E-materiały do kształcenia zawodowego

Wewnętrzne i zewnętrzne akty prawne w administracji

EKA.01. Obsługa klienta w jednostkach administracji – technik administracji 334306

bg‑azure

Akty prawne w administracji

GRAFIKA INTERAKTYWNA

RNTMVulmINjbR1
Ilustracja przedstawia grafikę interaktywną prezentującą akty prawne w administracji. Kolejne rodzaje aktów prawnych są zapisane w polach tekstowych, a po kliknięciu na numerek przy każdym z nich, wyświetla się jego definicja oraz nagranie lektora tożsame z treścią definicji.
Na pierwszym kafelku są akty prawne w administracji. Po kliknięciu pojawia się okno z opisem: "Akt prawny – to wszelkie działania organów państwa bądź innego podmiotu posiadającego upoważnienie, zgodne z obowiązującymi normami prawa w celu wywołania określonych skutków prawnych. Akty administracyjne to jedna z prawnych form działania administracji publicznej. Akt administracyjny to jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, które rozstrzyga w konkretnej sprawie i w sposób prawnie wiążący o sytuacji indywidualnie określonego podmiotu prawa. Akt taki wydawany jest przez dany organ w toku postępowania administracyjnego, na podstawie przepisów proceduralnego prawa administracyjnego. Akt administracyjny zmienia normy zachowań powtarzających się, skierowanych do określonej grupy podmiotów (norma abstrakcyjna i generalna) na normy dotyczące konkretnej sytuacji w jakiej znalazł się wskazany podmiot (norma konkretna i indywidualna). Aktami administracyjnymi są także nakazy, licencje, koncesje i pozwolenia. Norma generalna – norma kierowana do określonej grupy podmiotów (na przykład każdy nieletni, artykuł sto siedemdziesiąty siódmy paragraf pierwszy Kodeksu Prawa Karnego stanowi: „Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania”). Norma abstrakcyjna – normy określające sytuacje oraz zachowania powtarzające się (na przykład „Każdy, kto osiąga dochód, obowiązany jest do zapłacenia podatku za dany rok kalendarzowy). Norma konkretna – norma dotyczącą konkretnie wskazanej sytuacji, jednorazowej (na przykład pozwolenie na budowę, wezwanie do sądu w charakterze świadka). Norma indywidualna – norma dotyczy wskazanego podmiotu (na przykład Jan Kowalski zamieszkały w Toruniu przy ulicy Pięknej trzy jest zobowiązany stawić się w Sądzie Rejonowym w Toruniu w Wydziale Karnym o godzinie ósmej w dniu pierwszego stycznia dwa tysiące dwudziestego pierwszego roku w sali numer jeden, w sprawie oznaczonej sygnaturą akt)."
Na górze schematu znajduje się nagłówek „Kryteria podziału aktów prawnych w administracji”. Pod nim znajduje się sześć pól tekstowych, które prezentują poszczególne kryteria podziału. Dodatkowo obok każdego z nich znajdują się kolejne dwa pola tekstowe z wyszczególnieniem rodzajów aktów prawnych wchodzących w skład danych kryteriów.
Kategoria pierwsza – Podmiotowe. W ich skład wchodzą akty wewnętrzne i zewnętrzne. Po kliknięciu na pole „wewnętrzne” pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Są to akty, których adresatem jest organ administracyjny niższego stopnia. Wydanie aktów wewnętrznych nie wymaga prawnej podstawy, najczęściej wydawane są przy oparciu o niepublikowane wewnętrzne przepisy. Akty wewnętrzne to przede wszystkim akty kierownictwa wewnętrznego. Przykłady: polecenie przełożonego do pracownika (w tym przypadku stosunek prawny musi mieć charakter administracyjno-prawny), zarządzenie premiera skierowane do wojewody. Źródło opracowania: R. Seidel, A. Mroczkowska-Budziak, Elementy prawa, eMPI2, Poznań 2018”. Drugim rodzajem aktów są akty zewnętrzne – po kliknięciu na pole pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Akty zewnętrzne kierowane są do adresatów spoza aparatu administracyjnego m.in. instytucji, osób prawnych, obywateli. Typowym aktem administracyjnym tego rodzaju jest decyzja administracyjna, której podstawą prawną jest powszechnie obowiązujący przepis prawa np. rozporządzenie czy ustawa. Zewnętrzne akty, czyli w głównej mierze decyzje administracyjne przybierają formę: licencji, pozwoleń, koncesji, nakazów, zezwoleń. Źródło opracowania: E. Ura, Prawo administracyjne , Warszawa 2015, strona 120.”
Druga kategoria to „treści aktu”. Dzieli się na akty konstytutywne i deklaratoryjne. Po kliknięciu na pole „konstytutywne” pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Akty, które tworzą nowe albo zmieniają lub uchylają istniejące stosunki prawne. Zmiana tej sytuacji prawnej następuje z mocy tego aktu administracyjnego a nie z mocy samej ustawy. Skutki prawne obowiązują już od chwili wydania aktów. Akty te tworzą zupełnie nową sytuację prawną poprzez utworzenie praw i obowiązków dla adresata. Przykłady: wydanie paszportu, decyzja o zmianie nazwiska, pozwolenie na budowę, decyzja o cofnięciu prawa jazdy. Źródło opracowania: R. Seidel, A. Mroczkowska-Budziak, Elementy prawa, eMPI2, Poznań 2018. Encyklopedia prawa, redakcja U. Kalina-Prasznic, C.H.Beck, Warszawa 1999, strona 22”. Drugim rodzajem wyszczególnionych aktów są akty deklaratoryjne - po kliknięciu na pole pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Akty, które nie tworzą nowych stosunków prawnych, lecz stwierdzają istnienie określonego stosunku prawnego lub zdarzenia. Organ wydający akt ustala, czy został spełniony wymagany stan rzeczy by powstało wówczas określone uprawnienie lub obowiązek. Akty te wywołują skutki prawne wstecz. Przykłady: akt urodzenia, przyznanie świadczenia emerytalnego, uprawnienie do korzystania z ulg (na przykład bilet ulgowy), stwierdzenie nabycia obywatelstwa. Źródło opracowania: R. Seidel, A. Mroczkowska-Budziak, Elementy prawa, eMPI2, Poznań 2018”.
Trzecia kategoria to „zależności”. Dzieli się na akty wydane na wniosek i akty wydane z urzędu. Po kliknięciu na akty wydane na wniosek, pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Wydanie aktu zależy w pewnym stopniu od woli adresata, a adresat bierze udział w jego przygotowaniu. Niezbędną kwestią jest złożenie wniosku przez podmiot o wydanie aktu. Akty te należą do aktów dwustronnych. Przykłady: decyzja o zmianie nazwiska, przyznanie dodatku mieszkaniowego, zezwolenie na podjęcie działalności gospodarczej. Źródło opracowania: E. Szewczyk, M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, Warszawa 2014”. Po kliknięciu na „akty wydane z urzędu”, pojawia się objaśnienie o następującej treści: „Adresat nie ma żadnego wpływu na wydanie aktu. Akt wydany z urzędu jest aktem wyłącznie wydanym z inicjatywy organu administracyjnego. Są to akty jednostronne. Przykłady: nakaz rozbiórki obiektu budowlanego, powołanie do wojska, wpisanie obiektu do rejestru zabytków, cofnięcie koncesji. Źródło opracowania: E. Szewczyk, M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, Warszawa 2014”.
Czwarta kategoria to kryterium regulacji. Dzieli się na akty dotyczące rzeczy i akty skierowane do osób. Po kliknięciu na pole „akty dotyczące rzeczy”, pojawia się pole z objaśnieniem: „Akty te wyznaczają status prawny rzeczy, nie mając charakteru podmiotowego czy osobistego. Akt oddziałuje na każdego posiadacza rzeczy. Akty administracyjne rzeczowe dotyczą pojedynczych regulacji, które odnoszą się do publiczno-prawnej sytuacji przedmiotu. Przykłady: wpisanie obiektu do rejestru zabytków, ustawa o ochronie środowiska, nakaz rozbiórki obiektu budowlanego. Źródło opracowania: Ł. Kamiński, O adekwatności podziału na akty administracyjne osobiste i rzeczowe [w:] O prawie administracyjnym i administracji. Refleksje, Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Stahl, Łódź 2017”. Po kliknięciu na pole „akty skierowane do osób” pojawia się objaśnienie: „Taki akt określa uprawnienia o charakterze osobistym. Charakter osobisty w tym przypadku związany jest z posiadaniem cech szczególnych przez podmiot w szczególności kwalifikacji i umiejętności. Są ściśle związane z bytem adresata. Akty te kształtują sytuację prawną osób. Osobowe akty administracyjne bezpośrednio regulują pozycję prawną lub zachowanie osoby. Przykłady: zezwolenie na posiadanie broni myśliwskiej, obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (na przykład komorników), zezwolenie na prowadzenie aptek ogólnodostępnych. Źródło opracowania: Ł. Kamiński, O adekwatności podziału na akty administracyjne osobiste i rzeczowe [w:] O prawie administracyjnym i administracji. Refleksje, Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Stahl, Łódź 2017”.
Kategoria piąta – oddziaływania. Dzieli się na akty wywołujące skutki cywilnoprawne i akty wywołujące tylko skutki w sferze prawa administracyjnego. Po kliknięciu na „akty wywołujące skutki cywilnoprawne”, pojawia się objaśnienie: „Każdy akt wywołuje skutki związane z prawem administracyjnym, ale niektóre akty mogą również wywoływać skutki związane z prawem cywilnym. Wywołuje skutki prawne, ponieważ akt ten przekształca, tworzy lub zmienia prawa i obowiązki. Przykłady przeniesienie na państwo (gminę) własności nieruchomości, wyrok sądu administracyjnego w sprawie wyrażenia zgody na bezprzetargową sprzedaż nieruchomości. Źródło opracowania: Z. Niewiadomski, I. Lipowicz, Z. Cieślak, Prawo administracyjne, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2002”. Po kliknięciu na „akty wywołujące tylko skutki w sferze prawa administracyjnego” pojawi się pole z objaśnieniem: „Te akty warunkują zawarcie umowy, która wywołuje skutki cywilnoprawne. Są to akty, gdzie nie stosuje się kodeksów spółek handlowych ani przepisów kodeksu cywilnego o czynnościach prawnych. Przykłady: dokonanie sprzedaży nieruchomości obywatelowi przez Skarb Państwa, uprzednio zawierając umowę sprzedaży, decyzja o przydziale mieszkania rodzi obowiązek zawarcia umowy najmu, ustawa o utrzymaniu czystości w gminach, oddanie w użytkowanie wieczyste gruntów, uchwała zgromadzenia spółki kapitałowej. Źródło opracowania: Z. Niewiadomski, I. Lipowicz, Z. Cieślak, Prawo administracyjne, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2002”.
Kategoria szósta – swobody organu administracji przy wydawaniu aktu. Dzieli się na „związany” i „uznaniowy”. Po kliknięciu na „związany” pojawia się pole tekstowe z objaśnieniem: „Akty związane. Wydanie aktu jest ściśle uregulowane przez prawo, warunki określone są w przepisach prawnych. Decyzje związane są wydawane, kiedy obowiązująca norma prawna jest związana z zaistnieniem określonego stanu faktycznego oraz są ściśle określone skutki prawne. Wydanie przez organ decyzji wiąże go nią od momentu ogłoszenia lub doręczenia. Oznacza to, że organ nie może jej uchylić bądź zmienić przez datą umożliwiającą wniesienie odwołania. Przykłady: zezwolenie w zakresie działalności gospodarczej, decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości wydana na podstawie artykułu 136 ustęp 3 cytowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami, cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Źródło opracowania: E. Szewczyk, M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, Warszawa 2014”. Po kliknięciu na „uznaniowy” pojawia się pole z tekstem: „Akty uznaniowe. To kryterium wynika z prawnych regulacji warunków wydania określonych aktów. Organ wydający akt uznaniowy ma pewną swobodę w zakresie rozstrzygnięcia i treści aktu, ponieważ warunki zostały niewyczerpująco określone. Podstawą uznania administracyjnego jest takie sformułowanie przepisów przez ustawodawcę, że w podobnym stanie faktycznym organ może wydać rozstrzygnięcia o różnej treści, przy czym oba te rozstrzygnięcia są legalne. Przykłady: w zakresie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie ustawy z 29.08.1997 roku – Ordynacja podatkowa, w kodeksie prawa administracyjnego artykuł 61 paragraf 2 – uznaniowe wszczęcie postępowania z urzędu w sprawie wszczynanej na wniosek strony, artykuł 108 paragraf 1 i 2 – uznaniowe nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, uznanie obywatelstwa, artykuł 41 pkt 1 decyzje o przyznaniu zasiłku celowego przez gminy w ramach realizacji ich zadań własnych. Źródło opracowania: E. Szewczyk, M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, Warszawa 2014”.
Akty prawne w administracji
Źródło: Eduexpert sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

BIBLIOTEKA DOKUMENTÓW

13

Spis dokumentów

  1. Zarządzenie nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 listopada 2021 roku w sprawie wprowadzenia stopnia alarmowego CRPZarządzenie nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 listopada 2021 roku w sprawie wprowadzenia stopnia alarmowego CRP

  2. Decyzja nr 121/2016Decyzja nr 121/2016

  3. Wzór decyzji wydziałowej komisji rekrutacyjnejWzór decyzji wydziałowej komisji rekrutacyjnej

  4. Wzór aktu nadania obywatelstwa polskiegoWzór aktu nadania obywatelstwa polskiego

  5. Decyzja dotycząca zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie zakładów wzajemnychDecyzja dotycząca zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie zakładów wzajemnych

  6. Wzór karty powołania do wojskaWzór karty powołania do wojska

  7. Wzór nakazu rozbiórki obiektu budowlanegoWzór nakazu rozbiórki obiektu budowlanego

  8. Zezwolenie na prowadzenie aptekiZezwolenie na prowadzenie apteki

  9. Wzór wniosku o przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległość podatkową na rzecz Skarbu PaństwaWzór wniosku o przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległość podatkową na rzecz Skarbu Państwa

  10. Wzór uchwały Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników w sprawie przyjęcia sprawozdania finansowegoWzór uchwały Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników w sprawie przyjęcia sprawozdania finansowego

  11. Zezwolenie nr 1098/02Zezwolenie nr 1098/02

  12. Wzór decyzji odmownej, która dotyczy ulgi w spłacie zobowiązań podatkowychWzór decyzji odmownej, która dotyczy ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych

1
R1MSMQS3MljIa
Przykład aktu wewnętrznego, który jednocześnie jest aktem wywołującym skutki w sferze prawa administracyjnego.
Zarządzenie nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 listopada 2021 roku w sprawie wprowadzenia stopnia alarmowego CRP
Źródło: dostępny w internecie: https://isap.sejm.gov.pl/.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2
RYtJ6jW2nP5Vw
Przykład aktu zewnętrznego, który jednocześnie jest aktem dotyczącym rzeczy i aktem konstytutywnym.
Decyzja nr 121/2016
Źródło: dostępny w internecie: https://www.katowice.uw.gov.pl/.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3
RQo9NoXsuwLTI
Przykład aktu konstytutywnego, który jest także aktem zewnętrznym.
Wzór decyzji wydziałowej komisji rekrutacyjnej
Źródło: dostępny w internecie: http://a.umed.pl/pl/doc/druki/Wzory%20pism%20i%20decyzji%20admin.%20-%20A4.pdf.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4
RLvQl6VuNAET0
Przykład aktu deklaratoryjnego, który jest jednocześnie aktem uznaniowym.
Wzór aktu nadania obywatelstwa polskiego
Źródło: dostępny w internecie: http://obywatelstwo.eu/nadanie-obywatelstwa.pdf.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5
R1CjxdsIT8wNd
Przykład aktu wydanego na wniosek, który jest także aktem zewnętrznym i wywołującym skutki cywilnoprawne.
Decyzja dotycząca zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie zakładów wzajemnych
Źródło: dostępny w internecie: https://www.gov.pl/web/finanse.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

6
Ray0z2xil9lR51
Przykład aktu wydanego z urzędu, który jest jednocześnie aktem kierowanym do osób.
Wzór karty powołania do wojska
Źródło: dostępny w internecie: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150001664/O/D20151664.pdf.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

7
RVZb3ctETqFpq
Przykład aktu dotyczącego rzeczy, który jest jednocześnie aktem konstytutywnym, zewnętrznym, związanym i aktem z urzędu.
Wzór nakazu rozbiórki obiektu budowlanego
Źródło: Eduexpert Sp. z o. o. na podstawie https://www.iform.pl/nakaz-rozbiorki-obiektu-budowlanego-p4582.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

8
R1Kd2jGmgMLaX1
Przykład aktu kierowanego do osób, będącego jednocześnie aktem związanym.
Zezwolenie na prowadzenie apteki
Źródło: dostępny w internecie: https://aptekaodnowa.pl/webpage/zezwolenie-na-prowadzenie-apteki.html.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

9
Rwr4eXYRoSneL
Przykład aktu wywołującego skutki cywilnoprawne, będący jednocześnie aktem dotyczącym rzeczy.
Wzór wniosku o przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległość podatkową na rzecz Skarbu Państwa
Źródło: Eduexpert Sp. z o. o. na podstawie https://www.druki-formularze.pl/druk/wopwsp-wniosek-o-przeniesienie-wlasnosci-rzeczypraw-majatkowych-w-zamian-za-zaleglosc-podatkowa.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

10
R12oGUGZYjqxF
Przykład aktu wywołującego skutki w sferze prawa administracyjnego, będący jednocześnie aktem związanym i konstytutywnym.
Wzór uchwały Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników w sprawie przyjęcia sprawozdania finansowego
Źródło: Eduexpert Sp. z o. o. na podstawie https://www.druki-formularze.pl/druk/uzpsf-uchwala-zwyczajnego-zgromadzenia-wspolnikow-spolki-z-ograniczona-odpowiedzialnoscia-w-spr.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

11
R5UI0hwWmywo3
Przykład aktu związanego, który jest jednocześnie aktem wydanym na wniosek i kierowanym do osób.
Zezwolenie nr 1098/02
Źródło: dostępny w internecie: https://www.alabrudzinski.pl/ZEZWOLENIA_NA_PROWADZENIE_DZIAlALNOsCI_BROKERSKIEJ,842.html.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

12
RUHpOB9hIhReC
Przykład aktu uznaniowego, który jest jednocześnie aktem wydanym na wniosek.
Wzór decyzji odmownej, która dotyczy ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o. na podstawie https://www.druki-formularze.pl/druk/dwrr-decyzja-w-sprawie-rozlozenia-na-raty-platnosci-zaleglosci-podatkowej-w-podatku-od-nierucho.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

R12FsnvQmSY50
(Uzupełnij).

Powiązane ćwiczenia