Film + Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższymi filmami, a następnie wykonaj związane z nimi polecenia.
Wymień przyczyny zwołania obrad Okrągłego Stołu.
Wyjaśnij, dlaczego legalizacja NSZZ „Solidarność” mogła stanowić zagrożenie dla władz oraz organizacji OPZZ.
Wymień cele opozycji oraz władz komunistycznych, które chciano osiągnąć podczas obrad Okrągłego Stołu.
Wyjaśnij, czy wolne wybory do Sejmu faktycznie były demokratyczne. Uzasadnij odpowiedź.
Przyporządkuj nazwiska postaci do krótkich opisów biograficznych.
Działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. Uczestnik obrad Okrągłego Stołu. W latach 1997–2000 minister spraw zagranicznych, w latach 2000–2001 przewodniczący Unii Wolności, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, w latach 2004–2008 poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego., Polityk i działacz komunistyczny, ekonomista i dyplomata; członek Biura Politycznego KC PZPR, a w latach 1986–1989 sekretarz KC PZPR; uczestniczył w pierwszych (najpierw tajnych) rozmowach z przedstawicielami opozycji oraz Kościoła katolickiego., Polski publicysta, eseista, pisarz, historyk i działacz polityczny. W latach 1968–1989 dysydent i jeden z głównych działaczy opozycji demokratycznej w PRL. Od 1989 redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. Kawaler Orderu Orła Białego., Polski duchowny rzymskokatolicki, orionista, biskup pomocniczy warszawski w latach 1962–1993, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1969–1993, od 1993 r. biskup pomocniczy senior archidiecezji warszawskiej., Generał broni ludowego Wojska Polskiego, w latach 1981–1990 minister spraw wewnętrznych; członek powołanej w grudniu 1981 r. Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, współorganizator i uczestnik najpierw rozmów w Magdalence, a potem obrad Okrągłego Stołu., Historyk, jeden z przywódców opozycji w okresie PRL, współzałożyciel KOR. Dwukrotny minister pracy i polityki socjalnej: w latach 1989–1991 w rządzie Tadeusza Mazowieckiego i w latach 1992–1993 w rządzie Hanny Suchockiej. Kawaler Orderu Orła Białego.
| Notka biograficzna | Postać |
|---|---|
| Działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. Uczestnik obrad Okrągłego Stołu. W latach 1997–2000 minister spraw zagranicznych, w latach 2000–2001 przewodniczący Unii Wolności, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, w latach 2004–2008 poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego. | |
| Polityk i działacz komunistyczny, ekonomista i dyplomata; członek Biura Politycznego KC PZPR, a w latach 1986–1989 sekretarz KC PZPR; uczestniczył w pierwszych (najpierw tajnych) rozmowach z przedstawicielami opozycji oraz Kościoła katolickiego. | |
| Polski publicysta, eseista, pisarz, historyk i działacz polityczny. W latach 1968–1989 dysydent i jeden z głównych działaczy opozycji demokratycznej w PRL. Od 1989 redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. Kawaler Orderu Orła Białego. | |
| Polski duchowny rzymskokatolicki, orionista, biskup pomocniczy warszawski w latach 1962–1993, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1969–1993, od 1993 r. biskup pomocniczy senior archidiecezji warszawskiej. | |
| Generał broni ludowego Wojska Polskiego, w latach 1981–1990 minister spraw wewnętrznych; członek powołanej w grudniu 1981 r. Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, współorganizator i uczestnik najpierw rozmów w Magdalence, a potem obrad Okrągłego Stołu. | |
| Historyk, jeden z przywódców opozycji w okresie PRL, współzałożyciel KOR. Dwukrotny minister pracy i polityki socjalnej: w latach 1989–1991 w rządzie Tadeusza Mazowieckiego i w latach 1992–1993 w rządzie Hanny Suchockiej. Kawaler Orderu Orła Białego. |
2. Polityk i działacz komunistyczny, ekonomista i dyplomata; członek Biura Politycznego KC PZPR, a w latach 1986–1989 sekretarz KC PZPR; uczestniczył w pierwszych (najpierw tajnych) rozmowach z przedstawicielami opozycji oraz Kościoła katolickiego. Postać: (tu wybierz) 1. Jacek Kuroń, 2. Stanisław Ciosek, 3. Adam Michnik, 4. Czesław Kiszczak, 5. Bronisław Dąbrowski, 6. Bronisław Geremek.
3. Polski publicysta, eseista, pisarz, historyk i działacz polityczny. W latach 1968–1989 dysydent i jeden z głównych działaczy opozycji demokratycznej w PRL. Od 1989 redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. Kawaler Orderu Orła Białego. Postać: (tu wybierz) 1. Jacek Kuroń, 2. Stanisław Ciosek, 3. Adam Michnik, 4. Czesław Kiszczak, 5. Bronisław Dąbrowski, 6. Bronisław Geremek.
4. Polski duchowny rzymskokatolicki, orionista, biskup pomocniczy warszawski w latach 1962–1993, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1969–1993, od 1993 r. biskup pomocniczy senior archidiecezji warszawskiej. Postać: (tu wybierz) 1. Jacek Kuroń, 2. Stanisław Ciosek, 3. Adam Michnik, 4. Czesław Kiszczak, 5. Bronisław Dąbrowski, 6. Bronisław Geremek.
5. Generał broni ludowego Wojska Polskiego, w latach 1981–1990 minister spraw wewnętrznych; członek powołanej w grudniu 1981 r. Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, współorganizator i uczestnik najpierw rozmów w Magdalence, a potem obrad Okrągłego Stołu. Postać: (tu wybierz) 1. Jacek Kuroń, 2. Stanisław Ciosek, 3. Adam Michnik, 4. Czesław Kiszczak, 5. Bronisław Dąbrowski, 6. Bronisław Geremek.
6. Historyk, jeden z przywódców opozycji w okresie PRL, współzałożyciel KOR. Dwukrotny minister pracy i polityki socjalnej: w latach 1989–1991 w rządzie Tadeusza Mazowieckiego i w latach 1992–1993 w rządzie Hanny Suchockiej. Kawaler Orderu Orła Białego. Postać: (tu wybierz) 1. Jacek Kuroń, 2. Stanisław Ciosek, 3. Adam Michnik, 4. Czesław Kiszczak, 5. Bronisław Dąbrowski, 6. Bronisław Geremek.
Na podstawie tabeli z ćwiczenia 1 oraz poniższego źródła wykonaj polecenia zamieszczone poniżej.
Na podstawie treści z ćwiczenia 1 oraz poniższego źródła wykonaj polecenia zamieszczone poniżej.
Pokłosie Okrągłego Stołu. Przeszłość dla przyszłościDla większości uczestników obrad związanych z PRL Okrągły Stół oznaczał koniec ich politycznej, a niekiedy i zawodowej kariery, jednakże części dawnej nomenklatury partyjnej umożliwił na tyle łagodne przejście do nowego ustroju, by – wykorzystując demokratyczne mechanizmy – pojawić się na nowo w polityce i gospodarce. Z kolei dla przedstawicieli opozycji i ich doradców Okrągły Stół i czerwcowe wybory oznaczały koniec niejawnej działalności i początek karier w demokratycznej Polsce. Co czwarty opozycyjny uczestnik Okrągłego Stołu pełnił po 1989 r. funkcje ministerialne – proporcjonalnie więcej kobiet oraz osób z cenzusem naukowym (53,4%), z grona tego wywodzili się trzej premierzy, dwaj spośród trzech prezydentów, posłowie, marszałkowie Senatu i Sejmu. Kolejne ekipy rządowe zasilane były w kolejności zbliżonej do reprezentacji regionalnej uczestników obrad – obok stale obecnej reprezentacji Warszawy w elitach władzy, pojawiły się także – jak to określano – desanty: gdański, poznański, krakowski i śląski.
Źródło: Zbigniew Woźniak, Pokłosie Okrągłego Stołu. Przeszłość dla przyszłości, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009, nr 71, z. 2, s. 355.
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wyjaśnij znaczenie wyborów czerwcowych.
Na fotografii oznaczono numerami uczestników obrad przy Okrągłym Stole. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej połącz nazwiska przedstawionych osób z odpowiadającymi im cyframi.
Lech Wałęsa, Ryszard Reiff, ks. Alojzy Orszulik, gen. Czesław Kiszczak
| 1 | |
| 2 | |
| 3 | |
| 4 |
Zapoznaj się z poniższymi źródłami i na ich podstawie wykonaj kolejne polecenia.
Źródło A
Okrągły stół w Polsce. 30 lat sporów o jego znaczenie i skutki[…] wśród ważnych skutków postanowień porozumienia politycznego zawartego przy Okrągłym Stole najistotniejsze było przede wszystkim to, że przeprowadzone w czerwcu 1989 r. wybory pozwoliły na wyrażenie przez Polaków woli, która pokazała brak aprobaty dla komunistycznego systemu rządów. Duże poparcie dla opozycji solidarnościowej, ale i dla listy krajowej grupującej kandydatów strony rządowo‑koalicyjnej w konsekwencji zaowocowało utworzeniem rządu z udziałem dotychczas rządzących i opozycji, z Tadeuszem Mazowieckim – opozycyjnym politykiem – jako premierem. Choć niewątpliwie Okrągły Stół dał impuls do przyspieszenia zmiany systemu politycznego, która ostatecznie pozwoliła zbudować demokrację w Polsce, to warto wspomnieć, że zgoda na dotrzymanie kontraktu wyborczego po stronie solidarnościowo‑opozycyjnej skutkowała przyzwoleniem na nowelizację ordynacji wyborczej po pierwszej turze głosowania. Zmianę ordynacji wyborczej uchwaliła Rada Państwa 12 czerwca 1989 r. Oznaczało to, że u progu III RP stworzono niebezpieczny precedens – umożliwiono manipulowanie prawem w celach politycznych.
Źródło: Krystyna Trembicka, Okrągły stół w Polsce. 30 lat sporów o jego znaczenie i skutki, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 5 (154), s. 105.
Źródło B
Okrągły stół w Polsce. 30 lat sporów o jego znaczenie i skutkiMiejsce w strukturze władzy państwowej, tj. bycie partią rządzącą czy opozycyjną i stosunek do III RP, miały wpływ na powstanie dwóch narracji o Okrągłym Stole – tzw. czarnej i białej legendy, które stały się jednocześnie radykalnie odmienną oceną polskiego państwa i odmiennego postrzegania tych samych wydarzeń. Niewątpliwie dla części polskiej elity politycznej, ale i środowisk opiniotwórczych, uczonych i publicystów, współtworzących białą legendę, sens Okrągłego Stołu sprowadzał się do optymalnego modelu przejścia z systemu niedemokratycznego do demokratycznego, który przede wszystkim oznaczał możliwość uniknięcia rozlewu krwi i podjęcia reform w państwie. Okrągły Stół był więc pozytywnym symbolem początku zmian, pokojową drogą do rzeczywistej demokracji, gospodarki rynkowej i społeczeństwa obywatelskiego.
Źródło: Krystyna Trembicka, Okrągły stół w Polsce. 30 lat sporów o jego znaczenie i skutki, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 5 (154), s. 106.
Oceń, czy obrady Okrągłego Stołu były sukcesem, czy porażką. Uzasadnij odpowiedź.