Ameryka Północna i Ameryka Południowa – zróżnicowanie ludności
12 października 1492 roku o godzinie 2.00 w nocy marynarz z pokładu „Pinty” – jednej z trzech karaweli płynących przez Ocean Atlantycki w poszukiwaniu „wschodnich wybrzeży Azji” – dostrzegł ląd. Od czasu tej podróży Krzysztofa Kolumba zapoczątkowano trwałe kontakty między Europą a lądami Nowego Świata. Od tego też momentu zaczyna się napływ mieszkańców Starego Świata – Europejczyków, Afrykanów i Azjatów – do Ameryki. Była to najbardziej masowa wymiana ludności na wielkim obszarze lądowym w historii ludzkości.
jakie są podstawowe fakty związane z odkryciem Ameryki;
jakie jest znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja;
jak odczytywać treść map ogólnogeograficznych i tematycznych.
opisywać podstawowe fakty dotyczące kolonizacji Ameryki;
wyjaśniać główne konsekwencje wynikające z kolonizacji europejskiej w Nowym Świecie;
wymieniać główne grupy ludności kolonizującej Amerykę;
dokonywać podziału Ameryki według kryterium geograficznego i kulturowego oraz według stopnia rozwoju gospodarczego;
interpretować motywy emigracji ludności do Nowego Świata;
wyjaśniać przyczyny i skutki urbanizacji w niektórych obszarach Ameryki.
1. Ameryka Północna i Ameryka Południowa – położenie geograficzne, przegląd cech środowiska przyrodniczego
Dwa wielkie bloki kontynentalne leżące na półkuli zachodniej obejmuje się jedną nazwą – Ameryka. Większy z nich o powierzchni 24,2 mln kmIndeks górny 22 położony jest w całości na półkuli północnej – to Ameryka Północna, trzeci co do wielkości kontynent na Ziemi. Nieco mniejszy blok o powierzchni 17,8 mln kmIndeks górny 22 przecina równik, a większa część kontynentu leży na półkuli południowej i dlatego nazywamy go Ameryką Południową. Oba kontynenty łączy pomost lądowy mający w najwęższym miejscu w Przesmyku Panamskim 46 km szerokości. Drugi „pomost” tworzą archipelagi wysp leżące na wschodzie Morza Karaibskiego. Największym z nich są Wielkie Antyle. Przez kilka wieków nazywane były Indiami Zachodnimi, gdyż pierwsze wyprawy odkrywcze, docierając do nich, sądziły, że to Indie. Kontynentalny pomost od Przesmyku Tehuantepec do Przesmyku Panamskiego oraz pomost wyspiarski wydziela się jako Amerykę Środkową, która geograficznie należy do Ameryki Północnej.
Ameryka jest lądem o największej rozciągłości południkowej. Skrajne punkty na północy i na południu leżą w odległości ponad 15 tys. km. To wpływa na wielkie zróżnicowanie stref klimatycznych, roślinnych, glebowych i krajobrazowych. Od wschodu Amerykę oblewa Ocean Atlantycki, a od zachodu Ocean Spokojny. Północne wybrzeża Ameryki Północnej oblewane są przez wody Oceanu Arktycznego.
Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Ameryki jest południkowy przebieg młodych gór fałdowych biegnących wzdłuż zachodnich wybrzeży. W Ameryce Północnej są to Kordyliery z najwyższym szczytem Denali (stara nazwa McKinley, 6194 m n.p.m.), a w Ameryce Południowej – Andy. Najwyższym szczytem na tym kontynencie jest Aconcagua (6960 m n.p.m.).
W Ameryce Północnej układ pozostałych wielkich regionów również jest południkowy. Od wschodu do Gór Skalistych, najpotężniejszego pasma Kordylierów, przylega wyżynna Wielka Równina Prerii. Kolejnym południkowo leżącym pasem są obniżenia składające się na północy z Archipelagu Arktycznego, Niżu Kanadyjskiego, Nizin Wewnętrznych i leżącej nad Zatoką Meksykańską Niziny Zatokowej. Na wschód od Archipelagu Arktycznego leży największa wyspa świata – Grenlandia o powierzchni 2175,6 tys. kmIndeks górny 22. Pas obniżeń zamykają stare góry Appalachy, do których przylega Nizina Atlantycka. Ameryka Północna jest kontynentem o przewadze wyżyn i gór. Średnia wysokość tego kontynentu wynosi 780 m n.p.m.
W Ameryce Południowej na obszarze leżącym na wschód od Andów znajdują się trzy wielkie wyżyny oraz trzy, położone między nimi a górami, niziny wypełnione osadami rzecznymi. Największą z wyżyn jest leżąca na środkowym wschodzie potężna Wyżyna Brazylijska. Na północy rozciąga się Wyżyna Gujańska, a na południu Wyżyna Patagońska. Między Wyżyną Gujańską a Andami położona jest Nizina Orinoko. W dorzeczu Amazonki powstała największa rzeczna nizina na Ziemi – Nizina Amazonki (5 mln kmIndeks górny 22). Ku południowi w dorzeczu rzeki Paragwaj i dolnym odcinku Parany ciągnie się Nizina La Platy. Ameryka Południowa mimo wielkich terenów nizinnych jest kontynentem o stosunkowo dużej średniej wysokości wynoszącej 650 m n.p.m.
Główne czynniki klimatotwórcze kształtujące typy klimatów w Ameryce wynikają z:
położenia geograficznego;
wielkiej rozciągłości południkowej;
południkowo ułożonej bariery orograficznej Kordylierów i Andów wzdłuż zachodniego wybrzeża;
wpływu obu oceanów, w tym prądów morskich płynących wzdłuż wybrzeży.
W Ameryce Północnej czynnikami wpływającymi na klimat jest niezwykle silnie rozwinięta linia brzegowa z dwoma wielkimi zatokami – na północy jest to Zatoka Hudsona wypełniona chłodnymi wodami, a na południu Zatoka Meksykańska z wodą ciepłą.
W Ameryce Południowej na klimat silnie oddziałuje położenie największej części tego lądu w strefie międzyzwrotnikowej oraz ogromna Nizina Amazonki porośnięta nieustannie wilgotnym lasem równikowym.
Ukształtowanie powierzchni i klimat mają ogromny wpływ na sieć wodną Ameryki. Największe zlewisko ma Ocean Atlantycki, gdyż główny dział wodny biegnie grzbietami Kordylierów i Andów. Na obu kontynentach sieć rzeczna wyróżnia się długimi rzekami i wielką powierzchnią ich dorzeczy. Ponadto w Ameryce Północnej występują liczne jeziora, które powstały po ostatnim zlodowaceniu (podobnie jak w Europie).
Na Nizinie Amazonki występuje rzadkie zjawisko bifurkacji rzekibifurkacji rzeki. Wzniesienie wododziałowe dorzeczy Amazonki i Orinoko jest tak płaskie, że wody rzeki Casiquiare rozdzielają się na dwa strumienie, z których jeden poprzez rzekę Rio Negro płynie do Amazonki, a drugi do rzeki Orinoko.
Największy system rzeczny w Ameryce Północnej tworzą Missisipi z Missouri. Długość Missisipi wynosi 3658 km, a wraz z Missouri 5969 km. W środkowowschodniej części kontynentu leży zespół pięciu Wielkich Jezior tworzących największy zbiornik słodkiej wody na Ziemi o powierzchni 250 tys. kmIndeks górny 22. Największym z nich jest Jezioro Górne o powierzchni 82,1 kmIndeks górny 22.
W Ameryce Południowej wielkimi rzekami są: Amazonka, Parana i Orinoko. Dorzecze Amazonki leży w strefie klimatu równikowego wilgotnego. Potężne dopływy z lewej i prawej strony tworzą największe na świecie dorzecze o powierzchni 7 mln kmIndeks górny 22. Amazonka jest rzeką o największych zasobach wodnych na Ziemi – średni roczny przepływ przy ujściu wynosi 175 tys. mIndeks górny 33/s, czyli jest ok. 160 razy większy niż przepływ Wisły. Od lat trwają spory, która z rzek, Nil czy Amazonka, jest najdłuższą rzeką na świecie. Ostatnie pomiary wskazują, że rzeką tą jest Amazonka, gdyż jej długość wynosi 6992 km (Nil ma 6853 km).
Układ stref roślinnych wykazuje zgodność z układem stref klimatycznych. Jednak współcześnie pod wpływem działalności człowieka następują duże zmiany w zasięgu formacji roślinnych. Największe przekształcenia naturalnej szaty roślinnej zachodzą na Nizinie Amazonki oraz na trawiastych stepach, nazywanych pampą, występujących w południowej części Niziny La Platy. Wilgotny las równikowy – noszący lokalną nazwę selva – jest wycinany i wypalany pod uprawy. Obszar pampy wykorzystano prawie w całości jako tereny rolnicze.
Przeczytaj poniższe stwierdzenia. Wykorzystaj mapy i oceń, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Wszystkie punkty w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej mają długość geograficzną zachodnią. | □ | □ |
| Ameryka Północna łącząca się wąskim pomostem lądowym z Ameryką Południową to najsilniej rozciągnięte lądy na Ziemi – krańcowe punkty są oddalone o 15 600 km. | □ | □ |
| Obszary wyżynne i górskie są dominującą formą ukształtowania powierzchni w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej – stanowią one ponad 50% powierzchni każdego z lądów. | □ | □ |
Wskaż nazwy rzek należących do zlewiska Oceanu Spokojnego.
- Kolorado
- Kolumbia
- Jukon
- Missisipi
- Missouri
- Rio Grande
- Amazonka
- Madeira
- Orinoko
- Parana
- Paragwaj
- Sao Francisco
2. Procesy zasiedlania Ameryki – krótka historia
Okres przed przybyciem ludności europejskiej nazywany jest epoką przedkolumbijską. Na obszarze Ameryki żyły w tym okresie zróżnicowane grupy ludności będące na odmiennych stopniach rozwoju gospodarczego i kulturowego. Do najwyżej zorganizowanych należeli Majowie zamieszkujący Meksyk i Amerykę Środkową oraz Inkowie żyjący w północnych i środkowych Andach. Ludy te udomowiły i uprawiały wiele roślin, które z czasem zostały przeniesione na pozostałe kontynenty. Należą do nich: fasola, kukurydza, ziemniaki, bataty i maniok.
Proces kolonizacji Ameryki charakteryzuje następowanie po sobie kolejnych fal migracji nierównomiernie rozłożonych w czasie. Pierwotny okres zasiedlania Ameryki przez Europejczyków rozpoczął się w XVI wieku i objął dość gęsto zaludnione przez ludność miejscową obszary Ameryki Środkowej. Na te tereny zaczęli napływać głównie Hiszpanie i Portugalczycy. Imigranci zasiedlali przede wszystkim najbliższe nam wschodnie wybrzeża Ameryki. Nadmorskie tereny dzisiejszej Brazylii miały sprzyjający klimat do plantacyjnej uprawy trzciny cukrowej, którą wysyłano do Europy. Miejscową ludność zaczęto wykorzystywać jako siłę roboczą, ale w stosunkowo krótkim czasie ludność ta została wyniszczona przez ciężką pracę oraz choroby zawleczone przez Europejczyków. Wówczas to zaczęto przywozić Afrykańczyków i wykorzystywać do pracy na plantacjach. Proces wywozu ludzi z jednego kontynentu i przewożenie ich jako niewolników do Ameryki rozpoczął się w drugim dziesięcioleciu XVII wieku. Trwający prawie trzy wieki proceder okres spowodował powstanie mieszanych społeczności Mulatów – potomkowie ludzi białej i czarnej, Metysów – potomkowie ludności odmiany białej i żółtej oraz Zambosów – potomkowie odmiany żółtej i czarnej.
Pierwotna ludność indiańska na obszarze Ameryki Środkowej i Ameryki Południowej żyje jeszcze w Meksyku, Andach Środkowych i Amazonii. Zachowali oni wyraźną odrębność kulturową i język. W Meksyku są to Indianie Nahua, a w Andach Indianie Keczua i Ajmara. W Amazonii w stanie pierwotnym żyją odosobnione grupy Indian Tupi–Guarani.
Kontynentalną część Ameryki Północnej zasiedlono nieco później niż obszary Ameryki Południowej i Środkowej, a procesy imigracyjne miały inny przebieg. Kolonizacja, której celem było zasiedlenie nowo odkrytego kontynentu, rozpoczęła się na początku XVII wieku. Na wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej zaczęli napływać kolonizatorzy z Anglii.
W 1620 roku na statku Mayflower przybyło do Ameryki Północnej 102 kolonizatorów, tzw. ojców–pielgrzymów. Była to zwarta grupa ludzi, którzy oderwali się od oficjalnego Kościoła anglikańskiego. Prześladowani przez władze angielskie udali się najpierw do Holandii, a następnie uzyskali przywilej osiedlenia się nad rzeką Hudson na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. Płynąc za ocean, zobowiązali się do zbudowania zgodnej społeczności z prawami sprawiedliwymi i równymi dla wszystkich mieszkańców, którzy będą je dobrowolnie wypełniać.
Kolejne lata to stały rozwój kolonii na bazie rolnictwa, a także zyskownego handlu futrami z Indianami. Ważną uprawą, która umożliwiła przetrwanie osadnikom pierwszego, najtrudniejszego okresu, był tytoń. Stał się on bardzo popularny w Anglii, co przyczyniło się do wielkiego rozwoju jego uprawy. Zapotrzebowanie na siłę roboczą na plantacjach wypełniano poprzez sprowadzanie niewolników murzyńskich. Jednocześnie wypierano ludność tubylczą, wprowadzając na nowo zasiedlone tereny duże grupy kolonizatorów. Następowało także różnicowanie obszarów ze względu na cechy środowiska przyrodniczego.
Oprócz osadników angielskich do Ameryki Północnej napływali też przybysze z Francji, którzy zajmowali tereny dzisiejszej Kanady oraz stanu Luizjana nad Zatoką Meksykańską. Jednak przewagę mieli kolonizatorzy brytyjscy, którzy wprowadzili swe zwyczaje oraz prawo na większym obszarze. Z czasem na wschodnich wybrzeżach Ameryki Północnej ukształtowało się wieloetniczne społeczeństwo zróżnicowane religijnie i kulturowo.
Mapy powyżej przedstawiają informacje o tym, które narody kolonizowały Amerykę oraz gdzie żyją obecnie grupy pierwotnej ludności amerykańskiej, czyli Innuici (Eskimosi) i Indianie. W Ameryce Środkowej najwięcej Indian żyje w Gwatemali i Meksyku, a w Ameryce Południowej – w Peru i Boliwii. Liczbę Indian szacuje się na ok. 40 mln.
Język angielski jest dzisiaj używany w Stanach Zjednoczonych Ameryki (USA) oraz w Kanadzie, gdzie drugim językiem urzędowym jest francuski. Na południe od granicy USA z Meksykiem dominują dwa języki – hiszpański i portugalski. Ta granica rozdziela Amerykę na dwa obszary – Amerykę Anglosaską i Amerykę Łacińską. Linia ta jednocześnie dzieli Amerykę na bogatą część północną oraz wyraźnie uboższą i słabiej gospodarczo rozwiniętą część południową.
Rozwiąż krzyżówkę. W pionowej kolumnie powinno pojawić się hasło będące właściwym rozwiązaniem.
- Potomek zrodzony ze związku rodziców pochodzących z odmiany czarnej i białej.
- Potomek zrodzony ze związku rodziców pochodzących z odmiany białej i żółtej.
- Opuszczenie przez ludzi kraju ojczystego na stałe.
- Przybycie ludzi do obcego kraju celem osiedlenia się.
- Nazwa statku, na którym w 1620 roku przybyli osadnicy i założyli pierwszą stałą kolonię brytyjską w Ameryce Północnej.
- Lud indiański zamieszkujący Andy Środkowe w epoce przedkolumbijskiej – wysoki poziom rolnictwa i architektury (pozostałości – kamienne budowle, rzeźby).
- Lud indiański zamieszkujący w epoce przedkolumbijskiej tereny Wyżyny Meksykańskiej i Płw. Jukatan. Utworzyli liczne miasta–państwa, osiągnęli wysoki poziom kulturowy – rozwinęli matematykę, astronomię, sztukę, rzemiosło artystyczne.
| 1 | |||||||||||||
| 2 | |||||||||||||
| 3 | |||||||||||||
| 4 | |||||||||||||
| 5 | |||||||||||||
| 6 | |||||||||||||
| 7 |
3. Współczesne rozmieszczenie ludności w Ameryce
Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczął się wielki napływ imigrantów europejskich do Ameryki. W 1900 roku mieszkało na tych lądach ok. 144 mln ludzi. Dzisiaj żyje ich tam blisko miliard, a średnia gęstość zaludnienia wynosi 23 osoby na 1 kmIndeks górny 22. Rozmieszczenie ludności w Ameryce jest bardzo nierównomierne, o czym zdecydowały głównie trzy czynniki:
osadnictwo kolonizatorów na wybrzeżach – Europejczycy, którzy byli najliczniejszą grupą ludności zasiedlającą Amerykę, przybywali do wschodnich wybrzeży obu kontynentów; tu utworzono pierwsze osady i stąd ruszyła kolonizacja w kierunku zachodnim; ponadto w Ameryce Północnej na wybrzeże zachodnie napływali przybysze z Azji i oni wraz z Europejczykami stworzyli podstawy osadnictwa na tych terenach;
zróżnicowanie środowiska przyrodniczego – góry (Kordyliery, Andy), gęsty wilgotny las równikowy, klimat polarny na północy ograniczały rozwój osadnictwa;
istnienie dużych i gęsto zaludnionych ośrodków ludności indiańskiej na Wyżynie Meksykańskiej i w Andach.
Współczesne rozmieszczenie ludności w Ameryce przedstawia mapa poniżej.
Obecnie na obu kontynentach występuje bardzo wysoki stopień urbanizacji wynoszący średnio ok. 80%; w Ameryce Południowej w miastach mieszka aż 83% ludności. Miasta na wzór europejski zaczęły powstawać w Ameryce w XVI i XVII wieku. Są to więc miasta młode, o krótszej historii niż te ze Starego Świata. Gwałtowny rozwój sieci miast na tych kontynentach nastąpił w latach 1870–1900 wraz z rozwojem gospodarki kapitalistycznej. Główna cecha urbanizacji w Ameryce to pierwotna lokalizacja największych miast w pasie wybrzeży i utrzymanie największego znaczenia przez te miasta.
W Ameryce Północnej duże miasta tworzyły się w kolejnych etapach przesuwania się osadnictwa w kierunku zachodnim.
W Ameryce Południowej i Ameryce Środkowej występują dwa typy osadnictwa miejskiego:
przybrzeżne – dominujące w większości państw tego obszaru;
wewnętrzne – charakterystyczne dla państw górzystych, gdzie stolica będąca największym ośrodkiem miejskim leży na dużej wysokości. Takimi miastami są:
Meksyk – stolica Meksyku, 2200 m n.p.m.;
Bogota – stolica Kolumbii, 2600 m n.p.m.;
Quito – stolica Ekwadoru, 2800 m n.p.m.;
Sucre – stolica konstytucyjna Boliwii, 2810 m n.p.m.;
La Paz – stolica administracyjna Boliwii, 3625 m n.p.m.
W połowie XX wieku znaczny rozwój miast spowodował powstanie nowych form przestrzeni miejskiej, tzw. megalopolis (gr. mega – 'wielki', polis – 'miasto'). W Ameryce Północnej wzdłuż wschodniego wybrzeża powstało Megalopolis BosWash obejmujące obszar miejski leżący między Bostonem a Waszyngtonem. Stanowi on największą strukturę miejską na świecie. Na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych powstało Megalopolis SanSan ciągnące się od San Diego po San Francisco. W Ameryce Południowej podobną formę struktury miejskiej tworzy obszar leżący między Rio de Janeiro a São Paulo – Megalopolis Sao‑Rio.
Ameryka była największym w historii ludzkości obszarem, na którym w okresie ok. 300 lat nastąpiła całkowita wymiana ludności. Miejscowa ludność została wyniszczona lub musiała się dostosować do praw i obyczajów napływających grup ludności ze Starego Świata. Jakie były przyczyny migracji do Ameryki? Różnorodne, ale do najważniejszych należała chęć poprawy warunków życia, czyli motywy ekonomiczne. Często też występowały motywy polityczne lub religijne.
Do Ameryki migrowali również Polacy. Najwięcej naszych rodaków dotarło tam na przełomie XIX i XX wieku, a także po II wojnie światowej oraz po 1981 roku, gdy w Polsce wprowadzono stan wojenny. Polacy osiedlali się głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki – ich liczbę szacuje się tam na ponad 10 mln. Miastem z najliczniejszą Polonią – ok. 600 tys. – jest Chicago. W Kanadzie mieszka 900 tys. ludzi utrzymujących związki z naszą ojczyzną. W Ameryce Południowej ludność wywodząca się z Polski mieszka przede wszystkim w dwóch państwach: w Brazylii ok. 1,8 mln i w Argentynie ok. 450 tys. Ponadto naszych rodaków spotkać można w Chile, Urugwaju i Meksyku, gdzie żyje ich po ok. 10 tys.
Polacy, podobnie jak przedstawiciele innych narodów, przyczynili się do stworzenia podstaw państwowości w wielu krajach Ameryki. Niektórzy z nich trwale zapisali się w historii państw amerykańskich.
Wskaźnik urbanizacji w Ameryce należy do najwyższych na świecie. Wskaż, w którym zestawie umieszczono nazwy miast liczących więcej niż 15 mln mieszkańców.
- Nowy Jork, Meksyk, São Paulo
- Toronto, Boston, Buenos Aires
- Chicago, San Francisco, Rio de Janeiro
- Boston, Filadelfia, Waszyngton
Podsumowanie
Ameryka Północna (24,2 mln kmIndeks górny 22) to trzeci, a Ameryka Południowa (17,8 mln kmIndeks górny 22) czwarty co do wielkości kontynent na Ziemi. Obie Ameryki połączone są w środkowej części dwoma pomostami – lądowym i wyspowym, które razem nazywane są Ameryką Środkową. Cała Ameryka tworzy ląd o największej rozciągłości południkowej na świecie.
Czynnikami kształtującymi typy klimatu w Ameryce są: wielka rozciągłość południkowa, bariera górska wzdłuż zachodnich wybrzeży, południkowy układ regionów geograficznych oraz względnie silne oddziaływanie ciepłych i chłodnych prądów morskich.
Sieć rzeczna dostosowała się do ukształtowania powierzchni terenu, co powoduje wyraźną przewagę odpływu wód do Oceanu Atlantyckiego. Różnorodność typów klimatu kształtuje odmienne systemy rzeczne na obu kontynentach.
Współczesna ludność Ameryki to potomkowie ludności napływowej: białych, głównie z Europy, Murzynów – niewolników przywiezionych z Afryki oraz ludności miejscowej – Indian i Eskimosów. Metysi, Mulaci, Zambosi to społeczności ludności mieszanej.
Dzieje osadnictwa w Ameryce są najważniejszym czynnikiem, który wpłynął na współczesne, nierównomierne rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej.
Zróżnicowanie językowe i kulturowe związane jest z historią kolonizacji Ameryki. Rzeka Rio Grande – będąca dzisiaj granicą między Meksykiem a USA – oddziela Amerykę Anglosaską z przeważającym językiem angielskim od obszaru Ameryki Łacińskiej z przeważającymi językami hiszpańskim i portugalskim.
Odczytaj nazwy krańcowych przylądków w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej i oblicz rozciągłość południkową Ameryki.
Wskaż na mapie hipsometrycznej wielkie regiony geograficzne Ameryki Północnej i Ameryki Południowej.
Wyjaśnij, wykorzystując mapy tematyczne, dlaczego typy klimatu w Ameryce są bardziej zależne od Oceanu Atlantyckiego niż Oceanu Spokojnego.
Wyjaśnij, jakie są przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej.
Wyjaśnij pojęcia: Ameryka Anglosaska, Ameryka Łacińska.
Posługując się różnymi źródłami informacji, wyjaśnij terminy: migracja, emigracja, imigracja, kolonizacja.
Wykorzystaj źródła informacji i wymień kilku Polaków, którzy przyczynili się do poznania, rozwoju gospodarczego lub walczyli o niepodległość danego kraju w Ameryce.
Słowniczek
rozdzielenie jednej rzeki na dwa ramiona (lub więcej), które na ogół płyną dalej w różnych kierunkach i należą do różnych dorzeczy
Zadania
Wymienione nazwy obszarów przyporządkuj do odpowiedniego kontynentu.
Góry Skaliste, Wyżyna Patagońska, Wyżyna Meksykańska, Wielkie Równiny, Nizina Zatokowa, Nizina Hudsońska, Appalachy, Nizina Orinoko, Nizina La Platy, Wyżyna Brazylijska, Grenlandia, Kordyliery, Andy, Labrador, Nizina Amazonki, Wyżyna Gujańska
| Ameryka Północna | |
|---|---|
| Ameryka Południowa |
Co to jest Ameryka Środkowa?
- część Ameryki Północnej
- część Ameryki Południowej
- część Oceanii
- oddzielny kontynent
Wskaż typy klimatu występujące zarówno w Ameryce Północnej, jak i Ameryce Południowej.
- podzwrotnikowy suchy
- podzwrotnikowy wilgotny
- umiarkowany ciepły lądowy
- umiarkowany ciepły morski
- zwrotnikowy suchy
- zwrotnikowy wilgotny
- polarny
- równikowy wybitnie wilgotny
Do każdej z lokalnych nazw formacji roślinnej dopasuj odpowiednie określenie.
las równikowy, sawanna południowoamerykańska, step północnoamerykański, step południowoamerykański
| selwa | |
| caatinga | |
| pampa | |
| preria |
Do wymienionych nazw państw amerykańskich dopasuj nazwy narodowości ich pierwszych kolonizatorów.
Kanada, Brazylia, USA, Meksyk
| Brytyjczycy | |
| Francuzi | |
| Hiszpanie | |
| Portugalczycy |
Ameryka wyróżnia się bardzo nierównomiernym rozmieszczeniem ludności. Wskaż, która z wymienionych przyczyn w jednakowym stopniu zadecydowała o rozmieszczeniu ludności zarówno w Ameryce Północnej, jak i w Ameryce Południowej.
- napływ imigrantów europejskich na wschodnie wybrzeża
- niesprzyjający klimat
- gęsta roślinność naturalna
- duże skupiska ludności miejscowej na terenach górskich