Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z animacją przedstawiającą przebieg bitwy pod Lipskiem i wykonaj kolejne polecenia.

R9tyFiTuikalE
Film opowiadający o bitwie pod Lipskiem.
R1eG23yMQm64J1
Mapy przedstawiają bitwę pod Lipskiem. Na pierwszej oblężenie jest jeszcze daleko od Lipska. Niebieskie wojska znajdują się bliżej miasta. Na północ są wojska Marmont i Ney. Przy nich jest literka D. Na zachód jest wojsko Bertranda. Na południe są wojska Poniatowskiego, Victora, Muraty, Macdonalda. Pomiędzy Poniatowskim a Victorem jest cyfra 1. Na lewo od Poniatowskiego jest literka C. Nad wojskiem Macdonalda jest literka D. Czerwone wojska nacierają na niebieskie. Na północy są to wojska Bluchera, Yorcka, Langerona. Przy wojsku Yorcka jest literka A. Na zachód jest to wojsko Glulay. Na południu są to wojska Marveldta, Szwarzenberga i Platova. Nad wojskiem Szwarzenberga jest literka B. Na drugiej mapie oblężenie zacieśnia się wokół Lipska. Bliżej miasta są oddziały niebieskie. Na północnym wschodzie są wojska Ney. Na południu od zachodu są wojska Bertranda, Muraty, Napoleona oraz Macdonalda. Pomiędzy Betrandem a Muratą jest cyfra 3. Koło Macdonalda jest cyfra 2. Dalej są oddziały czerwone. Na północy są wojska Bluchera, Yorcka, Langerona. Na północnym wschodzie są wojska Bernadotte. Jest tam literka E. Na południu od zachodu są wojska Glulay, Marveldta, Schwarzenberga, Benninngsena i Platova. 1. Armia Śląska A – pod dowództwem gen. von Blüchera, w przeważającej części złożona z oddziałów pruskich uzupełnionych posiłkami rosyjskimi., 2. Armia Czeska B – pod dowództwem austriackiego gen. Schwarzenberga, główne siły austriackie, wojska rosyjskie oraz pruskie., 3. VIII Korpus (liniowy) Wielkiej Armii C – oddziały polskie dowodzone przez ks. Józefa Poniatowskiego., 4. główne siły Wielkiej Armii D – oddziały francuskie wspierane przez wojsko saskie (18 października przeszło ono na stronę koalicji)., 5. Pierwsze walki (16 października) VIII Korpus Wielkiej Armii, którego dowódcą był książę Poniatowski, przyjmuje na siebie uderzenie sił austriackich. Wycofując się, otrzymuje wsparcie Francuzów pod wodzą Murata, skutecznie zatrzymując wroga. W wyniku walki Poniatowski zostaje postrzelony i traci 1/3 swoich sił.
Poniatowski otacza wojska austriackie w Dölitz i zmusza je do kapitulacji. Jego oddziały biorą do niewoli 2000 Austriaków oraz ich dowódcę Merveldta. Wieczorem Napoleon mianuje Poniatowskiego marszałkiem Francji., 6. Armia szwedzka E – pod dowództwem następcy tronu szwedzkiego Bernadotte’a, posiłki wojsk koalicji., 7. Trzeci dzień walk (18 października) Wojska Napoleona zostają otoczone. Z północy atakują Szwedzi pod dowództwem następcy tronu szwedzkiego, Bernadotte’a. Armia saska przechodzi na stronę koalicji i atakuje oddziały Wielkiej Armii. Jedynymi sojusznikami Francji pozostają Polacy. Napoleon zarządza odwrót., 8. Śmierć Poniatowskiego w Elsterze (19 października) Fragment biografii ks. Józefa Poniatowskiego
Ks. Józef, mając przy sobie kilkuset ledwo ludzi, nagle został odcięty. Wycofywał się on właśnie z zachodniego przedmieścia lipskiego, Borny, na czele szczupłej eskorty […]. Wtedy po raz trzeci otrzymał postrzał w rękę, lecz, owinąwszy ją chustką, na koniu pozostał. Otaczający go sztab, generałowie Małachowski, Grabowski i inni, wobec odciętego odwrotu i niemożności dłuższej obrony, błagali go, aby się poddał, osobę swoją dla kraju zachował. On nie słuchał. Oczy miał krwią nabiegłe, twarz nienaturalnym pałającą rumieńcem, znużony był, wyczerpany śmiertelnie, osłabiony od ran, zgorączkowany, nawpół przytomny; odpowiadał na wszystko: „Trzeba umrzeć mężnie”. Rzucił się wpław do Pleissy, ale już koniem kierować niezdolny, porwany był siłą prądu. Wpadł za nim do rzeki młody kapitan francuski, Bléchamp, w chwili gdy uwalniał się od tonącego konia i wydobył na brzeg przeciwny. […] Tutaj po raz czwarty odebrał kulę w bok; słaniając się, padł w objęcia paru, dotrzymujących mu jeszcze kroku, oficerów. Po chwili odzyskał przytomność, dosiadł z trudnością podanego świeżego konia, ale chwiał się na siodle. Ociekał krwią, był już zapewne ranny śmiertelnie, śmierć miał w spojrzeniu i wyrazie; ale na ponawiane błagania towarzyszów nie odpowiadał już wcale, tylko coś z gniewnym uniesieniem mówił bez związku o Polsce i o honorze. Wtem, na widok nadbiegającej nieprzyjacielskiej piechoty, porwał się raptem sił ostatkiem i skoczył z koniem do Elstery. Tu ostatnią kulę odbiera w lewą pierś, przeszyty na wylot, osuwa się z konia i po krótkim pasowaniu się — znika pod wodą.

Źródło: Szymon Askenazy, Książę Józef Poniatowski, Warszawa 1922, s. 224.

opis alternatywnyDomena publiczna, polona.pl.
Jeden z wizerunków przedstawiających śmierć Józefa Poniatowskiego w Elsterze.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Oceń, czy decyzja Napoleona dotycząca wyboru miejsca bitwy okazała się słuszna. Odpowiedź uzasadnij.

R7TMU3Ok2zGfK
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 3

Na podstawie informacji przedstawionych w animacji uzasadnij, czy słusznie bitwa pod Lipskiem jest nazywana bitwą narodów.

RqEI5rveLlIDI
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
Polecenie 4

Oceń, czy księcia Józefa Poniatowskiego można nazwać bohaterem bitwy pod Lipskiem. Uzasadnij swoje zdanie.

R7TMU3Ok2zGfK
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).