R1aU7Bz42Ms6x

Zdjęcie ukazuje dwa obiektywy leżące na blacie biurka, z tyłu niewyraźnie rysuje się otwarty laptop. Jeden obiektyw leży luźno zwrócony do oglądającego, drugi jest zamontowany w aparacie fotograficznym.

Spis treści

1. Pierwowzór aparatu fotograficznego

2. Współczesny aparat fotograficzny

3. O obiektywach trochę więcej

4. Głębia ostrości

5. Czas naświetlania

6. Co to jest ISO?

7. Już wiesz

8. Potrafisz

9. Słownik

Ten materiał jest wstępem do fotografowania; poznasz podstawowe elementy aparatu fotograficznego oraz ich zadanie. Na przykładach zobaczysz, jak uzyskać pożądane efekty zdjęć, stosując wybrane parametry. Będzie trochę konkretnej wiedzy - ale nie zrażaj się - fotografia, o której możesz decydować, to pierwszy krok do odkrywania nowej pasji, powodzenia!

Pierwowzór aparatu fotograficznego

Pierwowzorem aparatu fotograficznego, jak już wiesz z materiału o historii fotografii, była tzw. camera obscuracamera obscuracamera obscura [czyt: kamera obskura]. Poznasz teraz jej budowę, a także dowiesz się więcej o jej działaniu.

Camera obscuracamera obscuraCamera obscura [czyt: kamera obskura] jest prostym przyrządem optycznym, a swoim wyglądem przypomina pudełko lub skrzynkę, która jest wewnątrz wyciemniona, zwykle pomalowana na czarno. Na jednej ze ścianek znajduje się niewielki otwór, a naprzeciwko niego umieszczony jest materiał światłoczuły, np. papier fotograficzny. Poniżej na zdjęciu możesz zobaczyć to urządzenie.

RRIXRJ3ugKIzp1

Ilustracja przedstawia przyrząd optyczny, zwany kamerą otworkową, czyli camera obscura. Zbudowana jest z drewna i składa się ze skrzynki z ruchomą pokrywą u góry. Po prawej stronie znajduje się wysunięty element pełniący rolę soczewki. Z przodu usytuowany jest otwór - obiektyw.

Przyjrzyj się schematowi działania kamery otworkowej. Klikając na ilustrację interaktywną, dowiesz się, jak działa.

Camera obscuracamera obscuraCamera obscura [czyt: kamera obskura], nazywana inaczej kamerą otworkową była wykorzystywana w sztuce, a szczególnie w malarstwie. Leonarda da Vinci porównał ją do ludzkiego oka. Posługiwali się nią tacy twórcy, jak: Canaletto, [czyt: kanaletto], Friedrich, [czyt: frydriś],  Della Porta. W ten sposób mogli bardzo wiernie oddać rzeczywisty krajobraz i uchwycić podobieństwo portretowanej osoby, albo krajobrazu. Przyjrzyj się poniższej ilustracji, która pokazuje, jak artyści korzystali z tego urządzenia.

R9ZiaiHWpLwMF1

Ilustracja przedstawia rycinę, na której zobrazowany jest sposób przenoszenia obrazu za pomocą przyrządu camera obscura. W dużej skrzyni z otworem po lewej stronie znajduje się artysta, pracujący przy malowaniu obrazu. Na prawej ścianie odbija się odwrócony obraz pejzażu, znajdującego się na zewnątrz, wpadający przez soczewkę w otworze skrzyni.

Weduta - czyli malarski widok miasta zawierał wiele szczegółów, a zastosowanie camery obscuracamera obscuracamery obscura [czyt: kamery obskura], pozwalało dokładnie je odwzorować. Poza walorami artystycznymi obrazy Canaletta [czyt: kanaletta], stały się bardzo cenne po II wojnie światowej, kiedy Warszawa była zrujnowana, pozwalały bowiem odtworzyć dawną architekturę miasta.

Rhva2hDaXM0ZU

Ilustracja przedstawia obraz Bernardo Belotto zwany Canaletto, czytaj: kanaletto, pt: "Widok Warszawy z Placu Królewskiego". Przedstawia on panoramę miasta. Pierwszy plan ukazuje taras, na którym rosną drzewa oraz widać wiele osób. Tuż za tarasem jest pałac, którego dach jest czerwony a cały piętrowy budynek z wieloma oknami, w kolorze białym. W głębi rozciąga się panorama Warszawy.

R1C3q7jUMTpzn

XVIII wieczna ilustracja przedstawia pracę malarza portrecisty przy pomocy camery obscura, czytaj: kamery obskura. Portrecista stoi w dużym pudle, na jego prawej ścianie znajduje się otwór, przed którym stoi kobieta w długiej żółtej sukni z białym kołnierzem i falbanami na końcu rękawów. Na głowie ma białą perukę upiętą w kok. Obok kobiety stoi fotel. Wokół widać drzewa a w oddali jasny budynek pałacu.

Camera obscuracamera obscuraCamera obscura [czyt: kamera obskura] jest używana przez fotografików również współcześnie. Poniżej zamieszczono dwie fotografie ukazujące ten sam widok, zarejestrowany za pomocą różnych aparatów: kamerą otworkową (górne zdjęcie) i klasycznym aparatem fotograficznym (dolne zdjęcie). Przyglądając się zdjęciom zwróć uwagę na różnice. Klikając na fotografię, poznasz cechy obu rodzajów fotografowania.

Poniżej zobacz inne przykłady zdjęć wykonanych za pomocą kamery otworkowej.

Slajd 1 z 3

R1ZCMBGL8SNUE

Ilustracja przedstawia zdjęcie Wolfa Howarda, „Drzewo w śniegu”. Fotografię wykonano camerą obscurą. Jest czarno - biała, nieostra, przedstawia pejzaż z centralnie umieszczonym, bezlistnym drzewem. W tle rozciąga się widok na zabudowania. Na pierwszym planie znajduje się pole zasypane śniegiem.

R1PXJVPU55275

Ilustracja przedstawia zdjęcie Wolfa Howarda, „Buty”. Ukazuje stojące na murku skórzane buty z cholewkami. Stykają się piętami, a czubki rozchodzą się na zewnątrz. Fotografię wykonano techniką czarno-białą za pomocą camera obscura. Elementy znajdujące się bliżej przyrządu są nieostre. Murek oraz czubki butów są prześwietlone. W tle znajduje się pejzaż.

Jak można zauważyć, zdjęcia wykonane za pomocą kamery otworkowej są zazwyczaj nieostre, delikatnie rozmyte, zwłaszcza na obrzeżach. Dla porównania - poniżej, fotografia wykonana aparatem analogowym.

R13UREPU3HGG3

Fotografia przedstawia samotne drzewo bez liści na tle nieba. Wyraźne kontury wszystkich części obrazu wskazują, że zdjęcia nie zrobiono kamerą otworkową.

Rs8uwUdp0q0Zw

Fotografia przedstawia stare, znoszone trzewiki ze sznurówkami, stojące na drewnianej podłodze. Wyraźne kontury wszystkich części obrazu wskazują, że zdjęcia nie zrobiono kamerą otworkową.

Camera obscuracamera obscuraCamera obscura w języku łacińskim oznacza ciemną komnatę, ponieważ urządzeniem tym może być także pomieszczenie z oknem, np. pokój.

Można we własnym mieszkaniu stworzyć warunki pozwalające na uzyskanie obrazu takiego, jak za pomocą camery obscuracamera obscuracamery obscura. Zobacz zdjęcie, które pokazuje omówione zjawisko.

RXKTEKBKRXDQO

Ilustracja przedstawia fotografię Jakuba Wawrzaka, „Camera obscura”. Zdjęcie prezentuje efekt, jaki został osiągnięty po wykorzystaniu pomieszczenia jako camera obscura. Okno w pomieszczeniu zasłonięte jest czarną folią. Na środku folii znajduje się mały otwór, przez który wpada światło. Na przeciwnej do okna ścianie odbija się odwrócony o 180 stopni widok zza okna. Na górnej części ściany, ukazane są zielone drzewa, na dolnej niebo z chmurami.

Polecenie znajdujące się poniżej pozwoli ci, krok po kroku, wykonać podobne doświadczenie. Na ścianie naprzeciw otworu ujrzysz widok zza okna, odwrócony o 180°. Poproś o pomoc kogoś dorosłego.

Polecenie 2

Przedstaw, w jaki sposób pomieszczenie można wykorzystać jako camerę obscurą.

Przedstaw, w jaki sposób pomieszczenie można wykorzystać jako camerę obscurą.

Przedstaw, w jaki sposób pomieszczenie można wykorzystać jako camerę obscurą.

Wykorzystaj swój pokój lub inne pomieszczenie z oknem jako kamerę otworkową. Potrzebne będą: nieduże pomieszczenie z oknem, czarny i biały brystol, czarne worki na śmieci, taśma klejąca, nożyczki.

1. Zaciemnij całkowicie pomieszczenie, zakrywając szczelnie okna i inne źródła światła (np. okna w drzwiach i szczeliny pod drzwiami). Możesz wykorzystać do tego czarny brystol lub czarne grube worki na śmieci, przyklejając je taśmą klejącą do powierzchni.

2. Sprawdź, czy pomieszczenie jest zupełnie ciemne. Po chwili przebywania w ciemnym pomieszczeniu twój wzrok przyzwyczai się do ciemności i będziesz widzieć lepiej. Zauważysz wtedy prześwity, którymi dostaje się światło do wnętrza pomieszczenia – zakryj je szczelnie.

3. Przygotuj ścianę naprzeciwko okna. Jeśli są na niej elementy, które można łatwo zdemontować, np. ramki z obrazkami, to usuń je. Jeśli znajdują się tam meble, możesz przykryć je gładkim białym prześcieradłem.

4. Gdy pomieszczenie będzie już przygotowane, wytnij w foli przymocowanej do okna niewielki otwór (o średnicy 1 cm), którym promienie słoneczne dostaną się do wnętrza. Odczekaj chwilę. Po pewnym czasie ujrzysz na przeciwległej ścianie obraz zza twojego okna. Obraz będzie bardziej intensywny w słoneczne dni.

R1CGU14T4G8BG

Przedstaw, w jaki sposób pomieszczenie można wykorzystać jako camerę obscurę? Wpisz swoją odpowiedź w polu niżej.

R1DoVjyQGjdDt

Zdjęcie przedstawia śpiącą na łóżku dziewczynę we wnętrzu małego pokoju. Na ścianach ukazuje się odwrócony obraz z drzewami, z otoczenia domu, uzyskany dzięki zastosowaniu małego otworu wpuszczającego światło do ciemnego pokoju.

wróć do spisu treści

Współczesny aparat fotograficzny

Współcześnie niektórzy artyści nadal używają kamery otworkowej, jednak głównym narzędziem pracy fotografików są aparaty fotograficzne: klasyczne (analogoweanalogowy aparat fotograficznyanalogowe) oraz cyfrowecyfrowy aparat fotograficznycyfrowe.

R1CxHTbfBJvgN1

Ilustracja przedstawia aparat fotograficzny. Przyrząd jest czarny, ma dołączony obiektyw. Po lewej stronie, z przodu znajduje się przesuwany włącznik, a na boku pokrętło. Na górze usytuowane są: przyciski i pokrętła.

RJ0fupoVuFkuB1

Ilustracja interaktywna przedstawia cyfrowy aparat fotograficzny. Czarny aparat z przodu ma dołączony obiektyw z przełącznikami i pokrętłami. U góry znajduje się metalowy uchwyt do zamontowania lampy błyskowej. Po lewej stronie umieszczony jest przycisk do wykonania zdjęcia, za nim pokrętło i inne przyciski. Na prawym boku usytuowane są dwie zaślepki: pod mniejszą jest gniazdo ładowania, a pod większą na port karty pamięci. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: obiektyw. Punkt 2: korpus/body.

Ilustracja interaktywna przedstawia cyfrowy aparat fotograficzny. Czarny aparat z przodu ma dołączony obiektyw z przełącznikami i pokrętłami. U góry znajduje się metalowy uchwyt do zamontowania lampy błyskowej. Po lewej stronie umieszczony jest przycisk do wykonania zdjęcia, za nim pokrętło i inne przyciski. Na prawym boku usytuowane są dwie zaślepki: pod mniejszą jest gniazdo ładowania, a pod większą na port karty pamięci. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty z informacjami: Punkt 1: obiektyw. Punkt 2: korpus/body.

Zasady działania w klasycznym aparacie fotograficznym są zbliżone do kamery otworkowej. Jednak otwór, przez który wpada światło, zastąpiono obiektywemobiektyw aparatu fotograficznegoobiektywem.

RtU2FaML3qyBz

Zdjęcie ukazuje rękę mężczyzny trzymającą obiektyw, w którym widać obraz otoczenia pomniejszony i odwrócony.

W obiektywobiektyw aparatu fotograficznegoobiektyw wbudowano soczewkęsoczewkasoczewkę skupiającą i pomniejszającą obraz. Obraz pada na błonę światłoczułą, którą jest klisza fotograficznakliszaklisza fotograficzna. W aparatach cyfrowych klisza została zastąpiona światłoczułą matrycą z elementami fotoelektrycznymi, dzięki czemu obraz zapisywany jest w pamięci aparatu w formie cyfrowej.
Przyjrzyj się zdjęciom przedstawiającym budowę aparatu fotograficznego.
Aparat fotograficzny składa się z korpusu (tzw. body) i obiektywu.

Przednia część obiektywuobiektyw aparatu fotograficznegoobiektywu to soczewka,soczewkasoczewka, która zbiera i przekazuje obraz na matrycę światłoczułą wewnątrz aparatu.

R1ZJ6FM3RGR4C

Ilustracja przedstawia przednią część obiektywu apartu. Eksponuje soczewkę, wokół której znajduje się opis z nazwą firmy, i miejscem produkcji. Soczewka ukazana jest na szarym tle.

Istnieją różne rodzaje obiektywówobiektyw aparatu fotograficznegoobiektywów.
Obiektywy stałoogniskowe to obiektywy bardzo krótkie, posiadające stały kąt widzenia, zatem aby sfotografować przedmiot bliżej, należy zbliżyć się do niego z aparatem.
Obiektywy zmiennoogniskowe to obiektywy z funkcją zoom, umożliwiającą „zbliżenie” fotografowanego przedmiotu. Stojąc w jednym miejscu, możemy fotografować przedmioty znajdujące się zarówno blisko, jak i „przybliżyć” te dalsze (podobnie jak lornetką podczas obserwacji odległych obiektów).
Na fotografii niżej możesz zobaczyć oba rodzaje obiektywów.

Slajd 1 z 2

Rf4VcengmCv751

Ilustracja przedstawia część aparatu fotograficznego - obiektyw stałoogniskowy. Obiektyw posiada oznaczenia oraz dwa pokrętła. Obok niego znajduje się osłona zabezpieczająca przed uszkodzeniem.

R1LHkKaLfEdAv1

Ilustracja przedstawia część aparatu fotograficznego - obiektyw zmiennoogniskowy. Obiektyw posiada oznaczenia oraz jedno pokrętło. W soczewce odbija się pomieszczenie.

Gdy zmieniamy ogniskowe (używając funkcji zoom), możemy dostrzec więcej szczegółów. Ilustracja prezentuje 6 zdjęć tego samego kadru przy zastosowaniu różnych ogniskowych.

RR5ekghxKQOBO1

Ilustracja przedstawia grupę ludzi grających w piłkę, sfotografowanych z zastosowaniem różnych ogniskowych. Jest to sześć zdjęć, ukazujących scenę w różnych odległościach - od ujęcia dalekiego do bliskiego. Na pierwszym obrazku drużyna jest tak daleko, że głównym tematem jest pejzaż. Na kolejnych coraz bardziej przybliża się grupa osób, aby na ostatnim stałą się rozpoznawalna.

wróć do spisu treści

O obiektywach trochę więcej

Istnieją też obiektywyobiektyw aparatu fotograficznegoobiektywy szerokokątne i wąskokątne.
Obiektywy szerokokątne „widzą szerzej”, więcej niż ludzkie oko, czyli więcej niż 180 stopni. Dzięki nim możemy fotografować duże przedmioty z małej odległości. Sprawdzają się świetnie do fotografii wnętrz, architektury i krajobrazu.
Obiektywy wąskokątne, inaczej teleskopowe, mają bardzo mały kąt widzenia, jednak dzięki temu możemy widzieć dalej. Umożliwia to fotografowanie z bliska obiektów, do których nie możemy się zbliżyć.
Na zdjęciu poniżej możesz zobaczyć fotografa wykorzystującego obiektyw teleskopowy.

RuRxNbo3JjNyv1

Ilustracja przedstawia fotografa przygotowującego się do wykonania zdjęcia. Mężczyzna trzyma w ręce aparat z wysuniętym, dużym obiektywem. Ubrany jest w dżinsową koszulę i czerwoną kamizelkę oraz szarą czapkę z daszkiem. Na szyi zawieszoną ma lornetkę. Przed nim ustawiony jest statyw. W tle znajduje się widok na jezioro i górzysty teren.

Niżej zamieszczone zdjęcie wykonano obiektywem wąskokątnym (teleskopowym). Najczęściej używane są przez reporterów, dokumentujących wydarzenia społeczne, polityczne, czy sportowe.

Ryc92hfFLVHDN1

Ilustracja przedstawia mecz piłkarski. Dwóch nastolatków biegnie do piłki. Jeden ubrany jest w biało‑niebieski strój, drugi w czerwony z białymi paskami. Na nogach mają getry. Chłopiec po lewej jest ubrudzony od błota. W tle znajdują się inni zawodnicy, jednak ich obraz jest rozmyty.

W środku obiektywu znajduje się niezwykle ważny element aparatu, tzw. przysłonaprzysłonaprzysłona, która składa się z kilku metalowych listków, które nachodząc na siebie tworzą mniejszy lub większy otwór.

RLKRS85Q4XTKL

Ilustracja pokazuje przysłonę w obiektywie aparatu. Przysłona składa się z kilku metalowych listków, które nachodząc na siebie tworzą mniejszy lub większy otwór.

Zadaniem przysłonyprzysłonaprzysłony jest regulacja dopływu strumienia światła, które wpada do obiektywuobiektyw aparatu fotograficznegoobiektywu. Im większy otwór, tym więcej wpada światła, a zdjęcie jest jaśniejsze.

RB7DGiNTF6C6O1

Ilustracja przedstawia tylną część obiektywu aparatu. Ukazuje na niej przesłonę, złożoną z sześciu zamykających się elementów. Zamknięte pozostawiają otwór, który może różnić się wielkością, w zależności od regulacji.

RNV68OPBBAPD9

Ilustracja przedstawia dwa obiektywy. Pierwszy obiektyw jest słabo przysłonięty. Wokół niego znajduje się napis: Multi coating. Pentacon; auto 1.8/50. W górnym rogu zdjęcia zamieszczono informację: f/2.8. Dolne zdjęcie przestawia obiektyw mocno przysłonięty z tym samym napisem. W górnym lewym rogu zdjęcia zamieszczona jest informacja: f/16.

wróć do spisu treści

Głębia ostrości

Od przysłony zależy nie tylko jasność zdjęcia. Wielkość przysłonyprzysłonaprzysłony wpływa na głębię ostrościgłębia ostrościgłębię ostrości, czyli decyduje, czy wszystkie elementy na zdjęciu są ostre i wyraźne. PrzysłonaprzysłonaPrzysłona o małej wartości (np. 1.4, 2, 2.8) sprawia, że tylko niektóre elementy na zdjęciu są ostre, reszta pozostaje rozmyta.

Zapoznaj się z ilustracjami umieszczonymi poniżej, na których wyraźnie widoczne są detaledetaldetale, tło jest rozmyte. W obu przypadkach w celu podkreślenia głównego motywu zdjęcia tło nie posiada głębi ostroścgłębia ostrościgłębi ostrości.

Slajd 1 z 2

R1OJ8f5XffA7i1

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na liść i spacerującego po nim żuka. Liść i żuk są ostre, bardzo wyraźnie przedstawione, z detalami, natomiast tło jest rozmyte.

R1RGZzSif58tS1

Zdjęcie przedstawia muchomora rosnącego w lesie. Muchomor oraz ziemia wokół niego przedstawiona została bardzo wyraźnie, natomiast dalsza część lasu jest rozmyta.

Małe przysłonyprzysłonaprzysłony wykorzystywane są do zdjęć portretowych. Przyjrzyj się przykładom takich zdjęć.

Slajd 1 z 3

R4uHSJJ7plTyr1

Ilustracja przedstawia zdjęcie portretowe starego Araba na pustyni, trzymającego młodą kózkę. Mężczyzna ma pomarszczoną twarz, jedno chore oko, na ramionach ma zarzucony jakby worek. Tło jest rozmazane.

RXCCuCIP3lZm81

Ilustracja przedstawia zdjęcie portretowe małego, czarnego chłopca. Zdjęcie jest czarno‑białe. Chłopiec ma smutną minę, patrzy zamyślony w bok. Tło jest rozmyte.

Rku0S13B1mOfK1

Ilustracja przedstawia zdjęcie portretowe małej dziewczynki. Dziewczynka uśmiecha się w stronę kamery. Ma długie blond włosy. Tło jest rozmyte.

Małą głębię ostrościgłębia ostrościgłębię ostrości określa się jako „wyodrębniającą”, gdyż wykorzystywana jest w zdjęciach dla wyróżnienia wybranego obiektu. W ten sposób autor zdjęcia sugeruje odbiorcy, na czym powinien skupić uwagę. Przyjrzyj się przykładom takich zdjęć.

Slajd 1 z 3

R11Wvj6RFZS9O1

Ilustracja przedstawia zdjęcie żołnierzy ustawionych w szeregu, ujętych perspektywicznie. Mają na sobie galowe mundury, a na głowach czapki. Drugi z prawej ma głowę skierowaną w lewą stronę. Jego twarz jako jedyna jest wyostrzona.

RosKIpsDkykfs1

Ilustracja przedstawia zdjęcie twarzy dwóch chłopców. Jeden stoi przodem do aparatu, jego twarz jest nieostra. Drugi chłopczyk stoi profilem, za pierwszym chłopcem i jego twarz jest ostra. Patrzy zamyślony, z podniesioną głową, przed siebie.

R1L8j5pCCZPGn1

Ilustracja przedstawia czarno-białą fotografię dziewczynki. Stoi na ulicy i jest skierowana w kierunku widza. Ma długie, ciemne włosy. Obok niej stoi rower. Postać dziewczynki jest wyostrzona, natomiast tło rozmyte.

Inaczej jest w przypadku dużych przysłonprzysłonaprzysłon (np. f/11, f/16, f/22, f/32 i f/64), dzięki którym uzyskujemy dużą głębię ostrościgłębia ostrościgłębię ostrości. Wszystkie elementy na zdjęciu są ostre, dlatego tak samo dobrze widzimy zarówno pierwszy plan, jak i elementy znajdujące się w oddali. Zdjęcia takie najczęściej powstają przy fotografowaniu pejzaży i architektury.
Przyjrzyj się zdjęciom wykonanym przy wykorzystaniu dużych przysłonprzysłonaprzysłon.

Slajd 1 z 4

RWvJPjGArW5aw1

Ilustracja przedstawia zdjęcie Jakuba Wawrzaka. Czarno‑biała fotografia ukazuje widok na miasto ujęty z lotu ptaka. Pierwszy plan jest przybliżony i przedstawia fragment dachu. Budynki w tle zmniejszają się wraz z oddalaniem.

R18xKpJDQhFDC1

Ilustracja przedstawia architekturę miejską. Ukazuje wąską ulicę z frontami budowli po bokach w silnym skrócie perspektywicznym. Na końcu ulicy znajduje się kościół, którego fasada z wierzą wydaje się mała względem budowli na pierwszym planie, czego przyczyną jest daleki plan.

R12KJb9vgj5OZ1

Ilustracja przedstawia zdjęcie krajobrazu górskiego. Pomiędzy masywami górskimi rozlewa jezioro, nad którym unosi się mgła. Na pierwszym planie ukazane jest wzgórze przykryte śniegiem. Gdzieniegdzie pojawia się roślinność.

R1lqzB9x3xbsR1

Ilustracja przedstawia zdjęcie pejzażu. Ukazuje asfaltową drogę, po której bokach rozciąga się krajobraz górski. Pejzaż ujęty jest w perspektywie zbieżnej. Brązowe góry łączą się na horyzoncie. Nad widokiem rozpościera się błękitne niebo.

wróć do spisu treści

Czas naświetlania

Oprócz ustawienia odpowiedniej przysłony, ważne jest dopasowanie czasu naświetlaniaczas naświetlaniaczasu naświetlania oraz czułości ISOISOISO.
Czas naświetlaniaczas naświetlaniaCzas naświetlania to czas otwarcia migawkimigawkamigawki w aparacie. MigawkamigawkaMigawka to pewnego rodzaju kurtyna, która odsłania się, by wpuścić określoną ilość światła. Podczas wykonywania zdjęcia wciskamy przycisk, tzw. spust migawkispust migawkispust migawki, który otwiera ją na określony czas. Im dłużej jest otwarta, tym więcej światła wpada na kliszękliszakliszę lub matrycę światłoczułą. Za mała ilość światła powoduje, że zdjęcie jest niedoświetlone, natomiast za duża może spowodować jego prześwietlenie.
Na zdjęciach zamieszczonych niżej możesz zobaczyć spust migawkspust migawkispust migawki, zamkniętą migawkęmigawkamigawkę oraz otwartą migawkę.migawkamigawkę.

Slajd 1 z 3

R1abeV0p7LJVF1

Ilustracja przedstawia fragment aparatu fotograficznego, na którym ukazany jest ekran z wyświetlaczem. Powyżej znajduje się pokrętło i kilka przycisków. Czerwoną ramką otoczony jest spust od migawki.

RIMPomRVcKU4v1

Ilustracja przedstawia tył aparatu fotograficznego bez ekranu. Migawka, znajdująca się w środkowej części jest zasłonięta.

R3a4PHNW7YKLO1

Ilustracja przedstawia tył aparatu fotograficznego bez ekranu. Migawka, znajdująca się w środkowej części jest otwarta.

Zapoznaj się ze zdjęciami umieszczonymi poniżej. Przedstawiają one ten sam kadrkadrkadr sfotografowany przy zastosowaniu różnego czasu naświetlaniaczas naświetlaniaczasu naświetlania. Klikając na zdjęcia dowiesz się, jak czas naświetlaniaczas naświetlaniaczas naświetlania wpłynął na jakość fotografii.

Dłuższy czas naświetlaniaczas naświetlaniaczas naświetlania gwarantuje jaśniejsze zdjęcie, jednak zwiększa ryzyko poruszenia i nieostrej fotografii. Aby uniknąć takich sytuacji, fotografowie używają statywów, na których umieszczają aparaty, tak jak fotograf na poniższym zdjęciu.

R1LOTOHOXB4H3

Ilustracja przedstawia fotografa przygotowującego się do wykonania zdjęć. Fotograf pochyla się nad statywem, dookoła niego panuje ciemność, widać czarny zarys jego ciała oraz zarysy wysokiej trawy. Na dalekim planie widoczne są obłoki, na tle łuny światła. Niebo powyżej jest niebieskie.

Kiedy użycie statywu nie jest możliwe, by zapewnić ostrość zdjęcia, fotografowie starają się ustawić możliwie najkrótszy czas naświetlaniaczas naświetlaniaczas naświetlania. Jest on tak krótki, że musi być oznaczany za pomocą części ułamkówych sekundy, np. 1/30 s, 1/60 s. Im większy dzielnik (a więc w zapisie liczba po prawej stronie), tym krótszy czas naświetlania.czas naświetlaniaczas naświetlania.
Czas naświetlaniaczas naświetlaniaCzas naświetlania jest bardzo istotny przy fotografowaniu ruchu, zwłaszcza dla reporterów sportowych.
Poniżej możesz zobaczyć trzy różne sposoby fotografowania ruchu.

1. Przy bardzo krótkim czasie naświetlaniaczas naświetlaniaczasie naświetlania, poruszający się element zostaje zatrzymany w momencie wykonywania określonej czynności i obraz jest ostry.

R1BcY1rHnGtRd1

Ilustracja przedstawia scenę podczas meczu koszykówki. Na pierwszym planie grają trzej czarnoskórzy mężczyźni. W tle znajduje się widownia. Pierwszy plan wyróżnia się wyostrzeniem obrazu, podczas gdy drugi jest ciemniejszy i niewyraźny.

2. Przy dłuższym czasie naświetlaniaczas naświetlaniaczasie naświetlania elementu można pokazać jego charakterystyczne rozmycie.

R1DV74aUMeEr71

Ilustracja przedstawia czarno‑białe zdjęcie Jakuba Wawrzaka. Fotografia ukazuje dziewczynkę w białej sukience na chodniku podczas tańca lub podskakiwania. Autor oddał ruch poprzez długi czas naświetlania. Widoczne są poszczególne fazy ruchu stroju dziewczynki.

3. Jeśli śledzimy poruszający się obiekt, podążając za nim aparatem, obraz pozostanie ostry, natomiast tło będzie poruszone w takim kierunku, w jakim podąża fotografowany obiekt.

R1ROGCucE4G5s1

Ilustracja przedstawia fotografię rowerzysty, jadącego po ulicy. Rowerzysta ukazany został z boku, jego postać jest ostra, a reszta zdjęcia, cały krajobraz jest rozmyty.

wróć do spisu treści

Co to jest ISO?

Czułość aparatu na światło określa ISOISOISO. Dawniej, gdy korzystano z aparatów analogowychanalogowy aparat fotograficznyaparatów analogowych na kliszękliszakliszę fotograficzną, wybierano czułość dla całego filmu.

Przy fotografowaniu aparatem analogowymanalogowy aparat fotograficznyaparatem analogowym (z klisząkliszaz kliszą) decydował faktfaktfakt, czy zdjęcia będą wykonywane wewnątrz pomieszczenia czy przy naturalnym oświetleniu. Jeśli zdjęcia miały być wykonywane przy naturalnym oświetleniu, wystarczył film o czułości ISOISOISO 100. W przypadku zdjęć wykonywanych wewnątrz pomieszczeń, przy słabym oświetleniu konieczne było użycie filmu o większej czułości ISOISOISO 400. Zatem im słabsze oświetlenie, tym czułość filmu musiała być wyższa.

W aparatach cyfrowychcyfrowy aparat fotograficznyaparatach cyfrowych możemy zmieniać ISOISOISO w dowolnym momencie, w zależności od warunków atmosferycznych i miejsc w których się znajdujemy. Należy jednak pamiętać, że im wyższe ISOISOISO, tym gorsza jakość zdjęć. Kolory nie są już wtedy nasycone, niektóre detale przestają być widoczne, a obraz nie jest gładki, tylko ziarnisty. Dlatego poza przypadkami, gdy wysokie ISOISOISO jest konieczne (np. w ciemnej sali koncertowej), aby nie obniżać jakości zdjęć, należy stosować możliwie najniższą wartość ISOISOISO.

Zapoznaj się ze zdjęciami, które ukazują ten sam kadrkadrkadr, jednak fotografowany przy różnym oświetleniu. Klikając na ilustracje, dowiesz się w jaki sposób artystka uzyskała taki efekt.

wróć do spisu treści

Już wiesz

• znasz budowę i działanie camery obscura;

• wiesz, jakie są różnice między aparatem fotograficznym analogowym, a cyfrowym;

• rozumiesz, jakie znaczenie mają części aparatu fotograficznego; przesłona i migawka;

• definiujesz pojęcia takie, jak; czas naświetlania, głębia ostrości, czułość filmu lub aparatu wyrażona w ISO;

wróć do spisu treści

Potrafisz

• wskazywać różnice między fotografią tradycyjną i cyfrową; 

• rozpoznawać różne rodzaje fotografii;

• wykonywać własne fotografie, mając świadomość kompozycji obrazu i eksponowania wybranych detali;

• wykorzystać do fotografowania znajomość takich parametrów, jak; głębia ostrości, czułość filmu lub aparatu wyrażona w ISO;

wróć do spisu treści

Słownik

wróć do spisu treści

Linki do e‑materiałów

• (https://zpe.gov.pl/a/co-to-jest-fotografia/D1BnMl8z6)

• (https://zpe.gov.pl/b/obrazy-zatrzymany-w-kadrze–mozliwosci-fotografii/PrxV86AyQ)

• (https://zpe.gov.pl/a/dokumentowanie-zdarzen-projekt-fotograficzny/D1uL9R8lP)

• (https://zpe.gov.pl/a/w-pracowni-fotografika/D11ZlUr01)