Przewodnik dla nauczyciela

Spis treści

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia1Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Powiązania między elementami e‑materiału3Powiązania między elementami e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej4Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Wymagania techniczne5Wymagania techniczne

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celu kształcenia w zawodach: rolnik (kod cyfrowy zawodu 601003), technik agrobiznesu (kod cyfrowy zawodu 331402) oraz technik rolnik (kod cyfrowy zawodu 314207): prowadzenie produkcji rolniczej – wykonywanie prac związanych z prowadzeniem produkcji roślinnej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób zrozumiały i obrazowy, z użyciem słownictwa zawodowego – zasad ekologicznej uprawy roślin, korzyści stosowania ekologicznych środków ochrony roślin, a także zaprezentowanie ich charakterystyki i zastosowania.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionych zawodach: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia dla kwalifikacji ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej:

E‑materiał wspiera osiąganie następujących efektów kształcenia:

ROL.04.3 Prowadzenie produkcji roślinnej

Osoba ucząca się:

ROL.04.3.2) dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego:

• ROL.04.3.2.1) wyjaśnia wpływ przedplonu na właściwości stanowiska;

• ROL.04.3.2.2) dobiera stanowisko do wymagań roślin uprawnych;

• ROL.04.3.2.3) układa zmianowanie roślin z uwzględnieniem warunków przyrodniczych i agrotechnicznych;

• ROL.04.3.2.4) planuje płodozmian z uwzględnieniem dobrej praktyki rolniczej i zasady wzajemnej zgodności;

• ROL.04.3.2.5) ustala strukturę użytkowania gruntów w gospodarstwie;

• ROL.04.3.2.6) ustala strukturę zasiewów w gospodarstwie.

ROL.04.3.3) planuje nawożenie organiczne i mineralne:

• ROL.04.3.3.1) rozpoznaje zaburzenia wzrostu i rozwoju roślin wynikające z niedoboru składników mineralnych;

• ROL.04.3.3.2) ustala zasobność mineralną gleb;

• ROL.04.3.3.3) planuje nawożenie z uwzględnieniem plonu i zasobności gleb;

• ROL.04.3.3.4) ustala dawkę i termin nawożenia;

• ROL.04.3.3.5) określa sposoby nawadniania;

• ROL.04.3.3.6) określa zasady użytkowania urządzeń wodnomelioracyjnych.

ROL.04.3.5) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych:

• ROL.04.3.5.1) określa cel i zadania stosowania zabiegów agrotechnicznych;

• ROL.04.3.5.2) dobiera środki techniczne do wykonania zabiegów agrotechnicznych;

• ROL.04.3.5.3) opracowuje plan zabiegów agrotechnicznych;

• ROL.04.3.5.4) wykonuje zabiegi agrotechniczne zgodnie z technologią upraw.

ROL.04.3.7) dobiera metody i środki stosowane w ochronie roślin:

• ROL.04.3.7.1) klasyfikuje chemiczne środki ochrony roślin;

• ROL.04.3.7.2) określa zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin;

• ROL.04.3.7.3) ustala dawkę środka w zależności od stanu porażenia plantacji;

• ROL.04.3.7.4) planuje zabiegi chemicznej ochrony roślin.

ROL.04.3.10) stosuje ekologiczne metody uprawy roślin:

• ROL.04.3.10.1) dobiera metody ekologicznej uprawy roślin;

• ROL.04.3.10.2) określa zabiegi stosowane w ekologicznej uprawie roślin.

ROL.04.4 Dobieranie metod i środków ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin

Osoba ucząca się:

ROL.04.4.3) stosuje integrowaną ochronę roślin:

• ROL.04.4.3.1) opisuje działanie organizmów szkodliwych i sposób ich zwalczania, w tym: a) organizmów chorobotwórczych, w tym organizmów wytwarzających mykotoksyny; b) chwastów; c) szkodników;

• ROL.04.4.3.2) opisuje metody ochrony roślin, w tym agrotechniczną, hodowlaną, mechaniczną, fizyczną, biologiczną, chemiczną oraz kwarantannę;

• ROL.04.4.3.3) wyjaśnia podstawowe wymagania integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji i rolnictwa ekologicznego, w tym: a) ograniczanie występowania organizmów szkodliwych przez: właściwy płodozmian i agrotechnikę, stosowanie odmian odpornych i tolerancyjnych oraz materiału siewnego wytworzonego i poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie, właściwe nawożenie i nawadnianie, przestrzeganie zasad higieny fitosanitarnej, ochronę i introdukcję organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej; b) planowanie zabiegów ochrony roślin w oparciu o: monitorowanie organizmów szkodliwych i progi szkodliwości organizmów szkodliwych, programy wspomagania decyzji w ochronie roślin, doradztwo; c) przeciwdziałanie powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na środki ochrony roślin;

• ROL.04.4.3. 4) wyjaśnia zasady dobrej praktyki ochrony roślin;

• ROL.04.4.3.5) opisuje sposób zwalczania szkodników artykułów rolno‑spożywczych;

• ROL.04.4.3. 6) określa sposoby stosowania środków ochrony roślin w zależności od ich formy użytkowej: opryskiwanie,zaprawianie, rozsiewanie, podlewanie, gazowanie, zamgławianie, sublimowanie, zwabianie;

• ROL.04.4.3.7) opisuje sposoby stosowania środków ochrony roślin do dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji pomieszczeń i magazynów;

• ROL.04.4.3.8) przygotowuje opryskiwacz do pracy, w tym: a) sprawdza stan techniczny poszczególnych urządzeń opryskiwacza pod względem ich wpływu na jakość wykonania zabiegu; b) kalibruje opryskiwacz; c) dobiera parametry pracy i reguluje opryskiwacz; d) dobiera rozpylacze;

• ROL.04.4.3.9) zapobiega znoszeniu cieczy roboczej podczas zabiegu oraz skażeniom punktowym środkami ochrony roślin;

• ROL.04.4.3.10) określa sposoby informowania o planowanych zabiegach z użyciem sprzętu agrolotniczego;

• ROL.04.4.3.11) potwierdza sprawność techniczną sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin;

• ROL.04.4.3.12) stosuje opryskiwacz ciągnikowy polowy i sadowniczy zgodnie z przepisami prawa.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Film edukacyjny Korzyści dla ludzi i środowiska wynikające z ekologicznej uprawy roślinDIeFwTQjYFilm edukacyjny Korzyści dla ludzi i środowiska wynikające z ekologicznej uprawy roślin

Praca z filmem edukacyjnym wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• charakteryzowanie korzyści ze stosowania ekologicznej uprawy roślin dla środowiska oraz ludzi;

• właściwe i terminowe przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych (uprawa, nawożenie oraz prawidłowy płodozmian) w celu utrzymania wysokiego poziomu próchnicy w glebie;

• odpowiedni dobór odmian roślin (zdrowy materiał siewny i sadzeniakowy, zaprawianie materiału siewnego) oraz stosowanie właściwego płodozmianu w celu osiągnięcia wysokich plonów bez stosowania chemicznych środków ochrony roślin,

• prawidłowy zbiór i przechowywanie plonów w celu zachowania przydatność do spożycia;

• zachowanie czystości maszyn zbierających plony (kombajny stosowane do zbioru roślin: zbożowych, motylkowych, okopowych), aby w zebranych zbiorach nie było zanieczyszczeń;

• omówienie sprzętu rolniczego wykorzystywanego do realizacji zadań związanych z ekologiczną uprawą roślin.

Film instruktażowy - tutorial Zabiegi agrotechniczne stosowane w ekologicznej uprawie roślin motylkowatychDu8aHWzCSFilm instruktażowy - tutorial Zabiegi agrotechniczne stosowane w ekologicznej uprawie roślin motylkowatych

Praca z filmem instruktażowym - tutorialem wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• charakteryzowanie roślin motylkowatych;

• analiza korzyści z ekologicznej uprawy roślin motylkowatych;

• omówienie sprzętu rolniczego wykorzystywanego do ekologicznej uprawy roślin motylkowatych;

• terminowe wykonywanie zabiegów agrotechnicznych (nawożenie gleby fosforem i potasem, włókowanie i bronowanie, wysiew nawozów azotowych, zabiegi wczesno wiosenne – bronowanie lub agregat: kultywator + brona, wysiew nasion, wałowanie posiewne, zabiegi pielęgnacyjne niszczenia chwastów – bronowanie broną lekką lub zwalczanie chemiczne, zbiór) w ekologicznej uprawie roślin motylkowatych;

• omówienie dobrych praktyk i prawidłowego sposobu postępowania podczas uprawy roślin motylkowatych.

E‑book Ekologiczne środki ochrony roślin, ich charakterystyka i zastosowanieDI4s6wXnE‑book Ekologiczne środki ochrony roślin, ich charakterystyka i zastosowanie

Praca z e‑bookiem wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• omówienie korzyści ze stosowania ekologicznych środków ochrony roślin;

• charakteryzowanie ekologicznych środków ochrony roślin oraz sposobu ich zastosowania;

• wyjaśnienie podstawowych wymagań rolnictwa ekologicznego, w tym.: właściwego płodozmianu i agrotechniki, właściwego nawożenia i nawadniania, stosowania odpowiednich odmian materiału siewnego.

Obudowa dydaktyczna

Interaktywne materiały sprawdzająceDANSLhNC3Interaktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu ekologicznej uprawy roślin.

Słownik pojęć dla e‑materiałuD1FC9kA3qSłownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.

Przewodnik dla nauczycielaDrBPgjKtZPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

Przewodnik dla uczącego sięD68aHG8mTPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.

Netografia i bibliografiaDxLoOzVfNNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został opracowany e‑zasób oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia wiedzy dotyczącej ekologicznej uprawy roślin.

Instrukcja użytkowaniaDn9dvKemrInstrukcja użytkowania – objaśnia działanie materiałów oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Powiązania między elementami e‑materiału

Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy dydaktycznej.

Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z konkretnymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

• film edukacyjny Korzyści dla ludzi i środowiska wynikające z ekologicznej uprawy roślin z ćwiczeniami 2 i 4;

• film instruktażowy - tutorial Zabiegi agrotechniczne stosowane w ekologicznej uprawie roślin motylkowatych z ćwiczeniem 7;

• e‑book Ekologiczne środki ochrony roślin, ich charakterystyka i zastosowanie z ćwiczeniami 1, 3, 5 i 6.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Zawarte w e‑materiale zasoby multimedialne są nowoczesnymi środkami dydaktycznymi, które znacząco wspomagają kształcenie zawodowe. Dzięki nim uczniowie zdobywają wiedzę o zakładaniu i prowadzeniu ekologicznej uprawy roślin. Poniżej przedstawiono propozycje wykorzystania każdego multimedium podczas zajęć, a także podczas samodzielnej pracy uczniów poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

1. Film edukacyjny Korzyści dla ludzi i środowiska wynikające z ekologicznej uprawy roślin

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Każda grupa otrzymuje zadanie opracowania w formie prezentacji jednego tematu:

• grupa 1: sprzęt rolniczy wykorzystywany do uprawy roślin;

• grupa 2: korzyści ze stosowania ekologicznej uprawy roślin dla środowiska;

• grupa 3: korzyści ze stosowania ekologicznej uprawy roślin dla ludzi;

• grupa 4: różnice między uprawami ekologicznymi a tymi, na których stosowane są chemiczne nawozy.

Po wyznaczonym czasie nauczyciel prosi, aby grupy kolejno zaprezentowały efekty swojej pracy na forum klasy. Prezentacja może podlegać ocenie; nauczyciel ocenia wówczas poprawność zawartych w niej treści oraz wykonanie.

2. Film instruktażowy (tutorial) Zabiegi agrotechniczne stosowane w ekologicznej uprawie roślin motylkowatych

Praca indywidualna i całego zespołu klasowego

Nauczyciel wyświetla uczniom film instruktażowy. Prosi, aby w trakcie filmu uczniowie zwrócili szczególną uwagę na konieczne zabiegi agrotechniczne w uprawie roślin motylkowatych, dobre praktyki i sposoby postępowania, a także korzyści płynące z ekologicznej uprawy roślin motylkowatych.

Po filmie uczniowie podczas burzy mózgów wspólnie tworzą kalendarz zabiegów agrotechnicznych, jakie wykonuje się przy uprawie roślin motylkowatych. Po fazie kreatywnej następuje weryfikacja pomysłów i powstaje ostateczna wersja kalendarza. Może on posłużyć jako materiał pomocniczy na lekcji powtórkowej.

3. E‑book Ekologiczne środki ochrony roślin, ich charakterystyka i zastosowanie

Praca w parach

Uczniowie w parach zapoznają się z treścią e‑booka. Każda para opracowuje mapę myśli, w której zostaną zawarte najważniejsze informacje na temat środków ochrony roślin.

Nauczyciel sugeruje uczniom, aby zachowali swoje mapy i skorzystali z nich podczas lekcji powtórkowej.

4. Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

1. Film edukacyjny Korzyści dla ludzi i środowiska wynikające z ekologicznej uprawy roślin

Praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Lekcja odwrócona. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wyszukali w internecie informacje na temat upraw ekologicznych: na czym polegają, od czego zależy właściwy dobór technik i środków, jakie korzyści z nich płyną oraz z jakimi problemami trzeba się liczyć, decydując się na taki rodzaj uprawy.

Na lekcji nauczyciel inicjuje dyskusję, podczas której uczniowie dzielą się wiedzą i przemyśleniami.

W ramach podsumowania tej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej film edukacyjny o zaletach ekologicznej uprawy roślin. Dzięki filmowi uczniowie mogą uzupełnić i utrwalić zdobytą wiedzę.

2. Film instruktażowy (tutorial) Zabiegi agrotechniczne stosowane w ekologicznej uprawie roślin motylkowatych

Praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Uczniowie dzielą się na 5 grup i zapoznają się z filmem instruktażowym. Zadaniem grup jest opracowanie jednego z poniższych tematów w formie plakatu, grafiki lub ulotki:

• grupa 1: Jakie rośliny zaliczamy do motylkowatych i czym się ta rodzina roślin charakteryzuje?

• grupa 2: Jaki sprzęt rolniczy jest niezbędny w uprawie roślin motylkowatych?

• grupa 3: Jakie zabiegi agrotechniczne są niezbędne podczas uprawy roślin motylkowatych i jak się przedstawia harmonogram tych prac?

• grupa 4: O czym warto pamiętać, aby prawidłowo i skutecznie prowadzić uprawę roślin motylkowatych?

• grupa 5: Jakie korzyści przynosi ekologiczna uprawa roślin motylkowatych?

Plakat, grafikę lub ulotkę grupy mogą albo zamieścić na ZPE (lub w innym wskazanym przez nauczyciela środowisku) albo przynieść na zajęcia. Nauczyciel ocenia prace grup, udzielając im informacji zwrotnej.

3. E‑book Ekologiczne środki ochrony roślin, ich charakterystyka i zastosowanie

Praca indywidualna

Nauczyciel informuje uczniów, że zadaniem każdego z nich jest zapoznanie się z treścią e‑booka i sporządzenie na jego podstawie notatki (np. w formie mapy myśli) na własny użytek. Mapy mogą się przydać uczniom podczas lekcji powtórkowej.

4. Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.

Indywidualizacja pracy z uczniami, w tym z uczniami ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Każdy materiał można odtworzyć w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje treści dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to uczniom dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, jak również umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‑uczenia się. Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów:

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do filmów;

• uczniowie słabowidzący mogą skorzystać z opisów alternatywnych do multimediów;

• przy podziale klasy na grupy należy postarać się o to, by zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się;

• podczas pracy w grupach uczniowie zdolni mogą pełnić funkcję liderów i pomagać uczniom z trudnościami w nauce, a uczniowie uzdolnieni plastycznie i znający oprogramowanie do edycji grafik mogą zadbać o formalny aspekt pracy;

• podczas prezentowania rezultatów prac należy pamiętać, aby nie zmuszać do wypowiedzi na forum klasy osób z trudnościami w komunikacji; mogą się one wykazać w trakcie pracy w grupach;

• należy zadbać o to, aby uczniowie z dysleksją, zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadań;

• uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach dodatkowe informacje i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści