Arteterapia
Terapia sztuką, kontakt czynny i bierny ze sztuką („arte” z łac. „ars” – „sztuka” – i „terapia”) jest rodzajem postępowania terapeutycznego wykorzystującym różne aspekty sztuki. Arteterapia może obejmować terapię za pomocą zarówno sztuk plastycznych (np. malarstwo, rzeźbiarstwo), jak i innych rodzajów sztuki (np. muzyka). Arteterapię wykorzystuje się w usprawnianiu fizycznym oraz traktuje jako formę wspomagającą rozwój osobisty, a także jako terapię osób mających problemy natury psychicznej.
Metoda | Opis |
---|---|
Plastykoterapia | Działania technikami plastycznymi, rysowanie, malowanie, tworzenie witraży, sztuki użytkowej itp. |
Muzykoterapia | Nauka śpiewu, gra na instrumentach, muzykowanie (muzykoterapia czynna), słuchanie muzyki (muzykoterapia bierna) |
Biblioterapia | Głośne czytanie powiązane z rozmowami na temat przeczytanych treści, ale także słuchanie tekstów biblioterapeutycznych (aktywizujących bądź relaksacyjnych), wieczory poezji oraz poradnictwo biblioteczne |
Teatroterapia | Tworzenie lub oglądanie spektakli i krótkich form teatralnych, drama |
Choreoterapia | Taniec, ćwiczenia ruchowe i muzyczne oraz improwizacje przy muzyce |
Bajkoterapia | Czytanie lub słuchanie bajek, pisanie bajek, ilustratorstwo |
Filmoterapia | Oglądanie filmów połączone z dyskusją, nagrywanie własnych filmów |
Chromoterapia | Terapia kolorami polegająca na terapeutycznym korzystaniu z palety barw |
Plastykoterapia – przykładowe techniki
Jest to terapia prowadzona za pomocą sztuk plastycznych. Wykorzystuje takie formy, jak malarstwo, rzeźba, rysunek, grafika i inne. Terapeutyczne wartości ma zarówno sam proces tworzenia, jak i powstający wytwór (dzieło). Jest bardzo wiele technik wykorzystywanych w plastykoterapii. Oto niektóre z nich:
rysunek (rysowanie za pomocą różnych narzędzi),
malarstwo (malowanie różnymi sposobami przy użyciu farb plakatowych, akwarelowych, witrażowych, olejnych, do szkła, tuszu kreślarskiego),
grafika (linoryt, monotypia, drzeworyt, gipsoryt, druk strukturalny),
rzeźba (rzeźbienie w drewnie i innych twardych materiałach, masa solna, masa papierowa, masa samoutwardzalna),
papieroplastyka (origami klasyczne, modułowe, płaskie, quilling, wydzieranki),
sztuki użytkowe (plakat, collage, witraż, fotografia),
zdobienie i dekoratorstwo [zdobienie, dekoracje, np. świąteczne, ikebana (tworzenie kompozycji z roślin), decoupage (zdobienie drewna za pomocą serwetek, klejów i farb), sutasz].
Narzędzia | Materiały | Sprzęt |
---|---|---|
Sztalugi, pistolet do kleju, nożyczki, dłuta do linorytu, pędzle, dłuta rzeźbiarskie, wzory do malowania na szkle | Farby (olejne, akwarele, do szkła, plakatowe, żelowe), kredki, ołówki, flamastry, masy plastyczne, masa solna, masa papierowa, glina, tusze, szkło, deski, płótna, plastelina, modelina, bibuła, lakiery, kleje, klej do pistoletu, klej do drewna, bloki, tektura, brystol, węgiel, pastele suche i olejne | Aparat fotograficzny, laptop |
Muzykoterapia – przykładowe techniki
Muzykoterapia wykorzystuje leczniczy wpływ muzyki i dźwięku na stan zdrowia oraz ogólny poziom funkcjonowania człowieka. Techniki muzykoterapii opierają się zarówno na biernym, jak i na aktywnym udziale pacjentów. Przykładowe techniki:
muzykoterapia czynna (gra na instrumentach, śpiew),
muzykoterapia bierna (słuchanie muzyki, relaksacja, trening relaksacyjny Schultza).
Narzędzia | Sprzęt |
---|---|
Kasety, płyty z muzyką, śpiewniki, instrumenty | Magnetofon, komputer, laptop, głośniki, słuchawki |
Biblioterapia – przykładowe techniki
Podczas zajęć prowadzonych w ramach biblioterapii wykorzystuje się materiały czytelnicze. Celem biblioterapii jest aktywizowanie lub relaksowanie pacjenta. Może polegać ona na wspólnym czytaniu fragmentów książek czy na uczestnictwie w spotkaniach czytelniczych. Jej zadaniem jest także wdrażanie do czytelnictwa poprzez poradnictwo biblioteczne, wyszukiwanie i proponowanie pacjentom odpowiedniej literatury. Przykładowe techniki:
wieczory poezji,
głośne czytanie i rozmowy,
poradnictwo biblioteczne,
słuchanie tekstów biblioterapeutycznych (aktywizujących, relaksujących).
Narzędzia | Materiały |
---|---|
Książki, gazety, czasopisma, materiały czytelnicze | Notatniki, papier, długopisy, kredki, ołówki |
Teatroterapia – przykładowe techniki
Teatroterapia jest formą terapii oraz metodą wspomagającą rozwój osobisty, wykorzystującą teatr oraz elementy sceniczne. Poprzez m.in. odgrywanie ról, pracę głosem czy opowiadanie historii ułatwia pracę nad problemami osobistymi i poprawia funkcjonowanie społeczne. Przykładowe techniki:
drama (działania interaktywne, wchodzenie w role),
psychodrama (odgrywanie roli w oparciu o własne przeżycia),
pantomima (odtwarzanie ról bez słów, za pomocą gestów i mimiki),
teatrzyk kukiełkowy (tworzenie spektakli z wykorzystaniem kukiełek, lalek itp.),
zmiana ról (podobnie jak w psychodramie, ale następuje wymiana ról z innymi uczestnikami),
oglądanie spektakli.
Narzędzia | Materiały | Sprzęt |
---|---|---|
Kasety i płyty z nagraniami spektakli, kukiełki, scenariusze, książki | Papier, ołówki, długopisy | Telewizor, komputer, laptop, magnetofon |
Choreoterapia – przykładowe techniki
Choreoterapia to terapia tańcem i ruchem (z ang. dance movement therapy – DMT). Ułatwia ona uzyskanie harmonii ciała i umysłu oraz poznanie siebie i swoich emocji. Taniec poprzez oddziaływanie relaksacyjne i stymulacyjne pozwala pacjentowi na ekspresję uczuć, co umożliwia pracę nad emocjami, uczy, jak je rozpoznawać, wyrażać i jak na nie reagować. Przykładowe techniki:
taniec,
ćwiczenia muzyczno‑ruchowe,
improwizowany ruch przy muzyce.
Narzędzia | Sprzęt |
---|---|
Płyty i kasety, instrukcje ćwiczeń | Magnetofon, komputer, laptop, głośniki, słuchawki |
Bajkoterapia – przykładowe techniki
Zazwyczaj jest to element terapii dzieci. Działania terapeutyczne podejmowane są dzięki kontaktowi z literaturą. Samodzielne tworzenie bajek na potrzeby terapii daje możliwość dostosowania treści do potrzeb pacjenta. Schemat bajki terapeutycznej powinien zawierać: temat główny (problem), bohatera i inne postacie oraz tło opowiadania. Przykładowe techniki:
ilustratorstwo,
bajkopisarstwo,
kończenie rozpoczętych historii.
Narzędzia | Materiały | Sprzęt |
---|---|---|
Książki z bajkami, bajki terapeutyczne, historie | Kredki, farby, flamastry, papier, notesy, zeszyty, długopisy, ołówki | Maszyna do pisania, komputer, laptop, magnetofon |
Filmoterapia – przykładowe techniki
W filmoterapii wykorzystuje się filmy zarówno fabularne, popularnonaukowe, jak i edukacyjne. Jednym z celów pracy tą metodą jest dążenie do estetycznego wychowania jednostki poprzez kontakt ze słowem i obrazem. Przykładowe techniki to nagrywanie filmów oraz udział w projekcji filmów i w dyskusji po ich obejrzeniu.
Narzędzia | Materiały | Sprzęt |
---|---|---|
Ekran, kasety, płyty z filmami, flipchart, tablica | Notatniki, długopisy, kartki, papier do flipchartu, flamastry | Projektor, telewizor, laptop, kamera |
Chromoterapia – przykładowe techniki
Chromoterapia, inaczej zwana koloroterapią, opiera się na założeniu, że poddawanie organizmu wpływowi światła o określonej barwie może być korzystne dla człowieka. Chromoterapię wykorzystuje się również w celu uspokojenia, zrelaksowania lub pobudzenia. Barwy mają szeroką gamę sposobów oddziaływania – niektóre mogą pobudzać, inne zaś uspokajać. Każda barwa w inny sposób wpływa na nasz umysł. Głównym narzędziem pracy w terapii kolorem jest światło. Chromoterapia polega na podejmowaniu następujących zadań:
otaczanie się kolorami,
dobieranie koloru przedmiotów i ubrań, który może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu,
picie wody naświetlonej odpowiednim kolorem,
spożywanie pokarmów w odpowiednich terapeutycznych barwach,
W ramach chromoterapii są stosowane:
terapia kolorami (wykorzystywanie wpływu kolorów na samopoczucie),
korzystanie z palety barw (np. ćwiczenie doboru kolorów),
doświadczanie energii kolorów (np. wykorzystanie kolorowego światła, umiejętność doświadczania światła).
Narzędzia | Materiały | Sprzęt |
---|---|---|
Kolorowe żarówki, kolorowe folie, palety barw, kolorowy papier | Farby, flamastry, kredki, kolorowe masy, piaski | Projektory, lampy |
Przejdź do planszy interaktywnej i odszukaj poszczególne techniki arteterapiiPrzejdź do planszy interaktywnej i odszukaj poszczególne techniki arteterapii
Przejdź do mapy myśli i stwórz własną mapę dla arteterapiiPrzejdź do mapy myśli i stwórz własną mapę dla arteterapii
Przejdź do gry edukacyjnej i sprawdź, czy potrafisz dobierać narzędzia w arteterapiiPrzejdź do gry edukacyjnej i sprawdź, czy potrafisz dobierać narzędzia w arteterapii
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści