Kolorowa grafika przedstawia wielopokoleniową rodzinę, która ustawiła się do zdjęcia w wielkiej ramie od obrazu. W środku znajdują się mama i tata podtrzymujący ramę, po lewej stronie stoją dziadkowie, przed nimi stoi dziewczynka, z prawej strony przytrzymują ramę dwaj nastoletni chłopcy. Na dolnej części ramy przysypia kot.
Kolorowa grafika przedstawia wielopokoleniową rodzinę, która ustawiła się do zdjęcia w wielkiej ramie od obrazu. W środku znajdują się mama i tata podtrzymujący ramę, po lewej stronie stoją dziadkowie, przed nimi stoi dziewczynka, z prawej strony przytrzymują ramę dwaj nastoletni chłopcy. Na dolnej części ramy przysypia kot.
Czy rodzina jest potrzebna?
Rodzina
Źródło: Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0.
Co wiesz o swojej rodzinie?
Polecenie 1
Zamieszczony poniżej film prezentuje wypowiedzi kilkorga dzieci, które - inspirowane lalkami odnalezionymi w teatralnej rekwizytornirekwizytorniarekwizytorni - charakteryzują członków swojej rodziny. Wybierz jakąś własną zabawkę i scharakteryzuj wybranego członka swojej rodziny.
RSmYjbShgAZOO
RgN7NFqDA9ca4
Opowiedz mi o swojej rodzinie
Źródło: Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu "Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli" współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu "Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli" współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Wybierz jakąś własną zabawkę, zastanów się, który członek twojej rodziny jest do niej podobny, scharakteryzuj wybranego członka swojej rodziny.
RTi536qocXg3w
Ćwiczenie 1
ROhyJnDYDRDES11
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu obrazu Edwarda Degasa z rozsypanych kawałków.
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu obrazu Edwarda Degasa z rozsypanych kawałków.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i liczbie mnogiej wyraz „rodzina”.
RE1Xm3TyzR97C
Miejsce na odpowiedź
Pamiętaj, że w języku polskim wyróżniamy siedem przypadków, które odmieniają się przez liczbę pojedynczą i mnogą.
l. poj. M. rodzina D. rodziny C. rodzinie B. rodzinę N. (z) rodziną Ms. (o) rodzinie W. rodzino
l. mn. M. rodziny D. rodzin C. rodzinom B. rodziny N. (z) rodzinami Ms. (o) rodzinach W. rodziny
R1Ef3utwhUh1F
Miejsce na odpowiedź
Polecenie 2
Przyjrzyj się obrazowi EdgaraDegasa i zastanów, który z tytułów zamieszczonych poniżej najdokładniej go określa. Ułóż je w kolejności od najbardziej do najmniej pasującego. Uzasadnij swój wybór.
„Konkurs smutnych min”
„U dyrektora szkoły”
„Rodzina Bellellich”
„Rodzinne nudne przedpołudnie”
„Portret grzecznych dziewcząt”
R10J9NIhbItxP
Miejsce na notatki
Polecenie 2
Na podstawie opisu obrazu zaproponuj swój tytuł dla dzieła EdgaraDegasaDegasDegasa.
RtSTSz1WYCIGP
Miejsce na notatkę
Degas
czytaj: dega
RpDOvzgTux6e6
Obraz przedstawia fragment wnętrza dziewiętnastowiecznego pokoju, w którym znajdują się cztery osoby: kobieta, mężczyzna i dwie dziewczynki w wieku ośmiu lub dziewięciu lat. Tłem obrazu jest ściana, na której wisi oprawiony w szeroką ramę portret mężczyzny. Na środku stoi drewniany stolik, po prawej stronie znajduje się kominek, na którym postawiono ozdobny zegar, dwa talerze oraz świecznik ze świecą. Nad kominkiem wisi lustro, odbija się w nim fragment drzwi i jakiegoś obrazu.
Po lewej stronie stoi poważna kobieta w czarnej, skromnej sukni. Włosy ma gładko uczesane i spięte w kok, patrzy przed siebie. Z lewej strony kobiety stoi dziewczynka, w czarnej sukience z białym fartuszkiem i kołnierzykiem. Ma gładko uczesane włosy, przepasane czarną wstążką. Patrzy na wprost. Kobieta trzyma rękę na jej ramieniu. Po drugiej stronie siedzi na krześle druga dziewczynka o brązowych, krótkich włosach, tak samo ubrana. Lewą nogę podwinęła na krześle. Spod sukienki widoczna jest tylko jedna, prawa noga. Głowę odwróciła w kierunku mężczyzny. Po prawej stronie obrazu, przed kominkiem siedzi na fotelu mężczyzna, odwrócony do nas tyłem, głowę odwrócił w lewą stronę, widoczny jest profil jego twarzy. Patrzy na kartki leżące na stoliku. Jest ubrany w jasną marynarkę. Ma rzadkie włosy i brodę.
Postacie są smutne i poważne. Nie patrzą na siebie.
Rodzina Bellellich
Źródło: Edgar Degas, 1857, domena publiczna.
Ćwiczenie 2
RlH7NSe6FG81l1
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej wieku, w którym powstał obraz Edgara Degasa.
Przeczytaj podpis pod obrazem Edgara Degasa i znajdź informację, kiedy malarz go stworzył. Jak myślisz, który to był wiek?
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
Ułóż zdanie z wyrazem „rodzina”.
RlJQhFqRZenp2
Miejsce na notatkę
Przykładowe zdanie: Ubiegłoroczne wakacje cała rodzina spędziła nad kaszubskim jeziorem.
Polecenie 3
Czy dostrzegasz jakieś różnice między rodziną przedstawioną na portrecie a współczesną, np. taką jak twoja? Jeśli tak, wymień je i zapisz poniżej lub w zeszycie.
RAi0NevIfaTB7
Polecenie 4
Przeczytaj lub wysłuchaj utworu Jana Twardowskiego pt. „Co wiesz o swojej rodzinie?” i zapamiętaj jak najwięcej słów, które kojarzą ci się z rodziną. Możesz je zanotować poniżej lub w zeszycie.
R1L2duiVc6ysG
Miejsce na notatkę
Jan TwardowskiCo wiesz o swojej rodzinie?
Rsor98puzXS6B
recytacja - nagranie audio wiersza "Co wiesz o swojej rodzinie"
recytacja - nagranie audio wiersza "Co wiesz o swojej rodzinie"
Utwór Co wiesz o swojej rodzinie? czyta Bartosz Woźny
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego.
Utwór Co wiesz o swojej rodzinie? czyta Bartosz Woźny
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego.
recytacja - nagranie audio wiersza "Co wiesz o swojej rodzinie"
Jurek miał napisać wypracowanie domowe na temat: „Co wiesz o swojej rodzinie?”. Zmartwił się, bo niewiele wiedział. Znał się na samochodach, wiedział, jak wygląda fiat, mazda, volvo, polonez, który można przerobić na ropniaka, golf, młodszy brat volkswagena, ale nie znał własnej rodziny.
Wiedział, jak wygląda mamusia, tatuś i dwie młodsze siostry, ale całej rodziny nie znał. Wiedział, że mamusia ma na imię Barbara, a tatuś Karol. Wiedział, że mamusia jest zawsze ładna, nawet wtedy, kiedy jest zmęczona. Wiedział, że jedna jego siostra lubi śpiewać, a druga rysować jamniki, ale to za mało, żeby napisać, co się wie o swojej rodzinie. Zadzwonił do swojej babci Zenobii, która wiedziała wszystko; słuchał i zapisywał. Okazało się, że miał dwie babcie, nie tylko Zenobię, ale i Jadwigę. Babcia Jadwiga miała osiemdziesiąt lat, ale mówiono do niej: „Wisienko”. Babcia Wisienka pogniewała się na wszystkich, nawet słuchawki nie podnosiła, kiedy ktoś do niej dzwonił. Raz tylko podniosła, kiedy dzwonił wujek Janek – i powiedziała:
– Mów głośno, Gawronie,
nie słychać w telefonie.
Jurek miał jeszcze cztery ciotki: Barbarę, Ewę, Klarę i Dziulę. Ciotka Barbara była artystką, stale inaczej wyglądała, raz podobna do Chinki, raz do Murzynki. Ciotka Ewa miała twarz podobną do Bolesława Chrobrego na obrazie Matejki. Ciotka Klara była chuda i pewien pan przezywał ją „chudzielec popielec”, ale się z nią ożenił i stał się wujkiem. Ciotka Dziula hodowała na wsi króliki nowozelandzkie i karmiła je zielonkami i sianem. Poza tym miała czworo dzieci: Agatę, Antka, Jurka i Karolinkę. Okazało się, że Jurek ma jeszcze trzech stryjków: Rafała, Pawła i Ksawerego, i wujka Bolesława.
Wszystko, czego się dowiedział od babci Zenobii, pozapisywał i był przekonany, że wypracowanie domowe o rodzinie gotowe – nagle przyszła wiadomość, że się cioci Dziuli urodziły bliźnięta. Potem się dowiedział, że stryjkowi Rafałowi urodził się syn. Rozpoczął pisać wypracowanie na temat: „Co wiesz o swojej rodzinie?” – ale nie mógł dokończyć, bo stale ktoś się nowy rodził.
Dziadek odchodził za dziadkiem
i chociaż wszystko mija
– ciotek nam nie zabraknie,
stale się rodzi rodzina.
twar_1 Źródło: Jan Twardowski, Co wiesz o swojej rodzinie?, [w:] Nowe patyki i patyczki, Poznań 2007, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
O autorze
Jan Twardowski20061915
RdFxsJN1GIhPk
Fotografia przedstawia księdza Jana Twardowskiego. Jest to starszy mężczyzna w okularach, ma ciemne, brązowe, krótkie włosy. Widoczny jest fragment jego sutanny. Patrzy w lewą stronę. Tło jest białe.
Jan Twardowski
Źródło: Mariusz Kubik, fotografia barwna, licencja: CC BY 2.5.
Jan Twardowski
- poeta i ksiądz katolicki. Pisał wiersze religijne, często odwoływał się do świata przyrody. Posługiwał się charakterystycznym stylem przypominającym modlitwę. Tworzył dla dorosłych i dzieci.
Ćwiczenie 3
Sporządź notatkę na temat rodziny Jurka. Wynotuj informacje o poszczególnych jej członkach.
R1K1lNW6rmGV2
Miejsce na notatkę
Twoja notatka musi być czytelna, przejrzysta graficznie i zrozumiała. Powinna być rzeczowa i zwięzła. Staraj się w niej zawrzeć najważniejsze informacje.
Mama Jurka ma na imię Barbara i jest ładna. Jego tata nosi imię Karol. Jurek ma dwie siostry. Pierwsza siostra lubi śpiewać, druga lubi rysować jamniki. Babcia Zenobia opowiada Jurkowi o pozostałych członkach rodziny. Ma on jeszcze drugą babcię - Jadwigę, która przeżyła już osiemdziesiąt lat i w rodzinie, z którą jest skłócona, nazywana jest Wisienką. Chłopiec ma cztery ciotki. Ciotka Barbara, artystka, lubi zmieniać wygląd. Twarz cioci Ewy przypomina Bolesława Chrobrego na obrazie Jana Matejki. Ciotka Klara to wyjątkowo szczupła mężatka. Ciotka Dziula zajmuje się na wsi hodowlą królików nowozelandzkich i urodziła sześcioro dzieci: Agatę, Antka, Jurka, Karolinkę i bliźnięta. Jurek ma także trzech stryjków: Ksawerego, Pawła i Rafała, który ma syna oraz wujka Bolesława.
Ćwiczenie 4
Dlaczego babcia Jadwiga nazywana jest Wisienką i jak może mieć na imię ciotka Dziula? Uzupełnij według wzoru: Alicja - Alusia - Lusia Marta - Martusia - Tusia
R4wIp3QBszcWT
Miejsce na notatkę
Przezwiska powstają przez dodanie końcówek zdrobnień do końcowej części imienia.
Czy w twojej rodzinie nadaje się przezwiska lub zdrabnia imiona? Do przezwiska lub zdrobnienia dopisz właściwe imię.
RJIw9mWAJ5GTl
Miejsce na odpowiedź.
RHpCc0QIDo4eX
Ćwiczenie 5
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej związku frazeologicznego "więzy krwi".
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RWBPGmESMB3uE
Ćwiczenie 6
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi będącej dokończeniem podanego zdania.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Rp2DUpnTAULtx
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej synonimu więzów krwi.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 6
Napisz własną definicję pojęcia „pokrewieństwo”. Możesz to zrobić poniżej lub w zeszycie. Następnie odszukaj w słowniku języka polskiego znaczenia tego słowa i porównaj ze swoim wyjaśnieniem. Jeśli zauważysz duże różnice, popraw definicję lub napisz ją od nowa.
RUGoxcBK0QsQk
Ćwiczenie 8
R1OiNkW4M2iit1
Zadanie interaktywne polega na połączeniu nazw stopni pokrewieństwa z wyjaśnieniami.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu nazw stopni pokrewieństwa z wyjaśnieniami.
W utworze Jana Twardowskiego pojawia się wiele słów nazywających stopnie pokrewieństwa. Dopasuj do określeń ich wyjaśnienia, np. wujek – brat matki.
ojciec matki lub ojca, matka matki lub ojca, żona stryja, żona wuja, siostra matki lub ojca, babka matki lub ojca, ojciec babki lub dziadka, brat ojca
wujenka
ciotka
stryjek
stryjenka
dziadek
babcia
prababka
pradziadek
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1DnkSYOY6z2y
Ćwiczenie 9
Zadanie interaktywne polega na połączeniu związków frazeologicznych związanych ze stopniami pokrewieństwa z ich objaśnieniami.
Zadanie interaktywne polega na połączeniu związków frazeologicznych związanych ze stopniami pokrewieństwa z ich objaśnieniami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Rve8IopSK4H6S
Ćwiczenie 10
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu synonimów i antonimów do wyrazu "krewny".
Zadanie interaktywne polega na pogrupowaniu synonimów i antonimów do wyrazu "krewny".
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RVxnEBYG1Ji4e
Ćwiczenie 11
Zadanie interaktywne polega na zaznaczeniu jednej prawidłowej odpowiedzi dotyczącej wyjaśnienia związku frazeologicznego ubogi krewny.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 12
Przeczytaj utwór Jana Twardowskiego jeszcze raz i stwórz mapę więzów w rodzinie Jurka. Porównaj je z mapami innych uczniów i sprawdź, czy na twoim schemacie znaleźli się wszyscy wymienieni w utworze krewni chłopca.
R1PkeiRHAKzSc
RiJzxsIU4lrs8
Miejsce na notatkę
Nie zapomnij podać stopni pokrewieństwa członków rodziny Jurka.
Członkowie rodziny Jurka: mama Barbara i tata Karol, dwie siostry: babcia Zenobia i babcia Jadwiga, ciotka Barbara, ciotka Ewa, ciotka Klara, ciotka Dziula i jej dzieci: Agata, Antek, Jurek, Karolinka oraz bliźnięta, stryjek Rafał i jego syn, stryjek Paweł, stryjek Ksawery, wujek Bolesław, wujek Janek.
Ćwiczenie 12
Przeczytaj utwór Jana Twardowskiego jeszcze raz i na podstawie tekstu wypisz wszystkich krewnych w rodzinie Jurka.
R1EyMdJbXJjdw
Nie zapomnij podać stopni pokrewieństwa członków rodziny Jurka. Pamiętaj, że stryj , to brat taty, a wujek jest bratem mamy. Sprawdź nazwy stopni pokrewieństwa, aby się nie pomylić
Najstarszymi członkami rodziny Jurka są siostry: babcia Zenobia i babcia Jadwiga. Mama Barbara i tata Karol mają liczne rodzeństwo. Mama ma cztery siostry Barbarę, Ewę, Klarę i Dziulę i dwóch braci Janka i Bolesława. Ciotka Dziula ma 6 dzieci: Agatę, Antka, Jurka, Karolinę oraz bliźnięta, Tata ma trzech braci: stryjka Rafała, który ma syna, stryjka Pawła i stryjka Ksawerego.
Polecenie 7
Czy w rozmowie z babcią Zenobią Jurek poznał całą rodzinę? Czy dowiedział się np. jak mieli na imię jego dziadkowie? Zastanów się, o co jeszcze chłopiec powinien zapytać babcię, aby poznać wszystkich najbliższych krewnych i stopnie pokrewieństwa między nimi. Propozycje pytań zapisz poniżej lub w zeszycie.
RgnDnDAGM9czb
Ćwiczenie 13
Rozważ, czy twoim zdaniem rodzina Jurka jest idealna. Uzasadnij swoją odpowiedź.
RL5Y15rAlDJnO
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę na relacje między babcią Jadwigą i resztą rodziny Jurka.
Rodzina Jurka nie jest idealna. Zdarzają się w niej konflikty, np. jego babcia Jadwiga jest skłócona z innymi członkami rodziny.
Ćwiczenie 14
Zastanów się i odpowiedz, czy Jurek będzie kiedyś mógł dokończyć swoje wypracowanie. Uzasadnij swoją odpowiedź.
R13DI3eagfYu9
Miejsce na notatkę
Zwróć uwagę na to, że po napisaniu wypracowania Jurek dowiedział się o dołączeniu do rodziny nowych członków.
Wypracowanie Jurka nigdy nie zostanie skończone, gdyż stale zmienia się liczba członków jego rodziny.
Polecenie 8
Jak rozumiesz zdanie: „Dziadek odchodzi za dziadkiem”? Porozmawiaj o tym z kolegą lub koleżanką.
R1GPeoN5maeap
Sprawdź, czy umiesz!
Polecenie 9
Przeprowadź wywiady z rodzicami, dziadkami i innymi krewnymi. Ułóż pytania, zapisz odpowiedzi. Na ich podstawie stwórz schemat lub mapę więzów rodzinnych. Opisz stopnie pokrewieństwa i krótko scharakteryzuj członków swojej rodziny. Opisy poszczególnych osób mogą mieć charakter żartobliwy.
RnPdzZ1404hbP
Miejsce na notatkę ucznia
RvP3VNE78X15n
Polecenie 9
Przeprowadź wywiady z rodzicami, dziadkami i innymi krewnymi. Ułóż pytania, zapisz odpowiedzi. Opisz stopnie pokrewieństwa i krótko scharakteryzuj członków swojej rodziny. Opisy poszczególnych osób mogą mieć charakter żartobliwy.
RHJdrF2HgL9ro
Polecenie 10
Napisz opowiadanie pt: „Rodzina jest potrzebna”.
R1UVpdERQ7NlS
Słownik
rekwizytornia
rekwizytornia
pomieszczenie w teatrze, służące do przechowywania rekwizytów, czyli przedmiotów potrzebnych w przedstawieniu
wartości
wartości
zespół ideałów, zasad, norm postępowania, prawd, przekonań, tradycji ważnych dla człowieka, grupy społecznej, narodu, przekazywany z pokolenia na pokolenie