Więźba płatwiowo‑kleszczowa

• Więźba z bali i desek8Więźba z bali i desek

• Wiązary jętkowe9Wiązary jętkowe

• Wiązary z jętką podpartą10Wiązary z jętką podpartą

• Wiązary pełne11Wiązary pełne

• Wiązary puste12Wiązary puste

• Wiązary wieszarowe13Wiązary wieszarowe

• Dźwigary pełne14Dźwigary pełne

• Dźwigary kratowe15Dźwigary kratowe

2. Rodzaje dokumentacji rysunkowych162. Rodzaje dokumentacji rysunkowych

• Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowej17Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowej

• Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowej18Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowej

• Dokumentacja rysunkowa więźby wieszarowej19Dokumentacja rysunkowa więźby wieszarowej

• Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowo‑jętkowej20Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowo‑jętkowej

• Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowo‑kleszczowej21Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowo‑kleszczowej

Więźba krokwiowa

Konstrukcja nośna dachu bez podpór pośrednich, stosowana w przypadku, gdy odległość pomiędzy punktami podparcia nie przekracza 6 m. Składa się z par krokwi, stykających się ze sobą w części górnej, w dolnej zaś opartych na murłatach.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba wieszarowa

Konstrukcja dachu stosowana głównie wtedy, gdy odległości pomiędzy ścianami nośnymi są bardzo duże, wynoszą np. ok. 10 m, a wszystkie obciążenia, ze względu na brak ścian nośnych, muszą być przekazane na ściany zewnętrzne. Krokwie przekazują obciążenia np. na płatwie, a te zaś – na wieszaki zamiast na słupy.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba krokwiowo‑jętkowa

Konstrukcja dachu, w którym oprócz krokwi stykających się w kalenicy i opierających się na murłatach znajduje się dodatkowa belka, poziomy element wzmacniający ‒ jętka. Dzięki niej możliwe jest wykonanie połaci wydłużonej i o większym nachyleniu niż w przypadku więźby krokwiowej. Typowe konstrukcje więźby krokwiowo‑jętkowe są stosowane w budynkach, w których odległość pomiędzy ścianami zewnętrznymi nie przekracza 7 m. W klasycznych konstrukcjach dachów jętki łączono z krokwiami na kształt „jaskółczego ogona”.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba z wiązarów kratowych

Wiązary kratowe, charakterystyczne dla dachów hal, budynków użyteczności publicznej bądź domów z poddaszem nieużytkowym, z dachami dwuspadowymi o stosunkowo małym kącie nachylenia (15‑20°). Składają się z kilku krawędziaków tworzących układ połączonych trójkątów. Wiązary te złożone są z: pasów górnych, dolnych, słupków oraz krzyżulców.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba płatwiowa

Konstrukcja dachu, w której dolne płatwie spoczywają na stropie lub ściance kolanowej, pozostałe zaś są podparte słupami. Jako element nośny więźby te powinny mieć stosunkowo duży przekrój poprzeczny, np. 16x20 cm.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba płatwiowo‑kleszczowa

Uniwersalna konstrukcja, stosowana w dachach jedno-, dwuspadowych, płaskich i stromych, w budynkach o rozpiętości ścian zewnętrznych sięgającej nawet 16 m. Więźba płatwiowo‑kleszczowa przypomina dach jętkowo‑płatwiowy z dwiema ścianami stolcowymi, z tą różnicą, że poziome płatwie nie podpierają jętek, ale ukośne krokwie. W dachu tego typu z reguły wykonuje się dwa rodzaje wiązarów ‒ główne i pośrednie. Wiązar główny jest tworzony przez parę krokwi opierających się na płatwiach, dwa słupy stolcowe oraz parę kleszczy, czyli parę belek. Ramy pośrednie są podpierane jedynie przez płatwie. Wszystkie wiązary opierają się w dolnej części krokwi na murłatach. Jest to najbardziej uniwersalny i najczęściej stosowany rodzaj więźby dachowej.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Więźba z bali i desek

Tradycyjną więźbę dachową wykonuje się z elementów drewnianych – świerkowych lub sosnowych – czyli skręcanych lub zbijanych bali, belek, krawędziaków, łat i desek, mających długość do 7 m. Tradycyjne więźby wzmacniane są elementami stalowymi, wykorzystywanymi przy dużych rozpiętościach oraz w miejscach, w których przekroje drewniane są zbyt duże.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wiązary jętkowe

Wiązary drewniane o rozpiętości do 9 m, oparte na belkach wiązarowych lub ścianie za pośrednictwem murłaty lub belki oczepowej. Składają się z krokwi przenoszących naprężenia zginające i ściskające, oraz jętek, które przenoszą naprężenia rozciągające.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wiązary z jętką podpartą

Wiązary z jętką podpartą znajdują zastosowanie, gdy wymagane są dłuższe jętki, które same w sobie nie gwarantują stabilności konstrukcji. Tego rodzaju układ konstrukcyjny jest szczególnie często używany w przypadku budynków o większej rozpiętości ścian zewnętrznych, przekraczającej 7,5 m.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wiązary pełne

Mają zastosowanie w budynkach z nieużytkowym poddaszem. W skład wiązara pełnego wchodzi para krokwi, słupy i kleszcze, które obejmują słupy i krokwie z obu stron, usztywniając połączenie. Słupki wraz z płatwiami i mieczami tworzą tzw. ścianki stolcowe. Wiązary te ustawia się co 4 m. Obciążenia w takiej konstrukcji przekazywane są częściowo na strop, a częściowo na ściany zewnętrzne.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wiązary puste

Mają zastosowanie w budynku z poddaszem użytkowym. Krokwie oparte są tu na płatwiach. Wiązary te ustawia się co 3‑5 m. Obciążenia w takiej konstrukcji przekazywane są częściowo na strop, a częściowo na ściany zewnętrzne.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wiązary wieszarowe

Wiązary dachowe z rozwiązaniami jednowieszakowymi lub dwuwieszakowymi, w których wieszak, czyli element rozciągany, dźwiga kilka par krokwi za pośrednictwem płatwi. Rozwiązania jednowieszakowe stosuje się do rozpiętości 8 m. Przy większych rozpiętościach konieczne jest zastosowanie dodatkowych krzyżulców i większej liczby wieszaków.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dźwigary pełne

Belki stalowe lub drewniane o przekroju przeważnie prostokątnym, które mają jednolitą strukturę na przestrzeni całej długości. Dźwigary pełne są stosowane do przenoszenia obciążeń poprzez ich oparcie na podporach lub połączenie z innymi elementami konstrukcyjnymi.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dźwigary kratowe

Sztywne konstrukcje w postaci krat, powstałych z drewnianych, stalowych lub żelbetowych prętów. Do usztywnienia elementów wzdłużnych i pionowych służą elementy ukośne (zastrzały, tężniki). Miejsca łączenia prętów określa się węzłami.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowej

Dokumentacja więźby krokwiowej zawiera szczegółowy opis konstrukcyjny wykorzystania tej metody przy budowie dachów o rozpiętości między zewnętrznymi ścianami do 6‑7 m. Opisuje ona kluczowe elementy konstrukcji, tj. pary krokwi połączonych w kalenicy oraz ich długość (4,5 - 6,0 m) i rozstaw (80 - 120 cm). Taka dokumentacja powinna również uwzględniać to, że więźba krokwiowa opiera się jedynie na murłatach, dzięki którym przestrzeń na poddaszu pozostaje wolna. Innym ważnym elementem są wiatrownice – ukośnie przybite deski, które są istotnym elementem usztywniającym konstrukcję dachu w kierunku podłużnym.

Poszczególne elementy konstrukcji

Krokwie – elementy, na których opiera się całe pokrycie dachu. Mają formę pochyłych belek o prostokątnym przekroju poprzecznym: 7x14 cm lub 8x16 cm. Grubość belek wynosi min. 5 cm, zaś rozstaw krokwi waha się w przedziale 0,8 – 1,2 m.

Murłaty – poziome, drewniane belki o wymiarach od 10x10 cm do 15x15 cm, ułożone na murze budynku. Murłaty przenoszą obciążenia z więźby dachowej na ściany.

Wiatrownica – drewniana deska albo łata, przymocowana do krokwi ukośnie od spodu przez całą połać dachową, usztywniająca i wzmacniająca konstrukcję w kierunku podłużnym; dzięki niej podczas obciążenia wiatrem wiązary korelują ze sobą.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowej

Dokumentacja więźby płatwiowej zawiera kompleksowy opis tej wszechstronnej metody konstrukcyjnej. Opisuje ona płatwie jako belki równoległe do kalenicy, które podtrzymują krokwie. Płatwie dolne opierają się na stropie lub ściance kolankowej, a pozostałe są wsparte słupami. Obciążenia przenoszone są za pomocą płatwi na ściany nośne i strop.

Poszczególne elementy konstrukcji

Płatwie – belki usytuowane równolegle do kalenicy, czyli linii szczytowej dachu utworzonej na przecięciu połaci dachowych, na których opierają się krokwie.

Kalenica główna – górna, pozioma krawędź dachu, miejsce, w którym stykają się krawędzie połaci dachowych. Kalenice narożne tworzą linie przecięcia skośnych krawędzi dachu.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dokumentacja rysunkowa więźby wieszarowej

Dokumentacja więźby wieszarowej zawiera kompleksowy opis konstrukcji, wykorzystywanej głównie w przypadku budowli o dużych odległościach między ścianami nośnymi (ok. 10 m) lub w przypadku braku wewnętrznych ścian nośnych. Taka dokumentacja powinna uwzględniać to, że krokwie przekazują obciążenia na płatwie, które z kolei przenoszą je nie na tradycyjne słupy, ale na wieszaki.

Poszczególne elementy konstrukcji

Wieszar – rama składająca się z wieszaka, zastrzału, miecza i tramu.

Wieszaki – elementy wieszara do podpierania płatwi.

Zastrzał – ukośny element konstrukcyjny, który usztywnia więźbę dachową oraz łączy słup z tramem bądź belką stropową.

Miecz – ukośny element łączący dwa inne; zmniejsza rozpiętość płatwi oraz usztywnia konstrukcję dachową. Tram to główna pozioma dolna belka w drewnianych wiązarach, łącząca parę krokwi.

Tram – główna pozioma belka w drewnianych konstrukcjach trójkątnego wiązara, łącząca u dołu parę krokwi.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dokumentacja rysunkowa więźby krokwiowo‑jętkowej

Dokumentacja więźby krokwiowo‑jętkowej zawiera dokładny opis konstrukcji, wykorzystywanej głównie w przypadku, gdy rozpiętość między ścianami zewnętrznymi przekracza 6‑7 metrów. Taka dokumentacja powinna uwzględnić to, że każda para krokwi musi być podparta w około połowie długości przez poziomy element nazywany jętką. Ponadto w tej konstrukcji płatwie opierają się na słupach zwanych stolcami, umieszczonych w pewnych odstępach.

RQZMShtdsuPvc

Ilustracja przedstawia trzy rysunki techniczne więźby krokwiowo‑jętkowej. Pierwszy z rysunków przedstawia rozkład krokwi, jętki i płatew oraz widzianą frontalnie więźbę. Drugi z rysunków ilustruje dokładniej rozmieszczenie płatwi, natomiast trzeci zawiera szczegółowe przedstawienie ściany nadkrokwiowej składającej się z tynku cienkowarstwowego, płyty pir lub per 2 cm, płyty półtwardej z wełny mineralnej 100‑16 cm, płyty osb2 2,5 cm oraz płyty gkf 1,5 cm.

Poszczególne elementy konstrukcji

Krokwie – elementy, na których opiera się całe pokrycie dachu. Mają formę pochyłych belek o prostokątnym przekroju poprzecznym: 7x14 cm lub 8x16 cm. Grubość belek wynosi min. 5 cm, zaś rozstaw krokwi waha się w przedziale 0,8 – 1,2 m.

Jętka – pozioma belka, której długość nie powinna przekraczać 3,5 m, znajdująca się w górnej części wiązara dachowego pełnego i niepełnego. Łączy, w celu usztywnienia konstrukcji, parę krokwi, jednocześnie dzieląc każdą z nich na dwa odcinki. Przy parciu wiatru przenosi siły poziome z jednej krokwi na drugą, zabezpieczając je przed ugięciem lub rozsunięciem.

Stolec – pionowy element konstrukcyjny, najczęściej w formie słupa lub kolumny, który służy do podpierania i stabilizowania innych elementów konstrukcyjnych, takich jak belki, dźwigary, płyty czy dachy. Stolce są używane do przenoszenia obciążeń z górnych elementów konstrukcji na fundamenty lub na inne, niżej położone elementy nośne, które z kolei przenoszą te obciążenia do gruntu.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Dokumentacja rysunkowa więźby płatwiowo‑kleszczowej

Dokumentacja więźby płatwiowo‑kleszczowej powinna uwzględniać, że owa konstrukcja jest stosowana w przypadku dachów o rozpiętości przekraczającej 11‑12 metrów. Ponadto w więźbie płatwiowo‑kleszczowej krokwie powinny posiadać dodatkowe podparcie w około połowie ich rozpiętości w postaci płatwi i słupów. Konstrukcję mogą usztywniać poziome kleszcze - podwójne belki, łączące końce słupów z opartymi na nich krokwiami. W takiej konstrukcji więźby dachowej większe obciążenia przenoszone są na strop ostatniej kondygnacji, a nie na zewnętrzne ściany.

R1DN9TDZZu65N

Ilustracja przedstawia rysunek techniczny więźby płatwiowo‑kleszczowej. Zawiera kilkanaście podpisów przy poszczególnych elementach konstrukcji: kleszczach, płatwi drewnianej, słupie drewnianym, krokwi, murłacie, wieńcu żelbetowym, przekładce z papy, desce okapowej, rynnie. Ilustracja zawiera też znaczniki ujęte w przechylonych kwadratach takie jak: D1, D2, P1, DS1, odsyłające do odpowiednich fragmentów konstrukcji.

Poszczególne elementy konstrukcji

Kleszcze - podwójne belki wiążące końce słupów z opartymi na nich krokwiami.

Płatwie – belki usytuowane równolegle do kalenicy, czyli linii szczytowej dachu utworzonej na przecięciu połaci dachowych, na których opierają się krokwie.

Jętka – pozioma belka, której długość nie powinna przekraczać 3,5 m, znajdująca się w górnej części wiązara dachowego pełnego i niepełnego. Łączy, w celu usztywnienia konstrukcji, parę krokwi, jednocześnie dzieląc każdą z nich na dwa odcinki. Przy parciu wiatru przenosi siły poziome z jednej krokwi na drugą, zabezpieczając je przed ugięciem lub rozsunięciem.

Krokwie – elementy, na których opiera się całe pokrycie dachu. Mają formę pochyłych belek o prostokątnym przekroju poprzecznym: 7x14 cm lub 8x16 cm. Grubość belek wynosi min. 5 cm, zaś rozstaw krokwi waha się w przedziale 0,8 – 1,2 m.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia