Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie – zgodnie z podstawą programową – celów kształcenia w zawodzie technik energetyk 311307. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: montowania i uruchamiania urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i  cieplnej,wykonywania konserwacji oraz przeglądów instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, wykonywania pomiarów parametrów instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

ELE.07.2. Podstawy energetyki:

Uczeń:

ELE.07.2.1) charakteryzuje układy elektryczne elektrowni, linii przesyłowych oraz stacji elektroenergetycznych
ELE.07.2.5) charakteryzuje procesy wytwarzania energii elektrycznej, mechanicznej i cieplnej,
ELE.07.2.7) stosuje prawa z zakresu mechaniki płynów oraz termodynamiki,

ELE.07.3. Montaż i rozruch instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej:

ELE.07.3.4) charakteryzuje procesy wytwarzania energii elektrycznej w zależności od nośnika,
ELE.07.3.5) charakteryzuje urządzenia elektryczne uczestniczące w procesie wytwarzania energii elektrycznej,
ELE.07.3.6) charakteryzuje układy elektryczne w różnych rodzajach elektrowni,
ELE.07.3.9)charakteryzuje działanie układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej dla instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej.

ELE.07.4. Montaż i rozruch instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej:

Uczeń:

ELE.07.4.3) charakteryzuje proces wytwarzania energii cieplnej z różnych źródeł energii,
ELE.07.4.4) charakteryzuje budowę i zasadę działania ciepłowni i elektrociepłowni,
ELE.07.4.5) charakteryzuje urządzenia wytwarzające energię cieplną,
ELE.07.4.6) charakteryzuje rodzaje instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej.

ELE.07.5. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej:

Uczeń:

ELE.07.5.1) ocenia stan techniczny instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej,
ELE.07.5.2) lokalizuje uszkodzenia instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej na podstawie opisów,
ELE.07.5.5) sporządza schematy układów do pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej,
ELE.07.5.7) kontroluje parametry instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej,
ELE.07.5.8) określa warunki związane z oględzinami, przeglądami, remontami instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej,
ELE.07.5.10) korzysta z dokumentacji eksploatacyjnej podczas eksploatowania i lokalizowania uszkodzeń instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej.

ELE.07.6. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej:

Uczeń:

ELE.07.6.1) analizuje stan techniczny instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.2) usuwa uszkodzenia instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.5) charakteryzuje metody i przyrządy do pomiaru wielkości nieelektrycznych instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.6) przeprowadza pomiary wielkości nieelektrycznych instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.7) monitoruje pracę układów i przyrządów kontrolno‑pomiarowych nieelektrycznych instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.8) charakteryzuje rodzaje zabezpieczeń do instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej,
ELE.07.6.11) korzysta z dokumentacji eksploatacyjnej podczas eksploatacji i lokalizowania uszkodzeń instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Zasób „Awaryjne reagowania na zakłócenia procesów i operacji wytwórczych w energetyce”DoGvWVPMu„Awaryjne reagowania na zakłócenia procesów i operacji wytwórczych w energetyce” to gra edukacyjna, wspierająca rozwijanie umiejętności z zakresu Montaż, uruchamianie oraz eksploatacja instalacji i jednostek wytwórczych w systemach energetycznych. Zasób „Pomiar parametrów emisji gazów i czynników chemii procesowej na wybranych układach”DXx1dFeFK„Pomiar parametrów emisji gazów i czynników chemii procesowej na wybranych układach” to wirtualne laboratorium, pozwalające użytkownikowi na ćwiczenie zadań zawodowych w zakresie reagowania na zakłócenia w przebiegu procesu wytwórczego w energetyce. Zasób „Następstwa awarii w energetyce”D55zfLj6c„Następstwa awarii w energetyce” to galeria zdjęć przedstawiająca pojedyncze uszkodzone elementy obiektów i urządzeń energetycznych, kompleksowe ilustracje poawaryjne całych elektrowni; ilustracje skutków wypadkowych, np. oparzenia prądem elektrycznym, parą i gorącą wodą; alkaliami i kwasami; ilustracje skutków środowiskowych, skutki środowiskowe wycieków ropopochodnych i wód powyżej 35°C – skutki bezpośrednie dla fauny i eutrofizacyjne wód powierzchniowych; ilustracje skutków biznesowych (m.in. tabele, wykresy), pokazujące wielkości kosztów bezpośrednich – likwidacji skutków awarii i przywrócenia urządzeń do eksploatacji jak i koszty utraconych korzyści – następstwa awarii dla firm energetycznych. Koszty i zakres usuwania degradacji otoczenia, środowiska; koszty wizerunkowe i materialne w odszkodowaniach za utratę życia lub zdrowia pracowników i klientów; skutki społeczne i finansowe niezapewnienia ciepła sieciowego w sezonach zimowych.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDu2mW83wUInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności. Można je potraktować jako pracę domową – utrwali to wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień i przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDt7xbJmidSłownik pojęć dla e‑materiału objaśnia specjalistyczne słownictwo używane w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDxDrYbnpsPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD11lvqoDhPrzewodnik dla uczącego się wskazuje i instruuje, w jaki sposób wykorzystać e‑materiał do samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDTYKIBEzpNetografia i bibliografia to wykaz źródeł, na bazie których został opracowany e‑materiał i z których można korzystać, przygotowując się do egzaminu zawodowego.

• Instrukcja użytkowaniaDbjZbEHgzInstrukcja użytkowania wyjaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną, wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z reagowaniem na zakłócenia procesów i operacji wytwórczych w energetyce.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Gra edukacujna „Awaryjne reagowania na zakłócenia procesów i operacji wytwórczych w energetyce”

Praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji.

Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium. Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat. Jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku udzielić im podpowiedzi.

Nauczyciel przypomina też zasady obowiązujące w czasie dyskusji, np. mówić zwięźle i na temat, nie obrażać innych, nie przerywać innym, nie podnosić głosu, słuchać uważnie wypowiedzi innych itp.

Nauczyciel wyjaśnia, że w tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.

Po zakończeniu debaty uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi wybranych/chętnych uczniów o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej.

Wirtualne laboratorium „Pomiar parametrów emisji gazów i czynników chemii procesowej na wybranych układach”

Praca indywidualna

Uczniowie samodzielnie zapoznają się z tym nowoczesnym narzędziem edukacyjnym. Wykonują zawarte w nim polecenia. Nauczyciel w razie potrzeby pomaga uczniom przejść przez zadania, naprowadzając ich pytaniami. W ramach podsumowania wykonują dołączone do laboratorium ćwiczenia.

Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

Galeria zdjęć „Następstwa awarii w energetyce”

Praca w grupach

Uczniowie przygotowują lekcję odwróconą. Zespół klasowy zostaje podzielony na osiem grup. Każda z nich przygotowuje prezentacje multimedialne na poszczególne zagadnienia.

Prezentacje mogą powstawać zdalnie na dostępnych platformach internetowych. Powinny zawierać ilustracje, rysunki, materiały filmowe, a czas ich trwania nie powinien przekroczyć 7 minut. Prelegenci mogą też przygotować pytania pobudzające do aktywnego słuchania.

Prezentacje mogą być oceniane według następujących kryteriów:

• poprawność merytoryczna;

• trafny wybór egzemplifikacji wizualnej;

• estetyka wykonania.

Wirtualne laboratorium „Pomiar parametrów emisji gazów i czynników chemii procesowej na wybranych układach”

Laboratorium może mieć zastosowanie w tzw. lekcji odwróconej. Na przykład nauczyciel zadaje uczącym się zadanie domowe, które polega na przypomnieniu sobie informacji zawartych w multimedium. Podczas lekcji nauczyciel odnosi się do wiadomości powtórzonych oraz do nowych treści z zakresu odpowiedniego montażu kamer i rejestratorów tak, by ze sobą współpracowały.

Przygotowanie indywidualne w domu do lekcji odwróconej może polegać na następujących działaniach:

• nauczyciel prosi uczących się, aby zapoznali się z multimedium;

• podczas lekcji w klasie nauczyciel weryfikuje wiedzę uczących się, np. zapraszając, aby chętne osoby opowiedziały o różnicach w funkcjonowaniu kamer, w zależności od tego, czy są zamontowane wewnątrz, czy na zewnątrz budynku;

• w razie potrzeby nauczyciel podaje dodatkowe wiadomości, uzupełnia wiedzę uczących się. Można także poprosić, aby uczący się wzajemnie się uzupełniali, poprawiali.

Indywidualizacja pracy z uczniem, w tym z uczniem ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotnie nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‑uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Przy galerii zdjęć:

• osoby słabowidzące powinny mieć możliwość odsłuchania treści materiału podczas lekcji;

• przy wykonywaniu testu należy zadbać o to, aby uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadania.

Przy symulatorze:

• osoby słabowidzące powinny mieć możliwość odsłuchania treści materiału podczas lekcji;

• uczniowie z zaburzeniami koncentracji powinni mieć pracę dzieloną na etapy, podobnie uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;

• przy wykonywaniu symulacji oraz ćwiczeń należy zadbać o to, aby uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadania.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści