Napisać obraz
Świat można odbierać wieloma zmysłami. Jednym z nich jest wzrok, dzięki któremu docierają do nas bodźce działające na nasze oko. Wśród obrazów, którymi otaczamy się na co dzień, są naturalne widoki, ale są też dzieła tworzone przez utalentowanych artystów. Opisując obraz, próbujemy wyrazić go w obcym dla niego języku. Jak to zrobić, żeby oddać słowem to, co malarz uwiecznił za pomocą pędzla i farb? Jak napisać obraz, żeby mógł się nim zachwycić każdy, także ci spośród nas, którym nie jest dane go zobaczyć?
1) Sięgnij na biblioteczną półkę – w szkole lub w domu – po dowolny album z obrazami. Otwórz go i – patrząc na reprodukcję, którą masz przed sobą – zastanów się, na czym może polegać opis obrazu. Zapisz w punktach krótkie odpowiedzi na następujące pytania:
Czy w opisie obrazu powinien się znaleźć cały życiorys jego autora?
Czy warto w nim umieścić informacje dotyczące kształtu obrazu, jego wielkości, rodzaju farby, którą został namalowany, miejsca jego przechowywania?
Czy, tworząc opis, powinniśmy poświęcić dużo miejsca temu, co widzimy na obrazie?
Czy warto pisać o tym, jaka jest kolorystyka obrazu, czy obraz jest ciemny, czy jasny?
2) Wypożycz z biblioteki album poświęcony malarstwu Jana van Eycka (malarstwo niderlandzkie XV wieku). Obejrzyj go i zapisz odpowiedzi na pytania:
Czy to twoje pierwsze spotkanie z twórczością tego malarza?
Czy podobają ci się jego prace?
Czy potrafisz określić, co ci się podoba i co ci się nie podoba w tym malarstwie?
Propozycje dodatkowych pytań, np. dla grup uczniów szczególnie zainteresowanych tematem:
Jak sądzisz, czy obraz można opisać tylko na jeden sposób? Od czego to może zależeć?
Od czego, twoim zdaniem, warto by zacząć opis obrazu?
Czy w opisie powinno się znaleźć zdanie na temat tego, jak został zakomponowany, np. czy ma wyraźnie zaznaczone centrum albo czy ma dwa plany?
Czy wypowiedź na temat obrazu powinna się kończyć na opisie tego, co bezpośrednio widać na obrazie, czy też może warto zastanowić się jeszcze nad innymi zagadnieniami? Na przykład jakimi?
Jan van EyckJan van Eyck, Portret małżonków Arnolfinich
Jan van Eyck
Był niderlandzkim humanistą o rozległym wykształceniu i wybitnym malarzem I połowy XV wieku, uznawanym za jednego z prekursorówprekursorów sztuki renesansowej poza Włochami. Już za swojego życia zyskał sławę, nie tylko na północy Europy, ale także na południe od Alp, między innymi dzięki umiejętności wiernego oddawania rzeczywistości oraz znakomitym portretom. Malował również obrazy religijne oraz miniatury. Do najsłynniejszych dzieł van Eycka należą m.in.: Ołtarz Gandawski (Ołtarz Baranka Mistycznego, wykonany prawdopodobnie z bratem Hubertem van Eyckiem) i Mężczyzna w turbanie, a przede wszystkim Portret małżonków Arnolfinich.
Malarz sygnował swoje dzieła nazwiskiem oraz dewizą w języku niderlandzkim: „Alsick kann” (czyt. alzik kan; „Tak, jak potrafię”).
Jan van Eyck był jednym z pierwszych malarzy europejskich XV wieku, którzy zaczęli używać do tworzenia swoich obrazów farb olejnychfarb olejnych, stopniowo zastępując nimi stosowaną wcześniej temperętemperę, oraz posługiwali się techniką nakładania przezroczystych laserunkówlaserunków, gwarantujących efekt soczystości barw i świetlistości powierzchni obrazu.
Zajrzyjcie do swoich notatek i podzielcie się z kolegami w klasie przemyśleniami na temat opisu obrazu. Czy wasze opinie różnią się, czy też macie podobne zdania? Zanotujcie wnioski, które się powtarzają. Zastanówcie się nad tymi, które pojawiły się zaledwie raz.
Podyskutujcie na temat waszych spotkań z malarstwem i sztuką Jana van Eycka.
Propozycje dodatkowych pytań mogących wzbogacić strukturę lekcji:
Czy lubicie malarstwo?
Znacie jakieś muzea? Odwiedzacie je?
Macie ulubionego malarza? Dlaczego właśnie tego? Czy widzieliście jego prace w oryginale?
Jak sądzisz, czy reprodukcja jest w stanie oddać całe bogactwo malarstwa? Co, według ciebie, może ulec na reprodukcji przekłamaniu?
Pierwsze spotkanie z obrazem
Pierwsze spotkanie z obrazem warto zacząć od podstawowych danych katalogowych, które mogą wiele powiedzieć nie tylko o samym obrazie, lecz także o czasach, w których powstał, oraz o temacie przedstawienia. Niektóre z tych informacji znajdują się na tabliczce umieszczonej pod obrazem w muzeum. Powinny też być umieszczane wszędzie tam, gdzie dzieło jest reprodukowane.
Spójrz na informacje, które zostały umieszczone poniżej, i poprawnie uzupełnij podstawowe dane dotyczące obrazu.
Jan van Eyck, olej na płótnie, Louvre, Musée du Louvre, olej na desce, 80,1 x 59 cm, 82,2 x 60 cm, 1438, Portret małżeństwa, Portret małżonków Arnolfinich, Rogier van der Weyden, National Gallery, Londyn, 1434
Autor: ................................................................
Tytuł dzieła: ................................................................
Data powstania: ................................................................
Wymiary: ................................................................
Technika malarska: ................................................................
Miejsce przechowywania: ................................................................
Znajdź w dowolnym słowniku pojęć plastycznych (np. w Słowniku terminologicznym sztuk pięknych pod redakcją Stefana Kozakiewicza) wymienione poniżej typy przedstawień malarskich, a następnie wynotuj, według wzoru, pojęcia i sformułowania, które mogą być pomocne przy określaniu typów obrazów.
Wzór – autoportret: artysta, wizerunek (portret) własny
akt:
martwa natura:
pejzaż:
portret:
scena religijna:
scena rodzajowa:
Zwróć uwagę na numerację poszczególnych fragmentów płaszczyzny – może być później pomocna przy tworzeniu logicznej wypowiedzi. Kolejność opisu nigdy nie powinna być przypadkowa, żeby nie tworzyć wrażenia niepotrzebnego chaosu!
Lewa strona obrazu to ta, którą masz przed sobą po lewej stronie, a prawa strona obrazu to ta, którą masz po swojej prawej stronie.
Warto przypomnieć uczniom czasowniki oraz konstrukcje zdań, które są najczęściej stosowane do opisu obrazu: znajdować się, być // być widocznym, przedstawiać // zostać przedstawionym, uwiecznić // zostać uwiecznionym, oddać (coś na obrazie – uwiecznić) // zostać oddanym (uwiecznionym – na obrazie), stać, leżeć, siedzieć, wisieć. Do tworzenia opisu obrazu należy używać różnych konstrukcji zdań (strona czynna, bierna). Należy również pamiętać o różnych określeniach dotyczących zarówno samego malarza: malarz, artysta, twórca, Jan van Eyck (imię i nazwisko lub samo nazwisko malarza), jak i obrazu: obraz, dzieło, płótno, praca.
Propozycja dodatkowego ćwiczenia: Patrząc na obraz van Eycka, zaproponuj kilka różnych konstrukcji zdania, w którym umieścisz informację, co znajduje się w głębi obrazu, na ścianie między postaciami. W głębi obrazu, na ścianie między postaciami…
…widoczne jest okrągłe wypukłe lustro.
…artysta uwiecznił okrągłe wypukłe lustro.
…znajduje się okrągłe wypukłe lustro.
Motywy ikonograficzne
Przyjrzyj się głównym motywom ikonograficznymmotywom ikonograficznym znajdującym się na obrazie. Większość z nich przypomina współczesne przedmioty, które znasz. Ale czy są takie same? I czy wszystkie potrafisz nazwać? O czym to może świadczyć?
Stwórz prosty opis obrazu Jana van Eycka. Skup się na trzech zasadniczych elementach, które muszą się ze sobą logicznie wiązać: motyw – jego miejsce na obrazie – najbardziej charakterystyczne cechy danego motywu.
Zacznij swój opis od pierwszego planu i tych motywów, które znajdują się w centrum obrazu. Na przykład w taki sposób:
Na pierwszym planie obrazu Jana van Eycka Portret małżonków Arnolfinich znajduje się para młodych ludzi stojących na tle wnętrza pokoju. Oboje ubrani są elegancko. Kobieta nosi długą zieloną suknię, a głowę ma przykrytą koronkowym okryciem. Mężczyzna ma na sobie brązowy płaszcz obszyty futrem, a na głowie – duży czarny kapelusz. Prawa dłoń pani Arnolfini spoczywa w lewej ręce jej męża. Dłonie stykają się niemal w samym centrum obrazu.
A teraz twoja kolej:
Przyporządkuj motywy z obrazu Jana van Eycka Portret małżonków Arnolfinich do odpowiednich wyrażeń.
zwisa z sufitu wieloramienny świecznik, drewniane saboty, duże okno, z którego pada światło do wnętrza, wielkie łoże z baldachimem, pokryte czerwona materią, ława do siedzenia, podobnie jak łoże i baldachim – pokryta czerwoną materią, wisi okrągłe wypukłe lustro, nad którym widoczny jest jakiś napis, mały kudłaty piesek, zamykająca w głębi całość przedstawienia, na którym leżą owoce
W lewym dolnym rogu dzieła widoczne są .......................................................................................................................................................................
Na drugim planie, po lewej stronie znajduje się .......................................................................................................................................................................
Pod oknem widoczny jest fragment stolika, .......................................................................................................................................................................
Po drugiej stronie, tuż za plecami kobiety zostało uwiecznione .......................................................................................................................................................................
U góry, między postaciami, .......................................................................................................................................................................
Tłem przedstawienia jest jasna ściana, .......................................................................................................................................................................
Na ścianie, nad złączonymi dłońmi państwa Arnolfinich .......................................................................................................................................................................
Poniżej lustra znajduje się .......................................................................................................................................................................
Na dole obrazu, u stóp pary małżonków znajduje się .......................................................................................................................................................................
Dzieło van Eycka powstało w I połowie XV wieku, a do jego pełnego zrozumienia niezbędna jest znajomość kultury XV‑wiecznej Flandrii, jej zwyczajów, tradycji, a nawet typu ubiorów oraz szczegółów ówczesnego wystroju wnętrz.
Portret małżonków Arnolfinich przedstawia parę młodych ludzi stojących na tle wnętrza XV‑wiecznego flamandzkiego domu. Prawdopodobnie są to Giovanni di Nicolao Arnolfini oraz jego żona – Giovanna Cenani, mieszkający w Brugii, gdzie także żył i pracował Jan van Eyck. Obie postaci przedstawione na obrazie są ubrane elegancko i bogato, co może świadczyć o wyjątkowości chwili, kiedy zostały sportretowane. Możliwe, że para została uwieczniona w trakcie ceremonii małżeństwa, które w XV‑wiecznej Flandrii mogło być zawierane poza kościołem. Badacze, przyglądając się sukni Giovanny, spierają się o to, czy młoda kobieta była wówczas w ciąży. Wielu historyków sztuki przychyla się jednak do tezy, że namalowana przez van Eycka suknia jedynie wiernie oddawała ówczesną modę.
Sprawdź, czy malarz podpisał się na swoim dziele.
Proponowane dodatkowe pytania: Gdzie znajduje się sygnatura malarza? Czy oprócz niej umieścił coś jeszcze? Jak sądzisz, czy formułując taki podpis i wplatając w przedstawienie jeszcze jeden portret (!), van Eyck chciał dać widzowi jakiś sygnał?
Odp. Jan van Eyck podpisał swoje dzieło w oryginalny i zabawny sposób. Nad namalowanym na tylnej ścianie pokoju lustrem umieścił inskrypcję: „Johannes de Eyck fuit hic / 1434” („Jan van Eyck był tutaj / 1434”). W odbiciu wypukłego lustra widzimy autoportret samego Jana van Eycka. Niektórzy badacze interpretują ten fakt jako dowód, że malarz był świadkiem na ślubie Arnolfinich.
Wnętrze, które namalował Jan van Eyck, pełne jest różnych przedmiotów, które miały symboliczne znaczenie w XV wieku. Jedne z nich mogą potwierdzać przypuszczenie, że przedstawiona na obrazie scena jest ceremonią zawarcia małżeństwa, inne przypominają o domowych obowiązkach pani domu.
Spójrz na zestawione poniżej przedmioty i zastanów się, co mogły symbolizować. Swoje przypuszczenia sprawdź, klikając na dany przedmiot.
Jeżeli chcesz wiedzieć, co symbolizują inne przedmioty na obrazie, sprawdź ich ukryte znaczenie w dowolnym słowniku symboli.
Jan van Eyck w opiniach Jana Białostockiego
Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej eryPodobnie zasadniczą rolę van Eyck odegrał w dziedzinie portretu. Modele jego obrazów to dygnitarze hierarchii kościelnej […] albo ludzie związani blisko z malarzem […]. Przede wszystkim jednak modelami są przedstawiciele wielkiego kapitału ówczesnego – najwyższa, nieliczna grupa bogatego mieszczaństwa związana raczej już z dworem burgundzkim niż z życiem miasta. […] Z tym też światem związany był Giovanni Arnolfini, kupiec włoski z Lukki, przedstawiciel Medyceuszów w Niderlandach, doradca dworu księcia burgundzkiego, człowiek, któremu van Eyck namalował najniezwyklejszy portret, jaki powstał w XV wieku […].
W obrazie tym, przedstawiającym Arnolfiniego z żoną, van Eyck wyprzedził o sto lat dzieje portretu, a jednocześnie wytyczył drogę dla rozwoju intymnej sceny rodzajowej we wnętrzu […]. Kupiec włoski stał się nie tylko godny uwiecznienia w portrecie – teraz artysta uważał już za słuszne i godziwe przedstawić go wraz z żoną w całej postaci, nie w popiersiu, jak dotąd przedstawiano nawet królów.
Arnolfini i jego piękna małżonka, trzymająca na łonie suknię suto, wedle burgundzkiej mody, sfałdowaną, stoją obok siebie we wnętrzu zamożnie urządzonego pokoju. Oko van Eycka odnotowało łoże pod baldachimem w głębi, lśniący mosiężny świecznik, pomarańcze na ławce pod oknem. Na pierwszym planie porzucona para drewnianych sandałów, u stóp portretowanych mały kudłaty piesek, przypominający raczej zabawkę niż żywe stworzenie […].
Ale wewnątrz tej zacisznej izby dzieje się coś ważnego. To nie tylko portret dwojga ludzi; obraz van Eycka przesycony jest dostojnym nastrojem, powagą chwili, w której odbywa się uroczystość. Arnolfini uniósł prawą dłoń w górę gestem błogosławieństwa czy przysięgi; drugą ręką ujął prawą dłoń niewiasty. Jesteśmy świadkami ceremonii zaślubin przez podanie ręki i przysięgę (formę tę Kościół dopuszczał jeszcze do drugiej połowy XVI wieku). Nie tyle jesteśmy świadkami tego tajemniczego obrzędu, ile malarz – autor obrazu. Przedstawił bowiem siebie oraz drugą osobę obecną przy ceremonii w odbiciu zwierciadła zawieszonego na ścianie, a poświadczył fakt własnoręcznym podpisem umieszczonym ponad lustrem na ścianie: Johannes de Eyck fuit hic 1434 (Jan van Eyck był tutaj). I inne elementy obrazu ukazują swe wtórne, symboliczne oblicze – świeca płonąca w świeczniku przy świetle dnia związana jest z obrzędem, zabawny piesek u stóp małżonków – to symbol wierności małżeńskiej. Przenośne, symboliczne treści przyoblekają się w kształty tak realne, tak pełne życia, iż zaczynają już same sobie po trosze wystarczać.
Jan Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, t. 1, Warszawa 1991, s. 304–305.
Na podstawie przeczytanego fragmentu odpowiedz na pytania:
Kto najczęściej pozował Janowi van Eyckowi do portretów?
Na czym polegała niezwykłość stworzonego przez Jana van Eycka portretu małżonków Arnolfinich?
W jaki sposób Jan Białostocki opisuje utrwaloną na obrazie chwilę?
Czy zgadzasz się z opinią krytyka na temat sceny uwiecznionej na obrazie, kiedy pisze, że „nie tyle jesteśmy świadkami tego tajemniczego obrzędu, ile malarz – autor obrazu”? Dlaczego?
Jak rozumiesz zdanie: „Przenośne, symboliczne treści przyoblekają się w kształty tak realne, tak pełne życia, iż zaczynają już same sobie po trosze wystarczać”?
Co można powiedzieć o ogólnym nastroju obrazu Jana van Eycka Portret małżonków Arnolfinich na podstawie wszystkich wcześniejszych ustaleń? Odnieś się do następujących pytań: Czy dzieło jest:
dynamiczne, czy statyczne?
harmonijne uporządkowane, czy chaotyczne?
zakomponowane symetrycznie, czy rządzi nim asymetria?
bogate w motywy i treści, czy ubogie?
radosne, czy smutne w wymowie?
Czy podoba ci się omówiony obraz? Odpowiadając na pytanie, odnieś się do pierwszego wrażenia, jakie zrobiło na tobie dzieło. A jak jest teraz? Czy coś się zmieniło?
Drobiazgowa zgodność z naturą
Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej eryTym, co zachwycało i pasjonowało Włochów w malarstwie niderlandzkim, była zupełna, drobiazgowa zgodność z naturą, były te cechy, które pozwalają nazwać sztukę niderlandzką „zwierciadłem życia”. […] Artyści niderlandzcy dążyli do zobrazowania wszystkiego, do przedstawienia świata jako sumy części, do pokazania każdego szczegółu, elementu każdej cząstki. Indywidualizacja niderlandzka przeciwstawiała się więc włoskiej skłonności do idealizacji, wiedza o szczegółach – włoskiemu uogólnieniu. […]
Niektórzy biografowie wspominają o dwóch braciach van Eyck – Hubercie i Janie. Ich współpracy przypisuje się na ogół najsłynniejsze dzieło malarstwa niderlandzkiego XV wieku – Ołtarz Baranka Mistycznego w katedrze św. Bawona w Gandawie, zwany często Ołtarzem Gandawskim (ukończony w 1432 roku), w którym miniatorska precyzja artystów poddana została umiejętności zorganizowania monumentalnej całości.
Jan Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, t. 1, Warszawa 1991, s. 304–305.
Na podstawie przeczytanego tekstu określ, które z podanych niżej stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.
Włosi idealizowali, a artyści niderlandzcy indywidualizowali obraz świata., Najsłynniejsze niderlandzkie dzieło malarskie XV wieku zostało ukończone w 1423 roku., Włosi indywidualizowali, a artyści niderlandzcy idealizowali obraz świata., Ołtarz Gandawski to dzieło o miniaturowych rozmiarach., Malarze niderlandzcy oddawali w swoich obrazach rzeczywistość zgodnie z naturą., Włochów nic nie intrygowało w malarstwie niderlandzkim., Nie można z całą pewnością stwierdzić, że Jan van Eyck miał brata.
| PRAWDA | |
|---|---|
| FAŁSZ |
Jak rozumiesz określenie „zwierciadło życia”? Wskaż odpowiedni fragment tekstu Jana Białostockiego, w którym autor uzasadnia użycie tego sformułowania w kontekście malarstwa niderlandzkiego.
Raz jeszcze uważnie przeczytaj ostatnie zdanie pierwszego akapitu. Co mówi ono na temat zasadniczych różnic między malarstwem niderlandzkim i włoskim?
Zwierciadło świata
Zwierciadło świataMalarstwo flamandzkie rzadko używa złota. Nie używa go zupełnie van Eyck, gdyż powierzchnia jego obrazów ma taki blask i świetność, że nie potrzebuje ozdoby złoceniami. Złoto – będące w średniowieczu metaforą światła nadziemskiego, metaforą nieba i raju – u van Eycka zastąpione zostaje przedstawieniem światła innymi środkami. Światło to jest nadal metaforą boskości, ale zachowuje się wedle praw światła ziemskiego, wypełnia przestrzeń, otacza przedmioty, refleksuje w powierzchniach gładkich, przenika przez substancje przezroczyste, roznieca iskry w koronie Marii.
Van Eyckowie zastosowali pierwsi nowy sposób malowania, osiągając świetlistość, blask i nasycenie koloru przez nakładanie warstw laserunków ze specjalnym spoiwem olejno‑żywicznym na białym gruncie, spoistym i gładkim jak marmur. Prześwitująca biel tego gruntu dawała efekt zbliżony do tego, jaki daje światło przepuszczone przez półprzejrzyste barwne szkła witrażowe. Obraz taki powstawał bardzo długo, gdyż każda warstwa musiała uprzednio wyschnąć, ale efekt obrazu flamandzkiego jest nieporównany, a trwałość ich struktury barwnej, zwłaszcza w obrazach van Eycka, każe do dziś podziwiać „sekrety Flamandów”.
Maria Rzepińska, Zwierciadło świata, [w:] tejże, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wrocław 1986, s. 65.
Z podanych niżej stwierdzeń wybierz prawdziwe, a następnie przytocz zdania z tekstu, które potwierdzają twoją odpowiedź.
- Jan van Eyck był jednym z tych malarzy, którzy czasami używali złota do malowania swoich obrazów.
- W średniowieczu złoto symbolizowało na obrazach światło słoneczne.
- Na obrazach van Eycka światło jest metaforą boskości, ale podlega prawom świata ziemskiego.
- Obrazy van Eycka są świetliste dzięki nakładaniu warstw laserunków.
- Kolory na obrazach malowanych w technice laserunków są nietrwałe.
- W malarstwie flamandzkim nigdy nie pojawia się kolor złoty.
Przeczytaj raz jeszcze uważnie drugi akapit przywołanego tekstu i odpowiedz na pytanie, na czym polegał „sekret” malarstwa Flamandów.
Malarstwo i okulary
Zastanawialiście się, kiedy po raz pierwszy na obrazach zaczęto uwieczniać prosty, znany wszystkim drobiazg, który dla wielu z nas jest nieodzowny, żeby móc dobrze komunikować się z otaczającym światem? To właśnie van Eyck był tym malarzem, który odważył się pokazać na swoich obrazach ludzi trzymających w dłoni nieco dziwnie już dziś wyglądający przedmiot, a mianowicie XV‑wieczne okulary.
Zwierciadło świataObraz flamandzki […] to natura widziana w pomniejszającym zwierciadle. To malarstwo ma obsesję najdokładniejszej wyrazistości rzeczy widzianych i obsesję zwierciadła zamykającego obraz świata w swej połyskliwej powierzchni. Wyrób luster szklanych pokrytych emulsją ma swój początek prawdopodobnie we Flandrii, a motyw wypukłego zwierciadła, przedłużającego fikcyjną przestrzeń obrazową, występuje często w malarstwie niderlandzkim […]. To, że lustra i okulary pojawiają się po raz pierwszy właśnie w malarstwie van Eycka, ma symboliczną, informacyjną wymowę. Te okrągłe, niewygodne, trzymane w pewnej odległości od książki, okulary powtarzają się w wielu obrazach flamandzkich – nigdy natomiast nie widujemy ich w obrazach włoskich, choć wiadomo, że nie były tam nieznane. Sztuka włoska nie przyjmuje do wiadomości żadnych defektów fizycznych człowieka, a więc także osłabienia wzroku.
Maria Rzepińska, Zwierciadło świata, [w:] tejże, Siedem wieków malarstwa europejskiego, Wrocław 1986, s. 65.
Na podstawie przeczytanego tekstu opisz, jak wyglądały okulary, których używano w XV wieku. Czy nosiło się je w podobny sposób jak okulary współczesne? Dodatkową podpowiedź znajdziesz na obrazie Jana van Eycka Madonna kanonika van der Paele.
Na podstawie przeczytanego tekstu określ prawdziwość następujących stwierdzeń:
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Obraz flamandzki to prawdziwe lustro. | + | |
| Malarstwo flamandzkie precyzyjnie odzwierciedla rzeczy widziane w rzeczywistości. | □ | □ |
| Lustra pokryte emulsją zaczęto produkować prawdopodobnie we Flandrii. | □ | □ |
| W malarstwie niderlandzkim często występuje motyw wklęsłego lustra. | □ | □ |
| Jan van Eyck utrwalał na swoich obrazach takie motywy, jak lustro i okulary. | □ | □ |
| Okulary nie były znane na południe od Alp. | □ | □ |
Zadaniowo
Zastanów się i odpowiedz na pytanie: dlaczego jako podsumowanie rozdziału „MY” w tym e‑podręczniku został wybrany obraz Portret małżonków Arnolfinich Jana van Eycka?
Znajdź na mapie Europy, obrazującej sytuację polityczną w XV wieku, Flandrię i Brugię. Poszukaj w encyklopedii informacji na temat regionu oraz miasta, z którymi był związany Jan van Eyck.
Wyobraź sobie, że zamiast autora obrazu, Jana van Eycka, w wiszącym na ścianie lustrze odbija się twój wizerunek. Jesteś zatem świadkiem wydarzeń. Co widzisz przed sobą? Swoje wrażenia zapisz w formie osobistej relacji z uczestnictwa w ceremonii zaślubin państwa Arnolfinich. Wpleć w nie fragmenty stworzonego wcześniej opisu obrazu.