RsaEYkLmtmZBT

Zdjęcie przedstawia część klatki piersiowej mężczyzny w niebieskiej bluzce oraz fragment brody. Mężczyzna lewą rękę trzyma na lewej stronie klatki piersiowej.

1. Padaczka

Padaczka, zwana też epilepsją, jest jedną z najczęściej występujących w Polsce chorób neurologicznychchoroby neurologicznechorób neurologicznych. Jej głównym objawem jest okresowe pojawianie się tzw. napadów. Są one efektem przejściowych zaburzeń czynności mózgu wywołanych nagłymi i nadmiernymi wyładowaniami elektrycznymi w komórkach nerwowych.

Nie u każdego chorego na epilepsję napady mają taki sam przebieg. Czasami przybierają formę krótkotrwałej utraty świadomości, kiedy chory na chwilę przerywa wykonywaną czynność i nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem. Po ustaniu napadu taka osoba powraca do swojego zajęcia i często nie zdaje sobie sprawy z chwilowego zaniku świadomości. U innych osób natomiast występują tzw. duże uogólnione napady, podczas których chory nagle traci przytomność, upada na ziemię i dostaje drgawek. Następuje wtedy napięcie mięśni całego ciała, ponadto często obserwuje się odgięcie głowy do tyłu i wyprężenie kończyn. W tym czasie oddychanie ustaje, co jest przyczyną narastania sinicysinicasinicy, na ustach pojawia się piana i chory często nie panuje nad potrzebami fizjologicznymi.

R1VlaKOjwDowi1

Grafika komputerowa przedstawia ludzką głowę z profilu i naniesiony na nią obraz mózgu. Twarz postaci jest skierowana w prawo. Na powierzchni mózgu można zauważyć liczne pofałdowania, znacznie liczniejsze i drobniejsze w tylnej dolnej części, czyli tak zwanym móżdżku. Na powierzchni mózgu znajdują się trzy czerwone punkty wskazujące miejsca wyładowań elektrycznych w komórkach nerwowych. Miejsca te przypominają wierzchołki trójkąta. Punkt po prawej znajduje się w płacie czołowym. Punkt drugi mieści się nad uchem. Trzeci punkt usytuowano w górnej części mózgu.

Wystąpienie napadu padaczkowego jest trudne do przewidzenia. Wiadomo jednak, że może on być sprowokowany przez:

• przemęczenie (zwłaszcza brak snu),

• silny stres, emocje,

• duży wysiłek fizyczny (umiarkowany działa korzystnie),

• picie alkoholu i zażywanie narkotyków,

• błyski świetlne.

Małe napady drgawkowe, często niezauważane przez otoczenie, nie wymagają interwencji. Jeżeli natomiast jesteś świadkiem dużego napadu, to osoba chora potrzebuje twojej pomocy. Udzielając pierwszej pomocy pamiętaj:

• zachowaj spokój (większość napadów ustępuje samoistnie w ciągu 2‑3 min);

• jeżeli możesz – zminimalizuj upadek chorego;

• usuń wszystkie niebezpieczne przedmioty lub przenieś chorego w bezpieczne miejsce (z dala od ruchu ulicznego, wody, ostrych przedmiotów itp.);

• jeżeli poszkodowany ma okulary, zdejmij je;

• chroń głowę chorego przed urazami (np. uklęknij za głową chorego i przytrzymaj ją między kolanami lub złap rękami, albo podłóż coś miękkiego pod głowę);

• jeśli chory zacznie wymiotować, ułóż go na boku (pamiętaj o ochronie głowy);

• jeśli możesz, przykryj poszkodowanego folią NRC lub zwykłym kocem.

W czasie ataku nie należy:

• powstrzymywać drgawek na siłę,

• wkładać żadnych przedmiotów do ust,

• cucić, np. polewając wodą,

• podawać żadnych leków, płynów ani jedzenia,

• używać siły,

• wykonywać sztucznego oddychania,

• zostawiać chorego samego.

Po ataku, jeżeli chory zasypia, nie budź go, lecz zapewnij mu spokój. Sen po napadzie jest zjawiskiem naturalnym i korzystnym dla chorego.

2. Ból w klatce piersiowej

Krew dopływa do serca tętnicami wieńcowymi, które tworzą sieć kanalików zaopatrujących mięsień sercowy w tlen i pożywienie. U osoby dorosłej w najszerszym miejscu średnica zdrowej tętnicy wynosi ok. 4‑7 mm. W drobniejszych, dalszych częściach prawidłowe kanaliki mają średnicę mikroskopową. Gdy tętnica wieńcowa ulegnie zwężeniu, do serca dopływa mniej krwi niż potrzeba. Taki stan lekarze nazywają chorobą wieńcową, a bóle odczuwane wtedy w klatce piersiowej – bólami wieńcowymi.

Przyczyną zwężania się tętnic wieńcowych jest miażdżycamiażdżycamiażdżyca, choroba rozwijająca się we wszystkich tętnicach, nie tylko wieńcowych. W ścianach tętnic odkładają się tzw. złogi cholesterolu, które powodują stwardnienie tętnic i stopniowe zmniejszanie ich światła, co w sposób schematyczny przedstawia ilustracja 2.

RXupFWzQAfu851

Ilustracja przedstawia schematyczny obraz dwóch tętnic wieńcowych. Tętnice u dołu są pojedyncze i rozwidlają się w połowie wysokości na dwie odnogi. Lewa tętnica to przykład zdrowego naczynia. Z kolei prawa jest zwężona w lewej odnodze. Na ściankach tętnicy dostrzegalne są żółte złogi cholesterolu, które zwężają kanał przepływu krwi.

Całkowite zamknięcie tętnicy wieńcowej w którymkolwiek miejscu powoduje zawał serca czyli obumarcie tej części serca, do której tętnica doprowadzała krew.

R1UIWdajatE5V

Ilustracja przedstawia schematyczny rysunek serca wraz z obrazem fragmentu tętnicy w zbliżeniu. Powierzchnia serca jest różowa, a tętnice oraz żyły łączące się z sercem są błękitne. W górnej części serca mieści się aorta. Powierzchnię serca tworzą czerwone naczynia krwionośne, które rozgałęziają się ku dołowi. Zaznaczony na obrazie fragment tętnicy w zbliżeniu znajduje się po prawej stronie w kole z czarną obwódką. Pokazano na nim, że tętnica jest zablokowana złogami cholesterolu do poziomu uniemożliwiającego swobodny przepływ krwi. Poniżej zwężonej tętnicy zaznaczono ciemną owalną plamą obszar niedotlenienia mięśnia sercowego.

Osoba ze zwężonymi tętnicami wieńcowymi początkowo nie odczuwa dolegliwości. Z czasem serce staje się coraz bardziej niedokrwione i pojawiają się bóle w klatce piersiowej. Ból często promieniuje w kierunku szyi i lewej ręki, zazwyczaj pojawia się podczas dużego wysiłku. W miarę postępowania choroby ból może występować podczas mniejszego wysiłku, a nawet w spoczynku.

3. Zapobieganie chorobie wieńcowej i pierwsza pomoc

Za większość zmian w organizmie prowadzących do wystąpienia choroby wieńcowej (miażdżycy) odpowiedzialny jest sam człowiek. Choroba częściej i szybciej rozwija się u osób, które są otyłe, palą papierosy, nie są aktywne fizycznie i niewłaściwie się odżywiają. Zapobiegać chorobie wieńcowej można, prowadząc higieniczny tryb życia:

• unikając dymu papierosowego, który uszkadza tętnice wieńcowe i przyspiesza ich zwężanie;

• będąc aktywnym fizycznie – ruch mięśni pobudza krążenie krwi, a tym samym poprawia ukrwienie serca;

• odżywiając się prawidłowo – jedząc z umiarem i unikając zbyt tłustych oraz słodkich potraw;

• utrzymując prawidłową masę ciała.

R18SnVRYIylho1

Kolorowe zdjęcie przedstawia starszą kobietę stojącą na balkonie. Kobieta jest zwrócona przodem do obserwatora, prawą ręką wspiera się o metalową balustradę balkonu, a lewą dłoń przycisnęła do prawej strony klatki piersiowej. Ma przymknięte oczy. Twarz kobiety pokryta jest licznymi zmarszczkami. Jej usta są wąskie, zaciśnięte od bólu. Kobieta pochyla się lekko w lewo – w stronę balustrady.

Całkowite zamknięcie tętnicy wieńcowej prowadzi do zawału mięśnia sercowego, który jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu człowieka. Jeżeli ból w klatce piersiowej utrzymuje się u kogoś dłużej niż 20‑30 min, stale nawraca lub utrzymuje się w spoczynku, a równocześnie występują:

• uczucie lęku, niepokój, strach przed śmiercią,

• duszność, osłabienie,

• wzmożona potliwość,

• zawroty głowy,

• kołatanie serca,

poproś taką osobę, żeby usiadła i unikała niepotrzebnego wysiłku fizycznego. Następnie wezwij pogotowie ratunkowe.

Czekając na pogotowie ratunkowe, postaraj się dostarczyć choremu jak najwięcej tlenu. W tym celu otwórz okno, poproś o opuszczenie pomieszczenia znajdujące się tam osoby (szczególnie jeśli pomieszczenie jest małe lub nie można otworzyć okna). W wyjątkowych sytuacjach można chorego wyprowadzić na świeże powietrze, ale pamiętaj, że nawet najmniejszy wysiłek fizyczny w tym stanie bardzo obciąża chore serce. Do czasu przyjazdu karetki nie zostawiaj chorego samego.

Podsumowanie

• Padaczka i zawał mięśnia sercowego to choroby, które mogą spotkać człowieka w każdym okresie życia.

• Zdrowie i życie osób w naszym otoczeniu w dużej mierze zależy od nas.

• Padaczka to okresowe pojawianie się tzw. napadów, będących efektem przejściowych zaburzeń czynności mózgu wywołanych nagłymi i nadmiernymi wyładowaniami elektrycznymi w komórkach nerwowych.

• Udzielając pomocy osobie, która ma napad padaczki, nie wkładaj jej niczego między zęby, tylko zabezpiecz głowę przed urazami. Po napadzie, jeżeli kontakt z chorym jest utrudniony, ułóż go w pozycji bezpiecznej.

• Ból w klatce piersiowej może być oznaką niedotlenienia mięśnia sercowego, dlatego nie lekceważ żadnych objawów sugerujących zawał, aż do jego wykluczenia przez lekarza.

• W przypadku podejrzenia zawału wezwij jak najszybciej pogotowie ratunkowe. Oczekując na profesjonalną pomoc, dostarcz choremu jak najwięcej powietrza i pod żadnym pozorem nie pozwól mu wykonywać zbędnego wysiłku fizycznego.

• Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychicbo0w3pqk_1443523393150_0numerach alarmowych.

icbo0w3pqk_1443523393150_0

R48sVWEvdwa6W1

Ogólnopolskie numery alarmowe

Słowniczek

Zadania