Agata Kunicka-Goldfinger, Maciej Podbielkowski, Witold Kunicki-Goldfinger Repetytorium, liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, wiedza o społeczeństwie

Wraz z poszerzaniem prawa wyborczego, demokratyzacją stosunków społecznych, wzrostem popularności wielkich ideologii politycznych (socjalizm, liberalizm, nacjonalizm) oraz upowszechnieniem prasy (a później radia i TV), zmienił się charakter wyborów parlamentarnych. Stały się one areną starcia masowych ruchów politycznych prowadzących ostrą rywalizację i rozgrywaną nie w mikroskali okręgu wyborczego, ale na ogólnopaństwowej scenie politycznej. Partie przystosowały swe formy organizacji i działania do nowych warunków. Z niewielkich komitetów wyborczych, aktywizujących się przeważnie w okresie kampanii, przekształciły się w struktury masowe, wielotysięczne organizmy działają permanentnie. Posiadały własne wewnętrzne struktury władzy, wyraźny profil ideologiczny, sformalizowany charakter przynależności oraz stosunkowo wysoki stopień dyscypliny politycznej. Ideologiczne partie masowe miały też dosyć wyraźnie określony elektorat, zazwyczaj adresowany bowiem swoją ofertę polityczną do konkretnej klasy społecznej. Dotyczy to przede wszystkim socjalistycznego i komunistycznego ruchu robotniczego oraz partii chłopskich opartych na doktrynie agraryzmu.

repe Źródło: Agata Kunicka-Goldfinger, Witold Kunicki-Goldfinger, Maciej Podbielkowski, Repetytorium, liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, wiedza o społeczeństwie, Warszawa – Bielsko Biała 2011, s. 100.

Emanuel Rostworowski Historia Powszechna XVIII wieku

Torysi nie stanowili dworskiego czy też monarchicznego stronnictwa, ale zespół ludzi, którzy dochowując wierności pewnym przegranym u schyłku XVII i na początku XVIII wieku sprawom, odwrócili się plecami do dynastii hanowerskiej i panujących w Anglii stosunków politycznych. Toryzm w tym czasie to nie był jakiś program działania, ale postawa wyniosłego dystansu do politycznej kuchni wigów. Jeśli ktoś mówił o sobie, że jest torysem, to chciał przez to poszczycić się brakiem politycznej giętkości i ambicji do piastowania urzędów. W postawie tej trwało kilka rodów o torysowskiej przeszłości oraz rozmiłowany w tradycjonalizmie Uniwersytet Oxfordzki. Torysowska postawa była również rozpowszechniona wśród prowincjonalnej gentry. Wielu było ziemian, którzy nie mając szerszych aspiracji politycznych, ograniczali się do pilnowania swoich parafialnych interesów i z upodobaniem wygadywali na rządy i podatki. Torysi uważali siebie za ludzi „czystych rąk” a wigów za karierowiczów i ludzi „brudnych rąk”. Ów podział to zarówno już, jak i jeszcze nie system dwupartyjny, ale przeciwstawienie ludzi politycznie czynnych ludziom politycznie czynnym. Za panowania Jerzego II cała działalność polityczna spoczywała w rękach podzielonych na koterie i koneksje wigów.

historia Źródło: Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna XVIII wieku, Warszawa 1977, s. 778.