Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Wyjaśnij, w jaki sposób i dlaczego Gałczyński chętnie odwoływał się w swojej poezji do przemian kulturowych, społecznych i politycznych.

RRKBxwgXMlfqb
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Omów zabiegi językowe, które stosował Gałczyński w swoich utworach.

RRKBxwgXMlfqb
(Uzupełnij).
R1PvBh0nGKPBN
Nagranie dźwiękowe dotyczące twórczości Gałczyńskiego.
Źródło: Małgorzata Szeja, materiał powstał we współpracy z Wydawnictwem Piotra Marciszuka STENTOR
Konstanty Ildefons Gałczyński Liryka, liryka, tkliwa dynamika

[…]
Idę, powiedzmy, wieczorem z Arturem
i nagle: księżyc wschodzi nad murem,
Artur ostrzega, bo dobry kolega:
– Nie patrz. – A ja jak bóbr:
liryka, liryka,
tkliwa dynamika,
angelologiaangelologiaangelologia
i dal.

W takim „Przekroju” po prostu się boją,
bo jak na przykład wejdę do pokoju
i się zamyślę, powiedzmy, o Wiśle,
to zaraz łzy jak groch:
liryka, liryka,
tkliwa dynamika,
angelologia 
i dal.

Wy się dziwicie, śliczni panowie,
sześć lat po świecie tułał się człowiek
i nagle: Polska i harfa eolska,
po prostu cud jak z nut:
liryka, liryka,
tkliwa dynamika,
angelologia 
i dal.

Będziecie  śmiać się, lecz daję słowo:
ja czytam nawet „Gazetę Ludową”
i „Pokolenie” i wiersze w „Kamenie”,
i czytam, i szlocham, och!
liryka, liryka,
tkliwa dynamika,
angelologia 
i dal. [...]

4 Źródło: Konstanty Ildefons Gałczyński, Liryka, liryka, tkliwa dynamika, [w:] Ryszard Matuszewski, Poezja polska 1939–1996, Warszawa 1998, s. 117–118.
Konstanty Ildefons Gałczyński Hymn do Apollina

Wyzwól mnie Apollinie,
od literackich dziwactw, niech zginie
we mnie ta mania na zawsze,

bo kiedy siostra twa Diana
świeci, ja się do rana
w różnych dziwactwach babrzę.

Męczy mnie – primoprimoprimo: hyperretorykahyperretorykahyperretoryka,
secundosecundosecundo: metaforologiczna kombinatorykametaforologiczna kombinatorykametaforologiczna kombinatoryka
i tzw. smaczki – po trzecie,

choć ty, Apollinie, wiesz,
że ja chciałbym każdy mój wiersz
zapalać jak latarnie na Nowym Świecie –

a tymczasem, o paradoksie,
choć staram z roku na rok się,
choć pielę chwasty w moim ogrodzie,

choć nie szczędzę sił ni pracy,
to jednak, jak mówi Horacy,
nie zawsze to, com zamierzył, wychodzi.

O, synu Jupitera, mą mowę ciemną
rozświeć, pochyl swe złote ucho nade mną,
toć służę tobie od lat już wieluż!

Jam dziecię twe. Pomóż dziecięciu.
A ja każdej z twych muz dziewięciu
jeszcze dziś kupię nowy kapelusz.

Więc ulecz mnie, Apollinie.
Ty możesz. Ty jedynie.
Przecie budzę się i zasypiam z twym imieniem.

Ty, który oświecasz i uśmiercasz,
tchnij mi, Srebrnołuki, do serca
treść prostą jak twe struny i promienie.

5 Źródło: Konstanty Ildefons Gałczyński, Hymn do Apollina, [w:] Ryszard Matuszewski, Poezja polska 1939–1996, Warszawa 1998, s. 121–122.

Słownik

angelologia
angelologia

(gr. angelos – posłaniec, anioł; logos – słowo, nauka) – dział teologii obejmujący naukę o aniołach

fatyczna funkcja języka
fatyczna funkcja języka

wypowiedź językowa pełni funkcję fatyczną, gdy jest nastawiona na nawiązanie lub podtrzymanie kontaktu między nadawcą i odbiorcą; taką funkcję pełnią na przykład grzecznościowe formuły: „co słychać?”, „co nowego?” bądź towarzyszące rozmowom telefonicznym: „halo!”, „czy mnie słyszysz?”

futuryzm
futuryzm

kierunek w sztuce, literaturze, muzyce rozwijający się na początku XX w., wyrażający fascynację dynamizmem wielkomiejskiego życia, techniką i mechanizacją

hyperretoryka
hyperretoryka

(gr. hyper- – człon wyrazu określający nadmiar; łac. rhetorica < gr. rhetorikè) – neologizm Gałczyńskiego: „nadsztuka” sztuka budowania artystycznej wypowiedzi perswazyjnej

metaforologiczna kombinatoryka
metaforologiczna kombinatoryka

neologizm Gałczyńskiego, kombinacje przenośni, udziwnianie

primo
primo

(łac.) – po pierwsze

secundo
secundo

(łac.) – po drugie

uniformizacja
uniformizacja

nadanie czemuś jednolitego wyglądu lub charakteru, jednakowej postaci