E-materiały do kształcenia zawodowego

Reguluję mechanizm fortepianu i pianina, klawiaturę oraz urządzenie pedałowe

AUD.04. Strojenie i korekta fortepianów i pianin oraz AUD.03. Budowa i renowacja fortepianów i pianin - Technik Budowy i Strojenia Fortepianów i Pianin 311945

Zagadnienia związane z regulacją mechanizmu fortepianu i pianina

MAPA MYŚLI

Nagrania dołączone do grafik są tożsame z umieszczonymi przy nich informacjami

Spis treści

Spis treści

  1. Wyjaśnienie pojęć: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacjiWyjaśnienie pojęć: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacji

  2. Mapa myśli: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacjiMapa myśli: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacji

  3. Wyjaśnienie pojęć: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacjiWyjaśnienie pojęć: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacji

  4. Mapa myśli: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacjiMapa myśli: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacji

1
Instrukcja obsługi mapy myśli

Otwórz w nowym oknie instrukcję użytkowania mapy myśli.

  1. Mapa myśli jest zbudowana z wielu okienek z tekstem.

2.Poszczególne okienka można dowolnie przeciągać za pomocą myszki.

  1. Ikona ołówka, która pojawia się przy liniach, pozwala na zmianę nazwy połączenia.

  2. Ikona dymka z plusem umożliwia dodanie nowego okienka, w którym można wpisać tekst.

  3. Ikony z liniami umożliwiają dodanie połączeń pomiędzy poszczególnymi okienkami.

  4. Ikony ze strzałką w dół i w górę pozwalają na zwiększenie i zmniejszenie okienka.

  5. Ikona kosza usuwa węzły i linie połączeń.

  6. Ikona z łączem pozwala na wpisanie adresu strony internetowej.

  7. W dolnym panelu znajdują się opcje tworzenia nowych okienek, grupowania elementów, przywracania domyślnego widoku mapy myśli, pobrania i wydrukowania mapy myśli, usuwania stworzonych okienek.

  8. Dla wygody korzystania z mapy myśli kliknij ikonę trybu pełnoekranowego w prawym dolnym rogu. Umożliwia on przeglądarce zajęcie całego ekranu. Aby opuścić tryb pełnoekranowy, wciśnij na klawiaturze klawisz Escape.

  9. Poniżej zamieszczono opis wszystkich przycisków funkcyjnych mapy myśli.

Poniżej zamieszczono opis wszystkich przycisków funkcyjnych mapy myśli.

RZcnR6uUTknpQ
Graficzny opis wszystkich przycisków funkcyjnych mapy myśli.
Źródło: Eduexpert Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
1

1. Wyjaśnienie pojęć: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacji

Sprawdzam lub dokonuję pomiaru
1
1. Wykonanie pomiaru ułożenia czół popychaczy względem górnego ramienia dźwigni repetycyjnej
R1XOrxulTyy7H
Nagranie

Wyregulowanie czół popychaczy względem obu ramion dźwigni repetycyjnych polega na umiejscowieniu ich w taki sposób, aby znalazły się dokładnie w miejscu zaznaczenia na górnych płaszczyznach dźwigni repetycyjnych.

Zaznaczenie to jest wyznacznikiem miejsca usytuowania popychacza, sugerując się jego tylną krawędzią.

Pomiaru dokonuje się wzrokowo, czyli obserwuje się ułożenie główki popychacza względem zaznaczenia na ramionach dźwigni repetycyjnej.

2. Wykonanie pomiaru pozycji popychacza względem baryłek trzonków młotków
RAmiJmFtQOOYJ
Nagranie

Wysokość popychacza względem górnej płaszczyzny dźwigni repetycyjnej to ustawienie go minimalnie poniżej względem górnej powierzchni ramion, to znaczy około 0,2 milimetra.

Pomiar pozycji popychacza względem baryłek trzonków młotków wykonuje się ręcznie, przeciągając palcem po obu ramionach dźwigni repetycyjnej tak, aby można było wyczuć lekko obniżony popychacz względem tych ramion.

3. Sprawdzenie siły sprężyny górnego ramienia dźwigni repetycyjnej
R1dwYejKJPQr3
Nagranie

Sprawdzenie siły sprężyny górnego ramienia dźwigni repetycyjnej polega na tym, aby młotek, nawet po najlżejszym uderzeniu w strunę, przezwyciężył przeciwdziałanie sprężyny i opadł na chwytnik.

Sprężyna musi mieć jednak taką siłę, żeby po lekkim zwolnieniu klawisza spowodowała widoczne podejście młotka ku górze.

4. Sprawdzenie ustawienia abnika
RF3yWUAa4gsEK
Nagranie

Sprawdzenie ustawienia abnika polega na uderzeniu w klawisz i przytrzymaniu go po to, aby po wyskoku, młotek opadł na chwytnik.

Dzięki pracy dźwigni repetycyjnej, po lekkim zwolnieniu klawisza powinno nastąpić podejście młotka do góry. Następnie należy ponownie docisnąć klawisz do oporu.

Dociskając nieprzerwanie badany klawisz, naciska się klawisz sąsiedni aż do momentu badanego wyzwolenia.

Odległość górnej płaszczyzny młotka wyzwalanego od młotka badanego powinna wynosić 4 do 5 milimetrów.

5. Wykonanie sprawdzenia wysokości odejścia tłumików od strun
RPGXr1nAd1FyY
Nagranie

Sprawdzenie wysokości odejścia tłumików od struny polega na wciśnięciu klawiszy i obserwacji zachowania się tłumików. Jeżeli wychodzą one całkowicie ponad struny, to ich wysokość jest prawidłowa. Należy tylko pamiętać, aby tłumiki nie podnosiły się za wysoko, gdyż wówczas może dojść do drgania prętów tłumikowych, które przy wysokim podniesieniu mogą zacząć nadmiernie drgać, a to może powodować stykanie się ich ze strunami. W takiej sytuacji mogą pojawić się niepożądane przydźwięki.

6. Wykonanie pomiaru wysokości klawiszy ponad listwę przyklawiaturową i ustawienie klawiszy próbnych oraz wykonanie pomiaru głębokości gry
RCAbWVtdchUnM
Nagranie

Wysokość klawiszy białych należy ustawić po wykonaniu dokładnego ich pomiaru ponad listwę przyklawiaturową. Pomiar wykonuje się przy pomocy suwmiarki oraz liniału do układania klawiatury.

Najpierw robimy pomiar wysokości klawisza białego krańcowego basowego oraz krańcowego dyskantowego. Wysokość ta powinna wynosić 20 milimetrów, mierząc od górnej płaszczyzny listwy przyklawiaturowej do górnej płaszczyzny klawisza białego. Jeżeli wysokość ta jest niezgodna z przyjętą normą, należy ustawić ją za pomocą krążków papierowych o średnicy 10 milimetrów, podkładając je pod klawisze i nakładając na kołek okrągły w miejscu ramiaka klawiaturowego środkowego – wagowego.

Po dokładnym ustawieniu wysokości skrajnego klawisza basowego oraz dyskantowego należy ustawić jeszcze jeden lub dwa klawisze średnicowe, czyli te znajdujące się bliżej środka klawiatury.

Ustawione klawisze są traktowane jako wzorcowe, czyli próbne, według których powinna nastąpić regulacja pozostałych klawiszy.

Wstępnego pomiaru głębokości gry dokonuje się za pomocą suwmiarki, mierząc zagłębienie przy umiarkowanym dociśnięciu klawisza palcem od górnej płaszczyzny nakładki białej do górnej płaszczyzny sąsiedniego klawisza. Oczywiście pomiar wykonuje się po uprzednim ustawieniu wysokości wszystkich klawiszy.

Do operacji tej można użyć również szablonu kostki do układania głębokości gry, lecz najczęściej przydaje się ona w późniejszej operacji ustawiania zagłębienia klawiatury.

Dokonuję regulacji lub omawiam zasadę działania
1
1. Regulacja pozycji popychaczy względem ramion dźwigni repetycyjnej
R19R0tE8pXlhM
Nagranie

Regulacja pozycji popychacza względem ramion dźwigni repetycyjnej polega na ustawieniu popychacza w taki sposób, aby znalazł się on dokładnie w miejscu zaznaczenia na wierzchniej stronie obu ramion repetycyjnych. Zaznaczenie to wyznacza pozycję popychacza, biorąc pod uwagę jego tylną krawędź. Operację tę przeprowadza się przy pomocy regulatora korektorskiego, wkręcając lub wykręcając baryłkę regulacyjną popychacza.

Ustawienie końcowe popychacza względem linii ramion dźwigni repetycyjnej jest bardzo istotne, aby osiągnąć odpowiedni powrót pod bródkę młotka po wyzwoleniu się popychacza. Efektem końcowym jest właściwa repetycja, czyli powtórzenie dźwięku.

2. Regulacja pozycji popychaczy względem baryłek trzonków młotków
R1XpfKXiNJNaV
Nagranie

Regulacja pozycji popychaczy względem baryłek trzonków młotkowych polega na ustawieniu wałeczków na dźwignie repetycyjne. Lewa krawędź rdzenia wałeczka powinna znajdować się dokładnie pod nacięciem na dźwigni repetycyjnej, a popychacz – pod rdzeniem wałeczka dźwigni młotkowej, co można uzyskać poprzez zmianę położenia baryłki regulacyjnej popychacza.

Wysokość popychacza względem górnej płaszczyzny dźwigni repetycyjnej powinna wynosić około 0,2 mm, czyli minimalnie poniżej górnej powierzchni ramion.

Regulację przeprowadza się za pomocą baryłki regulacyjnej wysokości górnego ramienia dźwigni repetycyjnej.

Po tych regulacjach należy opuścić listwę oporową młotków na taką wysokość, aby wszystkie trzonki młotków znajdowały się 4‑5 mm nad filcem tej listwy, a wszystkie młotki leżały na dźwigniach repetycyjnych.

3. Regulacja siły sprężyny repetycyjnej górnego ramienia dźwigni repetycyjnej
R10m0iJZpCkeR
Nagranie

Regulacja siły sprężyny dźwigni repetycyjnej polega na tym, aby młotek, nawet po najlżejszym uderzeniu w strunę, przezwyciężył przeciwdziałanie sprężyny i opadł na chwytnik.

Jednak sprężyna musi mieć jeszcze taką siłę, żeby po lekkim zwolnieniu klawisza spowodowała widoczne podejście młotka ku górze. Sprężynę należy wzmocnić lub osłabić po wyjęciu jej spod górnego ramienia dźwigni repetycyjnej – wyginając ją w górę lub w dół.

4. Regulacja abników
RMNeW1NDq8pAC
Nagranie

Uderzając w klawisz po przytrzymaniu go po wyskoku, młotek opada na chwytnik. Dzięki pracy dźwigni repetycyjnej, po lekkim zwolnieniu klawisza powinno nastąpić podejście młotka do góry, a wówczas znów należy docisnąć klawisz do oporu.

Dociskając ciągle badany klawisz, następuje naciśnięcie klawisza sąsiedniego aż do momentu badanego wyzwolenia.

Odległość górnej płaszczyzny młotka wyzwalanego od młotka badanego powinna wynosić od 4 do 5 mm. Odległość tę ustala się wkrętem regulacyjnym dźwigni repetycyjnej badanego młotka, czyli abnika.

5. Ograniczenie odejścia tłumika
RE9EUpTN3tWs2
Nagranie

Ograniczenie odejścia tłumika polega na zastosowaniu listwy oporowej zamontowanej tuż nad wszystkimi dźwigniami. Listwa ta jest zazwyczaj wykonana z drewna twardego liściastego, np. bukowego, i w dolnej części ma naklejoną poduszkę filcową.

Regulacja polega na ustawieniu jej na wysokość nad dźwigniami w taki sposób, aby tłumiki podniesione za pomocą pedału forte posiadały jeszcze zapas luzu od 1 do 2 milimetrów.

6. Ułożenie wysokości klawiszy białych oraz wykonanie układania poprawnej głębokości gry dla klawiszy białych
R1eFaGpyTg41M
Nagranie

Wysokość klawiszy białych powinna wynosić 20 milimetrów plus minus 2 milimetry i mierzy się ją od górnej płaszczyzny listwy przyklawiaturowej. Regulację tę przeprowadza się za pomocą długiego liniału, pincety oraz podkładek papierowych.

Liniał powinien spoczywać na klawiszach białych próbnych i według niego wyrównuje się wysokość pozostałych klawiszy. Zbyt nisko lub zbyt wysoko ustawiony klawisz należy wyciągnąć z klawiatury i przy pomocy pincety usunąć podkładkę kaszmirową wraz z kółkami papierowymi z kołka klawiaturowego okrągłego, który znajduje się na ramiaku środkowym. W zależności od potrzeby musimy dołożyć lub odjąć podkładki papierowe.

Po wykonaniu tej czynności klawisz trzeba umieścić na swoim miejscu na ramie klawiaturowej i za pomocą liniału ponownie sprawdzić jego wysokość. Jeżeli nadal wykazuje on niezgodność z przyjętą normą, operację trzeba powtarzać aż do momentu uzyskania prawidłowej wysokości. Tak postępujemy z pozostałymi klawiszami.

Do operacji układania poprawnej głębokości gry dla klawiszy białych należy użyć szablonu. Zagłębienie klawiszy reguluje się przy pomocy pincety oraz krążków papierowych lub kartonowych. Krążki o średnicy 20 milimetrów i różnych grubościach, muszą zostać umieszczone na kołku klawiaturowym, czyli tak zwanym sztyfcie płaskim, pod filcowym kółkiem, na którym bezpośrednio spoczywa klawisz. W taki sposób należy wykonać regulację całej klawiatury, aby głębokość wszystkich półtonów była jednakowa.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

2. Mapa myśli: Fortepian – dokonuję pomiaru i regulacji

Polecenie 1

Rozbuduj gałąź mapy myśli dotyczącą zagadnień związanych z regulacją mechanizmu fortepianu

R11XqXU7Jzk6e
Sprawdźbluewhite
RIo62kr6z5vy5
Ćwiczenie 1
Do jednej z dwóch grup: "Sprawdzam lub dokonuję pomiaru" albo "Dokonuję regulacji lub omawiam zasadę działania", przyporządkuj czynności związane z pomiarem i regulacją fortepianu

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

3. Wyjaśnienie pojęć: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacji

Sprawdzam lub dokonuję pomiaru
1
1. Wykonanie pomiaru wysokości klawiszy ponad listwę zamkową i ustawienie klawiszy próbnych
R1KGxhR5ZFl4N
Nagranie

Wysokość klawiszy białych należy ustawić po wykonaniu dokładnego ich pomiaru ponad listwę zamkową. Pomiar wykonuje się przy pomocy suwmiarki oraz liniału do układania klawiatury.

Najpierw robimy pomiar wysokości klawisza białego krańcowego basowego oraz krańcowego dyskantowego. Wysokość ta powinna wynosić 20 milimetrów, mierząc od górnej płaszczyzny listwy zamkowej do górnej płaszczyzny klawisza białego.

Jeżeli wysokość ta jest niezgodna z przyjętą normą, należy ustawić ją za pomocą krążków papierowych, o średnicy 10 milimetrów, podkładając je pod klawisze i nakładając na kołek okrągły w miejscu ramiaka klawiaturowego środkowego – wagowego.

Po dokładnym ustawieniu wysokości skrajnego klawisza basowego oraz dyskantowego należy ustawić jeszcze jeden lub dwa klawisze średnicowe, czyli te znajdujące się bliżej środka klawiatury.

Ustawione klawisze są traktowane jako wzorcowe, czyli próbne, według których powinna nastąpić regulacja pozostałych klawiszy.

2. Wykonanie pomiaru głębokości gry
RafWuWmzphCqp
Nagranie

Wstępnego pomiaru dokonuje się za pomocą suwmiarki, mierząc zagłębienie przy umiarkowanym dociśnięciu klawisza palcem od górnej płaszczyzny nakładki białej do górnej płaszczyzny sąsiedniego klawisza. Oczywiście pomiar wykonuje się po uprzednim ustawieniu wysokości wszystkich klawiszy.

Do operacji tej można użyć również szablonu kostki do układania głębokości gry, lecz najczęściej przydaje się ona w późniejszej operacji ustawiania zagłębienia klawiatury.

3. Wykonanie pomiaru steinlungu
R14SJj3H2DUeW
Nagranie

Pomiar należy wykonać na samym początku montażu mechanizmu do pianina, a więc w trakcie ustawiania na głębokości w jego górnej części. W tym celu wykorzystuje się odpowiedni szablon do mierzenia steinlungu, regulując śruby oporowe mechanizmu.

Następny pomiar wykonuje się już po wklejeniu wszystkich młotków, a więc po zamontowaniu ostatecznym mechanizmu do instrumentu. Mierzenie odbywa się tym samym szablonem, co w trakcie montażu wstępnego.

4. Wykonanie pomiaru momentu wyzwolenia
R1bPCYtjNihlc
Nagranie

Pomiar momentu wyzwolenia można wykonać wzrokowo lub przy pomocy specjalnej taśmy magnetycznej, którą umieszcza się na strunach w punkcie uderzenia młotków.

5. Wykonanie pomiaru punktu odejścia tłumików od struny względem ruchu młotka
Ro15y8qAPahRk
Nagranie

Moment odejścia tłumików od strun powinien nastąpić w połowie drogi, czyli w momencie skoku młotków do strun. Pomiaru tego dokonuje się poprzez obserwację. Można również zastosować szablon, który precyzyjnie wskaże tę odległość, lub po prostu miarkę metryczną, dzięki której ustali się połowę odległości młotków od strun.

6. Wykonanie pomiaru punktu chwytu młotka od struny
R1WCfdRsxqLu7
Nagranie

Chwytnik to element wchodzący w skład dźwigni głównej i biorący udział w pochwycie młotka, który w drodze powrotnej, oddalając się od strun, opada i zatrzymuje się przeciwchwytnikiem na jego górnej części. Zatrzymanie to powinno nastąpić w odległości około 12 milimetrów od strun i właśnie ten wymiar należy zweryfikować za pomocą miary metrycznej.

Dokonuję regulacji lub omawiam zasadę działania
1
1. Ułożenie wysokości klawiszy białych
RzwlkkcbXIeag
Nagranie

Wysokość klawiszy białych powinna wynosić 20 milimetrów plus minus 2 milimetry i mierzy się ją od górnej płaszczyzny listwy zamkowej. Regulację tę przeprowadza się za pomocą długiego liniału, pincety oraz podkładek papierowych.

Liniał powinien spoczywać na klawiszach białych próbnych i według niego następuje wyrównywanie wysokości pozostałych klawiszy. Zbyt nisko lub zbyt wysoko ustawiony klawisz należy wyciągnąć z klawiatury i przy pomocy pincety usunąć podkładkę kaszmirową wraz z krążkami papierowymi z kołka klawiaturowego okrągłego, który znajduje się na ramiaku środkowym. W zależności od potrzeby musimy dołożyć lub odjąć podkładki papierowe.

Po wykonaniu tej czynności trzeba umieścić klawisz na swoim miejscu na ramie klawiaturowej i za pomocą liniału ponownie sprawdzić jego wysokość. Jeżeli nadal wykazuje on niezgodność z przyjętą normą, operację trzeba powtarzać aż do momentu uzyskania prawidłowej wysokości. Tak postępujemy z pozostałymi klawiszami.

2. Wykonanie układania poprawnej głębokości gry dla klawiszy białych
R1G3ZA9IjCsup
Nagranie

Do operacji tej należy użyć szablonu do układania głębokości gry. Zagłębienie klawiszy reguluje się przy pomocy pincety oraz krążków papierowych lub kartonowych. Krążki, o średnicy 20 milimetrów i różnych grubościach, muszą zostać umieszczone na kołku klawiaturowym, czyli tak zwanym sztyfcie płaskim, pod filcowym kółkiem, na którym bezpośrednio spoczywa klawisz. W taki sposób należy wykonać regulację całej klawiatury, aby głębokość wszystkich półtonów była jednakowa.

3. Wykonanie regulacji ułożenia steinlungu
R1aMno8cDjNgO
Nagranie

Za pomocą rozgrzanego żelazka korektorskiego należy prasować miejsca spoczynku młotków na listwie spoczynkowej ruchomej tak, aby wszystkie młotki wykazywały równą linię.

4. Wykonanie regulacji momentu wyzwolenia
R1KIxjNEVcQmJ
Nagranie

Moment wyzwolenia reguluje się regulatorem lejkowym, wkręcając lub wykręcając baryłkę wyzwalacza. Baryłka jest niejako przeszkodą dla występu popychacza, który napotykając na nią, powoduje wysunięcie się całego popychacza spod orzecha.

Dzięki dobremu wzrokowi można tę operację wykonać bez żadnych narzędzi. Jednak, aby mieć pewność, że odległość jest prawidłowa i przede wszystkim równa we wszystkich młotkach, można użyć taśmy magnetycznej, którą umieszcza się na strunach w punkcie uderzenia młotków.

5. Wykonanie regulacji punktu odejścia tłumików od strun
R1TpDpow7DdGq
Nagranie

Punkt odejścia tłumików od strun w połowie skoku młotka reguluje się za pomocą łyżeczek dźwigni głównych oraz przeznaczonego do tego celu regulatora korektorskiego. Odchylenie łyżeczki dźwigni głównej do przodu lub tyłu powoduje przyspieszoną lub opóźnioną reakcję z dźwignią tłumikową.

6. Wykonanie regulacji chwytników
R159BldvJqCCy
Nagranie

Regulacja polega na ustawieniu czołowej płaszczyzny według linii prostej przy pomocy liniału, na ustawieniu wszystkich chwytników w równych odległościach od siebie oraz w taki sposób, aby zachodziły równo na przeciwchwytniki.

Wszystkie chwytniki powinny mieć równą wysokość, którą można uzyskać poprzez wkręcanie lub wykręcanie główek znajdujących się na metalowych prętach.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

4. Mapa myśli: Pianino – dokonuję pomiaru i regulacji

Polecenie 2

Rozbuduj gałąź mapy myśli dotyczącą zagadnień związanych z regulacją mechanizmu pianina

R46pHEdMlYYEL
Sprawdźbluewhite
R1eGBJitAnO4Y
Ćwiczenie 1
Do jednej z dwóch grup: "Sprawdzam lub dokonuję pomiaru" albo "Dokonuję regulacji lub omawiam zasadę działania", przyporządkuj czynności związane z pomiarem i regulacją pianina.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia

1
Materiały powiązane