E-materiały do kształcenia zawodowego

Technologie wykonywania robót ciesielskich

BUD.02. Wykonywanie robót ciesielskich - CIEŚLA 711501

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
balustrada
balustrada

Konstrukcja zabezpieczająca schody, tarasy, balkony, dachy itp. Montowana jest na krawędzi zabezpieczanego elementu, może pełnić również funkcję ozdobną. Balustrady są wykonywane z różnych materiałów, m.in. ze stali, miedzi, betonu oraz drewna. Balustrada drewniana składa się ze słupków i/lub poprzeczek poziomych oraz poręczy.

deskowanie tunelowe
deskowanie tunelowe

Jest to rozwiązanie systemowe, które umożliwia wylanie w tym samym czasie ścian i stropów. Dwie tarcze ścienne są połączone z tarczą deskowania stropu (złożoną z dwóch części) za pomocą przegubów.

deskowanie półtunelowe
deskowanie półtunelowe

Rodzaj deskowania systemowego. Składa się z dwóch boków oraz sztywno z nimi połączonej płyty stropowej.

deskowanie przestawne
deskowanie przestawne

Wykorzystywanie gotowych form, złożonych z płyt o określonych wymiarach, służących do układania betonu. Po nabraniu wytrzymałości przez beton forma jest demontowana i przestawiana na kolejne stanowisko. Dla największej efektywności zalecany jest podział prac na cztery działki: demontażu, montażu, betonowania i dojrzewania betonu.

dłużyca
dłużyca

Okrągłe wielkowymiarowe drewno o długości minimum 9 (dla drzew iglastych) lub 6 metrów (dla drzew liściastych) oraz minimalnej średnicy 20 centymetrów.

ławy fundamentowe
ławy fundamentowe

Element konstrukcyjny budynku, przenoszący na grunt jego ciężar. Jest najniższą częścią fundamentu. Ławy fundamentowe stawia się poniżej poziomu przemarzania, bezpośrednio w gruncie.

kozioł budowlany
kozioł budowlany

Rodzaj rusztowania o niewielkiej wysokości; składa się z dwóch podpór przestrzennych oraz pomostu. Wykorzystywane jest podczas wykonywania robót tynkarskich i malarskich.

krawędziak
krawędziak

Sortyment tarcicy wykorzystywany w konstrukcji dachu; drewniana belka o przekroju zbliżonym do kwadratu, podtrzymująca dach budynku w celu przeniesienia obciążenia stropu na ściany i minimalizowania ryzyka zawalenia się konstrukcji budynku. Krawędziaki powstają w wyniku obróbki drewna okrągłego. 

mur pruski
mur pruski

Rodzaj ściany ryglowej, w której drewniana konstrukcja jest wypełniona cegłą. Rozwiązanie to było popularne w XIX‑wiecznej Europie Środkowej i Zachodniej.

nadproża
nadproża

Element konstrukcyjny (płaski, poziomy lub sklepiony) w formie belki, umieszczany nad otworami w ścianie. Przenosi obciążenia, oddziałujące na ścianę nad otworem, na mur po obu jego stronach.

oczep
oczep

Poziomy element, który łączy słupki ściany drewnianej.

podciąg
podciąg

Belka drewniana lub stalowa montowana poziomo na słupach lub ścianach nośnych w celu podparcia belek stropowych.

podest
podest

Element architektoniczny mający postać poziomej płaszczyzny zbudowanej ponad powierzchnią gruntu. W konstrukcji schodów podest stanowi początek lub koniec biegu schodowego, ewentualnie przedziela dwa biegi schodowe.

podsufitka
podsufitka

Wykończenie stropu w postaci desek, które są przybite do spodu belek stropowych.

podwalina
podwalina

Dolna krawędź ściany drewnianej, element umieszczony na fundamencie lub stropie.

poszycie
poszycie

Wykończenie konstrukcji ściany od zewnątrz. Do jego wykonania wykorzystuje się płyty drewnopochodne lub płyty gipsowo‑włóknowe.

pułap
pułap

Warstwa desek przybita najczęściej od spodu do belek stropowych.

rusztowanie
rusztowanie

Konstrukcja pomocnicza budowana tymczasowo podczas prowadzenia różnego rodzaju robót budowlanych na wysokościach.

rygiel
rygiel

Element konstrukcyjny, rodzaj belki montowanej między słupami.

schodnie
schodnie

Aluminiowe konstrukcje wyposażone w schody, umożliwiające szybkie przemieszczanie się między poziomami. Łatwość i szybkość montażu pozwala na dostosowanie ich do dowolnej geometrii czy kondygnacji budynku.

schody płytowe
schody płytowe

Schody płytowe tworzy płyta biegowa wsparta na belkach spocznikowych lub na ścianach klatki schodowej. Płyta ta jest połączona bezpośrednio z płytą spocznikową, czyli podestem lub może się opierać na belkach spocznikowych (żebrach), które są jej częścią.

schody policzkowe
schody policzkowe

Schody w tego typu konstrukcji posiadają stopnie oparte z dwóch stron na belkach (policzkach).

słup
słup

Pionowy element konstrukcyjny przenoszący obciążenia z układu konstrukcyjnego na fundament lub inny element, na którym został zamontowany. Może być wykonany z drewna, stali lub żelbetu.

słupek
słupek

Główny, pionowy element konstrukcyjny ściany drewnianej (słupek standardowy); pełni również dodatkowe funkcje, np. podpiera elementy stropu, które generują duże siły skupione (słupek zwielokrotniony) lub stanowi konstrukcję nośną otworu (słupki okienne lub drzwiowe).

stopa fundamentowa
stopa fundamentowa

Element posadowienia konstrukcji budowlanych, stosowany do przenoszenia obciążeń osiowych na grunt nośny, a także punktowych z elementów konstrukcyjnych i nośnych. Stopa zaliczana jest do fundamentów płaskich bezpośrednich. Stosuje się ją pod elementami, między którymi rozstaw jest znaczny; niekiedy występują w parach (tzw. stopy grupowe). Wykorzystuje się ją także przy posadowieniu krótkich fragmentów kominów i ścian, które wymagają fundamentowania ze względu na ciężar.

strop belkowy
strop belkowy

Bardzo lekkie stropy wykonywane najczęściej z drewna, wykorzystywane do budowy tradycyjnych domów drewnianych. Ich największą wadą jest  łatwopalność. Strop z belek stalowych, mających zastosowanie w domach murowanych, układa się bardzo szybko, lecz wymaga dużej precyzji.

strop deskowy
strop deskowy

Strop zbudowany z desek (rozmieszczonych co 40‑45 cm) lub bali (rozmieszczonych co 50‑60 cm), które stanowią elementy nośne. Do nich mocowane są deski podłogi. Pomiędzy elementami nośnymi przybija się na krzyż łaty lub deski w celu usztywnienia konstrukcji stropu.

strop gęstożebrowy
strop gęstożebrowy

Składa się z płyty żelbetowej oraz żeber rozstawionych maksymalnie co 90 centymetrów. Stosowany przede wszystkim w budynkach piętrowych ze względu na lepsze podparcie dla dużych obciążeń, jakie daje gęste ustawienie żeber.

stropodach
stropodach

Strop znajdujący się nad ostatnią kondygnacją budynku, spełniający równocześnie rolę dachu płaskiego. Rozwiązanie to charakteryzuje brak poddasza.

stropy płytowe
stropy płytowe

Płyta żelbetowa umocowana na rusztowaniu. Najczęściej wykorzystywane są płyty okrągłootworowe kanałowe. Montaż stropu płytowego trwa zaledwie kilka godzin i nie wymaga deskowania ani stempli, jednak konieczne jest użycie ciężkiego sprzętu. Strop płytowy może być obciążany już po ułożeniu.

szalunek (deskowanie)
szalunek (deskowanie)

Forma wykonana z drewna lub płyt OSB służąca do wykonania elementów konstrukcji budynku (ścian, stropów, fundamentów). Szalunek nadaje betonowi odpowiedni kształt, a także zapobiega jego wylewaniu się.

ściany drewniane
ściany drewniane

Ściany wykonane z drewna; posiadają konstrukcję szkieletową złożoną z elementów pionowych – słupów oraz poziomych – podwalin, oczepów, nadproży okiennych.

ściana monolityczna
ściana monolityczna

Rodzaj ściany wylewany z betonu jako całość, stosowany najczęściej przy schodach, fundamentach i elementach konstrukcyjnych. Cechuje się większą szczelnością, trwałością i gładkością niż ściany fundamentowe.

ściana ryglowa
ściana ryglowa

Ściana szkieletowa zbudowana na podwalinie z pionowych słupów, które są połączone poziomymi ryglami (krótkimi elementami). Ten rodzaj konstrukcji ściany ma bardzo bogatą historię sięgającą średniowiecza. Ścianę ryglową wykonuje się bez użycia stalowych łączników i gwoździ.

ślepy pułap
ślepy pułap

Warstwa desek mocowana wewnątrz konstrukcji stropu przy pomocy listew przybijanych do belek. Układana na niej polepa wygłusza strop i pełni funkcję izolacji termicznej.

wieniec
wieniec

Element konstrukcyjny w formie belki żelbetowej umieszczanej w ścianach budynku, okala stropodach lub strop. Rolą belki jest połączenie ścian ze stropem i w konsekwencji przeniesienie na nie jego obciążenie. Usztywnia także cały budynek.

zastrzał
zastrzał

Element konstrukcyjny ścian szkieletowych w postaci belki montowanej ukośnie; jego funkcją jest usztywnienie pionowych elementów konstrukcji.