E-materiały do kształcenia zawodowego

Maści i odmiany koni

ROL.01. Jeździectwo i trening koni – jeździec 516408

ROL.01. Jeździectwo i trening koni – technik hodowca koni 314203

Maści koni

GALERIA ZDJĘĆ

6

Spis treści

  1. Jakie geny, taka maśćJakie geny, taka maść

  2. Maści podstawowe (zasadnicze)Maści podstawowe (zasadnicze)

  3. Maści rozjaśnione kremoweMaści rozjaśnione kremowe

  4. Maści rozjaśnione bułaneMaści rozjaśnione bułane

  5. Maści rozjaśnione srebrneMaści rozjaśnione srebrne

1
bg‑green

1. Jakie geny, taka maść

Zasady dziedziczenia maści umożliwiają m.in. zidentyfikowanie umaszczenia konia i wskazanie z pewnym prawdopodobieństwem, jakiej maści będzie źrebię. Genotyp konia określa się na podstawie badania DNA (np. z krwi lub włosa z grzywy wraz z cebulką), które hodowca wykonuje na własny koszt. Jednak nie wszystkie geny warunkujące maść są identyfikowane, a badania w tym zakresie wciąż trwają i odkrywane są nowe geny.

Maści podstawowe warunkują dwa loci: Agouti (A) i Extension (E). Locus to określony obszar chromosomu zajmowany przez gen. Locus E decyduje o występowaniu czarnego pigmentu eumelaniny w sierści i we włosiu konia. Ma na to wpływ dominujący gen E, który pojawia się w DNA koni z czarnym pigmentem (są to heterozygoty Ee lub homozygoty EE). Jeśli osobniki mają w swoim DNA recesywny gen ee, czarny pigment nie występuje, ale obecne są jasne pigmenty feomelaniny – od żółtawych do rudobrązowych.

Dominujący gen A ogranicza występowanie czarnego pigmentu (warunkowanego przez gen E) przeważnie do włosia i dolnych części kończyn; efektem takiego zestawienia genów jest maść gniada. Natomiast nie wpływa na recesywne geny ee – powstają wówczas wyłącznie jasne feomelaniny.

RBvujQ6bBWNPh1
Mapa myśli dotycząca zależności maści konia od jego genów. Mapa składa się z połączonych ze sobą okręgów, na których umieszczone zostały informacje. Główny okrąg. Maści podstawowe warunkują dwa loci: Agouti (A) i Extension (E). Od głównego okręgu odchodzą kolejne dwa: Locus A oraz Locus E. Locus A dzieli się na kolejne dwa okręgi. Pierwszy okrąg. Dominujący gen A oddziałuje na funkcjonowanie genu E i ogranicza miejsce występowania czarnego pigmentu głównie do włosia i dolnych części kończyn. Drugi okrąg. Gen A nie ma wpływu na recesywne geny ee, to znaczy bez względu na to, czy koń ee ma gen A, czy nie (koń aa), powstają wyłącznie feomelaniny. Z kolei od okręgu Locus E, odchodzą trzy okręgi. Pierwszy okrąg. U koni z recesywnymi genami ee czarny pigment nie występuje, lecz obecne są jasne feomelaniny – od żółtawych do rudobrązowych. Drugi okrąg. Pojawienie się tego pigmentu spowodowane jest działaniem dominującego genu E. Trzeci okrąg. Osobniki z czarnym pigmentem (E) są to heterozygoty Ee lub homozygoty dominujące EE.
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na powstawanie innych maści niż podstawowe mają wpływ różnorodne geny dodatkowe, które oddziałują w mniejszym lub większym stopniu. Przykładowe geny mające wpływ na rozjaśnienie maści podstawowej to: CIndeks górny cr – maści kremowe, D – bułane, S – srebrne, Ch – szampańskie, prl – perłowe. Również wzory białej sierści są warunkowane przez dodatkowe geny, np. Rn_ to maść dereszowata, G_ – siwa, To_ – srokatotobiano, Oo_ – srokatoovero, Lp i PATN1 - wzory tarantowate.

Schematy genotypów maści podstawowych, a także ich wszystkie warianty przedstawiono w poszczególnych galeriach zdjęć poniżej.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2
bg‑green

2. Maści podstawowe (zasadnicze)

1
1
R1KpeWo5w4Ieu
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RDE3gexdCOtXj
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1OL4d1wCHU35
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria mediów przedstawia maści podstawowe koni.

Pierwszy segment zawiera zdjęcia oraz informacje na temat maści kasztanowatej. Treść jest tożsama z treścią nagrania (pliku dźwiękowego) zamieszczonego na planszy.

Maść kasztanowata charakteryzuje się rudym zabarwieniem sierści oraz włosiem tej samej lub jaśniejszej barwy. W maści tej wyróżnia się następujące odcienie: jasnokasztanowata, kasztanowata, kasztanowata z jasnym włosiem, ciemnokasztanowata, brudnokasztanowata. Konie kasztanowate mają genotyp _ _ee (AAee, aaee, Aaee).

Maść kasztanowata. Odcień kasztanowaty charakteryzuje się rudożółtą sierścią i włosiem tej samej barwy lub nieco jaśniejszym.
Zdjęcie przedstawia konia maści kasztanowatej. Widoczny jest w chodzie, ma długą grzywę i ogon.

Maść ciemnokasztanowata. Konie o takim umaszczeniu odznaczają się sierścią ciemnobrązową do czekoladowej, a ich włosie jest tej samej barwy.
Zdjęcie przedstawia konia maści ciemnokasztanowatej. Stoi na pastwisku, ma długi ogon oraz grzywę, na której znajdują się ozdobne elementy. Na pysk ma założony kantar.

Maść jasnokasztanowata. Koń o umaszczeniu jasnokasztanowatym ma sierść jasnorudożółtą i jasne włosie.
Zdjęcie przedstawia konia maści jasnokasztanowatej. Stoi na polanie. Sierść konia ma jasnokasztanowaty kolor. Zwierzę ma długie, bardzo jasne włosie na ogonie i grzywie. Odcień włosia jest zbliżony do sierści konia.  

Maść kasztanowata z jasnym włosiem. W tym odcieniu sierść jest ruda jak u konia o odcieniu kasztanowatym, a włosie – jasne.
Zdjęcie przedstawia konia maści kasztanowatej z jasnym włosiem. Koń pasie się na łące, ogon i grzywa bardzo długie, o jasnym odcieniu.

Maść brudnokasztanowata. U tych koni sierść ma barwę ciemnobrązową, a włosie jest jasne.
Zdjęcie przedstawia konia maści brudnokasztanowatej na wybiegu.

Drugi segment zawiera zdjęcia oraz informacje na temat maści gniadej. Maść gniada charakteryzuje się sierścią czerwonobrunatną o różnym natężeniu barwy, natomiast włosie jest zawsze czarne. Kończyny konia są czarne (podpalane), przeważnie ubarwienie to sięga do stawów nadgarstkowych i skokowych. Źrebięta nie zawsze mają podpalane kończyny. Odcienie maści gniadej to: jasnogniada, gniada, ciemnogniada, skarogniada. Konie gniade mają genotyp A_E_ (AAEE, AaEe, AAEe, AaEE).

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3
bg‑green

3. Maści rozjaśnione kremowe

RYL3V0kXjaemn1
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4
bg‑green

4. Maści rozjaśnione bułane

RTzWwE0mpqdMP1
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5
bg‑green

5. Maści rozjaśnione srebrne

R1PBsMeMSFYkx1
Oprac. na podst.: Polski Związek Hodowców Koni, Identyfikacja koni i osłów. Instrukcja sporządzania opisu słownego i graficznego koni i osłów, Warszawa 2017.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia

  • Ćwiczenie 2. Locus E (Extension) w umaszczeniu konia
    Jednokrotny wybór
    Ćwiczenie 2. Locus E (Extension) w umaszczeniu konia
    R1UgGIssBZujz1
    Wskaż, o czym decyduje locus E (Extension) w umaszczeniu konia. Możliwe odpowiedzi: 1. o obecności czarnego pigmentu w sierści i we włosiu, 2. o ograniczeniu występowania czarnego pigmentu, 3. o niczym nie decyduje
  • Ćwiczenie 3. Grupy genotypów
    Wielokrotny wybór
    Wielokrotny wybór
    Wielokrotny wybór
    Ćwiczenie 3. Grupy genotypów
    RvfhdhYyHXgBi3
    1. Spośród przedstawionych genotypów zaznacz te, które charakteryzują konie kasztanowate.
    Ri7rsOKUYvQO6
    R1RomQYcSS25S3
    2. Zaznacz genotypy, które mają konie kare.
    RTvpycBFaOC2j3
    Wskaż, które grupy genotypów nie odpowiadają maści gniadej. Możliwe odpowiedzi: 1. A_E_ (AAEE, AaEe, AAEe, AaEE), 2. _ _ee (AAee, aaee, Aaee), 3. aE_ (aaEE, aaEe)
    R18ZMgjXXTN3p
  • Ćwiczenie 4. Rozpoznawanie maści konia
    Połącz w pary tekst z ilustracjami
    Ćwiczenie 4. Rozpoznawanie maści konia
    R7iHss7beZSZs21
    Dopasuj do ilustracji określenia maści konia.
    Kliknij zdjęcie, aby je powiększyć.

    Źródła zdj.: Hans Pama, Wikimedia Commons, CC BY 2.0; GOETZ Christine, Wikimedia Commons, CC BY‑SA 4.0; Lori von Gretener, Wikimedia Commons, CC BY‑SA 2.0.
    R1RBgKYQ29NB72
    Dopasuj podane maści koni do odpowiednich grup.
  • Ćwiczenie 10. Maści podstawowe i rozjaśnione
    Test
    Ćwiczenie 10. Maści podstawowe i rozjaśnione
    R4Ti4c8bRtlmO1Rozwiąż test i sprawdź swoją wiedzę na temat umaszczenia koni.1520100Gratulacje!Sprawdź, które odpowiedzi są nieprawidłowe, i spróbuj jeszcze raz.
    Test

    Rozwiąż test i sprawdź swoją wiedzę na temat umaszczenia koni.

    Liczba pytań:
    15
    Limit czasu:
    20 min
    Twój ostatni wynik:
    -
Wzory białej sierści w maściach koni 
Znaki szczególne wykorzystywane w identyfikacji koni