Tytuł: Nauczyciele – marzenia i rzeczywistość

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Nauczyciele i uczniowie – dwa różne światy?

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

1. Kształcenie literackie i kulturowe.

2) Czytanie utworów literackich. Uczeń:

3. rozpoznaje rodzaje literackie: epika, liryka i dramat; określa cechy charakterystyczne dla poszczególnych rodzajów i przypisuje czytany utwór do odpowiedniego rodzaju;

5) zna pojęcie komizmu, rozpoznaje jego rodzaje w tekstach oraz określa ich funkcje;

6) zna pojęcie ironii, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej funkcje;

7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;

9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji;

III. Tworzenie wypowiedzi.

4) Elementy retoryki. Uczeń:

5. funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;

6. gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

7. tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję oraz zasady spójności językowej między akapitami; rozumie rolę akapitów jako spójnych całości myślowych w tworzeniu wypowiedzi pisemnych oraz stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów dłuższych i krótszych);

8. wykorzystuje znajomość zasad tworzenia tezy i hipotezy oraz argumentów przy tworzeniu rozprawki oraz innych tekstów argumentacyjnych;

7) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

9. Mówienie i pisanie. Uczeń:

3) formułuje pytania do tekstu;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

10. rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji;

6. rozwija umiejętności samodzielnej prezentacji wyników swojej pracy;

8. rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poddają refleksji rolę nauczyciela w życiu młodego człowieka.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje cechy idealnego nauczyciela;

• charakteryzuje postać nauczycielki z powieści „Opium w rosole”;

• rozmawia o relacji uczeń‑nauczyciel;

• podaje synonimy słowa nauczyciel i zastanawia się nad ich zabarwieniem emocjonalnym.

Metody/techniki kształcenia

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: drama, dyskusja, ćwiczenia przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność w parach;

• aktywność zbiorowa.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie porozmawiają o relacji między nauczycielem a uczniami.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do wykonania ćwiczenia interaktywnego nr 1, które polega na uszeregowaniu cech idealnego nauczyciela w wybranej przez uczniów kolejności i uzasadnieniu swojego zdania. Wybrane osoby przedstawiają swoją hierarchię cech razem z uzasadnieniem (można na ten temat krótko podyskutować). Kontynuacją lub uzupełnieniem ćwiczenia nr 1 będzie ćwiczenie nr 2 (plansza interaktywna). ćwiczenia można poprzedzić pracą metodą dramy: wybrani uczniowie odgrywają scenki, w których przedstawią cechy dobrego i złego nauczyciela.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel podaje uczniom niezbędne do zrozumienia fragmentu powieści informacje o książce Małgorzaty Musierowicz pt. „Opium w rosole” (może nawiązać do całego cyklu).

2. Uczniowie uruchamiają lekcję „Nauczyciele – marzenia i rzeczywistość” w abstrakcie i czytają fragment powieści „Opium w rosole” ze zwróceniem szczególnej uwagi na postać Ewy Jedwabińskiej i jej relacje z uczniami.

3. Aby sprawdzić stopień zrozumienia tekstu, uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne jednokrotnego wyboru pod fragmentem powieści.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne – uzupełniają tabelę z cechami Ewy Jedwabińskiej i cytatami je potwierdzającymi, a następnie rozmawiają w parach o tym, jakim nauczycielem była Jedwabińska (pytania pomocnicze: czy chciała taka być, z czego mogły wynikać jej problemy, co mogłaby zmienić, żeby mieć lepszy kontakt z uczniami).

5. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę o dawnych metodach nauczania. Pyta uczniów, czy wiedzą coś o dawnym systemie kar i nagród czy relacjach uczeń‑nauczyciel (na podstawie karykatury z XIX wieku), prosi o sformułowanie wniosków, co się zmieniło od tamtego czasu.

6. Uczniowie szukają synonimów słowa nauczyciel i zastanawiają się nad zabarwieniem emocjonalnym poszczególnych wyrazów.

Faza podsumowująca

Nauczyciel rozdaje uczniom krótkie ankiety z ewaluacją pracy własnej.

Następnie prosi wybranego ucznia lub uczniów o sformułowanie własnej refleksji na temat roli nauczyciela w życiu ucznia.

Praca domowa

Przypomnij sobie postać nauczyciela/trenera, który odegrał w twoim życiu ważną rolę. Czy mógłby być dla ciebie autorytetem? W kilku zdaniach uzasadnij swój wybór.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Teachers – dreams and reality

Teachers play an important role in young people's lives at every stage of their education. They can be a role model for students, an authority. At the same time they should keep up with a rapidly changing reality. Teachers help to acquire knowledge and make dreams come true, they teach thinking, indicate the most important goals in life, take care of the development of their students’ feelings and emotions. They experience moments of doubt together with the student, stimulate activities related to solving various problems – not necessarily concerning the subject they teach – also in „life” matters: everyday or family issues. But is this always the case?

The metaphorical title of Małgorzata Musierowicz’s novel “Opium w rosole” refers to the almost ritualistic visits made by the little heroine of the novel – lost in her relations with her mother – Genowefa (actually Aurelia), to the Borejko family and their neighbours. Each visit was connected with a meal celebrated with love, which was eaten together by the whole family. The soup hated by the girl – the broth – eaten in a warm and friendly atmosphere, tasted different. Genowefa's mother, who was harsh and emotionally cold, could not provide warmth to her family. Also the meals prepared by her (including the title broth) tasted as if they contained opium. And they should – as in the Borejko family – “taste like love”.

Discuss in pairs what kind of teacher Ewa Jedwabińska was. Did she want to be like that? What could be the reason for her problems? What traits should she work on? What could she change to have better contact with the students?