Mechaniczna praca maszyn: formowanie, odprężanie i hartowanie wyrobów ze szkła
CES.02. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego - Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 818116, Technik technologii szkła 311925
Krzywa odprężania - co przedstawia?
SCHEMAT INTERAKTYWNY
Przeanalizuj poniższe plansze i dowiedz się, czym charakteryzuje się odprężanieOdprężanieodprężanie wyrobów ze szkła. Zwróć szczególną uwagę na schemat krzywej odprężania.
W poniższym schemacie masz możliwość poszerzenia informacji związanych z odprężaniem wyrobów ze szkła – w tym celu kliknij na dymek z wybraną przez Ciebie liczbą. Dodatkowo istnieje możliwość zmiany języka, aby to zrobić, kliknij na strzałkę, która znajduje się po prawej stronie grafiki – obok napisu „wersja angielskojęzyczna”.
ReL7r6a81Y3j5
Schemat interaktywny, pt. Krzywa odprężania. Przedstawia kilka obrazków z numerami, pod którymi kryją się opisy oraz nagrania audio tożsame z opisami. Przy numerze jeden jest ilustracja przedstawiająca kieliszki jadące na taśmie produkcyjnej. Przy numerze dwa jest zdjęcie ukazujące stłuczony kieliszek do wina. Kieliszek jest przewrócony. Leży na czarnej powierzchni. Przy numerze trzy jest schemat ukazujący układ naprężeń występujący w szybie hartowanej. Na schemacie jest przekrój w kształcie sześcianu. Wysokość sześcianu to grubość szkła t=100 procent. W środkowej części jest warstwa opisana jako naprężenia rozciągające. To 60 procent (t). Nad i pod tą warstwą jest warstwa zewnętrzna określana jako naprężenia ściskające. Wynosi ono 20 procent nad i pod warstwą określoną jako naprężenia rozciągające. Przy numerze cztery jest ilustracja ukazująca identyczne szklane kieliszki. Są umieszczone na płaskiej powierzchni, dnem do góry. Przy numerze pięć jest wykres przedstawiający zależność temperatury wyrażonej w stopniach Celsjusza od czasu TAU, na którym zaprezentowano przebieg procesu odprężania, który to składa się z czterech stadiów. Początek wykresu znajduje się w punkcie o współrzędnych zero średnik dwadzieścia, zatem przypada na temperaturę dwadzieścia stopni Celsjusza. W tym momencie rozpoczyna się pierwsze stadium TAU indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego. Wykres odwzorowujący funkcję rosnącą liniową ma postać odcinka wychodzącego z wspomnianego punktu, nad którym zapisano plus v indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego, co oznacza wzrost prędkości ogrzewania szkła poddawanego obróbce. W stadium tym osiągnięta i przekroczona zostaje dolna temperatura odprężania tangens. Po jej przekroczeniu wykres przechodzi przez punkt odpowiadający t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego reprezentujący temperaturę zeszklenia, następnie funkcja dalej rośnie, osiągając t indeks dolny, opt, koniec indeksu dolnego, czyli górą granicę temperatury odprężania. Obok zapis t indeks dolny, o p t, koniec indeksu dolnego, równa się, tangens, plus, DELTA t. Dalej następuje drugie stadium TAU indeks dolny, B, koniec indeksu dolnego, w którym górna temperatura odprężania zostaje utrzymana, zatem wykres dla tego stadium ma postać odcinka równoległego do poziomej osi X. Następnie w stadium trzecim TAU indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego dochodzi do powolnego schładzania do dolnej granicy temperatury odprężania, to jest t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego, wykres odwzorowuje funkcję liniową malejącą, zatem stanowi go w danym stadium odcinek łączący punkt górnej granicy temperatury odprężenia tangens i punkt dolnej granicy odprężenia t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego. Nad tym fragmentem wykresu zapisano minus v indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego, co informuje o tym, że prędkość chłodzenia łagodnie wzrasta. Ostatnie stadium TAU indeks dolny, D, koniec indeksu dolnego przedstawia gwałtowny spadek temperatury, aż do momentu osiągnięcia temperatury pokojowej. Odcinek reprezentujący ten fragment wykresu jest najmocniej nachylony. Zatem prędkość chłodzenia jest większa niż w poprzednim stadium. Przy numerze sześć jest schemat odprężarki komorowej. Przypomina długą taśmę z licznymi komorami. Na ilustracji odpowiadającej numerowi siedem pokazano kostki szklane podczas badania polaryzatorem. Na linii - w jej połowie - znajduje się pionowa badana płytka szklana. Po lewej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na lewo od niego źródło światła. Po prawej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na prawo od niego oko. Pod linią w pionowych prostokątach są kolory. Kolory są coraz bogatsze od lewej strony do prawej, czyli od źródła światła do oka. Pod źródlem światła w prostokącie jest tylko kolor różowy, pod okiem w prostokącie jest kolor czerwony, żółty, niebieski. Na ilustracji z numerem osiem stoją trzy kieliszki do wina. Opisano: 1. Co przyczynia się do powstawania naprężeń w wyrobach ze szkła? Zdjęcie ukazuje gotowe kieliszki w fabryce szkła. W tle są rozżarzone elementy trzymane w specjalnych kleszczach. Wyrób szklany uformowany z masy szklanej w wysokiej temperaturze i chłodzony do temperatury otoczenia przy normalnie stosowanych szybkościach, zawsze wykazuje naprężenia termiczne, spowodowane odmiennymi warunkami stygnięcia warstw zewnętrznych i wewnętrznych szkła.
Schemat interaktywny, pt. Krzywa odprężania. Przedstawia kilka obrazków z numerami, pod którymi kryją się opisy oraz nagrania audio tożsame z opisami. Przy numerze jeden jest ilustracja przedstawiająca kieliszki jadące na taśmie produkcyjnej. Przy numerze dwa jest zdjęcie ukazujące stłuczony kieliszek do wina. Kieliszek jest przewrócony. Leży na czarnej powierzchni. Przy numerze trzy jest schemat ukazujący układ naprężeń występujący w szybie hartowanej. Na schemacie jest przekrój w kształcie sześcianu. Wysokość sześcianu to grubość szkła t=100 procent. W środkowej części jest warstwa opisana jako naprężenia rozciągające. To 60 procent (t). Nad i pod tą warstwą jest warstwa zewnętrzna określana jako naprężenia ściskające. Wynosi ono 20 procent nad i pod warstwą określoną jako naprężenia rozciągające. Przy numerze cztery jest ilustracja ukazująca identyczne szklane kieliszki. Są umieszczone na płaskiej powierzchni, dnem do góry. Przy numerze pięć jest wykres przedstawiający zależność temperatury wyrażonej w stopniach Celsjusza od czasu TAU, na którym zaprezentowano przebieg procesu odprężania, który to składa się z czterech stadiów. Początek wykresu znajduje się w punkcie o współrzędnych zero średnik dwadzieścia, zatem przypada na temperaturę dwadzieścia stopni Celsjusza. W tym momencie rozpoczyna się pierwsze stadium TAU indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego. Wykres odwzorowujący funkcję rosnącą liniową ma postać odcinka wychodzącego z wspomnianego punktu, nad którym zapisano plus v indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego, co oznacza wzrost prędkości ogrzewania szkła poddawanego obróbce. W stadium tym osiągnięta i przekroczona zostaje dolna temperatura odprężania tangens. Po jej przekroczeniu wykres przechodzi przez punkt odpowiadający t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego reprezentujący temperaturę zeszklenia, następnie funkcja dalej rośnie, osiągając t indeks dolny, opt, koniec indeksu dolnego, czyli górą granicę temperatury odprężania. Obok zapis t indeks dolny, o p t, koniec indeksu dolnego, równa się, tangens, plus, DELTA t. Dalej następuje drugie stadium TAU indeks dolny, B, koniec indeksu dolnego, w którym górna temperatura odprężania zostaje utrzymana, zatem wykres dla tego stadium ma postać odcinka równoległego do poziomej osi X. Następnie w stadium trzecim TAU indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego dochodzi do powolnego schładzania do dolnej granicy temperatury odprężania, to jest t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego, wykres odwzorowuje funkcję liniową malejącą, zatem stanowi go w danym stadium odcinek łączący punkt górnej granicy temperatury odprężenia tangens i punkt dolnej granicy odprężenia t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego. Nad tym fragmentem wykresu zapisano minus v indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego, co informuje o tym, że prędkość chłodzenia łagodnie wzrasta. Ostatnie stadium TAU indeks dolny, D, koniec indeksu dolnego przedstawia gwałtowny spadek temperatury, aż do momentu osiągnięcia temperatury pokojowej. Odcinek reprezentujący ten fragment wykresu jest najmocniej nachylony. Zatem prędkość chłodzenia jest większa niż w poprzednim stadium. Przy numerze sześć jest schemat odprężarki komorowej. Przypomina długą taśmę z licznymi komorami. Na ilustracji odpowiadającej numerowi siedem pokazano kostki szklane podczas badania polaryzatorem. Na linii - w jej połowie - znajduje się pionowa badana płytka szklana. Po lewej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na lewo od niego źródło światła. Po prawej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na prawo od niego oko. Pod linią w pionowych prostokątach są kolory. Kolory są coraz bogatsze od lewej strony do prawej, czyli od źródła światła do oka. Pod źródlem światła w prostokącie jest tylko kolor różowy, pod okiem w prostokącie jest kolor czerwony, żółty, niebieski. Na ilustracji z numerem osiem stoją trzy kieliszki do wina. Opisano: 1. Co przyczynia się do powstawania naprężeń w wyrobach ze szkła? Zdjęcie ukazuje gotowe kieliszki w fabryce szkła. W tle są rozżarzone elementy trzymane w specjalnych kleszczach. Wyrób szklany uformowany z masy szklanej w wysokiej temperaturze i chłodzony do temperatury otoczenia przy normalnie stosowanych szybkościach, zawsze wykazuje naprężenia termiczne, spowodowane odmiennymi warunkami stygnięcia warstw zewnętrznych i wewnętrznych szkła.
Schemat interaktywny, pt. ,,Krzywa odprężania"
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1LqT5vStI9pC
Schemat interaktywny: Krzywa odprężania. Przedstawia kilka obrazków z numerami, pod którymi kryją się opisy oraz nagrania audio tożsame z opisami. Przy numerze jeden jest ilustracja przedstawiająca kieliszki jadące na taśmie produkcyjnej. Przy numerze dwa jest zdjęcie ukazujące stłuczony kieliszek do wina. Kieliszek jest przewrócony. Leży na czarnej powierzchni. Przy numerze trzy jest schemat ukazujący układ naprężeń występujący w szybie hartowanej. Na schemacie jest przekrój w kształcie sześcianu. Wysokość sześcianu to grubość szkła t=100 procent. W środkowej części jest warstwa opisana jako naprężenia rozciągające. To 60 procent (t). Nad i pod tą warstwą jest warstwa zewnętrzna określana jako naprężenia ściskające. Wynosi ono 20 procent nad i pod warstwą określoną jako naprężenia rozciągające. Przy numerze cztery jest ilustracja ukazująca identyczne szklane kieliszki. Są umieszczone na płaskiej powierzchni, dnem do góry. Przy numerze pięć jest wykres przedstawiający zależność temperatury wyrażonej w stopniach Celsjusza od czasu TAU, na którym zaprezentowano przebieg procesu odprężania, który to składa się z czterech stadiów. Początek wykresu znajduje się w punkcie o współrzędnych zero średnik dwadzieścia, zatem przypada na temperaturę dwadzieścia stopni Celsjusza. W tym momencie rozpoczyna się pierwsze stadium TAU indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego. Wykres odwzorowujący funkcję rosnącą liniową ma postać odcinka wychodzącego z wspomnianego punktu, nad którym zapisano plus v indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego, co oznacza wzrost prędkości ogrzewania szkła poddawanego obróbce. W stadium tym osiągnięta i przekroczona zostaje dolna temperatura odprężania tangens. Po jej przekroczeniu wykres przechodzi przez punkt odpowiadający t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego reprezentujący temperaturę zeszklenia, następnie funkcja dalej rośnie, osiągając t indeks dolny, opt, koniec indeksu dolnego, czyli górą granicę temperatury odprężania. Obok zapis t indeks dolny, o p t, koniec indeksu dolnego, równa się, tangens, plus, DELTA t. Dalej następuje drugie stadium TAU indeks dolny, B, koniec indeksu dolnego, w którym górna temperatura odprężania zostaje utrzymana, zatem wykres dla tego stadium ma postać odcinka równoległego do poziomej osi X. Następnie w stadium trzecim TAU indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego dochodzi do powolnego schładzania do dolnej granicy temperatury odprężania, to jest t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego, wykres odwzorowuje funkcję liniową malejącą, zatem stanowi go w danym stadium odcinek łączący punkt górnej granicy temperatury odprężenia tangens i punkt dolnej granicy odprężenia t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego. Nad tym fragmentem wykresu zapisano minus v indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego, co informuje o tym, że prędkość chłodzenia łagodnie wzrasta. Ostatnie stadium TAU indeks dolny, D, koniec indeksu dolnego przedstawia gwałtowny spadek temperatury, aż do momentu osiągnięcia temperatury pokojowej. Odcinek reprezentujący ten fragment wykresu jest najmocniej nachylony. Zatem prędkość chłodzenia jest większa niż w poprzednim stadium. Przy numerze sześć jest schemat odprężarki komorowej. Przypomina długą taśmę z licznymi komorami. Na ilustracji odpowiadającej numerowi siedem pokazano kostki szklane podczas badania polaryzatorem. Na linii - w jej połowie - znajduje się pionowa badana płytka szklana. Po lewej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na lewo od niego źródło światła. Po prawej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na prawo od niego oko. Pod linią w pionowych prostokątach są kolory. Kolory są coraz bogatsze od lewej strony do prawej, czyli od źródła światła do oka. Pod źródlem światła w prostokącie jest tylko kolor różowy, pod okiem w prostokącie jest kolor czerwony, żółty, niebieski. Na ilustracji z numerem osiem stoją trzy kieliszki do wina. Opisano: 1. Co przyczynia się do powstawania naprężeń w wyrobach ze szkła? Zdjęcie ukazuje gotowe kieliszki w fabryce szkła. W tle są rozżarzone elementy trzymane w specjalnych kleszczach. Wyrób szklany uformowany z masy szklanej w wysokiej temperaturze i chłodzony do temperatury otoczenia przy normalnie stosowanych szybkościach, zawsze wykazuje naprężenia termiczne, spowodowane odmiennymi warunkami stygnięcia warstw zewnętrznych i wewnętrznych szkła.
Schemat interaktywny: Krzywa odprężania. Przedstawia kilka obrazków z numerami, pod którymi kryją się opisy oraz nagrania audio tożsame z opisami. Przy numerze jeden jest ilustracja przedstawiająca kieliszki jadące na taśmie produkcyjnej. Przy numerze dwa jest zdjęcie ukazujące stłuczony kieliszek do wina. Kieliszek jest przewrócony. Leży na czarnej powierzchni. Przy numerze trzy jest schemat ukazujący układ naprężeń występujący w szybie hartowanej. Na schemacie jest przekrój w kształcie sześcianu. Wysokość sześcianu to grubość szkła t=100 procent. W środkowej części jest warstwa opisana jako naprężenia rozciągające. To 60 procent (t). Nad i pod tą warstwą jest warstwa zewnętrzna określana jako naprężenia ściskające. Wynosi ono 20 procent nad i pod warstwą określoną jako naprężenia rozciągające. Przy numerze cztery jest ilustracja ukazująca identyczne szklane kieliszki. Są umieszczone na płaskiej powierzchni, dnem do góry. Przy numerze pięć jest wykres przedstawiający zależność temperatury wyrażonej w stopniach Celsjusza od czasu TAU, na którym zaprezentowano przebieg procesu odprężania, który to składa się z czterech stadiów. Początek wykresu znajduje się w punkcie o współrzędnych zero średnik dwadzieścia, zatem przypada na temperaturę dwadzieścia stopni Celsjusza. W tym momencie rozpoczyna się pierwsze stadium TAU indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego. Wykres odwzorowujący funkcję rosnącą liniową ma postać odcinka wychodzącego z wspomnianego punktu, nad którym zapisano plus v indeks dolny, A, koniec indeksu dolnego, co oznacza wzrost prędkości ogrzewania szkła poddawanego obróbce. W stadium tym osiągnięta i przekroczona zostaje dolna temperatura odprężania tangens. Po jej przekroczeniu wykres przechodzi przez punkt odpowiadający t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego reprezentujący temperaturę zeszklenia, następnie funkcja dalej rośnie, osiągając t indeks dolny, opt, koniec indeksu dolnego, czyli górą granicę temperatury odprężania. Obok zapis t indeks dolny, o p t, koniec indeksu dolnego, równa się, tangens, plus, DELTA t. Dalej następuje drugie stadium TAU indeks dolny, B, koniec indeksu dolnego, w którym górna temperatura odprężania zostaje utrzymana, zatem wykres dla tego stadium ma postać odcinka równoległego do poziomej osi X. Następnie w stadium trzecim TAU indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego dochodzi do powolnego schładzania do dolnej granicy temperatury odprężania, to jest t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego, wykres odwzorowuje funkcję liniową malejącą, zatem stanowi go w danym stadium odcinek łączący punkt górnej granicy temperatury odprężenia tangens i punkt dolnej granicy odprężenia t indeks dolny, d, koniec indeksu dolnego. Nad tym fragmentem wykresu zapisano minus v indeks dolny, C, koniec indeksu dolnego, co informuje o tym, że prędkość chłodzenia łagodnie wzrasta. Ostatnie stadium TAU indeks dolny, D, koniec indeksu dolnego przedstawia gwałtowny spadek temperatury, aż do momentu osiągnięcia temperatury pokojowej. Odcinek reprezentujący ten fragment wykresu jest najmocniej nachylony. Zatem prędkość chłodzenia jest większa niż w poprzednim stadium. Przy numerze sześć jest schemat odprężarki komorowej. Przypomina długą taśmę z licznymi komorami. Na ilustracji odpowiadającej numerowi siedem pokazano kostki szklane podczas badania polaryzatorem. Na linii - w jej połowie - znajduje się pionowa badana płytka szklana. Po lewej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na lewo od niego źródło światła. Po prawej stronie linii, na jej końcu, jest polaryzator, a na prawo od niego oko. Pod linią w pionowych prostokątach są kolory. Kolory są coraz bogatsze od lewej strony do prawej, czyli od źródła światła do oka. Pod źródlem światła w prostokącie jest tylko kolor różowy, pod okiem w prostokącie jest kolor czerwony, żółty, niebieski. Na ilustracji z numerem osiem stoją trzy kieliszki do wina. Opisano: 1. Co przyczynia się do powstawania naprężeń w wyrobach ze szkła? Zdjęcie ukazuje gotowe kieliszki w fabryce szkła. W tle są rozżarzone elementy trzymane w specjalnych kleszczach. Wyrób szklany uformowany z masy szklanej w wysokiej temperaturze i chłodzony do temperatury otoczenia przy normalnie stosowanych szybkościach, zawsze wykazuje naprężenia termiczne, spowodowane odmiennymi warunkami stygnięcia warstw zewnętrznych i wewnętrznych szkła.
Schemat interaktywny, pt. ,,Annealing glass"
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RPNIQvpyNGYD6
(Uzupełnij).
Powiązane ćwiczenia
Zadanie 9. Stadia procesu odprężania szkła
Przenoszenie elementów do komórek tabeli
Zadanie 9. Stadia procesu odprężania szkła
Zapoznaj się ze schematem interaktywnym: Krzywa odprężania – co przedstawia? Na podstawie ilustracji przykładowej krzywej odprężania określonych wyrobów (znajdującej się poniżej) uzupełnij tabelę, przeciągając właściwe, chronologiczne stadia odprężania oraz temperaturę danego stadium z ilustracji.
RATNtR9dkH68G
Ilustracja
RoG3PZQz4F2rJ
(Uzupełnij).
RXDQ6rlPR5LFl2
Uzupełnij tabelę, przeciągając sformułowania we właściwe miejsca.
Uzupełnij tabelę, przeciągając sformułowania we właściwe miejsca.
Zadanie 10. Ocena naprężeń w wyrobach ze szkła
Uzupełnianie komórek tabeli Uzupełnianie komórek tabeli
Zadanie 10. Ocena naprężeń w wyrobach ze szkła
RSjTcHjbDjonK
Tabela 1. Dopuszczalne wielkości naprężeń na wybranych wyrobach szklanych
Tabela 1. Dopuszczalne wielkości naprężeń na wybranych wyrobach szklanych
R1KlGRVEiWizK2
Na podstawie danych z tabeli powyżej (tabela 1) uzupełnij tabelę poniżej (tabela 2). Oceń naprężenia występujące w poszczególnych wyrobach szklanych, wpisując w miejsce oceny + lub – (plus oznacza wyrób szklany, gdzie ocena naprężeń jest dopuszczalna wg norm lub minus – ocena naprężeń na wyrobach szklanych została przekroczona). Tabela 2. Ocena naprężeń na wyrobach szklanych
Na podstawie danych z tabeli powyżej (tabela 1) uzupełnij tabelę poniżej (tabela 2). Oceń naprężenia występujące w poszczególnych wyrobach szklanych, wpisując w miejsce oceny + lub – (plus oznacza wyrób szklany, gdzie ocena naprężeń jest dopuszczalna wg norm lub minus – ocena naprężeń na wyrobach szklanych została przekroczona). Tabela 2. Ocena naprężeń na wyrobach szklanych
Odprężanie
Odprężanie
Proces technologiczny, będący etapem produkcji wyrobów szklanych, którego celem jest usunięcie trwałych naprężeń powstających w materiale szklanym. Proces odprężania prowadzimy w piecu do odprężania szkła, który nosi potoczną nazwę odprężarka.
Materiał multimedialny: Sekwencje filmoweDmKkzqcWkSekwencje filmowe: Proces odprężania i hartowania szkła.
RdZJQCo2BCn5l
Ilustracja przedstawia dużą halę. Znajduje się w niej platforma, na którą wchodzi się po schodach. Na platformie jest kilka elementów przypominających niskie kominy.
Grafika, pt. ,,Odprężanie”.
Źródło: Octopus VR Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.