R9VbhXgwTLm8u
Przykładowa metoda w arteterapii - chromoterapia
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.

Terapia sztuką, kontakt czynny i bierny ze sztuką („arte” z łac. „ars” – „sztuka” – i „terapia”) jest rodzajem postępowania terapeutycznego wykorzystującym różne aspekty sztuki. Arteterapia może obejmować terapię za pomocą zarówno sztuk plastycznych (np. malarstwo, rzeźbiarstwo), jak i innych rodzajów sztuki (np. muzyka). Arteterapię wykorzystuje się w usprawnianiu fizycznym oraz traktuje jako formę wspomagającą rozwój osobisty, a także jako terapię osób mających problemy natury psychicznej.

Tabela 15. Metody arteterapii

Metoda

Opis

Plastykoterapia

Działania technikami plastycznymi, rysowanie, malowanie, tworzenie witraży, sztuki użytkowej itp.

Muzykoterapia

Nauka śpiewu, gra na instrumentach, muzykowanie (muzykoterapia czynna), słuchanie muzyki (muzykoterapia bierna)

Biblioterapia

Głośne czytanie powiązane z rozmowami na temat przeczytanych treści, ale także słuchanie tekstów biblioterapeutycznych (aktywizujących bądź relaksacyjnych), wieczory poezji oraz poradnictwo biblioteczne

Teatroterapia

Tworzenie lub oglądanie spektakli i krótkich form teatralnych, drama

Choreoterapia

Taniec, ćwiczenia ruchowe i muzyczne oraz improwizacje przy muzyce

Bajkoterapia

Czytanie lub słuchanie bajek, pisanie bajek, ilustratorstwo

Filmoterapia

Oglądanie filmów połączone z dyskusją, nagrywanie własnych filmów

Chromoterapia

Terapia kolorami polegająca na terapeutycznym korzystaniu z palety barw

Plastykoterapia – przykładowe techniki

Jest to terapia prowadzona za pomocą sztuk plastycznych. Wykorzystuje takie formy, jak malarstwo, rzeźba, rysunek, grafika i inne. Terapeutyczne wartości ma zarówno sam proces tworzenia, jak i powstający wytwór (dzieło). Jest bardzo wiele technik wykorzystywanych w plastykoterapii. Oto niektóre z nich:

  • rysunek (rysowanie za pomocą różnych narzędzi),

  • malarstwo (malowanie różnymi sposobami przy użyciu farb plakatowych, akwarelowych, witrażowych, olejnych, do szkła, tuszu kreślarskiego),

  • grafika (linoryt, monotypia, drzeworyt, gipsoryt, druk strukturalny),

  • rzeźba (rzeźbienie w drewnie i innych twardych materiałach, masa solna, masa papierowa, masa samoutwardzalna),

  • papieroplastyka (origami klasyczne, modułowe, płaskie, quilling, wydzieranki),

  • sztuki użytkowe (plakat, collage, witraż, fotografia),

  • zdobienie i dekoratorstwo [zdobienie, dekoracje, np. świąteczne, ikebana (tworzenie kompozycji z roślin), decoupage (zdobienie drewna za pomocą serwetek, klejów i farb), sutasz].

Tabela 16. Przykładowe narzędzia, materiały i sprzęt w technikach plastykoterapii

Narzędzia

Materiały

Sprzęt

Sztalugi, pistolet do kleju, nożyczki, dłuta do linorytu, pędzle, dłuta rzeźbiarskie, wzory do malowania na szkle

Farby (olejne, akwarele, do szkła, plakatowe, żelowe), kredki, ołówki, flamastry, masy plastyczne, masa solna, masa papierowa, glina, tusze, szkło, deski, płótna, plastelina, modelina, bibuła, lakiery, kleje, klej do pistoletu, klej do drewna, bloki, tektura, brystol, węgiel, pastele suche i olejne

Aparat fotograficzny, laptop

Muzykoterapia – przykładowe techniki

Muzykoterapia wykorzystuje leczniczy wpływ muzyki i dźwięku na stan zdrowia oraz ogólny poziom funkcjonowania człowieka. Techniki muzykoterapii opierają się zarówno na biernym, jak i na aktywnym udziale pacjentów. Przykładowe techniki:

  • muzykoterapia czynna (gra na instrumentach, śpiew),

  • muzykoterapia bierna (słuchanie muzyki, relaksacja, trening relaksacyjny Schultza).

Tabela 17. Przykładowe narzędzia i sprzęt w technikach muzykoterapii

Narzędzia

Sprzęt

Kasety, płyty z muzyką, śpiewniki, instrumenty

Magnetofon, komputer, laptop, głośniki, słuchawki

Biblioterapia – przykładowe techniki

Podczas zajęć prowadzonych w ramach biblioterapii wykorzystuje się materiały czytelnicze. Celem biblioterapii jest aktywizowanie lub relaksowanie pacjenta. Może polegać ona na wspólnym czytaniu fragmentów książek czy na uczestnictwie w spotkaniach czytelniczych. Jej zadaniem jest także wdrażanie do czytelnictwa poprzez poradnictwo biblioteczne, wyszukiwanie i proponowanie pacjentom odpowiedniej literatury. Przykładowe techniki:

  • wieczory poezji,

  • głośne czytanie i rozmowy,

  • poradnictwo biblioteczne,

  • słuchanie tekstów biblioterapeutycznych (aktywizujących, relaksujących).

Tabela 18. Przykładowe narzędzia i materiały w technikach biblioterapii

Narzędzia

Materiały

Książki, gazety, czasopisma, materiały czytelnicze

Notatniki, papier, długopisy, kredki, ołówki

Teatroterapia – przykładowe techniki

Teatroterapia jest formą terapii oraz metodą wspomagającą rozwój osobisty, wykorzystującą teatr oraz elementy sceniczne. Poprzez m.in. odgrywanie ról, pracę głosem czy opowiadanie historii ułatwia pracę nad problemami osobistymi i poprawia funkcjonowanie społeczne. Przykładowe techniki:

  • drama (działania interaktywne, wchodzenie w role),

  • psychodrama (odgrywanie roli w oparciu o własne przeżycia),

  • pantomima (odtwarzanie ról bez słów, za pomocą gestów i mimiki),

  • teatrzyk kukiełkowy (tworzenie spektakli z wykorzystaniem kukiełek, lalek itp.),

  • zmiana ról (podobnie jak w psychodramie, ale następuje wymiana ról z innymi uczestnikami),

  • oglądanie spektakli.

Tabela 19. Przykładowe narzędzia, materiały i sprzęt w technikach teatroterapii

Narzędzia

Materiały

Sprzęt

Kasety i płyty z nagraniami spektakli, kukiełki, scenariusze, książki

Papier, ołówki, długopisy

Telewizor, komputer, laptop, magnetofon

Choreoterapia – przykładowe techniki

Choreoterapia to terapia tańcem i ruchem (z ang. dance movement therapy – DMT). Ułatwia ona uzyskanie harmonii ciała i umysłu oraz poznanie siebie i swoich emocji. Taniec poprzez oddziaływanie relaksacyjne i stymulacyjne pozwala pacjentowi na ekspresję uczuć, co umożliwia pracę nad emocjami, uczy, jak je rozpoznawać, wyrażać i jak na nie reagować. Przykładowe techniki:

  • taniec,

  • ćwiczenia muzyczno‑ruchowe,

  • improwizowany ruch przy muzyce.

Tabela 20. Przykładowe narzędzia i sprzęt w technikach choreoterapii

Narzędzia

Sprzęt

Płyty i kasety, instrukcje ćwiczeń

Magnetofon, komputer, laptop, głośniki, słuchawki

Bajkoterapia – przykładowe techniki

Zazwyczaj jest to element terapii dzieci. Działania terapeutyczne podejmowane są dzięki kontaktowi z literaturą. Samodzielne tworzenie bajek na potrzeby terapii daje możliwość dostosowania treści do potrzeb pacjenta. Schemat bajki terapeutycznej powinien zawierać: temat główny (problem), bohatera i inne postacie oraz tło opowiadania. Przykładowe techniki:

  • ilustratorstwo,

  • bajkopisarstwo,

  • kończenie rozpoczętych historii.

Tabela 21. Przykładowe narzędzia, materiały i sprzęt w technikach bajkoterapii

Narzędzia

Materiały

Sprzęt

Książki z bajkami, bajki terapeutyczne, historie

Kredki, farby, flamastry, papier, notesy, zeszyty, długopisy, ołówki

Maszyna do pisania, komputer, laptop, magnetofon

Filmoterapia – przykładowe techniki

W filmoterapii wykorzystuje się filmy zarówno fabularne, popularnonaukowe, jak i edukacyjne. Jednym z celów pracy tą metodą jest dążenie do estetycznego wychowania jednostki poprzez kontakt ze słowem i obrazem. Przykładowe techniki to nagrywanie filmów oraz udział w projekcji filmów i w dyskusji po ich obejrzeniu.

Tabela 22. Przykładowe narzędzia, materiały i sprzęt w technikach filmoterapii

Narzędzia

Materiały

Sprzęt

Ekran, kasety, płyty z filmami, flipchart, tablica

Notatniki, długopisy, kartki, papier do flipchartu, flamastry

Projektor, telewizor, laptop, kamera

Chromoterapia – przykładowe techniki

Chromoterapia, inaczej zwana koloroterapią, opiera się na założeniu, że poddawanie organizmu wpływowi światła o określonej barwie może być korzystne dla człowieka. Chromoterapię wykorzystuje się również w celu uspokojenia, zrelaksowania lub pobudzenia. Barwy mają szeroką gamę sposobów oddziaływania – niektóre mogą pobudzać, inne zaś uspokajać. Każda barwa w inny sposób wpływa na nasz umysł. Głównym narzędziem pracy w terapii kolorem jest światło. Chromoterapia polega na podejmowaniu następujących zadań:

  • otaczanie się kolorami,

  • dobieranie koloru przedmiotów i ubrań, który może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu,

  • picie wody naświetlonej odpowiednim kolorem,

  • spożywanie pokarmów w odpowiednich terapeutycznych barwach,

W ramach chromoterapii są stosowane:

  • terapia kolorami (wykorzystywanie wpływu kolorów na samopoczucie),

  • korzystanie z palety barw (np. ćwiczenie doboru kolorów),

  • doświadczanie energii kolorów (np. wykorzystanie kolorowego światła, umiejętność doświadczania światła).

Tabela 23. Przykładowe narzędzia, materiały i sprzęt w technikach chromoterapii

Narzędzia

Materiały

Sprzęt

Kolorowe żarówki, kolorowe folie, palety barw, kolorowy papier

Farby, flamastry, kredki, kolorowe masy, piaski

Projektory, lampy

Przejdź do planszy interaktywnej i odszukaj poszczególne techniki arteterapiiDvtPyEmAzPrzejdź do planszy interaktywnej i odszukaj poszczególne techniki arteterapii

Przejdź do mapy myśli i stwórz własną mapę dla arteterapiiD2unis8jGPrzejdź do mapy myśli i stwórz własną mapę dla arteterapii

Przejdź do gry edukacyjnej i sprawdź, czy potrafisz dobierać narzędzia w arteterapiiDU7VKKe2XPrzejdź do gry edukacyjnej i sprawdź, czy potrafisz dobierać narzędzia w arteterapii

Powrót do spisu treściD1MXejXZLPowrót do spisu treści