Ważne daty

Ryszard Wagner

R1E1iXy0SBq3c1

Ilustracja przedstawia portret Richarda Wagnera. Starszy mężczyzna został ujęty z lewego profilu. Ma dłuższe włosy, na głowie kaszkiet. Twarz ma spokojną, lekko uchylone usta. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę.

Niemiecki kompozytor, a także dyrygent, poeta (autor librett) i teoretyk sztuki. Przedstawiciel późnego romantyzmu w muzyce niemieckiej, a także jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki dramatycznej i twórca dramatu muzycznegoDramat muzycznydramatu muzycznego.

Pierwsze opery Ryszarda Wagnera napisane są jeszcze w sposób tradycyjny. Odnaleźć w nich można m. in. podział na numery, wprowadzają już jednak nowe rozwiązania kompozytorskie – tym razem ścisłe współdziałanie tekstu i muzyki, zwiększenie aktywności orkiestry. Ich libretta są dziełem kompozytora i oparte są na staroniemieckich, średniowiecznych legendach rycerskich rozwiniętych i wzbogaconych przez Wagnera.

Do oper tych należą: Holender tułacz, Tannhäuser oraz Lohengrin. W ostatniej operze opowiadającej o legendarnym rycerzu Świętego Graala nie ma już typowego podziału na numery – arie, duety itp., akty dzielą się bowiem na dłuższe sceny muzyczne. W tym dziele po raz pierwszy Wagner odstąpił też od formy uwertury na korzyść preludium (Vorspiel)Vorspiel(Vorspiel).

Dramat muzyczny

Po napisaniu Lohengrina, Wagner przestał komponować na okres 5 lat, które poświęcił na napisanie najważniejszej pracy teoretycznej pt. Opera i dramat. W pracy tej kompozytor przedstawił swoje poglądy dotyczące reformy opery. Były one reakcją przeciw operze włoskiej, w której treść dramatyczna zeszła na drugi plan, ustępując miejsca muzyce. Nowy, postulowany przez siebie rodzaj opery, Wagner nazywał dramatem muzycznym (podkreślając w ten sposób nawiązanie do dramatu starogreckiego z prymatem słowa). Lista najistotniejszych zmian Wagnera obejmowała ściślejsze zespolenie tekstu z muzyką oraz połączenie krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością.

Dramat muzyczny Wagnera stanowi syntezę sztuk (Gesamtkunstwerk)Gesamtkunstwerk(Gesamtkunstwerk), oprócz tekstu i muzyki ogromne znaczenie miała dla kompozytora scenografia, taniec oraz gra aktorska. Kompozytor twierdził, że muzyka powinna ściśle podążać za tekstem. Jednym ze skutków tej tezy jest specyficzna fraza wagnerowska, na ogół zbudowana z krótkich motywów, tworzących w efekcie tzw. niekończącą się melodię (unendliche Melodie).

Usunięta została tradycyjna uwertura, będąca dotąd często rodzajem muzycznego streszczenia opery, zamiast niej pojawił się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu. W operach wzrosła funkcja i znaczenie motywów przewodnichMotyw przewodnimotywów przewodnich (Leitmotiven), symbolizujących osoby, przedmioty, myśli, idee. Motywy te pojawiają się w partii orkiestry i wyprzedzają akcję sceniczną – w ten sposób zapowiadają lub wywołują u słuchacza pożądane skojarzenie. Rolę motywów przewodnich może spełniać akord, ugrupowanie rytmiczne, motyw czy fraza muzyczna.

W dramacie Wagnera przewagę zyskały recytatywy będące bardziej dramatycznym sposobem przekazu treści słownej. Wagner zmienił także funkcje orkiestry – dotąd stanowiła ona w miarę prosty akompaniament, u Wagnera zostaje rozbudowana, poszerzona o nowe instrumenty (m. in. tuby wagnerowskie), a jej funkcją jest też wyrażanie tego wszystkiego, czego nie można wypowiedzieć samymi słowami.

Dramaty Wagnera charakteryzują się także dużymi wymaganiami względem solistów. Wokaliści u Wagnera winni posiadać głosy o olbrzymiej skali i sile brzmienia.

Pierścień Nibelunga

Według tych zasad Wagner napisał cykl 4 dramatów muzycznych, czyli tetralogięTetralogiatetralogię o wspólnym tytule Pierścień Nibelunga.

Treść tego cyklu oparta jest przede wszystkim na mitologii germańskiej, a główną jego ideą jest mit o niszczącej sile złota. Świat realny łączy się tu z fantastycznym, a obok ludzi występują bogowie, półbogowie, olbrzymy itp. Nibelungi to legendarny ród karłów, strzegący brył złota, ukrytego przez nich w podziemnej jaskini. Pierścień wykuty z tego złota dawał posiadaczowi nieograniczoną władzę nad ludźmi, toteż stał się przedmiotem ogólnego pożądania i przyczyną nieszczęść. Poszczególne dramaty wchodzące w skład tetralogii przedstawiają szereg wątków powiązanych tym wspólnym motywem literackim.

Na Pierścień Nibelunga, uroczysty dramat sceniczny na trzy dni i jeden wieczór (jak pisał sam kompozytor) składają się 4 dramaty muzyczne:

• Złoto Renu - prolog,

• Walkiria - dzień pierwszy,

• Zygfryd - dzień drugi,

• Zmierzch bogów - dzień trzeci.

R1WOFMyntxOvP1

Ilustracja przedstawia Emila Fischera jako Wotana, podczas premiery „Złota Renu” w Nowym Jorku w 1889 r. Mężczyzna stoi w prawej ręce trzyma drewnianą strzałę, która jest od niego dłuższa. Lewą rękę podpiera się o biodro. Ubrany jest w zbroję, ma metalowe zakrycie głowy. Twarz ma niewyraźną, ale widać wąsa i długą brodę.

Rb8yHHb6YxZqk1

Ilustracja przedstawia realizację dramatu „Walkiria” z 1908 r. Skalne miasto a poniżej stojąca kobieta w zbroi i drewnianą strzałą. Ujęta jest z lewego profilu, ma długi, upleciony warkocz. Po lewej stronie znajduje się siedzący na skale mężczyzna w długich włosach, obok niego znajduje się niewiasta, która leży na ziemi, głowę opiera o wewnętrzną część ud mężczyzny. Kobieta jest w białej sukni, ma długie, rozpuszczone włosy.

RQ3Ys2KyQlgq51

Ilustracja przedstawia przytulone dwie osoby - Zygfrydę i Brunnhilda, które stoją pod drzewem. Mężczyzna półnagi, nachyla się nad twarzą kobiety, ma długie, kręcone włosy. Kobieta odziana w szaty, na długie blond włosy, patrzy ku górze w oczy mężczyzny.

Rg1tbms5HT3KW1

Ilustracja przedstawia realizację dramatu „Zmierzch bogów”, Bayreuth z 1938 r. Na zdjęciu znajduje się dwóch wojowników po prawej stronie, ubrani są w zbroje. W centrum stoi kobieta w jasnych szatach. W oddali widać skały, las i gęste, burzowe chmury.

Jest to najbardziej gigantyczne dzieło w historii literatury muzycznej, łączny czas trwania osiąga co najmniej dwanaście godzin. Jego pierwsze wykonanie miało miejsce w Teatrze Operowym Bayreuth w 1876 r., zgodnie z intencją kompozytora w czterech po sobie następujących dniach.

Dzieło to nie tylko jest niesamowicie rozbudowane pod względem rozmiarów każdej z części. Także obsada wykonawcza jest kilkukrotnie większa, niż np. w operach epoki klasycyzmu.

Podsumowanie twórczości

RXuUYBMNM9v2r1

Ilustracja przedstawia porównanie orkiestr w operze Mozarta i dramacie Wagnera. Pojawia się następująca treść: Ilustracja przedstawia porównanie orkiestr w operze Mozarta i dramacie Wagnera. W treści zostało zapisane pod Mozart Don Giovanni (1787), ok. 34 osoby 2 flety 2 oboje 2 klarnety 2 fagoty 2 ragi 2 trąbki 3 puzony kotły mandolina I i ll skrzypce, altówki, wiolonczele, kontrabasy (przypuszczalnie 4 + 4 + 3 + 2 + 2 klawesyn + wiolonczela w recytatywach Wagner Zmierzch bogów (1876) 114 osób 1 flet piccolo 3 flety 3 oboje 1 rożek angielski 3 klarnety + 1 klarnet basowy 3 fagoty 3 trąbki +1 trąbka basowa 8 rogów 3 puzony 1 puzon kontrabasowy 5 tub triangle - dzwony talerze 4 kotły wielki bęben 6 harf 16 pierwszych skrzypiec 16 drugich skrzypiec 12 altówek 12 wiolonczel 8 kontrabasów

Ryszard Wagner miał skłonność do gigantomanii. Kompozytor był przekonany o mistycznym charakterze swej muzyki. Całość tego dzieła została ukończona i wystawiona dzięki pomocy materialnej wspomnianego już miłośnika muzyki Wagnera – króla bawarskiego Ludwika II. Był on pierwszym prawdziwym wagnerystą, który także w życiu prywatnym zauroczony był geniuszem muzycznym Wagnera i chętnie identyfikował się z niektórymi postaciami z jego oper.

Ludwik II przyczynił się on m. in. do wybudowania specjalnego, olbrzymiego teatru w Bayreuth, w którym możliwe okazało się wystawienie całego cyklu. Teatr ten jest obiektem godnym uwagi z kilku względów. Przybywało się tu (i przybywa w dalszym ciągu) jak na odświętne nabożeństwo. Widownia pomyślana jest na wzór grecki – jako wielka, amfiteatralnie wznosząca się przestrzeń z doskonałą widocznością ze wszystkich miejsc. Widownia musiała być zaciemniana, co stanowiło nowość w czasach Wagnera. Scena w teatrze była szczytem doskonałości technicznej – jak na ówczesne czasy; mimo to było wiele scen niewykonalnych, np. wejście bogów po łuku tęczy, cwałowanie Walkirii na koniach itp. Poprzez złudzenie perspektywy scenie nadawano głębi.

Orkiestra umieszczona została w oddzielnym przykrytym pomieszczeniu. W ten sposób dźwięk orkiestry wdzierał się szczeliną bezpośrednio na scenę, a dopiero potem na widownię. Każdy fragment orkiestry był lepiej słyszalny dla śpiewaków, a dźwięk głosów wokalnych nie ginął w nurcie brzmienia orkiestry. Ten kanał dla orkiestry powinien być wykorzystany jako mistyczna przepaść między sceną a publicznością, muzycy orkiestrowi zaś nie powinni odwracać uwagi słuchacza.

R1Ijwf6XNzrzQ1

Ilustracja przedstawia wnętrze Teatru Operowego w Bayreuth. Teatr operowy zbudowany w północnej części bawarskiego miasta Bayreuth, powstały jako miejsce wystawiania oper Ryszarda Wagnera podczas corocznego festiwalu w Bayreuth. Salę wypełniają krzesła z brązowymi, miękkimi obiciami. Po prawej stronie sali znajdują się jasne kolumny. Na każdej kolumnie zawieszona jest lampa. Sufit jest jasny, z delikatnymi zdobieniami.

Teatr powstał jako teatr festiwalowy, stał się miejscem spotkań nowej publiczności, miejscem pielgrzymki, teatrem przyszłości. Obiektem nie reprezentacyjnym, ale funkcjonalnym. Wszystko miało tu służyć dziełu muzyczno‑dramatycznemu. Przedstawienia są objawieniem geniusza. Takie kilkudniowe święto muzyki było spełnieniem marzenia Wagnera.

Dramat muzyczny Ryszarda Wagnera

RhRRlaCOZP8re

Ilustracja interaktywna przedstawia Ryszarda Wagnera. Starszy mężczyzna został ujęty z lewego profilu. Ma dłuższe włosy, na głowie kaszkiet. Twarz ma spokojną, lekko uchylone usta. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Niemiecki kompozytor, a także dyrygent, poeta (autor librett) i teoretyk sztuki. Przedstawiciel późnego romantyzmu w muzyce niemieckiej. Także jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki dramatycznej i twórca dramatu muzycznego.

Ilustracja interaktywna przedstawia Ryszarda Wagnera. Starszy mężczyzna został ujęty z lewego profilu. Ma dłuższe włosy, na głowie kaszkiet. Twarz ma spokojną, lekko uchylone usta. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Niemiecki kompozytor, a także dyrygent, poeta (autor librett) i teoretyk sztuki. Przedstawiciel późnego romantyzmu w muzyce niemieckiej. Także jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki dramatycznej i twórca dramatu muzycznego.

1

1. Niemiecki kompozytor, a także dyrygent, poeta (autor librett) i teoretyk sztuki. Przedstawiciel późnego romantyzmu w muzyce niemieckiej. Także jeden z najwybitniejszych kompozytorów muzyki dramatycznej i twórca dramatu muzycznego.

Rh7FujlGOgi0c

Ilustracja interaktywna przedstawia: Tetralogia Pierścień Nibelunga. Czarno-biała ilustracja przedstawia skałę i ludzi stojących na skale. Postacie są w długich szatach, w dłoni trzymają włócznie. Niebo jest ciemne, mroczne, zasłonięte ogromnymi chmurami. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W pracy „Opera i dramat” kompozytor przedstawił swoje poglądy dotyczące reformy opery, które były reakcją przeciw operze włoskiej. Lista najistotniejszych zmian Wagnera obejmowała ściślejsze zespolenie tekstu z muzyką oraz połączenie krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością. Usunięta została tradycyjna uwertura, będąca dotąd często rodzajem muzycznego streszczenia opery, zamiast niej pojawił się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu.

Ilustracja interaktywna przedstawia: Tetralogia Pierścień Nibelunga. Czarno-biała ilustracja przedstawia skałę i ludzi stojących na skale. Postacie są w długich szatach, w dłoni trzymają włócznie. Niebo jest ciemne, mroczne, zasłonięte ogromnymi chmurami. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. W pracy „Opera i dramat” kompozytor przedstawił swoje poglądy dotyczące reformy opery, które były reakcją przeciw operze włoskiej. Lista najistotniejszych zmian Wagnera obejmowała ściślejsze zespolenie tekstu z muzyką oraz połączenie krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością. Usunięta została tradycyjna uwertura, będąca dotąd często rodzajem muzycznego streszczenia opery, zamiast niej pojawił się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu.

1

1. W pracy „Opera i dramat” kompozytor przedstawił swoje poglądy dotyczące reformy opery, które były reakcją przeciw operze włoskiej. Lista najistotniejszych zmian Wagnera obejmowała ściślejsze zespolenie tekstu z muzyką oraz połączenie krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością. Usunięta została tradycyjna uwertura, będąca dotąd często rodzajem muzycznego streszczenia opery, zamiast niej pojawił się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu.

R1VNuRpOede1J

Ilustracja interaktywna przedstawia Reforma operowa – orkiestra i soliści. Na fotografi widać plecy mężczyzny, który gra na skrzypcach. W tle widac również inne osoby. Mężczyzna ubrany jest w ciemny garnitur, ma okulary. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wagner zmienił także funkcję orkiestry – dotąd stanowiła ona w miarę prosty akompaniament, u Wagnera zostaje rozbudowana, poszerzona o nowe instrumenty (m.in. tuby wagnerowskie), a jej funkcją jest też wyrażanie tego wszystkiego, czego nie można wypowiedzieć samymi słowami. 2. Dramaty Wagnera charakteryzują się także dużymi wymaganiami względem solistów. Wokaliści u Wagnera winni posiadać głosy o olbrzymiej skali i sile brzmienia.

Ilustracja interaktywna przedstawia Reforma operowa – orkiestra i soliści. Na fotografi widać plecy mężczyzny, który gra na skrzypcach. W tle widac również inne osoby. Mężczyzna ubrany jest w ciemny garnitur, ma okulary. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wagner zmienił także funkcję orkiestry – dotąd stanowiła ona w miarę prosty akompaniament, u Wagnera zostaje rozbudowana, poszerzona o nowe instrumenty (m.in. tuby wagnerowskie), a jej funkcją jest też wyrażanie tego wszystkiego, czego nie można wypowiedzieć samymi słowami. 2. Dramaty Wagnera charakteryzują się także dużymi wymaganiami względem solistów. Wokaliści u Wagnera winni posiadać głosy o olbrzymiej skali i sile brzmienia.

1

2

1. Wagner zmienił także funkcję orkiestry – dotąd stanowiła ona w miarę prosty akompania¬ment, u Wagnera zostaje rozbudowana, poszerzona o nowe instrumenty (m.in. tuby wagnerowskie), a jej funkcją jest też wyrażanie tego wszystkiego, czego nie można wypowiedzieć samymi słowami.

2. Dramaty Wagnera charakteryzują się także dużymi wymaganiami względem solistów. Wokaliści u Wagnera winni posiadać głosy o olbrzymiej skali i sile brzmienia.

R1LvjEqrzRmRQ

Ilustracja interaktywna przedstawia: „Tristan i Izolda”. Ilustracja przedstawia unoszące się w powietrzu dwie przytulone postacie. Mężczyzna ma długi, fioletowy płaszcz, ciemne włosy. Kobieta ma zwiewną, długą, białą suknię i jasne rozpuszczone włosy. Oprócz tego po prawej stronie na dole widać jeszcze trzy postacie. Kobietę w granatowej sukni, która opiera się na klęczniku. Obok jest rycerz w zbroi, w nakryciu głowy. Jego mina jest zaskoczona, spogląda na przytuloną parę. Obok niego stoi starzec, w granatowym płaszczu, opiera się zamyślony. Ma nakrycie głowy ze skrzydłami i długą białą brodę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Treść „Tristana i Izoldy” osnuta jest na średniowiecznej, staroceltyckiej legendzie opowiadającej o nieszczęśliwej miłości tytułowych bohaterów. Wagner jako pierwszy nie przedstawiał zdrady małżeńskiej, lecz tragedię miłości. Dzieło to tak bardzo różniło się od wszystkiego, co do tego czasu powstało, że wywołało wiele protestów. Jest to najbardziej autobiograficzny dramat muzyczny Wagnera.

Ilustracja interaktywna przedstawia: „Tristan i Izolda”. Ilustracja przedstawia unoszące się w powietrzu dwie przytulone postacie. Mężczyzna ma długi, fioletowy płaszcz, ciemne włosy. Kobieta ma zwiewną, długą, białą suknię i jasne rozpuszczone włosy. Oprócz tego po prawej stronie na dole widać jeszcze trzy postacie. Kobietę w granatowej sukni, która opiera się na klęczniku. Obok jest rycerz w zbroi, w nakryciu głowy. Jego mina jest zaskoczona, spogląda na przytuloną parę. Obok niego stoi starzec, w granatowym płaszczu, opiera się zamyślony. Ma nakrycie głowy ze skrzydłami i długą białą brodę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Treść „Tristana i Izoldy” osnuta jest na średniowiecznej, staroceltyckiej legendzie opowiadającej o nieszczęśliwej miłości tytułowych bohaterów. Wagner jako pierwszy nie przedstawiał zdrady małżeńskiej, lecz tragedię miłości. Dzieło to tak bardzo różniło się od wszystkiego, co do tego czasu powstało, że wywołało wiele protestów. Jest to najbardziej autobiograficzny dramat muzyczny Wagnera.

1

1. Treść „Tristana i Izoldy” osnuta jest na średniowiecznej, staroceltyckiej legendzie opowiadającej o nieszczęśliwej miłości tytułowych bohaterów. Wagner jako pierwszy nie przedstawiał zdrady małżeńskiej, lecz tragedię miłości. Dzieło to tak bardzo różniło się od wszystkiego, co do tego czasu powstało, że wywołało wiele protestów. Jest to najbardziej autobiograficzny dramat muzyczny Wagnera.

Zadania

Słownik pojęć

Źródła:

• encyklopedia.pwn.pl

• sjp.pl

Galeria dzieł sztuki

R1E1iXy0SBq3c1

Ilustracja przedstawia portret Richarda Wagnera. Starszy mężczyzna został ujęty z lewego profilu. Ma dłuższe włosy, na głowie kaszkiet. Twarz ma spokojną, lekko uchylone usta. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę.

R1WOFMyntxOvP1

Ilustracja przedstawia Emila Fischera jako Wotana, podczas premiery „Złota Renu” w Nowym Jorku w 1889 r. Mężczyzna stoi w prawej ręce trzyma drewnianą strzałę, która jest od niego dłuższa. Lewą rękę podpiera się o biodro. Ubrany jest w zbroję, ma metalowe zakrycie głowy. Twarz ma niewyraźną, ale widać wąsa i długą brodę.

Rb8yHHb6YxZqk1

Ilustracja przedstawia realizację dramatu „Walkiria” z 1908 r. Skalne miasto a poniżej stojąca kobieta w zbroi i drewnianą strzałą. Ujęta jest z lewego profilu, ma długi, upleciony warkocz. Po lewej stronie znajduje się siedzący na skale mężczyzna w długich włosach, obok niego znajduje się niewiasta, która leży na ziemi, głowę opiera o wewnętrzną część ud mężczyzny. Kobieta jest w białej sukni, ma długie, rozpuszczone włosy.

RQ3Ys2KyQlgq51

Ilustracja przedstawia przytulone dwie osoby - Zygfrydę i Brunnhilda, które stoją pod drzewem. Mężczyzna półnagi, nachyla się nad twarzą kobiety, ma długie, kręcone włosy. Kobieta odziana w szaty, na długie blond włosy, patrzy ku górze w oczy mężczyzny.

Rg1tbms5HT3KW1

Ilustracja przedstawia realizację dramatu „Zmierzch bogów”, Bayreuth z 1938 r. Na zdjęciu znajduje się dwóch wojowników po prawej stronie, ubrani są w zbroje. W centrum stoi kobieta w jasnych szatach. W oddali widać skały, las i gęste, burzowe chmury.

R1Ijwf6XNzrzQ1

Ilustracja przedstawia wnętrze Teatru Operowego w Bayreuth. Teatr operowy zbudowany w północnej części bawarskiego miasta Bayreuth, powstały jako miejsce wystawiania oper Ryszarda Wagnera podczas corocznego festiwalu w Bayreuth. Salę wypełniają krzesła z brązowymi, miękkimi obiciami. Po prawej stronie sali znajdują się jasne kolumny. Na każdej kolumnie zawieszona jest lampa. Sufit jest jasny, z delikatnymi zdobieniami.

Biblioteka muzyczna